Quaestiones physicae

1221쪽

sunt nisi tenuissimae partes nerui: dc his uituli in panniculis cognati sunt. Verum in cor de nulla est cognatio uillorum cum nerui S.I-hi enim uilli iunt ex substantia cordis, quaeto ta est caro naturae cuiusdam peculiaris. Caeterii mut uoluntario motui seruiunt nerui musculi: itainaturales motus attractiones dc expulsiones cient uilli , naturae nerueae, ubicunque sint in tunicis: ut in uentriculo, uesicis,intestinis, arterijs Ps. Ligamenta, sunt membra neruis similia , alba exanguia & sine interiore cauitate, duriora neruis: tametsi mediocris est duricies , ne nimis dura impediant motum Iuncturarum , nerae nimis: mollia rumpantur,aut faciant distocationes Cognationem habent cum ossibus, non cum neruis:Oriuntur enim ab ossibus &omni sensu carent. Vtilitas est multiplex t Alligant ossibus caestera membra , ut cor, uentriculum , madri- cem , uesicam: alligant 8 musculos ossibus: Aristoteles improprie nominat nerUOS:

quos medici a ligamentis recte discernunt. Est enim dissimilis origo & natura ut dixi-

6. Chordae, τ some, membra sunt composta ex neruis dc ligamentis uenientibus ad musculos , in quorum extremitatibus natae trahuntur inde ad iuncturas ; ut eas mQuegnx

1222쪽

cum uolumus. Nam musculus est mediatum organum uoluntarii motus iunctura ru. chorris immediatum, qus quidem trahuntUr a musculo. musculus vibratus spiritu quem neraui afferunt mouetur itae carnis natura,& sua is quibusdam fibris S se dilatat-contrahit, ut hac dilatatione uel contractione trahatur. Constat igitur ττουν ex neruo dc ligamento, ut neruus suppeditet sensum &motum. Sed ne rumperetur, fuit opus alio duriore uinculo: ideo additum est ligamentum. Homerus Iliad. io.ait : Doloni collum esse sectum 8c duas chordas praecisas: quia in ceruice ascendunt'duae admodum crastae 8c conspicuae chordae, quae alligant caput trunco, ac proprie usus est Homerus appellatione ma

Musculus autem seu lacertus est quiddam contarium& torosum, compositum eX nersuis carne dc ligamento.Ιnser tur autem mus sculis uenae 8c arteriae , nutritionis dc calea factiόnis causa dc totum opificium panniculo tegitur. In ima parte musculi oritur Hassueta neruorum uillis S ligamento. Nomina

musculi& lacerti sunt a figura sumpta: quia

alia parte tenuiores sunt , alia torosiores

Sampliores, & pendet inde uelut cau-

1223쪽

iret . DE ANTHROPOL G. ET ANAT. da. Sunt autem plures quadringentis passim in corpore,ut multae partes sunt, quae uolun tariis motibus cientur. . Vens, iλ sεr,sunt canales tenui tunicame. hentes sanguinem crassiorem,quo nutrimur. Galenus censet primam earum originem in

epate esse M stipitem esse magnum &lucanalem, qui nominatur uena caua: quia ut truncus arboris maior est, a quo ramis fron. des ortexes sunt graciliores: ita iudicat ramos

uenarum i grandi aliquo uase oriri. Et sie Hip

8. Arteriae, in sunt canales tunicis densioribus & firmioribus facti , quorum meatus sunt angustiores, & uehunt spiritus Uitales, cum riuulo tenuissimi sanguinis. Origo autem in corde est, ubi stipes est conspicuus, Aorta. Ideo autem necesse est densiores

esse arterias ne spiritus exhaleti ac sextuplo crassiores sunt arteriae quam uenae . Interror enim runica quintuplo crassior est, quam uenarum tunicaei hanc ambit alia tunica extersor renuis. Pulcherrimo autem foedere iunctae sunt uenae 3c arteriae,ut uenae suppeditent spiritui materiam, spiritus in arteriis calore suo foueat sanguinem. Ac mutua sunt orificia, ut spiritus ceu flammula rapiat nutrimentum eX uenis-uenae spiritum, & calorem exar teri s.

1224쪽

L U B E R. XXXV. Mass. Panniculus, u/sta, est tenuissima meminhrana ex neruis& ligametis facta, sed in aliis plus est naturae nerueae, in aliis plus ligamen. talis. Alii enim aliis crassiores sunt,muniunt& alligant membra S impertiunt sensum ple

tur. Atq; hactenus de corporis partibus selidissequutur fluidae,ut Humores & Spiritus. HUMORIBVS. iHumor est liquidum & fluidum corpus,in

quod couertitur nutrimen tu inePare, Ur corpora nutriatur &conseruetur. Vt enim in omni b. mixtis insunt diuerss partes, alis ignes,

aliae terrestres, alix aquosae, aliae aereae ita in

massa sanguinea, postqua haec in epare cocta est igneu quidda est ebulliens, id nominatur saua bilis. Inest & terrestre quiddam, ut arrabilis. Manet ibi etiam quiddam aquosum, uephlegma. Reliqua pars aerea appellatur sanguis.Haec discrimina humorum Galenus pingit uenusta similitudine musti. Vt in mustis effervescetib ebullire videmus, id quod te nutus est Sc spums similes quod ipse nominat ανθω deinde quiddam inesse aquosum: sub sidere etiam lices ,& praeter purrus quiddam 5 melius rem peratum . quod uini substantia est ita in massa sanguinea leuior spuma est bi.

iis flaua; humors aquosus est phlegmacia Hi s ces

1225쪽

irrs DE ANTHROPOLOG. ET ANAT.ces biIis atra: sanguis pars optima est &nn trimenti praecipua. Etsi autem ex singulis par tibus aliqui rivuli una cum sanguine innutritione uehuntur: tamen ut massa nutritio- ,

ni destinata fit purior, prius in epate fit segregatio. Sunt enim & alii usus flavae 8c atrae hi iis ided uicina uasa condita sunt, fit purificatio sanguinis in media parte epatis. Hic emgo confid .sunt Species & Effectus.1. SPECIES H V M O R V M. s sanguis. 4

LPraeternaturales seu corrupti.

Naturales humores sunt qui ordine naturae Sc magnarum utilitatum causa in corpore humano nascuntur. S ANGUIS est humor calidus 3 humidus, sed teno peratus, dulcis, aereus, pinguiS, Optima dc praecipua pars nutrimeti. Etsi enim semper cum sanguine uehuntur reliqui humores&simul fiunt nutrimetita ut sanguis dilutuSphlegmate magis alit frigida humida meahra,ut cerebrum: biliosus magis alit pulmOnem : melancholicus magis alit ossa) tamen

1226쪽

praecipua nutrimenti pars est sanguis. Nam nutrimentum oportet esse dulce aut dulci succo dilutum. Ρ Η LE G M A est humor sub aquosus,qui coeupit coqui ut fiat sanguis, sed nondum percΟ-dhus est. Ided est subalbus , insipidus renuis, non pinguis, nec calore aequariS sanguinem. Vtilitates eius sunt, quod ex eo fit sanguis cupaulatim magis coquitur: qud dardorem sanguinis mitigat. quod prohibet ne sanguis fiat densior& aridior: quod cum sanguine alit ce-rehrum 8c alia phlegmatica membra. FL AN A B I LIS , est bpuma sanguinis calida 8 sicca,qusile clim calidiores 8c sicciores partes chyli propter fortem calorem sic ebulliunt. Saporis est amari, qui proprie

dicitur ut Galenus expresse disceri it utramque biIem saporibus : ἁωτοι

tiosa bile differunt: alias magis, alia S minus rubet, quare & rubram, & flauam nominant. Vtilitates eius fiant , dissipare dc penetrare, aperire meatus ubi cum sanguine. uehiturae simul alere membra cognata, Ut pulmonem. Nec tota uehitur cum sanguine. Sed maior pars derivatur in folliculum feIlis, Quae dc ipsa est bilis non uitiosa . SUnt autem ex felle meatus, qui uehunt sta uam hiumcid

1227쪽

DE ANTHROPOLOG. ET ANAT.

intestina,ut inde pellat i ces. Aliud autem est

aliud Cholera enim est morbus ihil e largiter influete in uentriculum &erum pente per uomitus 3c inferiora. A ΤR A BIL I S, μελαγχολία, est humor magis

crassus & terrestris, qui in sanguine subsidit, propemodum nigro & spissiori uino fimilis, sed est frigidus&siccus Pars uehitur cum sanguine,quae tame quia diluitur sanguine,pontici saporis magis est,quim acidi ut acacis seu cydonium:reliqua derivatur in splenem,quae est acida. Utilitas eius est sanguinem reddere spissiorem S astringere &ubi adiuuare restentionem, & una cum sanguine nutrire melancholica membra,ossa & splenem.Atl haec de naturalibus humoribus. Praeternaturales ac uition humores sunt, qui in ea crati existur, quae multum ab aequalitate recedit aut corrupta est. De his uitiosis humoribus loquitur Plato cum ait,bilem sta-uam& atram accedi ut uitia in sanguine: nec nutriri eis corpora, sed inimicos esse tempe

hi humores dupliciter corrupuntur, aut quia substantia ipsa degenerat, aut quia miscentur alij uitiosi. t S A N G VIS primor degenerat cum putrescit clausis poris ac uertitur in bilem uitiosam,unde oritur continua febris. Deinde corrumpi-

1228쪽

LIBER XXXV. 322'riar admixtione alterius humoris, ut in hydrope massa sanguinis uitiatur affluente humore no cocto in epate in ictericis affluete bile. PHLEGMA no naturale uel crudum est,ues salsum uel acetosum.Crudu est humor aquosus,frigidus 8c humidus,redundans in corporibus propter infirmam coetionem id in alias tenuius est,quod sputo uel per nares eiicitur,

dc interdum ut in coryza largiter destillae, alias crassius est, quod uomitu egestionib. interdum encitur. Salsum est cum phlegmati miscetur rubra bilis: quod quidem ex sapore sputi facile iudicari potest Sc incorporib. inatemperantium,qui salsis cibis utuntur, nascitur copiosius,ac inde perniciosi catarrhi ortu.tur. Acetosum est cum miscetur atra bilis. FLAVA BILIS per se degenerat cum adin. itur& fit cinerea, densa & mordax. Et sic inpicrocholis degenerat paulatim uel aetate,uel uehementiorib. motibus: quare tales Oi senescentes fiunt furenter iracundi. Ex admixtione aut alterius humoris fit uel citrina,

uel uitellina, uel prasina. Citrina seu pallida est,cui immiscetur tenue phlegma Sc rubor diminuitur. Vitellina est, cui erassias phlegma ad mixtum est: sic dicta quod color imitatur uitellum oui. Fiunt autem febres tertianae nothae ex bile cui phlegma admistum est. Pra

ina bilis a Galeno sic appellata, est crudus humor

1229쪽

D3o DE ANTHROPOLOG. Et AN A f. morsia uetriculo nimis ustus, cui aliquabili influens in uentriculum admixta est. Iacobus de Partibus ait hanc no n esse uerer bilem. Diacta est Prasina quod uiriditas imitatur colo rem porri, qualia saepe videmus esse infantiaeXcrementa aut aliorum. Et cum uiriditas est obscurior nonnihil ad fulvum colorem acce dens,uocatur haec bilis aeruginosa, ἰωδηρ abn rubigo. Nam rubigo uetus quasi uirescere in .cipit. Talis bilis uomitu saepe esscitur. ATRA BILIS uitiosa est cum uel caeterilia mores, ues ipsa atra bilis ita adurit, ut humor cineris naturam crassi ore & mordace referat: Nam 8c Hippocratis aphorismus testatur degenerare sanguinem, ac rubram bilem in atra,

. Pariret biliosum 8c sanguineum corpuβfit melancholicum, ubi non effluunt seu exta a lant fumi. Et hinc multiplices amentiae eXi stunt. Cum melancholia est eκ sanguine dc diluitur modico sanguine, efficit amentias ridiculἡ laetantium: quale aiunt fuisse delirium Democriti hilarius, qui ridere solebat hominum stultitiam, ea , animi tranquillitate uitam produxi tus ad annum centesimum nonum suae aetatis. Cum uero melacholia est ex

rubra bile auidiluitur multa rubra bile, fiunt atroces furores ec manis, qualis fuit Herculis

1230쪽

&Aiacis furor. Vt Virgilius de ira Herculis inquit: Hic uero Alcide fur s exarserat atro Felle dolor Etsi enim rubra hilis in ira cietur, tam e Virgilius atram nominati quia rubra mixta est atrae copiosiori, imo 8c uritur, at uelat cinerea est simul cum atra. Si diluitur copioso phlegmate, fit inusitata segnicies ut fuit illius qui cum mente erraret, ferὸ perperuo dormiebat, summisse loquebatur, nec excitabatur nisi citharae sono, quem cium audiret, capite erecto, arridere incipiebat Sc interrogatus hilariuscule respodebat: Si ipsa atra bilis redundans per se aduritur. fiunt tristiciae maiores 8c fugae hominu, qualis fuit Bellerophontis moesticia:

Qui miser in campis errabat solvi Aleis, Ine -- cor edens, hominum uestigia uitans: Vt inquit Homerus. Sed hae species mira

uarietate miscentur, sicut temperamentorum uarietas multiplex est.Vina quam uarie teporata sunt Creticum, Italicum, Rhenanum, Neccareum,quantum disseruntρ Quia ex terara S aere succus in uitibus differt. Ita species humorum eaedem in alijs generosiores, mitiores 8c puriores sunt. Homerus moesticia mortuus dicitur,aenigmatis perplexi tate uexatus. Her clitus Ephesius Φpe lacryma