De pneumoniae sthenicae in asthenicam transitu : dissertatio inauguralis medica ...

11쪽

t redire, dextrum cor sanguine difficile profluente acuasi stagnante vehementer extendi, itaque ad majorem antractionum frequentiam eXcitari oportet. Contrahitur itur cor etiamsi frequentius, tamen minore vi atque vergia, itaque quo magis hepatisatione condensantur pul-mnes, eo mollior, debilior, irregularior pulsus. Neque minus valent cerebri affectiones, hac haema- Di impedita exortae, quibuS magnuS excitatur Sympto-aatum numerus. Nam quum Sanguine, imperfecte tanum ex capitu destuente, venoso quaSi abundet cerebrum laque prematur, quum porro SanguiS adducatur praveantum elaboratus, eamque ob caUSam non omneS Consi

iens conditiones, quibus, ne laedantur organi functiones, mpediatur, quid mirum, Si Symplomata ObServamUS Cere- ,ri affecti: dolorem et temulentiam capitis, SuSurrum aurium, deliria, coma, livorem iaciei, proStrationem Virium, udores frigidos, alia similiaῖ -- Declarantur etiam eadem hac re nonnulla alia non minus mirabilia. Respiratio enim, quamquam frequentior, superficialis, laboriosaeSt, persaepe tamen non eo gradu afficit veXatque aegro-t08, quem Secundum morbi gradum jure eXSpectes; eodem modo, quo iussis incitamentum vides decrescere morbo creScente: quae Omnia cerebri affectione declarantur, qua actionem illam reflectivam sublatam esse judicamus. Quare his in casibus si aegrotus queritur de oppressione pectoris atque de tussi adaucta ; id bonum signum habendum esse ac decrementum morbi, Schoen-le inius rectissime docet.

Maximam quoque in lethalibus ejusmodi casibus vasorum abdominalium, hepatis imprimis, oppletionem detexit P. F r an k, Sic ut ex quacunque in hoc ipsum lacta

12쪽

incisione copiosus Sanguis proflueret, ac mesenterium iri testinaque vasa undique cruore distenta eXhiberent, e

qua locali abdominis pleihora omnia mihi signa irritationis membranae mucosae intestinorum derivanda videntuli

PATHO GENIA PNEUMONIAE NERVOSAE typhosae

Genesi causisque symptomatum nervosorum in pnetamonia Athenica eXpositis, quo facilius comparari possit linter se, jam ad pneumoniam transeam nervOSam, de quet quae judicaverint viri doctissimi, quamquam maXime Udaria, primum quidem eXponam. Inveniri censet eum morbum et primarium et SecUIidarium: primarium in constitutione, vitae pravitate, merettionibus profusis, aliis morbis, aere inSano, Victu tenbi

fracta et debilitata, vel praesentibus morbis aliis localibus; secundarium, si ad alium morbum universalem accedat. Ad quam speciem ab aliis disc0rnendam signquaedam assert quasi pathognomonica: abditam ejus nἴ

turam, Virium prOStrationem, resolutionem tardam ac dilificilem. - Quae viri docti hucusque de morbi naturi censuerint, falsa esse contendit neque probanda, quia no Satis cognoverint, pneumoniam etiam in aliis organismmorbis secundarie exsistere, eamque complicatione culuna vel compluribus instaminationibus topicis characteret typhosum posse nanci Sci. Pneumoniam per se typh0Sara non eXSiStere; rebus autem variis, vim vitalem deprimen ilibus, in quarum numero etiam affectiones eXternae, upectori S contusio commotioque pulmonum, quibuS Orgin vitalitas maxime minuatur, habendae sint, pulmonis conditionem posse adduci, quae Symplomatibus huic morbi propriis respondeat. Saepius vidit hanc pneumoniae spe

13쪽

iem, complicatam 13 cum enistrilide aut gasiroqntoritide,) cum typho Vero, 3 cum erysipelate maligno, d) cumflae cellulosae inflammatione late diffusa, b cum delirio

emente, 6) post phlebitidem, 7) ut primo quidem ad-aectu videtur, per se eXSiStentem. Qui casus Omnes quamvis et origine et natura di-ersi esse videantur, tamen ea re quodammodo conSen-unt inter se, quod pneumoniam exhibent Omnes magis ainusve latentem, eadem signa phySica praebentem, eanem sere sibi poscentem curam. SaepiSSime eam com-licatam vidit cum typho et ita quidem, ut in ejusmodi

egrotiS Signa observarentur non solum lyphi universalia aterdumque irritationis intestinorum, sed etiam physicaneumoniae, et plerumque quidem haec phySica Sola, auSultatione ac percussione percipienda, quum functionisaeSae Symplomata saepe Omnino desiderarentur. Tubus custicus solus hic saepe inflammationem prodit late eXensam sine tussi, doloribus, dyspnoea decurrentem. Ce-erum quid valeat characteris typhosi praesentia, ut hanc aneumoniam affectionem habeas secundariam aut typhi, ut cujusvis morbi alius vel universalis v0l localis, de eae sub judice adhuc lis est. Ulcera ilei adsint, minime necesse eSt, modo eorUmaermulta inveniuntur, modo nullum topicae intestinorum affectionis vestigium. Quum igitur ad hanc Speciem con- Ormandam complicatio cum affectione quadam abdominali omnino non sit necessaria, symptomata huic morbo propria declaranda esse videntur ex causa quadam alia hucusque abscondita, si quidem complicatio cum enteritide non omnino imponit pneumoniae characterem typhO- um. Quam instaminationem et valde abditam eSSe et

14쪽

omnibus symptomatibus alias palliognomisiis carere, ea it auctor declarare studet, quod in organismo, labri nerv crumque energia diminuta laborante, signa quoque inflammationi S apparere non possint, et si complicatio ads alterum alter morbus quasi adaequet, Sic Ut Singularia linflammationum symptomata minus distincte exhibeantus Verum non eandem ob causam hanc inflammationem it tere dixerim, sed, ut jam supra demonstratum sest, SO 'sensorii temulentia, qua topici doloris irritationisque pellceptio praepediatur. Quae Stolius dicit de hoc morbo, Schoent stilita confirmat, ut eSSe quidem p neumoniam Dei VOSam COIlcedat primariam, sed nonnisi duabus conditionibus et primum quidem in hominibus, quorum sanguinis conditior character typhosus facilius possit accedere, ut in scorbi iicis, rarius in chloroticis, vel denique valde debilitatis, tum typhoso genio epidemico, ubi, sicut in omnibus movbis, item etiam in pneumonia febris character in typhc Sum convertatur. Secundariam autem hanc pneumoniati qualis in complicatione cum typho observetur, propranon appellandam esse typhosam; sed hic una exsistera duos morbos diversos, quamvis alterius symptomata alteri

commutentur.

Rohitans hy s), nisus in quaestionibus suis avi tomico - pathologiciS, pneumoniam saepiSSime procederet affirmat una cum typho; conditionibus vero, quibus cura typho et praesertim cum assectione illa topica telao ili muco eae conjuncta Sit, non Semper aequalibus ax ne iis,

15쪽

em, de aliis casibus aliter esse dijudicandum. Primum atrii in omnibus typhis, ut in omnibus morbis diuturnis, i quibus destituuntur viribus aegroti, ita ut per longum

3mpus e lecto Surgere nequeant, StaSiS quaedam sangui-is oritur passiva in partibus pulmonum p OSterioribus, iserioribus, maxime propenSiS, a Piorry pulmonum hy osiasis vocata), haud raro in pneumoniam progrediens, ua materies producitur glutinosa, mollis, Secreto illi bron-hiorum et intestinorum typhoso simillima, dyScrasiae repondens florenti typhosae. Quae pneumonia eX adynania exorta cum typhosa telae ilei mucosae affectione

ConneXUS Vero eSt pneumo typhuS, quo nomine illo,neumoniam typhosam significatam Vult, cum typho ab-lominali tum, quando typh08a affectio, ceteris organis,3raesertim membrana illi mucOSa, praetermi8Sis, sedemonet tu tela mucosa pulmonali - Pneumotyphus primi-ivus , - aut quum quantitate praevalens vel minus inniestinis eXculia non solum illum, sed pulmones etiam Ienuine occupat - Pneum Olyphus secundariu3 - ita utile topicam ilei affectionem minorem quasi explegi. Unde sequitur, pneumotyphum Secundarium vulgo superari et intensitate et finibus primitivi.

Igitur Rokitans hy quoque assectionem ponit primariam et Secundariam, quarum cauSas conditionesque

propioreS quod non exposuerit, vaΙde est dolendum. Ad declarandum pileumoniae typhOSae conneXum cum typho permultum valet, quod variis temporibus hic morbus Observatus et descriptus est epide micus. Sic

Sarcono vidit anno MDCCLXIV Neapoli, Kreysi ganno MDCCXCIV Ticini opidemias late extensas ut valde

16쪽

malignas. Neque minu3 Sto hos dicit, hunc morbum Eblani quoque interdum esse epidemicum, ubi varii lcausis praedisponentibus tam frequenter obvius sit, ut tirondemicum habere pOSSis. Conditiones, quibus gignitur et ad epidemiam provehitur, Reider 1 subitas esse contendit temperatura vices et constitutionem quandam paludum mi agmate a imorbum typhosum propensam. Aliter afficit aer frigiduot oxygenio abundans homines sanos, aliter paludummiasmate ad hunc illumve morbum inclinantes. Quum Onim in illis subres gignat activas et sthenice inflammatorias, hunc characterem per totum morbi decursum retinentes, in his transit, secundum dispositionem tali offluviessectam majorem minoremve, haec inflammatio activa eesilienica brevi tempore in asthenicam et nerVOSam, auputridam et septicam. Est ita, ut exemplo utar, ii America septentrionali, ubi venti illi septentrio - occidentales frigidi et Oxygenio abundantes afficiunt homine paludum miasmatibus ad labres putridas valde praedis positos. Quare hic pneumoniam typhosam sequentem videmus sebres intermittentes, alt0ro morbo SenSim tranS eunte in alterum neque finibus certis ab altero distinetcita ut initio saepe remaneat typus sebris intermittentis. Quae quidem causa sit proxima accessus characteri typhosi ad pneumoniam, qua re morbi duo natura diverrsissimi conjunguntur inter se, id propter magnaS qua lacessit difficultates nondum ad certum quondam finem

perduci potuit a viris doctis. Quare genesin primariata

17쪽

ieusqu0 nulla alia re declarare pOSSUmus, quam ea,aod, ubi in hominibus observatur maxime debilitatis, caiecticis vel rerum endemicarum Vi praediSpositis, coras prava sanguinis compositione Viribus caret ad pneuioniam silienicam proserendam neceSSaritS: quare pulionum inflammationem his illis rebus eXternis effectam, io characterem torpidum, typhOSum accipere Oportet.

Iinus difficile genesin evolvimur pneumoniae typhosaercundariae, qua de re quae Can stati 1) dicit, omium mihi maxime probanda videntur. Dependere eam, it, a morbo quodam per totum Organismum eXtenso uniersali, qui ita sedem teneat in pulmonibus, ut stasinuandam sanguinis efficiat. Etenim quum omniS corpos Sangui S per Vasa pulmonum decurrat, quorum in retiapillari commutatio ejus gravissima, biochemica enciatur, Omnem et sanguinis ei aliorum corporis humo-um morbum eo sacilius locum capturum eSse in pulmo ibus, quo magiS parva vasorum soci hujus sanguiferiapillarium diametro, quominus molecula quaedam Sanuinis globulis major pecurrat, impediatur; quare Sangui- is decursus per pulmonis Iobulos perfacile ita reddatur issicilis, ut stasin quandam oriri oporteat. Additur, in magna corporis debilitate facillime oriri 08Se hypoStaSin, porro, quod plurimum valet in compli- aiione cum typho, per telarum mucosarum sympathiam dierius affectionem facito propagari in alteram semper mim in pneumonia typhosa affectio adest bronchiorum, piae Saepe etiam antecedit, ita ut crescente demum morbo

18쪽

ad pneumoniam excolatur), pneumoniam igitur lyphosai saepissime observari secundariam, nemo erit qui miretuis

DIAGNOSIS UTRIUSQUE MORBI.

Pneumoniau diagnosis, quamquam nOStra aetate morilio dis illis pectoris perquirendi recentioribus, percussionet auscultatione, medico attento et sagaci sacile est instituenda; tamen symptomatibus Iaservosis apparentibus, nc bis praeb0t dissicultatem dijudicandi, num haec in pne moniam typhosam veram referenda sint, an prodierint e inflammatione hypersthenica, quum in utraque morti specie Singula quaeque eodem modo ac gradu poSSin evenire. Pulsus conditio quamvis gravissimum sit in mentum ad cognoscendam morborum naturam, tamen pulsu solo, cum in omnibus morbis, tum in pneumoni nihil certi potest decerni. Quum fortis, plenus, duru frequens in pneumonia Sthenica, debilis, tenuis, mollii frequentissimus in typhosa esse debet, non raro eande ejus conditionem, quam Sthenicae eSSe consuetam dXimus, in typhoSa, eam autem, quae huic propriussu solet, in illa observamus. Neque minus saliae quam pulsus celera sunt morbi signa: summa debilita oppressio pectoris, temulentia capitis, Vertigo, SUSUrri. aurium, stupor, deliria, lacies collapsa, eXtremarUm pallium frigus et alia hujusmodi. Ex illis solis neque piaei monia vera neque typhOSa cognoscitur. Nec veterum sententia probari poterit, qui piaeuam niam nervosam veram et sciam eo differre contendebat quod in ustra labris ab initio characterem praebeat asthnicum, in ficta autem crescente morbo in eum demucommutetur. Si enim in typho genuino ipso charactere

19쪽

bservamus incipiente morbo synoelialem, pneumoniam uoque typhosam initio silienicam inveniri, eo minus mi andum Videatur, quo magis corpus, topica inflammatione ritatum, ad synocham propendeat. Quamquam vero inde maXima diagnosis recte instiaendae discrimina nascantur, neceSSe QSt, confitendum amen videtur, de vera morbi natura certi88ime posse ju-icari respecta constitutione aegroti, neque omiSSis genio pidemico, prodromis, Sede morbi, auScultationis et per-usSionis signis, sanguine e vena Secta prosuso, juvantibust nocentibus, ium quod maXime Valet postremum, SympiO-aatibus singulis diligenter comparatis, num consentiant

ater se, an dissentiant. Homo quum nullo modo a cetera natura possit se- ungi, sed arcti SSime cum ea cohaereat, OmnibuS Obnoxiussi mutationibus, quae et motu coelesti et externis rebustiis ossici possunt. Quae res si has vires, quibuS corpus humanum in-egrum Servatur, SuperaVerint, id eSi morbum effecerint, nullo majorem reactionis vim invenies in homine optimae luam debilitatae constitutionis. Qua Sententia in morbolostro adhibita, si in casu quodam morbi momenta ejus nodi, quae pneumoniam efficere Soleant, in hominem hucisqu0 sani firmi que corporis incidisse cognoverimus, ge- Ius morbi re vera sthenicum esse, sciis tantum sympto natibus nervosis, jure concludemus. At si in eundem norbum ceciderit homo, maxima inopia, tenui victu, ma- Inis laboribus, aut longis morbis fractus, eo in homine

Maxime in diagnosi proserenda respiciendus est Ienius epide micus. Qui ubi est synochicus, inflam-

20쪽

maiorius, etiam pia eumonia ostendet charaeierum sit emcum, huic constitutioni proprium; ubi vero est typhosii orietur pneumotyphia S eodem modo, quo regnante gentgaStrico, Saepissime invenitur pneumonia biliosa pnee moeli Ol0Sis). Qualis autem sit propria utriusque morbi geneti

constitutio epidemica, adhuc omnino lat0t. Hoc uni modo discriminis loco assurri potest. pneumoniam lyphi Sam, praeSertim Si eodem tempore subres intermittenti aut alii generis typhosi morbi inveniantur, sacile epidimice propagari, Varii S temporibus variisque regionibi contagiosam seri, et ad tantum malignitatis gradum prigredi, ut non solum in homines debiles et ad hunc mobum propensos, sed etiam in firmissimos invadat, alqi ita haud immerito a veteribus nominata sit malignContra pneumonia vere Sthenica Omnibus anni letiuporibus invenitur. Etsi autem saepius variis quoque tentiporibus hujusmodi pneumoniae reperiuntur, numquam tmen per contagium Sunt pervulgatae, minimeque exploritum habemus, quoque in eaSu Symplomata nerVOSa, inlepidemiae propria, e stiti8Se, quae immutationem in chiracterem nerVOSum SignificaSSent: quae commutatio singulis tantum caSibuS observatur, ubi magna pulmonii pars inflammatione est arrepta. Deinde saepe prodromi utrum morbi genus alis docent. PriuSquam Scilicet morbus ex Symplomatibi

topicis potest cognosci in pneumonia typhosa, brevit aut longius prodromorum Stadium antecedit, horripilat modo, modo calor, tri Stitia, laXitas summa, dolores aliis membris in alia transmigrantes, cibi appetentia nullcapitis temulentia, anxietas, insomnia, vomituritiones, vi