장음표시 사용
121쪽
, COMMENTA. IN . II. PLINII, m
ventos in cauis terrarum deferri,deinde initam spacia plena laetim aer densatua superuenit ptiorem partem,eliditq; crebtiusculis Verberibus acagitati ossius quaes. tit.Deinde is vltro citroque quaquepartem diu at,quosque obices dimouens. conatur claustra quibus arctatur,effringere,quibus terrς motus cosequutur.Adi Lesa hic loco auctarii, terrae motu vere,&autuno crebrius fieri quam caeteris teritiporum interuallis,nam tempus ad aeris qualitatem Variatur. Vere enim liquet sciant mes,abosque tunc stringit terrae superficiem, quare haud quaquam sinit exhalare quod visceribus terrae concluditur.Vere enim multiiuga fit exhalatio, . qua multiplicata calore solissub terra propellitur ad loca rimosa, terram tune pulE1ans. Autumno autem ob selis declinationem, & caloris,exhalatio fit a te ulla arescente, Sc calore solis prςcedente, plenaque rimis,motus fit terrς. Item autum no venti violenti,procellosi, acesque flant , quibus assueust motus terrae fieri. 1igna motus teres physica ratio haud tacuit astruens solis nubilam consequi motu teres,quod vapore corpulento ac terrest i fumoso que solis fulgor infuscetur quatire haec ubi exhalatio e terra exietit,aerem caliginosum efficit,multum tunc λlli radiis solatibus ingetit, de obscuritas sequitur. Haud fuerit ab instituto abiunctum adnotasse, pestilentiam concomitari terraemotum, ac otiti quodamodo ab eo,quisis corpulentus vapor,aer item fuscedine dissertus, tabisteum ingenerat quiddam animalibus hausimus quidem ex poem Senecae,eum qui terrae motum inhaesit agro campano tempore Neronis tantum intulisse tabidi aeris, ut plura aes nimalia petierint:signa vero motus fututi quando Ventus in superficie terrae ante
terraemotum eristit tranquillus, item aer ante terrae motum proxime futurus est
stigidus,tranquilitas autem venti in terra superficis fit ex Vetorum materia, quae, tota fertur in profundum terrae. Seneca Viremimetissims natis,ac compositio,, tis doctrins clarus,de his disserens, m inqui motus teresfuturus et raecedit aetis tranquilitas,quomam Visspiritus,qui concitare Ventos solet,la inscera, acta, uitates terrae retinetur,ad quae omnia Plinius respexisse videtur,quando est.
Signa ἔ, NE Q.VE ENIM VN VAM I N TR EMISCUNT motus TE RRAE NI Si S OPITO. MARI AC COELO ADEO futuri. T R A N Q VI L L O, Sc. Signumitem aliud motus terrae fututi sunt lineae decussantes,siuesecantes aliquando per medium solem interdum eum circumagetes extense stricisque potissimum temporeVespertino fini,quonia sol per calore diurnum concitauit aliquid vapori. Aliud inetiam simu a Physicorum schola positum,hocest, eclipsis statim coniunctione lunae. Verumad Plinianum redeam
ET M A X IM E , inquit, Pli. CIRC A QV A D R A T AM V N D I, &c. Haecquamstitissime ac solertissime dixit. Nam motus tenorae, Ut compertum quisque ferme habet saltem qui musas politiores aliquando excoluitan septimo climate crebrius euenit,& citra versus aquilonem. Frequentius item a sexto climate versus meridiem quod videlicet venti fortiores acviolentiores simin partibus aquilonaribus,quam meridionalibus. Et sequora aquilonaria processosiora sint meridionalibus. Verum Ps nam causa horum it a Physicis datur, qvbdin plagis meridionalibus licet sol in hisce region1bus comburat πια porem in terrae superficiae ,& plus assumat ex ipso quam furtigat, tum quia
in concauitate agit per medium interiectum mmo, in inferioribus terrae, plus eleuat, quam consumat, ob id in rerra multiplicatur inibi spiritus ad agen πdum motum terrae. His ergo antelatis constat, terrae motum disparili morado te habere, est nobis argumento Aegyptus, quae, ut ait Pindarus antiquitus aquarum Muperantia scatebat, pauculo vero solido fundo, quibus mollisae m ω tinosa
122쪽
imosa adeo effecta est, Vt non sit terrae motui obuia, sed ferme eXpers motus. Adde quadrata mundi dici quadrangulum coeli,sed de his hactenus, potissimum quando Aristo.& Albertus Magnus, tertio meteororum fusius disserant. Hic Ii
ber Plinii nihil praeter physicam subolet rationem, quare non fuerit alia illibauta omisisse.
Iudneutique transmittendum,videtur mare uri mis ti nobis ingerere. m mare, viphysica edocet assertio:Vieissi Ain perpetua in se Sc ex se quadam recurrenti agitatione,&prscipue miro modo profertur,modo refertur restiaeque,Avero perflanti in littore contemplantique facit palam fluctuantis aquae commotio,pinter enim pedes sita metaphorice uti permittimur diluitsese porrigens Unda renudasque Velut refugiens,inllitque moxirrequieto motu, appete semper quae reliquat,rursumque relinquendo quod appetat. Hoeque fieri constat Ventis quos iam a geos hoc est,abterraneos uocitauimus.Plutarchus ille ins, genio quam solertissimoaibro que de philosophorum placitis nobis legendum, reliquit, plura Sc scitu quidem digna de maris natura scripsi. Adde hie Pydi, thagoricos sanxisse mare esse lachrymam Saturni. Iecnon primo controuersia, rum a Seneca positum sacrum quidem terrisnatura cis fudit oceanum,qui iasyderum eias egerunt metas,& annuas hyemes,aestatisque inces ad certam legem redegetint,quibus multa pars muctignota est de oceano tame dubitant trumne terras velut vinculam circunfluat, an in suum colligatus orbem, &m hos quibus nauigatur sinus, quasi spiramenta quaedam magnitudinis exestuet ignem poli sq, cuius acumen ipse sit habeat an spiritum in id amplius animum intendisse iuuat , quod physicis placet. Aristobel 1 imprimis quem tenet mare locum,quorum ille, secundo meteororum affatim meminit:qui ante d1xerat obscuru videri,Sc ara: , tione abiunctum,sinon sit aquarum locus promus. sicut elementorum reliquoqrum,inde fluuioa ad mare tanquam ad suum delabi locum,fluxus siquidem in magis cauum cadit,quod suum estavs At mare magis cauu totius terrς petit lacu. Hebrgi congregationem quamlibet aquarum,mare Vocant. Vnde mare Tiberiadi legimus opinionum diuersitatem quid omnino censendum silessemare , quas exequitur Mutharcus libro antelato transeo sciens,id modo recensitetim tuod Al, beri non prstermisitavisse, qtulinastruerent.Τ etiam Vniuersam aquis 'perta , tam solisque crassantem vim,prmn1m in meridieinde vapores eduxisse,qui in , aerem igne mattenuarenturci'mita humeciam naturam demouisse,atin septentrio locifrigiliaren' defecilla maria: proinde cum de homogeneis desit de toto,ac de parte iudicium,eolligunt fore quand ue Vt totum inarestat maere,o elementa tris modo fiant, quod ridicule Democrita adcredidisse; subno , diuit Aristoteles,qui secundo meteororum ita habet de malis ratione. Aquaes, rum, inqu1t, quae Circa terram,&m terra sunt aliae, quidem sunt fluctantes, alia , stagnantes,&fluitantes. quidem e sentibus aliquibus habent initium, ut , viatiles,& manu institutar. Stagnantium autem aquarum,aliquae sunt fonta
123쪽
tun hominum comparantur indutas, Ut puteales, cistemasque, partis halartales omnino sunt quae exiguos habent fonticulos, S locorum cauitates proflueEre dilalsiquenonqueunt. Collectitiarum autem aquarum alis sunt pluus alia in fluminum cursu excipiuntur, Suberes quidem ac perennes sumentes aquae pabludes vocantur. Si autem minores dicuntur sagna, si pererigus,Volutabra, ME tum si mare fluitans dixeris Aoc abiunctum erit a ratione. Quo enim modo hune fluxum fecerit.Nam qui hyrcanum mare,& caspiumillustrarunt nauigarusque Milo, ipsa in loco copulati,inuicemque inter se iungi animaduerterunt. Horum neutrum fluitare fluxuque elabi compertum est. Atridetur alicubi mare difflueὰ re,videtur inique,sedin terrarum angustiis, iamque enim mare ex alto pelago in angustum cogitur,cum sitambiens terra, gditior altiorque, ob id pelagus fluere ac refluere inaliam aeque in aliam Uidetur partem quoad eius hinc isque illine qua libretur.Fluit quoque mare ab eminentioribus ad magis cauernosa,&loca detihiscentia ob multitudinem fluminum in sublimiores partes eius influentium ME Xum tamenn reflu um,qui refluxus a Graecisa otis,hoc est,reciprocatio dicitur.Lunari potestati alitibuitur a philosophorum pistisque, ut liquet Plinis dissiάmonio,astruetibus, Lunaaquarum ac humidarum reruesse rectricem. Aestuatia
qui loca per quae mare vicissim tum accedi tum recedit,sive quae aquis matinis reseria talantex inundationibus pelagi,item adde Euripos,quia horum meminit cap.se, quenti Ui dici duinis aquarum siue canales.aliquando Eutipos legimus pro pisci Euhibi. nis, cis profieto angusto. Animaduerte tem Eutipos fossas duritati inluάP ' dis circundatas pro septis, rumad reliqua transeamus.
MN A P LE NILUNIO MARIA , m. Paulo superius astruximus mare commoueri Vetis subterraneis Aoc est Ogeis.Nihilo enim minus in terram des ferti inconse .Panuis indiuersum reflante Velato, lut proprio quodam maris motu, um eo pariter agitato, amobrem cum cadauera,&naufraga denique omnia fluctuu propulsu repurgantis se maris quadam imagine ad terras protrudatur auro nitanum liti' Coptiadiciatoc est,fimum accepimus a mutis magitas,quandoque in caribdim fuerint ρος stata: illuc denique renouantur:quare Plini dixit.
OMNIA PLENILUNIO MARIA, M. Et subsequitur. Boues V ND E FABULA SOLIS, BOVES IBI STAB Visolis faE LARI, &c. Meminit loci huius, & bou Appollonis interpres lib.quarto Mylsbula. inquit,Siciliae Cherones in qua solis boues pascebatur.Sed rem qu uecumstabula recensuit in naturalium quaestionum libris Seneca. Palam est pigraque ani malia tisaera fuisse antiquitus. Na & Appollonis,ρος insinu nico est,Sacras soli oues fuisse grates scribunt, quae interdiu secundum fluuium pascerentur. Noctu vero stabulantes in antro ab urbe non procul custodirent delem viri, diuitiis, S genere inter populares splendidissimi. Verum haec sufficiantad discussionem huiusce nubili.
124쪽
VO VERA, Se. Haud quaquam dubium est.
Lunam ipsam esse mortalium corporum condi tacem,ca minuantur. Est nobis argumento, Esrba Limatis festis cedirulos,at querotundis:crescenteLuna um quotidie prouducens hum,decrescente depones: Sol,utpote,elementalium dominus fertur virtutum: Luna virtute Solis, domisna generationis. Ideo Alburnasar, per Soleminquit &Lunam omnibus vim insidinuati: de costat plarique augeri Luns acce recessu vero inaniti:hes enim incremento conchylia implent erecessu vero Vacua conuisuntur: haec est rerum
il T A Q N E SO L I S A R D O R E sI C C A al TVR L I Q V O R , M. Cur mare salsum sit, i physica ita perdocetratio. Salis autem amaro, vim δqui saporem ab eo quδd stat Somnino sub Sole evaporat. Exstante siquidem quod tenuius est: exhaurit Sol: quod verδ crassius relinquit: quδd Mus sitsuperfluitas:salsum
est,ac amarum. Nam sicuti in animantium corporibus potabili humore ingresso ad numendum: amara , Se salsa redditur quae in vescam coinuarit superauitas: quod cognata, animalibus quae caliditas potabile trahat quod 1n pulpas:& reliquam corporis substatiam ut eius, natura est:Vertatidipsum,Ut in aqua contingere coniicie)um inmam cum sim inpariter dulcis, quod ei potabile est, per evaporationes a caloresqlari secer , tur: reliquum,Vtpote superfluitas iuersi salsum est, amarum: quod coprou, batini. & etiam Aristo secundo metaphysicae.Mare, inquit essedinem contra xisse dicitur: quia terra super qua residet, intinambitu est, a Sole fit adusta. Sed hoc quidem inquitfessum est: quod verb ex terreta adusto id contingat verum utique est. Nam cum sint duo vaporum genera: alterum frigidum thumectu: reliquum frigidum, & siccum: ex his vapor unus attolitur e superficie maris,alter vero fisidit te illum circumuadente propellitur ad eum ipsum caliditas,qus exz, pulsa illius patres urit, atque ita salis concoquitur sapor. Ses enim terrae cobuz , star species est. Et ideo liquescit frigido, &humido,cogitur vero calido,& sicco: , ρος omnia comprobat Albertus,quarto Meteororuiata Uexo calor adurens ex , cedit mensurae modum,tunc vapor ille sal non efficiis, sed veluti cinis,quo Docto ingeneratur aquis amarissimus sapor. Nam adustς res a quibus secretum laedi tithumidum totum,ut cuius amarorem concipiunt euidentissimum sudor& utina hoc itaemesignificant,qus aliudno sunt gesborum superflaeines sal*cluta in eas it Vrens calor qui si hi erit excellens,etia fiunt amarae. Sed redeamus ad Pli. cotextum.Ideo,inquit ummam riuorum aquam dulciore profunda. H certe Plirrus sentetiaesima est ac dimentanea a vetissima physicoruratione aec admita rethoc physicarati'cinatio.Namfalsum hocesse variis comprosati Ati .ares gumentispotest quibus omnino contra colligitur, superius videlicet mare salsius
esse si inferius,immo et i puteis quoq; potu idonei pars supema salsior est si ima At quia sel et aer partem humorum Iguissimam assidue natat, dulcissimum auditem quod leuissimu est potissim ue de locis proprioriu'hau Gl.Et maris igiΣh ini M. tu
125쪽
tur & aquarum dulcium summa exercet solis vis. Ita que necesse est partem summam esse salsiorem:proindecalidior quoquepars eade superior est.Salsum enim duam dulce calidius est. Aristo. nonit inficias:mati partem terrae proxima esse dulciorem,vel quiaωquentius moueatur. Salsusenim humor cum mouetur, duleior redditur et quia in profundo salsior a qua est:minus autem alta:quyproxLme terram est. Quamobremus statim a terra praecipiti altitudine descessit sal se est: nec dulcedinis tantundem redderepotest: cuius rei causa est, quod salsa in imum suo pondere deseratur ptius: profluentes aquas ideo Philosophus opinatur dulcescere:quia per terrapercolantur. subinde, quicquid grauius est, assidue sub
sidente:salsiores vero nonprofluere aquas ratione grauitatiri verum quoquo moudo res sit recasura propositum teneamus.
M IN EUM AC MOLLE SYDVS,&c. Lunaenaturae meminimus cap. IX .eodem libro. Verum
paucula sunt hie annectenda, quo Plinii scitum elucescat, impendio pausillum certe caloris genuini tanae tribuit, maXima physicorum pars: cui sententiae subscribit Atti. stoteles, i de animalium partibus disputat. chesinα, quiens in plenilunio esse calidiores propterLuns lumen:, unde contingatPisces ad aquarum superficiem cometae. Sed comprobat Auti, cenna, ubi plus luminis, ibi vero plus esse caloris.Hinc&Hipocrates ait rem noctumum stellarum lumimbus subtiliorem fieri: &calidum aliquatum gener
tionique ac Vitae accommodatum, ille tamen quem modo retulimus calor: adeo pauculi est effectus,vthon ei sit datum arefacere, etiam utcumque euenerit: naenim hic Ph. humorem nocturnum trahere testatissimnm reliquit:quoniam for te sit proxima terrae, vel ob vaporum ab ea eleuatorum receptionem, Vt Ptheses m placuisse videmus libro Moteletamon: cuius tamen refellimus sentetiam,
quoniam spinu quod inter faciem terrae est, Sc propinquiorem locum in quo sita
estLuna sit. 128o .milliatiorum, ut ita loqui permittamur : fere ea mensura qua sit Vnum miliarium. 3 ooo .Haud enim alvus vapores eleuantur quam. 16. stad. Nec ergoPhysica admittet ratio. Lunam vapores haurire, quoniam coelum
ab hisce afflactionibus sit penitus abiunctum, sed cultra, ut iam diximus, mensum stadiorum sexdecim surri physica perdocet ratio:quo nomine altior depyghenditur.Lunavi de Venere,&Μercutio, taceam.Iuuat autem Plinis sententiam, Macrobis septimo Sammatiorum assertio:quritasehabet. Caelor autem si modiue ac temperatus sit trit humores:sinimius,exsic ti&habitudinem camis eXα tenuat.Ergo de corporib euectis,Sol in maioris calatis Mutit humorem. nς vero lumen in quo in no manifestus calor iedoccultus tepor:magis diffundit Mumecta,&inde .puem tiniecto tepore & aucta humore putredo. Humectat enim corpora Luna: &Velut occulto rore madefacit cui adustus calor ipse Lunaris γα tresicit carnem, calorergo Solis arefacit. natis veris humectat. Hincnuinces pueros alentes operimentis obtegunt quando subluna pr ereunt,ne plenos naturaras humoris perstatem amplius lumen humectet.Hoc quoque inquit notu est:
quia si quis de sub Iuna sumno se dederit,mre excitatur, &proximus fit insano, podere premus humoti qui in omnem us eius est dissulas proprietate Lunari,quae Ut corpus infundat omnes eius appetit Slaxat meatus.Nec minus tuns propriestas circa inania ostenditur. Nam ligna quς vel luna iam plena,vel adhuc crescere sunt caesa, fabricis inepta dicuntur,quasiemolliinperhumoris conceptionem .Et
126쪽
amcolis curae est frumen' deams non nisi lana deficiente colligere: ut Mea pecmaneant. Contra vero quae mella d ydera luna crescete conficies tunc&arbores apti seresanaxime eum illa estsuper terram,quia ad alimenta stirpium ne eessatium est humoris alimetum: re enim a nobti prodita sunt, quo latissime via deremur aliquid lucis Plinianaelectioni. Vbi autem mi est, id manifestum est fges rarum corpora occisa in tabem suo visu resoluat,hoc est, lanassio lamine &calorae
quodam abdito, ac genuina dote corruptionem carnibus*rarum occisiarum nouctu ingeneret. Verum quado subdit Sed 3c in dulcibus aquislangalimentum Me sicutin marinis solis: Hie haud dubie coelestia nutriti eo robat : quamtamen
opinionem physica refellit ratio: ut a nobis satis monstratum esse auguror,cap. IX .eodem libro:quare qui fusius super iis volat illud reuoluat.
IRABILIUS ID F ACIUNT A QV ABDUL CE S , &c. Haud quaquam nobis maring aquae paulum miri suggerunt, Ut testatur reciprocatio, nid genus multa . Nam & mare quibuscunque fere mi is stet, quanquam non horu sint expertes aquae dulces quarquatamingerent nobisadmis Nonem, nec quidem dictu facile est. Verum quia alliubi pag δ effusius de aquam nautura sumus letim aura hic dicemus. Verum ne quis nos temo marcente ac sit mandragora consopitos putet:qusdam quς a thesauris Theophrasti S aliorum testatissimorum authorum Wscerpsimus afferam in meεgium: & γς a Vitruvis pcenu sacro hausimus,qusquarum crement Pliniano ales textu nes1 Desse dixer1m. Is enim libro architecturae octauo prodit fontem esse, haud distantem a Carthagine,in quo natat insuper oleum odore Uti scobe citrio, quo oleo pecora etiam sollet Ung1:Σachinto & circa disrachium Scappolonia se tessunt:qui picis magnam multitudinem cum aqua vomunt. Babilone acus amplissima magnitudine: Itaneasphalus catur:habeesupematas liquidum titumen: quod & approbatini.qub bitumine Statere testaceo structo muro Semi ramis circundedit Babilonem. Item Ioppe in Sytia Arabiaque numidarum:lae suntlmmani magmtudine qu1 emittunt bituminis maximas moles,quas diripi quihabitant ea. Etiam est in Cappadocia, in itinere quod est inter Masacra Sed uana lacus amplus in quem pars siueharundinis, siue alis generis si demissa laetitit:&postero die exempta ea pars Fg fuerit empta inuenitur lap1 dea:ρος vero pars extra aquam manserit permanet in sua proprietate. Sunt enim B cinae flumi na Cephysos&Μetis,Lucanis ratis,Troiae, Xathus, fontes Item & flumina cum pecorum suis temporibus anni parantur ad conceptionem partus: per id tempus ad ut eo quotidie potum:& ex eoque quavis sint alba procreant aliis Iocis leua phea: asiis locis pussa, aliis coracino colore, ita proprietas liquotis cum init eorta pus proseminat intincta sui genetis qualitatem. Sunt item fontes uti vino mixti sicut paphlagonis , quo etiam sine vino fiunt temulenti.Alius insons m MEchadia cuiuspotu homines fiui abstemis .Et multa id genus qus Vitruvius antelaato libro cap. III .pro itin literas.Subnectit paulo 1nferius. - MARI N AS TARDI VS GELARE, m. Physici ob Aqua, amatitudinem sui aquam marinam non gelare astruunt: γδd Sc coprobatΜau maris, crob.Sat aliorum octauo Meses.Acetum, inquit, liquidissimum inriter esu non πάteros humores ,&tanto acerbius, ut sit acore tristificum, eXemplo aquae marine lascit.
qus ipsa quoque amaritudine sui aspera est nunquam gelu contrahitur. quod aute Herodotus mare bosphoticum quod &Cimmer; vocant, gelucotrahi ait abs αdum esti
127쪽
dum est, sed sunt dulces aquae,quae superficiem quandam congelatam mari hese ingerunt, quod sities multum fluviorum, a paludum in ipsa malia influentium. Mare Celerius item accedi aquas marina; astruitini.quod indelicetpinguiores, aeseracalidius elementi igneIhabent.Mare certe minus aquis dulcibus esse minus frigidum eo dulci' fiat: sedem nam hoc fiat sarrique ignorant quare subnectemus causam id asseris
aquis. tur argumentum esse omnino spissius mare, ac corpulentius: ρος Vero eiusmodi sint nimisposse refrigerari sicuti amplius valent incalescere: siquidem insita dentis nese m linu calore cosovere:sed & illa non inepta ratia est mare utique esse platiguius.Nam neque flamam potest extinguere,aque aquarum reliquς omne porrὁ calidius est quodpinguius: prςterea plurimu terrae in se continere indeque esse Aqua siccius, dicunt: quod autem siccius idem calidius est. Adde hic loco auctaris,aqua maris maris hyeme minus esse amaram, quoniam dicant ut Platharcuq maris illam nimis asperitatem omnino intersitae dulcedinis habere qu1hia,utpote numerosis illuc hyeme deuolutis fluminibus. Caeterum quod dulce est cui genuina iusitImitas,ac proin ariara. defluita supernatet, corripit e vestigio, haurisque solatis potestas,dum aestivis horis latius vim propagat fundisque'uodhyeme nequit, flaccescente sydem vi, quod accedat longius:proinde minus minusque surrigi quippiam ex mari potest. Et subdit Ph. in OMNE OLEO TR AN VILARI:
OLEO, &c. Si quid cu Undabudum mare tranquilari autumentplamque physicorumstiaeque ratione urinates, hoc est,in aquam mergentes se,hincvtinaziores, qui quo pacatius, & Vt longiore viantur spiritu quando ima fluuii mergenudo pe scrutantu hoclave oleo,his auxiliante clarius Vident.
IMILIS EST NATUR AE NAPHT A , M. Habemus&Plutarcum authoremingestis Alexandri Magni scriberem peragrata inistique omni babylone, quς armis S imperio eius sine labore subito cesserat,nihil sque eum regem admiratum fuisse, quam in ecbatanis,scenim regionis eius pars quaedam vocitatur, ubi scatet nau
sensum si quaerat aliqvis,hic est.In ecbatanisautem admiratus praecipue est ignis veluti ex fonte continue emergetis hiatu. et Naphta ex eo fluxum qui non proseul ab hiana1llo lata eructatur copia; ut paludem faciat, cuius adeo adtrahedos ad se ignes tam facilis natura sit, Vtex interuallo, M. Sequetia citissime lector,capita illibata manebunt, quodprofusius quam interfari possimaeorum materia ab testatissimis Squidem luculebssimis authotibus pertractatur,non est Utiquem siti consilii in exculeatis, ac pertritis legentium animos demorati longius. De Naphta, Strabo, libro decimo quinto memini cuius verba adiiciam. Liquidum bitumen quod vocant Naphiam, admirabilem habet naturam. Nam admotum ignem sili corripit, & si corpus eo illitum igni admoueris, deflagrat , ne aquari; lo pacto extingui potest,sed ma sardet, rusi valde multam superinfudetis, Gesno,& aceto,& alumine, SVisco oppressum extinguitur. Vnde Alexandrum traettant,eXpetientiae gratia, puero cuidam , balneo naphtam inspersisse, ac Iucem nam admouisse, ut puer totus deflagrasset,msi circinantes multa aqua flammas
euicissent, M. Subdit i. I T A FERUNT A MEDEAP E LL ICEM CREMATAM, &e. Pellicemintelligit Ph. Creon tisfilia.Diodo. traditillamiasinaphta evi cuiusdam radicis,quam Circes dome*rat Medeam,
128쪽
rat Medeam, duo esse genera phtae tradit Strab.quem adeas,si plura voles.
dunt,quare carmen extat hoc., 1 Sedes esse des,tumidisque e faucibus ignem, Vulcani ruere,& clausis resonare cauetas, Festinantis opus. Etaliud extae , Issis Cy pas nemorantsemacibus os, Cum super incudem numerosa in VerberaserteSψῖ ξ, Horrendum magno quaterent sub pondere fulmen. Causam autem flammς diuturnioris retulit Alberi.cap.renso, secundi lib.quein labrum Aristo.de propheta us elemetorum condidit. Huius motis semper arae Mntis meminit diuus Augustinus,libro Ciuitatis diuinae. XX. cap. IIII .mmis nititem Claudian primo der tu Proserpinae 1s Versibus. , Seu mare sulphurs ductum per viscera montis., oppressis nescitaquis, &pondera librat.
Lucretius etiam de hoc agit Istuo sexto naturae rerum. Refert item Seneca, iastola septuagesima nona caulam ardoris diuturnio m. De hoc habes apud Philoα stratum aibro quinto de vita Appollonis. Et Sylvium, lib. XIIII .HStrabonem libro sexto. Hic refertini Muci non procul abesse, quas nec Sol,nec calor solvat. Loca em superiora nive referta prodit Strab. Dequi' sic cecinit Sylis lib.xiiij., Sed quanquam largo flammarum exrstuat latus. Turbine,& assidue subnascens profluit ignis, Summo cano iugo, hibet mirabile di v.) Deinde ait, , Ucinam flammis glaciem, aeremoque rigore, Ardentes horrent scopul stat vertice celsi, Collis hyems,calidaque niuem tegit atra fauilla.
dote tum natura satis dixisse videri possumus, hae tamen obiter de hoc agenta.In quibusdam enim locis nem a l cedi protat,uti apud Egnatiam aut ab ipsanon procul, α ius meminisse videtur Horati', saty.ptimo sermonu,esset apud natiam urbem ocum in quo alantataque igne in factificio Thura liquescere. Dehic inunalia nymphisiratis, extructa dedit risusque, iocosque.Dum flama siue thura atquescere lumine sacro usuadere cupit.Meminit natig Strabo lib. VI .Estena innana via dicta ab eodemi' meminit, lib.VII.Per has etes ait Egnatia via ex Dyrrachio & Appollonia producitur, M. - CAPUT . CXI.
---A R S N OSTRA T E R R A R V Μ , εχ. Meminit me uraeteresStrab.lib. I .geo.&lib. II. His Uerubis, plurima etiam accederet ex adiaceti sinsulis comoestitas. Quodsi adinteruallum ex Rhodiaad Borystene illud apponatur spinu, quodis Borystene ad septentriones est miltilium stad.quatuor totum interuallum fit duodecim millium stad.acseptingentum.Temamus aute ex Rhodiam Australe
129쪽
habitabiliaest milhum sexdecim sexceta stad. Vnde uniuerta latitudo feres OG nor esset, mil. X XX .stad. ab Austro in Septentrionem. Longitudo autem ,mil. septuaginta esse traditur, M. H ille,&mul ruid genus.Deis seriam Martiam,CapA.quos adeat,qui de iis volet. Csterum hic Vnumquenque ingenuum lectore exoratam habeo, ut non mihi vitio vertat, si in hac Philosophis actione, fuerim interdum Vsus verbis non satis apud erudi res authores receptis,ac latinis, philosophorum tamen scholis pertritis,obidoportuit me iis uri, si compertum mihi esset, ea non phrasin Ciceronianam subolere, sed memiuerit lector, aliud esse o tatoris, aliud rhetoris, aliud interpraeus, aliud philosophi. Candide igitur moneo. quenque boni cosulat,de eorum v citra latinam elocutionem posito.'c enimeollibuit suppingere, ne argutulus quispiam, putet me tam ingenio rudem ut ea scripserim sciole:potuissem, fateor, alia explanatione uti,sedno tam Philosophi, Neotericis peculiari. Quo enim quis paulo facilius concipereisentan germanu, ae Plimi,aliorumque mentem, haec huic instituto infulcimus. Seio profecto non defore qui obstrepant, in egenus Uerborum antelatorumnon mere latinorum. Sed aduertant,oro, mecum prsiatione usum Uenis, inci rursint pro veniae pulatione.
130쪽
STORIAE ARGUTISSIM I SCRIPTORIS L DB RUM, STEPH ANI A VEI VIRI E VEG STRI S, COMMENTARIA. M
testitutum sermo videtur nobis adduci quod Situs orbis est Neeendes pila ad ciuilis usus maiori in parte coducensarium satia ora natiquegerendarum campum Vt1etiptum reliquit Stra bis de bo. reexplicat praestat&ten qua incolimus, amplisi scriptissimarum actionumlaeus dicendus. Excellentissimos mutem Imperatores costat extitisse,qui terrae ac maris i eutium adepti, nationes ac ciuitates sub Vnam potentiam, gubernationemque ciuilem cogere noluerunt. Haudquaquam igitur haesitanduterrae descriptiorus notitiam Fram vocat Geographiam,omnes ad Imperatoriastionem,quorum interest nome,hoc sese habere modo, vel aliter, cognitione posse,autnon posse deprehedi. Vera cuius cognitionearihil abstrusius,dissiciliusve,uaescissimorum ae receptissimorum qui deauthorum distordibus sentenris,ite igno tantia obseruationum Eclipticarum,coelestiumque.Nam scite&luculenter Hipuparin aut re Strabone in iis quae ad Eratosthenem scribit,edocet,quod Unicui . que tum priuato,tum doctrinarum auido cum terrens descriptionis notitia perti l . 'neat,eam capessere ferme sit impossibile,estra eoesicarum perpensionum dista NU ptionem pra libata. Quare iure a Strabone Geographorum aecuratissimo dictu ς ii ιδ animaduerto.Quicuisque ait)la rvproprietates edisserere nituntur,promere attingunt,quiim coelestium terrestri inreque mensurarum figuras,& magnitudia P nes,& interualla,&esimata, calores frigora aerisque natura manifestant, quae omnia nostrisinserere monumentis non est notauutituti,qubdeonstet tot viros,in singulati ingenio,tum praestabili doctrina, multarumque rerum Vis insignes, re huiuscemodi tam scite,tam graphico,ac concinnitertractasse, Uinihil defyderati possit,in quorum albo sunt,Strabo, Poponius Mela, Pt Iemgus,Dionysius,& in finitiferme id genus, quorum placita omnia, te rerum seriei apponere turgees .
stentis ac luxuriantis putarim lectionis. Quare in hae geographiae distinctione,
ingenuos &bonamhterarum candidatos lectores diutiu immorari non est consi dii nostisquare potius epitomem,quam profusum verborum ordinemam subnexetendam duxi. Vniuersam igitur terra cognita, ceano velut insula circumsam :esse,cu Homerus, tu Strabo, tu Ptholem sus scriptu reliquerul,quod qui de expeammesis gestu est Diui Augusti. Sunt enim qui orbis te lacu liquos ex Gadita aio freto ortos ponant,de cuius gine ite de Gadiurationeam meminisse non blaetit. Datu enim ut placitu video Strabonilib.II Ι.)Tyriis esse oraculustrue,
gratia specitavi missi factant, i ad fretum, S ad Calpes angustias permnere l