Quaestiones physicae

1241쪽

u 2 ANTHROPOLOG. ET ANIMA.rius Sc liquidius est,ac trasuehunt in epa uetulentum uero pellitur ex ieiuno in inferiora intestina. Transuectus autem chylus in epa ibi coquitur ac uertitur in massam sanguineli, in qua insunt . humores. Sed horu fit ex ali qua parte separatioim ultum rubrae bilis deri. Datur in folliculu fellis: multum atrae,in sple, nem:aquosa superfluitas, cum uentum est aduena caua plurima effunditur in uenas emula

gentes 8c defluit ad renes 8c uesicam. fili urisna. Reliquusanguineae massae, quod est inca. ua uena,distribuitur inde in tres partes. Mnaeuehitur in ramos ascendentes: Secundam dextrum thalamum cordis, ut cor 8c pulmonem nutriat 8cut inde transfundantur xivuli

in finistrum thalamum cordis, unde spiritus

gignuntur.Tertia labitur in ramos ex trunco Menae cauae descendentes, ad alenda inferiora mebra. In extremitatibus aut uenaru sanguis alle uertitur in secunda humiditatem,qui nominatur cam bili, quae iam membris apponi

tur Sassimilatur.Tres igitur gradus digestionis sunt: Prima in uentriculo: Secunda in GPate:Tertia in extremitatibus uenarum, ubi languis uertitur in cambium. Et in uentricu-io primu fit elimatio, quado cibus in chylum

uertitura calido humido.Inepatefiunt elixa-xio dc assatio. Nam chyli conuersio in massam sanguineam est elixatio i partium autem aliqua

1242쪽

LIBER X xxv s. 32 quarum fit affatio, quae uertuntur inflauam hilem. Et fit nimia affatio in epate, cuius calor est immoderatus& substantia uritur &infecta est putrefactis & uenenatis superfluitati, hus: unde scabies dichenes, lepra. Est Rasia tio quando nutrimentum in ossa conuertitur,V- stata uerd cruditas in uentriculo & epate unde hydrops oritur est uor, is opposita eliXationi, cum non potest fieri integra coctio seu conuersio nutrimenti, qualem fieri oportUit. Sit igitur mediocris temperantia ' diligetiane epatis actiones Ianguefiant & gignat massim sanguineam impuriorem. o P PS.

in uentris sculo.

RAT io j

in intestienis

potus

I UMOR GENITUS

stercus II. πιματω mr in iecore in uenis melanterij in caua &renis ma

toribus

chylus chymus, id est , succus urina &traqua bilis III. Gambium in singulisparticulis

in uenis ex lib. seu ca

pillarib*s. lin singulisi partibus.

purus sanguis h. humores seeune

1243쪽

IIII. MATERI A ET AD I vis

tantes nutritionis m

s Aer. Res non naturales t Cibus &potus. dieutur, quae no i Motus & quies.sunt partes in Euacuatio. iubstantia homi l Affectus animi. nis&sunt sex: Somnus& uigilia.

a. Homo non nisi in aere uiuere potest. Et manifestum est expiratione opus esse,ne multitudine spirituum repleta cordis sede stran/gulentur homines . Inspiratione uerδ opus est: quia aer refrigerat cor, & pars aeris mutatur in spiritus admixta halitibus, qui ex salse guine nascuntur. Hinc intelligitur corda uesnenato aere facillimὰ infici. Praeterea aςr torircorporis temperamentum uariat. Aia natura est corporis nati &educati in aere Scythi. co, ibi sunt corpora ursis simili0ra:alia in Ly-hico,ubi similia sunt fim ijs. a. De cibis & potu consideret quini qui

sint& communi hominum naturae 8c suo te- Peramento cQuenientes: quim uel arcere morbos,uel lenire possint. Sic hi qui frigidd uentriculum habent, non bibant aquam aut nimis tenuem ceriuifiam , sed uina mediocria non cruda. Qui propter temperamentum calidius siccius,aut etiam propter moesticiam Parum

1244쪽

L I B E xxx VI. si sparum dormiunt, utantur lactruca, amygdas Iis,croco. Et obseruanda sunt duo dicta Hipis

dalae,crocus i quae cibis tutor misceri possunte dc hanc regulam nosse dc in uictu sequi omniabus utile est:possum. hac diligentia saepe a ceri periculosi morbi. Altera loquitur de me dicamentis quae non sunt cibi, ut rhaharbarum dc agaricum. Haec cibis non sunt misce da: quia diuersae sunt actiones cibi&pharmaci,& cum pharmacum trahit & pellit uitiosos

humores,impeditur actio naturae, cibum coaquentis . .

s. Agitatio corporis cibum praecedere deabet. Excitatur enim calor: superfluitates conis sumuntur 3c expelluntur: irritatur appetitio. Vnde Hippocrates:*mi Sumpto cibo uitandi sunt uehementiores motus corporis N animi,& uocis contentiones.Tria huenda enim est quies uentriculo amplexo cihumiqui cum agitatur, patefit stomachus 6c

exhalat spiritus& calor, & fit dissipatio cibi. Hunc sensum δέ pecudibus inditum natura

videmus, ut pastae ament quietem dc cubanistes placidὰ fruantur quiete.

4. Euacuationum magna uarietas est: ut per sudorem,urinam, egem Onem, uomitum, stre

1245쪽

si s nr ANTHROPOLOG. ET screatum, sternutationem, lachrymas, . Affectus animi ita conditi sunt innatu. ra,ut uel foueant uitam uel extinguant&sine tanquam flammae uindices & executio iudi. cij diuini: Certum est multos homines tantum moesticia contabescere dc interiret quia cor sedes affectuum torrefit 8c spiritus gignu-tur debiliores &languescunt omnes aliae viis res. Ided Hippocrates inquit: OS'. Medicatio autem omnium efficacissima&praesentissima est iactare curam in Deum. Praecipuam enim uim exhilarandi animos habent Verbum Des, bona conscientia, dulce uinum & bene conueniens uxor. Et Aristoti in Doliticis at tipoο -

D a s o M N o. somnus est quies animalis uirtutis in cerebro,quae fit cum uapores utiles ex nutrimoto exhalant in cerebrum , qui mi suauitertia quescunt & passim studies in cerebro obstruunt meatus sensuum neruorum motiuorum. Aristoteles sic definit: Somnus est quies principii sensuum seu morigi riis sed in eo

errat quo d cor immediatum principium motus esse statuit. In somno tria confider. sunt

Cau sae, E flectus, Adiu ri cta. x. Causa finalis somni est, ut fiat rigario

1246쪽

ctrebrix in ipsa quiete rursus eoilsgatur naturalis calor:& ut cor aliquatisper minus turbo vir affectibus S recuperet uires,& gignat spiritus maiore copia. Nam cerebrum assidua intentione, & cor affectuum motibus arescci, renis non recrearentur quiete.'lam: Quod caret alterna requie,durabile non est. Simul etiam iuuantur uentriculi &epatis actiones: quia calor S spiritus minus effunduntur quiescente corpore. ICausa materialis est uapor suauis, qui cum liquescit, defluens obstruit meatus sensu-um 8c spiritus impedit,ne in neruos delabantur: quare&motus localis sistitur. Non enim est uiscosus aut lentus humor, qui laedit cerebrum & efficit a poplexias et sed sua uis halitus est, qui postquam ascendit, frigiditate cerebri densatur & defluit, rigans 8c humectans cerebrum . Ideo Aristote, Ies Euripo hunc uaporum motum confert, quod ascendentes refluant , dc alsi succedant.

Formalis est ipsa quies: id est,uacatio sensuum exteriorum 8c motus localis. Nam interiores sensus minus impediuntur. Essiciens est calor,intia uocatiis uirtute cordis,qui coetionem cibi adiuuat, Unde uapores exhaIant. Adiuuat autem reuocationem

1247쪽

ia i DE ANTHROPOLOG. ET AN MA, caloris &ipse defluxus uaporum liquςscent um ex cerebro,qui cum ambiunt calorem cordis,densiorem efficiunt. Ac reuocari calorem manifestum est. Nam in somno corpora pluaribus tegumentis indigent,& fit spiratio for tior. Et Hippocrates inquit: τὸ - . νοι Mai. Effectus somni εc beneficia eius m nia fessa& ingentia sunt. Praecipuer potentiae humani corporis 3c earum organa somno iuua' tur. Virtus enim nutritiua sine auxilio somni coel ionem non potest perficere : ac insomnNam tetra dc exitiosa cruditas sequitu Deindecor sit languidius,cium neque reiste: nutriatur, neque gignere copiam spirituum conuenienatem possit, dissipato calore. Cerebri uero dc neruoru uirtus celeriter extinguitur nisi somno foueatur. Nam dc nutrimento, 8c rigatione, Sc quiete cerebrum indiget. Et langues cto cerebro deficientibus spiritus, neruorudebilitatem sequi necesse est. Sicut Hippocrates inquit, uigilias immoderatas afferre spasimos &φρεσιων. Hinc Menander:

ne quies rerum, placidistine somne Deorant,

1248쪽

t 1 x x x xx x vi. 32 , Pax mini,quem cura fugit, ut eorpora iuris Felsamini terijs,mulces repara labori

Pythagorici Iectum ingredientes Iyra canebant,ut citius obdormiret,& somnia essent placidior ut refert Citan s Tuscul dc Qui til.lib. .cap.4 3. Adiuncta somni sunt motus musculo ru, ordo cibi somnia. Etsi autem in somno motus localis cesseqmouetur tamε in eo musculi thoracis in spiratione:quia ij mixto motu movetur partim uolutario,partima spiratione. Sic dc urinae me tus aperiuntur partim uoluntario motu, partim erumpente urina. In apopIeκia quidem definit spiratio : quia laeso principio nemorui simul extinguitur uis neruorum, qui directi sunt in musculos thoracis. At in somno principium neruorum suauiter recreatur r ideolcu nerui sint incolumes, possunt musculi moueri a spiratione. Sapiens antiquitas in tuendo ordine dili gentior fuit. Extat igitur exemplum ordinis balnearum, cibiin somni apud Homerum, Odyssω:

sit interuallum: molli ambulatione cibus ex L L 1 ors

1249쪽

iisb DT ANTHROPOLoc. ET ANIMAI orificio uentriculi descenditae orificium clauditur.Deinde quies gratissima est uentricillo

ac primum in dextro latere cubandum est, ne hietos uentriculi. Eit igitur collecto calore in somno coctioi prohibetur cruditas:conserua tur calor naturalis: gignitur sanguis suauionsequitur 3c uirium,& coloris bonitas. Magna ital cura ordo diuinitus institutus in natura tuendus est, & tribuenda somno conuenienistia temporamee extendendae uigiliae post coenam in multam noctem quae ualdὰ labefactat uires corporis. Sequitur enim cruditas, dissi- Patur calor naturalis, languescit uirtus uericuli Sc epatis,gignitur sanguis impurus,repletur:corpus uitiosis humoribus 8c fit xuito c. eurbantur spiritus, cerebrum ualdei debilitatur assiduitate motus 3c ipso spirituum aestriae impedita,su ui nutritione. s vulgari s Naturalia-s

-s viuin

LNon naturalia L Diaboli ea.

Somnia nihil aliud sunt, quam imagiriei, quae in somno fiunt concursu spirituum, simii.s plerunm earum imaginum, quas uigilanedo formamus: quia ex memoria illi spiritus, quibus

1250쪽

x t 3 E R xxv I. rasi Auibus imagines priores impressimus recuserunt.Vnde Claudianus: om M qu efensu uotiuntur uota diurno, Tempore nocturho reddit amica quies.

v nato, ades iboro caese membra repomi, Mens tamen udolus er ua lustra redit . ludisibin lites,aurigae somnia currin,

vanas ἡocturnis meta cauetur equis. hirto gaudet amans, permutat nauua mercis, Et uigil elapsas quaerit aliarMjpes.

Elanda, largitur stultra prientibus aegris, Irriguus gelido pocula βnte sopor.

Vulgaria sunt quae nihil signigcatit ea quὸ

plerunt imitantur humores ii quibus spiri tus accipiunt temperamenta. Sic qui abuti. dant uitioso phlegmate,somniffisse natare. Ephialtae fiunt in somno, clina crassiis humor in cerebro au t thorace impedit mo tum thoracis , ea scompressio mouet imaginationem, ut cogitet ab aliquo premi thoracem . videm acro b. lib.t. mn hca p. 3. Ouid. l 1b .t . . M erat quelinum in i sar. Perihi. Moto ia; seu praesagientia sunt quae aliquid significant: sunt 3 familiaria certis tenipe a-imentis. Tales naturas uucat Aristos Io θυο νέρτο recte somniates δc ariolares: Sc eit,solertes 8c ingeniosas, qussaepius habet somniae significatia,* aliae,& recter dicitur causam esto L Ll a tenia