De vitiis loquelae quaedam

11쪽

per se morbos constituunt, et symptomata aliorum morborum, nec de omnibus loquelae infirmitatibus desperandum est, quandoque etiam de hisce medicum tribunalia sciscitantur, ex his omnibus patetino inane ore in id studium incumbere. Quamobrem quum et mos sit et candidatorum munus, aliqua de re in sua unumquemque disciplina disserere, de vitiis loquelae aliquid tentare conabor hac die gratiarum et affectuum, quae mihi finem dicit academicarum consuetudinum, in quibus Vos r- natissimi Viri, ope loquelae omnes sapientiae thesauros profectu panditis juvenum frequentium. Antequam de Pathologia loquelae dicamus, necesse est quae sit persecta et normalis ejusdem conditio

cognoscere, quod tunc facillimum erit varias abnor

mitates enumerare atque Secernere.

Genesis sonorum articulatorum est effectus pendens a distributione continuitate vel contiguitate centri maximi in cerebro et in exiremitatibus lamentO- εὶ nervorum ab organo auditus venienti uiri cum extremitatibus nervorum qui ad organa vocis diffunduntur illi accipiunt impressiones articulatarum Oe Um,

quae ab aliis emittuntur atque pergunt ab organo auditu Sad centrum maximum ubi filamenta nervosa in Veniunt quae ad organa vocis ea suem transserunt ut Varias attensio ex tuum ejusdem organi, qui tunc voces in eosdem articulatos sonos mutat; vox sonus est ab aere

productus dum per laryngem transiit iam si in tracheam ingrediatur, quam si egrediatur, alque sit in

12쪽

glottido seu in spatio illo inter ligamenta Thyreo

adytenoidea organa vero per quae sit sonor uin arti culatio postquam exiit aer e tracti ea arteria et larynge sunt velum, sornix palatinus linguae dentes labia et nasus anatomia non ostendit usque adhuc diversitates in organis vocis atque loquelae diversarum

gentium. Ex hisce evenit , ut cum optimam unaquaeque harum partium propriae naturae accomodatam sormam possideat ac vigeat vis plastica et nervorum actio, omnes sibi creditas functiones exercere valeant. Quod aetaS, Sexus, temperamentum, habitus corporis, morbi, et praecipue chirurgicae operationes diversimode influant in haec organa neminem latere existimo. Itaque variae sunt loquelae ab normitates sed quum varios auctores legerem atque consulerem, de his non

mihi sat clarae visae sunt eorum definitiones atque distinctiones: quocirca aliquas eorum reseram, ut ipsi Vos Auditores Humanissimi, judicium seratis. α Balbuties, haesitatio linguae juxta sententiam quorundam est quadam difficultate loqui, et vocabula Proserre voce ima parum distincta, nec non dubietate ac interruptione, aliquando tranquille etiam ab εque praecipitatione eadem repetere rarat hic definitionem alter reprehendit quod ipsa confundati deam Balbutire cum altera Tartagitare, et ait quod primum vitium constat repetitione vocabulorum quae invita est vel convulsiva, quod a statu debilitatis partialis vel generalis actionis musculari et a communi

13쪽

laesione symptomatica quorumdam morborum pendet, et alterum est juxta ejusdem sententiam in assectione spasmodica situm ac loquelae et vocis vitium sistit. Animadvertendum hic est, quod de hac distinctione tantum inter talici sermonis doctos lentio fieri potest, dum alia lingua traduci nequeat, porro in ipsorum vocabulorum significatione nullum inesse distinctionis charaeterem, indeque minus progressui scientiarum favere distinctiones in ambiguitate verborum sita cujusdam linguae alienigenis ignotae nec

in usu, qua communis interprecet sermo conventionalis omnium doctorum virorum.

Et Sau vages omne vitium locutionis balbutiem dixit, quae est, desinit ipse; pronuntiatio vel repetitio invita alicujus D llabae vel litterae, et disserentiam ponit inter Balbuzi et Balbettamento. Equidem cerebrosa distinctio . Aliis est Balbuti repetitio litterarum B. M. P. Alibi nulla penitus disserentia sed et Balbuties et Balbottamento Haesitati linguae sellismus

unum idemque vitium sistunt, quo sit ut articu latio sonorum interrupta, imperiae laque fiat nec non consusio repetita sonorum vocalium, qui ab organis loquelae vim quamdaui et continuitatem requirunt. et

Denique apud alium invenio, tilbutire vitium pronuntiationis quod manifestatur auditoribus in specie quadam volui alionis quum syllabae proferantur,

14쪽

in quibus minueniatur, in pronuntiatione litterarum et' loco R, et in omissione sonii quotiescumque occurrat in sermone, hoc est uno verbo in perversione quocumque nodo litterae , Neminem latet quod et alia vitia loquelae praeter malam vel

nullam pronuntiationem mi communi societate audiuntUr. Quapropter quum mihi hae divisiones in si ratiores cardines osserre viderentur, ipse mecum mulit plices abnormitates perscrutatus sum atque in classes distribui. Hic quotquot vocabula, quae alicubi jam applicita passim inveni, coliegi ibique statui, ubi mihi magis idonea videbantur iis vero vitiis quibus, omen nunquam nec a medicis nec ab humanarum litterarum scriptoribus tributum est, ipse dedi, vel aliud quod jam antiquitus apud Graecos et Latinos vel vulgari sermone in usu esset, vel si finxi ut in ejus to in aliquo modo ratio inesset propter quam adhibitum est. En sic divisi. Loquela vel penitus abest, Alalia vel dissidissabnormis et in quibusdam circumstantiis impossibilis

Caco lusia .

Altilia. Alalia congenita est, vel acquisita Congenita plerumque a privatio ite sensus auditus pendet, et tunc permanens si alii luando etia in rarissime tamen, ab evolutione pessima vel perversione organorum articula -

15쪽

tionum vocum, utpote in an Lylo gloss' ad apicemusque linguae perveniente ac strictim linguam continen te. Iuxta varias circumstantias curatur Alalia. aliquan- id gentilitia est. Ex statistica patet, quod temporibus de Epeo ter mille muti in Gallia invenitebantur , posterius plus duodecim millibus quidam putant in decies ceu ties mille capitibus io alii a oo u utos

Qui Cophoseos caussa muti sunt eousque educatio ne perveniunt ut loqui possint recta pronuntiatione et ildistincta et significationis scientia, quin ipsi tamen ι' nos quos edunt, percipiant, ut in duobus juvenibus celeberrimi eretra alumnis visum est. Acquisita e tro rarior est ac temporaria plerumque pendet ab in- normali conditione partium, quae articulationi sonorum contribuunt, hinc in glossitide vehementissima, glosso cete , et insammationibus propinquarum par tium, hinc in omnibus exanthematibus quae ea or' gana assicere possunt, ut in variolis, si phlogosis fatalis fiat, praeterea in multis nev rosibus et morbis cerebri

Caussae remotae sunt haereditaria dispositio .sexus, temperamentum, habitus corporis, aetas, temper states variae ac constitutio atmosph erica , vitae genus, morbi praegressi clima, animi assecti si cui l

16쪽

Quoad dispositionem gentilitiam integrae familiae

hoc morti laborare videntur utpote quarumdam gentium cognomina testantur. Sexus, praecipue masculinus, rarissima inventa est in mulieribus Jtard . Temperamentum omnia variis par se cacolatiae generibus contribuunt, praecipue vero pituitosum hoeoticum proprie et biliosum. Habitus corporis omnes, saepe in pueris cachecticus et gracilis utpote Demosthenes, cui condiscipuli Batuli probrosum cognomen proptertio imposuerunt. Ita praecipue infantilis et senilis. Anni tempora, praesertim annus hibernus, et constitutio atmosphaerica rigida, sicca Vitae genus ruditas educationis genius linguae et regioni habitudo, vinum , veneris abusus, intemperantia, morum profligati et volubilis ille urbium, gentium, et tem porum gustus, quem Itali Oda vocant. Μorbi praegressi praecipue cerebri, hydrocepha lus, poplexi , pilepsia et aliae nevroses, achitis sero phulae, syphisis, Xanthemata, retinis mus, eor-butus, pella gra, et quoad periodum in morbis, omnes nempe in illa prodromorum, stadii, et analepseos. Clima omnes circumstantiae quae morbos generales

et locales fovent qui vitia cacolatiae asserunt. Animi assectiones praecipue gaudium, ira, odium, admiratio stupor, et ille animi affectus quem nos Italivario sensu ab illo litinorum timorem Panicum appellamus nam propter hunc saepe viri omnibus iacultatibus intelletus praediti si coram multitudine sint vel alio viro illustri vel auctoritate majori occurrant, ex-

17쪽

tes miseras expressiones balbutiunt.

Caussae proximae. Sunt vel idio paticae vel sympathicae Idiopathicae, ungi, tumores, indurationes in basi linguae ac ibi ubi transeunt magni nervi hypo- glossi, vulae divisio Delius in nec non vitiata conformatio ossis hyoidis Halin duplex perseralio sornicis palatini Sartorius et omnes abnormitates voluminis et formae partium omnium loquelae inservientium, hine in inflammationibus gingivarum et labiorum , labio leporino , carie dentium, F drargyrosi.

Sympathicae Primum assectiones cerebri. Vel en- cephalum adhuc oppressum est, vel nervi organorum loquelae fortiter perturbati sunt propter laesionem quae a colatiam produxit hinc narcolismus hebetismus temulentia a poplexi a Symptomaticae aliorum organorum, ut in helminthiasi, debilitate universa conditione at axica adynamica, sebribus intermittentibus,

accessu pastico nevrosium et in congestione ac vomica pulmonum juxta De latae sententiam, hae causae mediate tantum in linguam agunt, nempe per en- cephalum quem primitus afficiunt. Essentialis disserentiae character inter symptomaticam et idio pathicam acolatiam in eo situs est, quod speciatim in morbis acutis lingua conetur multifariam moveri irregulariter, nec perveniat nisi post maximam haesitationem ad eos motus efficiendos qui pronuntiationem constituunt; non ita in diopaihica plerumque tam leves hi motus sunt, ut nec animadver-

18쪽

ti possint, minima quaeque linguae mutatio situs diversimode agit, insuper in symptomatica acolatia non adest nisi haesitatio et repetitio invita quarumdam vocum, inde comprehendi non potest verbum propter consusionem quae additur. Diagnosis Aliquando omni diligentia observationis nil inveniri potest.

De cura hic sermo non est nam cum variae dentur cacolatiae species peculiarem therapiam omnes sibi vindicant ergo post expositionem singulorum

vitiorum locus curationis praecipietur.

ii Species Caco taliae. Primum vitium est in haesitatione emissionis vocis ac pronuntiationis Ischnosonia haesita lingua praecipue in consonantibus t ς, , et si caussa deprimens agat, etiam in aliis litteris Pendet a statu quodam torporis topico vel universali: invenitur hinc in plurimis morbis debilitatis , in pueris praecipue assectis genere illo scrophularum quae characterem torpidum praeseserunt, in helminthiasi in plurimis nevrosibus et gravibus pathematibus, hinc in mala et imperfecta evolutione cerebri, vacuitate dearum in hebetibus, cretinis, et illis pella gra assectis tertis

stadio.

Secundum vitium in eo est, quod spasmo quodam cogatur lingua quosdam sonos et syllabas invita repetere antequam verbum integrum proferre queat, quod

19쪽

vitium piarumque haesitationi conjungitur Traulismus seu Blaesitas, quum sortissimum sit, agitati convulsiva saei et propagatur quae contrahitur plus minusve turpiter et miserabiliter Causae-sorsan a debilitate organorum vocis P Si quidem asthenia adsit, tamen haec non omnes musculos occupat quia quaedam expressiones violentae sunt ac repetitae ab omni alia laesione utritium quocumque modo harmonia sublata sit diversarum partium quae eidem functioni contribuunt, omnes morbi cerebri contribuunt, ut in paralysi, popleria, delirio trementi etc. Itar com parat vitium huc tremor illi, qui homines rudes et sortes aggreditur in laboriosis exercitiis educatos, quum cogantur ad motus et opera quae dexteritatem et praecisionem exigunt, ex gr. ad scribendum saepissime vitium hoc a timore et caussis psychicis generatim pendet. Itard agnovit quempiam, qui in magna societate et in tenebris nil amplius balbucinabatur, cantu vel declamatione cedit vel imminuitur.

ce i. Plininus vitium est alicujus litterae tantum mala vel nulla pronuntiatio, et qua caussas agnoscit peculiarem organorum loquelae conditionem, vel consuetudinem a iustitutionem. Hic optimum puto singulos articulatos sonos considerare. Thentas ille, seu hoot, seu uti putant ercurius Tris megistus, aut ut alii os es, Abraham quisquis est, qui primus agnovit tot ac tantarum vocum ae linguarum numerum nil nisi combinatione et repetitione quorumdam paucorum sonorum simplicium consta-

20쪽

I 8 re ille primus pater diei potest iterarum et scientia ruinomnium quia in tantum propter maximum hoc ejus erga humanum genus heneficium ad omnia ea pervenimus, quae monumentum sistunt mentis et operum humanarum praestantiae. Revera maxima voluptate assicior atque admiratione, quotiescumque mecum eo

gito, quomodo divinus ille vir tunc tantum opus patrare potuisset, quod usque adhuc in tanta luce non potuerunt Sinae, qui si hoc obtinuissent utilius quam in legendi arte discenda totius vitae tempus consumerent, quam nos primis vitae annis persecte callemus Equidem procul dubio puto in sexcentis homi nibus nostris diebus, qui ignari fuissent illarum notarum characteres graphicos constituentium neminem per se animadvertere posse, quod ex gr. verbum amo tribus sonis distinctis componatur. A Phoenicibus et Egyptiis ad Grui os et tolum orbem qui elementa res seri ploria notas agnoscit literae migrarunt, sed mihi videtur non ab omnibus nationibus bene applicita signa ipsa suisse unicuique sono, quin immo varii soni in quibusdam una tantum nota denotantur, dum alibi plura signa ipsis iisdemque respondent. Cui ignotum est quam difficilis hisce erroribus evadat lingua Anglicae et gallicae aliarumque lectio propter incertitudinem in qua versatur alienigena et tyro, immo et ipse inligena , quum nesciant ipsud signum quod in hoc casu respondit dato cuidam sono, cui alio in subsequenti verbo et etiam syllaba idem res pondere pactum sit Inter nationes quae melior or-