De respiratione Sepiae officinalis L.

21쪽

15 Ub1qrio, ut breviter dicam attrahunt animalia Pari semper voluPtate medium, in quo ViVUnt.

Minime, vero mora hac. an dii attractione omne respirationis Osi1cium absolvitur. Ouodlibet enim medium tamquam: Vehiclatum,. ii i quo aer, qui merito dicitur genuiniam Vitae Pabulum Continetiar , considerandum est, in clHUS SE Cretione Posita est resPiratio . . Quodsi observaveris, Pisces ac reliqURaqUatilia. aquam branchiis haurire iterumque dimittere, hoc non a Uae, sed Zoi4 in las contenti causa seri Censeas. Se cer-ΠUiat nimirum, hrano Mariam oPe, aerem CX a JHI, elam Ue se runt ad loca destinata. Asiren, itaque Princi Pium Commiane, iquod omnibus animalibus ac vegetabilibus necessarium ad Vi tam SVStentandδm esse videtur, denominare liceat Do

tealia quaestio, quae huc pertinet est illa adeo a vita ipsa insem Parabili necessitate, quae in aere est, ut abSqUe eo Penenullum 'nimal, planta nulla vivere queat. Certe ne acari quidem ea Seiabsque aere Vi mnt, eoque elemento exclusi continuo intereunt, iidemque aere P ddito moventur. ViX ullum est an iniat, in quo non Viae' sint cognitae, p e r i si ii a ; a e r in i n t i m a et e c i P i t u r ete. ΗALLERI Elamenta pJaysiol. Tom. III. P. 3l8.

22쪽

Etsi vero animantia omnia communi respirandi necessutate Urgeantiar, attamen ratio, qUa aere fruuntur, Ut et hunc distribuendi applicandique modus, adeo diversus est, Ut et

in effectis ac Phaenomenis resPirationem sequentibus maXima diversitas observetUr. Organa nimiriam respirationis vel Propius vel remotius conjUncta stant cum iis, qUae Cir Uitum sanguiliis PromoVent, quo fit, Ut effectus et Phaenomena, qta aeinde eXoriuntur facile possint eXPlicari. ' Calidum in natum et sangUinis rubedo e. gr. hujus generis Phaeno-mtina sunt. Animalia enim, in quibus respirationis organa cum iis, qVae circuitum sangUinis Perficiunt, ProPius conjuncta sunt, calidi et rubiciandi sunt sanguinis, eorunaque respiratio manifesta dicitUr, ae solo aere intus trahendo, eXspirandoque, Perficitur. CVm Vero hUJUs generis animalia cum ho mine simul in Uno eodemque medio Vix ant, et simili respiratationis genere nobis Cyam g Udeant, haec qiaidem satis jam cognita sunt, Quae autem sangUine Calido et rubicundo carent, in iis respiratio remotius ad circuitum humorum et nutritiqnem spectat, vel Poti Us, aliis inservit functionibus. Plerumque albidantis vel chylosi et frigidi sunt sangUinis, eorumque respiratio, ob defectiam Phaenomen Oriam eX Tespirationis et Circulationis Netaia ProdelantiUm, imperfecta dicitur , neque tamen ideo minorem utilitatem in Oeconomia animali Praebere eXistimanda est. Summi Potius et in hac animalium classe momenti est, et non gradu, Sed forma tantum ab illa, de qua dixitnus.

23쪽

dquam ac re refectum intus trahentes, lilanc ope branchiartim secerniant retinentque, aquam Vero iterum emittunt. Quae tamen clam in maribus vivant et a natura i Psa in medio a nostro

Plane diverso et inimico plerumque locata sint, hoc ipso im Pediti sumus, quo minus accuratius de iis disquireremus. S. I6.

Quamquam autem respirationis animalium multifaria sint formae, essectias et Phaenomena, Ut eX Praedi Ctis et ex rei ipsius intuitu satis patet, tamen tam diversa organorum respirationis genera duobias tantum nominibus Consignata atque ditastincta sunt q). organa respirationis enim Vel pulmones veIhranchiae vocantur; animalibus et aVibUS, Plerumque otiam amphibiis Pulmones inesse dicuntur, Piscibias Vero braniachiae, nisi quod et in quibusdam amphibiis organa respiratio nis branchiarum nomine denotata stant In 3ectis Contra et vermibus nec branchiae, nec Pulmonea, Sed tracheae et cluctus pneumatici Per omnes horum animalium Partes dispersi inesso referunt Quae tamen docendi desua tendique ratio nec satis

24쪽

certa, nec satis clara, sed nimis generalis Potius ac obscura mihi videtUr.

Pra ter idoneae nomenclaturas defectum notanda etiam est, quae istis notionibus adhaeret, ambiguitas. Pulmones v. gr. a qUibUSdZm Orgdna TCSPi Cationis, qURO Vocem et Soniam Procreare Valent, definiuntur ', alii contra Contendiant, orgaΠaaeespirati Oriis, qVae vorem solum trahunt, Pulmones, qUae Vero aerem Cum AQUA simul trahunt Vel aorem EX aqUa deponunt,

branchias clicendas esse '). At cetacea calido sanguine ac Pulmonibus instriacta qUae in aquis degunt, et a quum trahunt, hunc distinguendi modum incertum et dubium reddere videntur. S. 1s. Ne quo etiam branchiariam et Pulmonum a respirando medio petita definitio ac distinctio semper locum obtinere PO-

vid. FERRE ira de la formation de Ia volκ de l) homme. Memo res de P acad. robia des sciences 174I. pag. Αο9. et deinde I. MART.BUS CH. tract. de mechanismo organi vocis hiriusque functione. Groening. I77O. qto. et denique - u LUMENAACH Handbuch der Naturgescitiolae pag. 35 et aar. - Ηis vero signis diagnosticis organa respirationis Salarnandrae aliariamque lacertarum, quae PulmoneS . Vocantur, neutiqUam Vero Soniam ac Vocem procreare Valent, obstare, et contradicere Videntur. conser. BLUΜEN BACH. l. e. Pag. aa I.

) RON DELETIi s de sescibus lib. II. cap. IV. ab Celatea quadrupedAm more Pulmonibus respirare, jam Radus aestatur.

25쪽

test Dixerunt nempe, animalia, PUlmonibus instructa, ae- in per laniatu ideinque Orificium inspirare et eXspirare, aquatilia contra, branchiis Praedita, aeris vehiculum Per aliana aperturam inspirare et per aliam a Prima diversam iterum emittere. Respirationem Porro, quae sit ope PUlmonum, ob aeris puri immediatum introitum est ob ejus effectum actionemque apertam, Tubedinem nempe et calorem sanguinis, Perfectam Vocarunt, Teliqua respirationis genera imperfectae.

Quem vero dividendi distinguendique modum haud mi

nori dubitationi ac priores illos, subjectiam esse Censeo. A Ua- talia Enim, vel in diversissimo medio viventia, Pari tamen vo-JUptate gaudent, Corumque respiratio aeqUe Perfecta videtur: vitam enim in collynem servant, nUtriuntiar, generantur; incino Paullo accuratiori obserVatione edocem UT, COTUm respirationi majorem adhuc inesse utilitatem ac Vim in reliquis oecoianomiae functionibUs. S. Ex his igitur patet, definitiones ac distinctiones nec a sola

superficie, nec a singillis ClassibUs nnimalium, Petendus, Eas denaque non nisi regi irationis plurium animali iam functionibus organisque satis cognitig, stabilieridas ESse. Constat enim, Perpauca huc rasque animalia, si immensiam Cortam in Orbe terra Tum et Oceani undis digpersaam nlamerum spectes, clobita dili gentia esse CXPlorata. Omnino ala Ue, Si ad certarn accura tamque animalium PhySiologiam, iae Sola et unica organo

26쪽

rtam respirationis dignoscendorum conditio est quod etiam Cel. CARA DORI in calce tractatus de respiratione Pisci Um et Tanariam Contendit, Vid. A ra n a i i d i C h y ni i c a o S t o r i an A tia r ni Tom. V. P. 54. et Tom N 8 on de respiratione amPhi biorum Sect. I. IL), pervenire velimias, opus erit, Ut RHima Illam, etiam remotiorum, et inprimis aquatilium viventiUm, functiones et oeconomiam studiose observemias, Pretereaquei DA Ormn strueturam anatomice diligentius perscrutemur. Sunt enim haec fundamenta et principia fusmodi distinctionibus,

definitionibus, ac cuicunque sciεntiae naturalis theoriae, SUB jungenda. Horum fundamentorum stabiliendoriam CAUSA OX- Perimenta Clam testaceis et mollias his institui et Primum eorum, Uod respirationem sepiae spectat, naturae Philos OPhorum etaamini publico subjeci.' -- -

De Viribus respirali mis sepiae nec Don do vario illius essectu in reliquis CCCΟ1Ionaiae Ailignatis iniuctionibus.

S. QO. Vi atque essicacia organi respirationis sepiam vitam Agere, nU- tritionem juvare ac incolurn exta se hostium insidiis erivere, nec non aeris ex aqua marina EVOllati ala illo maXimam fere motu iam ac functionUm Partem Persicere, eX Observatione ejusdem elucescere Videtur. JNecesse igitur est, Ut breV1ter enumerem, quales sint functiones ac motUs, in qua8 respirationis organon

27쪽

Vim suam eXerceat, licet vitae ac mortis historiam nullo modo non mirabilem et generationis, nutritionis, defensionis ac securitatis subsidia et adminicula omittere arcte circumscripti libelli academici sines, cogant.

A., De vi respirationis ad sopiae securitatem et vitaeo u s t e u i a t i o 11 e m.

Sepia ab hostium insidiis in imo maris circumdata, OPe

tantum respirationis eX hisce insidiis sese eripere et quam celerrimo ad sta Persiciem ascendero Valor. , Corpus nem Pe intU-mescit ejiasque Volumen in illa Plo alige triae, ita, Ut SCPia Vesicae a Creae instar perpendiculariti r fere ascendere possit. ΗOstium tamen, ipsi insidiantium, perplures tam stant Veloces tamque agiles, Ut sis iὼe IIonnunquam temporis copia non SUP-Petat ad Huculationem atramenti necessariosque motus imuctio IaeS JUe Peragendas; h. e. ad aquam marinam suscipiendam,

aci) In ascendendo corpus turgore extenditur, brachia octo et ambo pro mu8 ides intumeSerant et sese contrahunt. Primo intuita hoc phaei Ome Ron Valde mirat US sum, cujus eXplicationem tum nondum inVenire potui. LE CAT etiam, ut mihi videtur, hac re commotus suit, ut in tractatu Suo, de Sepia, poetarum more superbis VerbiS loqUere-itar, eamque Proteiam nominaret. Vid. ejusdem Meano ire fur laSeche. Journal des Sς avans 3765. Mois d' Auril. p. 474. in germanicam linguam vers. im neuen Ham burgis elien Magazin. TOm. V. S. Iῆ6.

28쪽

atramentum concentratum ex receptacla lo

diluendum, abii Omen deinde clauden clum et motus muscula res ad facillationem necessarios exercendos Hi autem

Tegumenta sep ae externa musculosa sunt, formantqtia vaginam abdominalem , Simulque e XtremitateS, os, caput et Omnia eκ terna circumdant. Quodsi quis sub musculis fibram muscularem carnosam, Ut in homine et mammatibus reperitur, comprehenderit, et hanc non satis Veram nOtionem nondum de POSVerit, is assertationem nostram primo aspectu

Iiaud probabit, donec totum corpus Sepiae ossicinalis per aliquot anno-xum spatium in Spiritu Vini conservatum dissecuerit et ad musculorum exsiccata praeparata, UC HUper aSSUmtis Sociis, cel. Ros ENMUELLERO et F1sc HERO, etaperti SumuS, adhibuerit. EXSiccatis autem musculis intelliget proseato, rem ita Sese habere. Haec tegumenta sepiae primo intuitu aponeurotica et amicantia apparent, structura eorum gracilis et glabra, consistentia autem PlerUmque Cartilagineo-men ranacea. Vagina

abdominalis et canalis communis eAere toriUS, qui sunt structurae mUsculosae, Hac uiuionem atramenti eXhibent; credo tamen, per intumescentiam receptaculorUm aereorum Peritonaei, constrictionem abdominis et ejectionem atramenti adaugeri. His rationibus nempe hae de re persua-6us Sum:

Imo. Viscera, in peritonaeo contenta hoc tempore non comprimuntur, qUia aeris, actioni mUS cui Ortim reagentis, resistentia peritonaeum eXtenditur, et quia Peritonaei Saccus aere turgens impedit, quo minus compreSSio ad Viscera in eo contenta propagetur, duod fieri deberet, si faculatio Sola musculorum abdominalium constrictione fieret.

ΙIdo. Duarum Virium cori mictarum ope Gaeulatio vehemensior eandemque ob causam magis fit elongata. IIIlio. Apertura peritonaei ad ejicienda ova destinata, peritonaeo extenso, clauditur, eoque introitus aquae nigricantis per eandem impe-citur. Si enim post mortem perito uacum ope tubuli aere repletur, haecce apertura ope valvulae clauditur.

29쪽

motus ita sunt , tat corpus subito ,ertatur versus Ilostem, ita, Ut ProXIma sua arma, Cotyledones nempe et Unicum. At Ue immediatum auxilium, rostrum PeracutUm hosti occurrant; eodemque motu ductum atramenti eXcretoriUm hQzti OPPonit; atque hic est sepiae sese defendendi modUs.

, Huic accedit, amicorum numerum hostium numero quam maXime SVPeraxi, ideoque metuenda sunt sepiae tot insidiarum genera, tot ile tantaque bella gerenda, Ut illi atramentum ad sui defensionem vix sui geret, nisi natura hunc defectum AUXi-

lio est efficacia organi respirationis Compensasset.. Medium enim, cujus opo sepia sagae ac salutis causa intumescit et volumen Alaget,ao' est, quCm mirabili modo qUam celerrime ex a tria marina evolvit. Hoc autem optimct brariChiarum OP e Perficitur, qUR-

TUΠ1 structura praeclare demonstrat, haecce organa ad hunc ipsum finem destinata esse, quod et Per neXUm inter recePta cula aerea, et branchias sacclam Peritonaei et tegumenta eX- terna, nec non Per ObsCTVationem fel tae ViVentis Per qUe manifestum respirationis imperium in ceteras oeconomiae Znimalis functiones Confirmatu

cc Receptacula aerea proprie Si mi parenthyma cavernosum vel cellulae in mera tela certuloSa commUnicanteS, quae motu voluntario aere impleti et plus minusue eAtendi possunt. Viro facto pondus imminuitur et sepia ascendit. Hoc respectu receptacula aerea Vesicam quasi natatoriam sonstituunt. Coni. EIS c ESR Ubere den Nutaen der Scrivimm blase. pag. 69.

30쪽

b. 23. Caeterlim occasio saepe Presto fuit animadvertendi:

amo. SePiam non SemPer Oddem Celeritate ac Velocitate ascendere posse, Uare recte conClliditur, extensionem diversis temporibus diversam esse; id quod et oculis Percipi Potest. Hoc aut m ex magno jam Peracto itineris spatio et Viribus Pene exhaustis explicari forsan licet. clo. Sepiam plerumque Velocitas ascendere quam descendere; ciliaPTOPter etiam Plerumque Provido quasi instinctu in imo vitam degit, nec nisi fame aUt PericUlis coacta, supersticiem petere solet. Descendit alitem in linea quasi diagonali, quoniam PondUS RCris quidem Volumine minui, neutiquam

vero alageri Potest. 3sio. Sepiam tunc velocius descendere si in ascendendo superbciem JGUae SVPerλta fuerit, atmosphaeramque attigerit, quo facto nemPU majorem aCPis Col iam emittit, magis collabitur et volumen diminUit. Haec . ilia Ue Phaenomena demonstrare Videntiar, amo. hranctitas quam Celerrime addem CX aqUa marina in caviam abdominis intrante secernere Valere, qui dein pro rc nata et lubitu sePiae ad hoc aliudve Propositum adhibetures Q Sententia celeberrimi LS CAT meam ni us phaenomeni eXplicationem confirmat: ,, inspiratio et eXSPiratio Sepiae, inquit, ,, quam celerrima et uno eodemque temPOIis momento at Solvitiar. v. l. cit. p. 138. S. e. TtipleX in sepia aeris Usua Secundum eripertinenta et obser v tiones