장음표시 사용
21쪽
videtur esse. Omne namque quod est, ut est poraliquid, aut per nihil sed nihil est per nihil. Non enim et cogitari potest, ut sit aliquid non per aliquid. Quidquid igitur est, non est, nisi per aliquidost. Quod quum ita Sit, ut est unum, aut sunt plura, per quae Sunt cuncta quae sunt. Sed si sunt plura, ut ipsa reseruntur ad unum aliquid, per quod sunt: ut eadem plura Singula Sunt per se: ut ipsa per invicem sunt. At Si phira ipsa Sunt per unum, jam non sunt Omnia Per plura sed potius per illud unum, per quod haec plura sunt. Si ero ipsa plura singula sunt per se, utique est una liqua is vel natura xistendi per se, qua habent ut Per se Sint. Non ostauioni dubium, quod Per idipsum unum Sint per quod
habent, ut sint per Se Verius ergo per ipsum unum euncta sunt, quam Per Plura, quae in eo uno esse non possunt ut vero hir per Se invicem sint, nulla patitur ratio, quoniam irrationali cogitatio est, ut liqua ros sit per illud, cui dat esse: nam nec ipsa rotativa sic sunt per Se invicem. Νam quum dominus et servus
rosorantur ad invicem, et ipsi homines qui reseruntur,
omnino non sunt Per ii Vicena et ipsae reIationes quibus reseruntur, non omnino Sunt per Se invicem, quia caedom sunt per Subjecta Quum itaquo veritas omnimodo oxcludat plura esse, Per quRe cuncta sunt necesseos unum illud esse, per quod cuncta Sunt, quae Sunt. Quoniam ergo cuncta quae Sunt, Sunt per ipsum unum: procul dubio et ipsum unum est per seipsum. Quaecunque igitur alia fiunt, Sunt per aliud, et ipsum solum per
scipsum At quidquid est per aliud, minus est, quam
illitis, per quod cuncta sunt alia, et quod solum est perso. Quare illud, quod est per se, maxime omnium est. Est igitur unum aliquid, quod solum maximo et summo
omnium est quod autem maximo omnium est, et per
quod est quidquid bonum Vel magnum est, et omnino quidquid aliquid est id necesse est esse summe bonum
et summo magnum, et Summum omnium, quae sunt.
Quare est aliquid, quod, Sive essentia, Sive substantia, sive natura dicatur, optinium et maximum est, et Summum omnium qua Sunt.
Hactenus Anselmus Cujus argumentatio breviter sic videtur posse comprehendi Quemadmodum bona per bonitatem id sunt, quod sunt, i. e. bona sunt λ), ita
omnia, quae Sunt, per ipSum 88 Sive agentiam sunt. Hoc autem erae eS per SeipSum namque est per e3δeδ-).
dieate, Grund n Ursaehe des onereten radicat und con-ereten Subjecta ist. Sed quae inde apud teden annum sequuntur, iis, si quis recte AnseImianae demonstrationis vim atque naturam Pereeserit, non assentietur. Ceterum quod ad lato nem attinet, conserri potest prae ceteris locus qui Iegitur de
Repubi lib. VI, p. 5I0, ubi Iato similiter objectivitatem ideae ejus, quod bonum est, deduciti 32 Simillime disserit Spinoga in Cogitatis metaphys. cap. 6 p. II Paul.), id ei vitam noniinans, quod hic esse
sive essentia noni inatur is Quare Iios per vitam intelligimus vim per quam res in suo esse persererunt. Et quia illa vis a rebus ipsis est diversa, res ipsas habere vitam proprie dicimus. Vis auteni qua Deus in suo esse perneverat, nihil est praeter
22쪽
- 28 Per hoc esse, quod soluti per so est, est qui l quid boniae magni est igitur illud esse summum est. Videri possit Anselmus jam hic statim initio aliquid anticipare, quod minima licebat, creatoris dico notionem. Quam si statim hic in argumentationem inserret, in hanc omnes reprehensiones caderent, quae in Rrgumentum physicotheologicum cadunt et optimo ab ipso Κantio crit rat pur pag. 48 Seqq. expositae sunt: illius enim argumenti vis in eo posita est, quod a rebus bonis d bonum creatorem concluditur: quae ratio
quantopere Vacillet, omnibus, qui quidem illam anili Oxpositionem egerunt, apparet. Sed non ita Anselinus. Qui nihil aliud hac argumentatione sibi vult, quam
ostendere, omnem rem id, quod est, esse per Suam Otionem, sive, ut subjecti, quod judicat, i. e. hominis, rationem habeamus, nos non posse aliquid do aliqua re
judicare, nisi per ejus notionem. Igitur illud per minimo jam hoc loco do vi vel persona aliqua creatrico est accipiendum, sed Simpliciter dicitur, nos, quoties e. e. rem aliquam bonam esse judicemus, ad id judicium faciendum cogi per ejus bonitatem, et quoties dicamus
rem esse, per ejus essentiam. Sed contra talem argumentationem statim aliquis opponere possit hanc essentiae notionem ess posso tantum abstractam, quae ex pluribus, quae Sint colligatur, sed nihil in rebus ipsis Sit, similiter ac notio arboris abstracta ox pluribus arboribus collecta, sed nihil per se sit. Hoc igitur modo nihil ad assequendam Dei notionem fieri. Quam dubitationem ipso Anselinus sensisse videtur; quare ita continuat argumentationem:
ejus essentiam, unde optime loquuntur qui Deum vitam vo
- 29 Quoniam ηδ igitur Iacet, quod inventum est, juvat indagar utrum haec ipsa natura et cuncta, quao aliquid sunt, non sint nisi ex ipsa, quemadmodum non sunt, nisi per ipsam. Sed liquet posse dici quia quod
est ex aliquo est etiam per id ipsum et quod est per aliquid est etiam ex eo ipso quemadmodum quod oste materia et per artificem, potest etiam dici esse per materiam et ex artifice quoniam per utrumque et ex utroquo i. e. ab utroque habet ut Sit, quamvis aliter sit per materiam et ex materia, quam per artificem et ex artifice Consequitur ergo, ut, quomodo cuncta quas sunt, per summam naturam sunt id quod sunt; si idoo illa est per seipsum, alia vero per aliud ita omnia quae Sunt, Sint ex eadem summa natura, et idcirco illa sit ex Seipsa, alia autem ex illa. εΝon emero transit oster ab illo per ad notionem ex ansam enim hoc ei praebet accuratius inquirendi in rationem, qua intercedat inter summam illam essentiam quam Supra vidimus aliquem pro abstracta habere posse et ipsa ea, quae sunt. Etenim si illa summa essentia
nihil est, nisi notio aliqua abstracta non possumus quiuin materialismum vel pantheismum si ita Iacet incidamus. Nihil enim ad eliciendam veri Dei notionem j
vat dixisse, ea, quae sunt, esso Per Summam quandam essentiam, si haec essentia tantum materialiter in rebus
nec ab iis distincta est. Quod iterum bene sensit ipse Anselmus, ideoque ita pergit:
,,Restat δ' nunc de rerum earum universitate, quae per aliud sunt, discutere, quomodo sint per Summam substantiam, utrum quia ipsa fecit universa, aut
23쪽
quia materia fuit universorum. - Λ si ex summaonatura materin potest esse aliquid minus ipsa, summum bonum mutari et corrumpi potest quod nefas est dicere. Quapropter quoniam omne quod Miud St, quam ipsa, minus est ipsa impossibile est aliquid aliud hoc modo esso ex ipsa. Amplius dubium non est quia nullatenus est bonum, per quod mutatur vel corrumpitur Sum
inum bonum Quodsi qua minor natura est ex summi boni materia riuum nihil sit undecunque nisi per Sum mam essentiam, mutatur et corrumpitur summum bonum per ipsam quare Summa essentia, quae est ipsum ummum bonum, nullatenus est bonum quod os inconveniens. ulla igitur minor natura materialiter est ex summa natura tuum rigitur eorum essentiam, quae per aliud sunt, constet non SSe velut ex materia ex summa essentia, nec ex se, meo ex alio manifestum est quia ex nulla materia est uuare quoniam quidquid est, per SummRm SSentiam est, nec per ipsam aliquid aliud esse potest, niSi ea aut iaciente, aut materia ea alente, consequitur de necemitate, ut praeter eam nihil
siti nisi ea faciente et quoniam nihil aliud est vel fuit, nisi illa o quae facta sunt ab illa nihil omnino lacoro potuit per aliud, vel inStrumentum, vel adjumentum, quam per seipsam. at omne quod fecit, sine dubio aut est x liquo volui ex materia aut ex nihilo. Quoniam igitur certissime patet quia essentia omnium, quae
praeter Summam ESSentinua sunt, ab eadem Si mina essentia facta est, it quin ex nulla materia est procul
dubio nihil apertius, quam quia illa summa essentia tantam rerum molem, tam numeroSam multitudinem, tam formoso formatam, dam ordinate nriatam, tam conve
Huius capitis, quod totius libelli est princeps, sensus, paullulum impeditus, hic osso videtur: Quaeritur, quomodo illud per et ea sit accipiendum:
1 utrum ita, ut rerum universitas ex summa esSPnii sit tanquam ex materia tunc materialismus velotiam pantheismus e ritur. 2 an ita, ut rerum universitas ex summa essentia sit tanquam ex creatrice tunc transitus certe aperitur ad vorum thoismum. Priori modo non potest accipi: nam rerum universitas minus aliquid est, quam Summa essentia, per quam est igitur si illud minus ex hac materialiter esset, haec ejus essentia sivo Summum bonum materia esset minoris boni, quin etiam mali, et ita summum bonum per seipsum corrumperetur nec Inplius esset summum bonum. Quod quum absurdum it, restat tantum posterius, ut summa essenti ea, quae praeter ipsam sunt, creaverit per se ex nihilo.
Has landamenta sunt argumentationis, in qua longius progreditur Anselmus seqq. app., ubi primum ad notioncm personalitatis Deo attribuendae transit, arcto vostigia dogmatum Christianae religionis Persoquens. Sed ad nostrum propositum sussicit IIa prima fundamenta ob oculos posuisse, quippe quae ad recto nostimandam Anselmi argumentationem plurimum faciant. In qua rursus momentum et quasi pondus in notiono summi boni positum est. Sed ali modo, quam in pros-logio, proceditur. Totam enim rem breviter ita possumus comprehendero : Si omnibus, quae sunt, o esse sivo ossentia et omnibus bonis bonum sundamento os videri possit illud spe et illud bonum universalo notio tantum abstracta et Sic tantum in rebus, ut earum Ii-
24쪽
- 32 ' quod nitributum mige cluit esse, neque vero quidquam per e Sed hoc non potest cadere in notioneni
summae essentiae Sive summi boni. Etenim ea, quae minus perfecta vel etiam mala sunt in rerum universitato, necesse est ipsa quoque Sint per Summum essentiam per quam omnia sunt . Sed si minus bona per
summum essentiam materialiter essent, i. e. Si summa essentia materia etiam eorum, quae imperfecta Sunt, nominanda esset, summa essenii sive summum bonum corrumperetur. Ergo quum nihilominus omnia per illud summum bonum Sint necesse est omnia ab eo creata
Videri quidem possit scrupulus, quem Anselmus
odiimere studet, tamen renianere ac dissicultas non uia ferri, sed tantum disserrici nam si summa essentia vel Summum bonaim omnia creavit, rursus ultor dissicultas exoritur; quaeri enim poscit, cur non bona omnia, sed quaedam etiam mala creaverit, vel, si omnia initio bona creaverit, et mala postea facta Sint mala, cur ea non talia creaverit, ut bona manere necesso esset. Sed haecos alia quaestio, ad quam solvendam theodicearum pericula facta sunt, quamque ipse Anselinus et in nostro libello capp. posterr. et in ulus libris e. e. in eo, quido concordia praedestinationis cum libero arbitrio inscriptus est, tractat. In praesens satis multum Samossectum est, si modo probatur, summum bonum rerum universitatem creasse tunc enim materialismus et pantheismus sunt evitati, et via ad theismum certe aperta.
Sed quamvis summi momenti sit, si illud probetur, ipseque oster vel ob id quod hoc intellexit et anto
omnia huic rei operam dedit, maximopere laudandua sit. 4nmen quae tendum est, num ratio P quam inierit,
autem Anselini aestimator negare non poterit eam hoc maxime daborare quod issentia, ter riusm omnia, quae sunt, esse dicuntur, statim ummum bonum nominatur am si Anselmus supra dixi id bonum, per quod omnia bona sunt bona, summum bonum esse,
tamen non item licebat cum hoc summo bono coniundere eam essentiam, per quam omni quae Sunt, SSedicit. Maec posterior enim nullatenus determinata δὴ est, et contra Anselinum hoc modo aliquis possit argumentari Quum omnia quae sunt per Rummam essentiam sint, etiam minus boni ipsaque mala eri eum sunt. Itaque statim initio non eorum tantum, quae bona Sunt, Sed etiam eorum, quae mala, ratio erut habenda quod si factum esget, summa illa essentia non commutata PSSet eum summo bono, nec utraque notio, ut sit apud AnSetinum, promiscue usurparetur Sed, quum et in bonis et in malis sit, ut modium aliquid atque indissoren accipienda fuisset Nunc vero non valet illa ratio, qua Anselmus materialismum otiantheismum uti essu gere, quum rerum nuturum ideo non posse esse materialiter ex summo bono dicit, quia tum summum bonum corrumperetur Vitium igitur in eo positum est, quodninio essentivo minimo doterminatay cum notion boni maximo determinata statim componitur et utra ni prO- miscue usurpntur. Nihilominus toti monologio summa sagacitatis, quue
35 Sive ut recentiores philosophi dicerent et Purum ea sis, das rein Sein fine Beatimmungen. Sed nusquam Ιarius, quam in talibus, quales Anselmi sunt, libris tractandis,
upparet, quam necesse sit omnes illas notiones essa essen
tia cet. logico - metaphysice deduci et certis finibus circun
25쪽
boni notio in se ipsa sponsionem quasi et auctoritateni objectivitatis continere, ideoque in hominis conscientia id positum esse dicitur, ut non possit opinari, summum bonum nihil nisi figmentum aliquod mentis humanae esse. Quamquam haec omnia immediato tantum ponuntur potius, quam ordine systematico et disciplinae forma
Quodsi summa disceptationis nostra facienda est, apparet, Ansetinum, licet id, quod sibi proposuit, non ita assecutus sit, ut ejus disputatio dubitationibus libera sit ac vitiis careat, tamen optimo vo eo de philosophia
speculativa meruisse, quod totius do Dei existentia quaestionis capita constituit, ejusque argumentandi rationem tot verae cognitionis Ormina in Eo continere, ut plura per ecula non SoIum tota metaphysicorum scholae eam Secutae sint, sed etiam singuli in philosophia coryphaei, qui suum quisque aevum ingenio SuperaVerunt, 36 Apparet ei rationi, quam te inii Anselmus, simiIem
esse sam, quam multis seculis post antius secutus est in libello supra a nobis laudato : Elna misticher Beweis undeet. ubi ipse quoque primum ludet notionem inius essentiae elicere, sui postea omnia, quae De attribuuntur, attribuat. Ρroficiscitur eum ad finem indidem, unde iam Leibniigius et
SpinoZa proficiscendum esse censuerant, i. e. demonstrare tu-
de possibilia non posse cogitari et esse in necessaria aliqua essentia, quae essenti Anselmi unam similis est. meibniigii verba, ident innuentis, leguntur in syIIoge orthoIdiana IUP. 59 Si utre necessat re 'est oint, ilis' a potnt detrepossibie. Si Petre de sol est impossibie, ous Iec tres parautrui e Son aussi, suisqu'iIs ne sont enfin, que pares eire de so uina rien ne sauroit exister. - Similiter Spinoga Ethic. p. I, prop. XI demonstr. 3 Vel nihil existit, vel ensubsolute infinitum necessario etiam existit.
ad quaestiones Anselmianas recurrerint. Quare non possumus, qui cum Billisio I), strenuo medii aevi de- sensore, exclamemus immerito illud tempus, quo talia, qualia Anselmus pro Dei existentia protulit argumenta, non modo inventa, verum etiam intellecta et tam sagaciter, quam a Gaunilone factum ost, impugnata Sunt, plane barbarum et a vera disciplina lienissimum p-pellari.