Tentamentum medicum inaugurale, de cholerae morbi, qualis praesertim in orientis India erat, causa proxima atque pathologia, inquisitonem complectens ...

31쪽

DE CHOLERAE MORBI PATHOLOGIA, &e. 25 plus tum vis nervosae, tum Vasorum Secernentium

in hepatu actio in oppositis extremis erit; et dum res ita se habent, multum abest, ut laae dejectiones a jecore non fluant, quam sententiam Doctor Johaasione amplecti videtur. Contra autem mihi persuasum est a principio jam tradito, hoc orga- non principem esse earum sontem : et hane suppressionem ad productionem materiae biliosae solum reserri : caeteris jecoris secretionis fluidis statu sano, uti verisimile est, manentibus vel ab hoc parum saltem mutatis Quinetiam praeterquam a momento, quo in eXtremis Venae Portae surculis citatior sanguis fertur, ab eodem simul arteriae hepaticae debiliori, corrumpitur jecinoris secretio; nempe neque a cerebro neque a medulla spinali ad arteriam illam satis vis nervosae, de quo supra agitur fluit; unde propria ejusdem actio manea, dum vim nervosam Vicissim fo-Vere, reliquoque munere persungi minus valet.

CMus sententiae eo magis sum fautor quod experimenta a Doctore Wilson Philip instituta ostendant, quanquam Vinervosa apud organum secernens deficiente, formatio humoris proprii ibidem interrupta pendet, fluida tamen in organo eodem haud minus copiosa sormari, quam cum humor proprius secerneretur integer.

32쪽

26 TENTAMENTUM MEDICUM,

Qua de causa, in tertia morbi varietate omnino Supprimitur alvus, facile est expositu, hic enim corporis tum vivi tum secti post fatum notae, Vires cordis, dextri praesertim, quibus sanguinem propellit, maxime debilitari docent. Quo facto, videtur sere ut universae venae magis intumescant magisque quam in typis morbi supra memoratis; tum fluxu sanguinis nimio ad venam portae derivato, haec ita subito nimis distenta, paralysi re- Solvitur, vel humores propellere suos haud satis

valet.

Dein cum pro concesso est, in hae morbi varietate, hinc contractionem cordis propriam multum minui, illinc vim contrahendi Venae portae

penitus deficere, intellectu haud difficile est, qua

ratione vasorum jecinoris, ventriculi alvique secernentium functiones interrumpantur, adeoque cito mors veniat. Actio cordis nimirum uti probabile est, tantopere sub initium collabitur, ut cerebro generique nervoso quantitatem Sanguinis, eorum functionibus necessariam mittere subito desinat. Jam finitis rationibus, quae pro proXima causa morbi semper habitae sunt, quas Ut revera eSt, tantum conspeXi una cum Domino CurtiS quasi vinculum in magna serie eventuum; num non

33쪽

DE CHOLERAE MORBI PATHOLOGIA, &c. 27

alienum erit, quo reS magis elucidetur, memorare ut mihimet cognitum sit, ejectiones in Copia augeri, earumque flavedinem imminui: idque tanto magis accidisse, quanto gravior erat morbi imp tus, a varietate ab auctoribus praeticis descripta, usque ad V Mori de Chien' horrendam : quin et dejectiones limpidiores ac glutinosio S, earumque copiam imminutam ipsasque graViores Conspexi, quo magis intendebatur in corpore virus, a varietate proXima ad eam usque, qua fato aeque subito ac fulgure invadente, miseri ceciderunt. In tali exemplo conquassari adeo vis vitalis videtur, ut amplius eXcitari prorsus recuSet, nee CO- natus sanabiles jam eXercere Ullos queat; caeterum in eXemplis morbi gravioris a Mori do ChionV usque ad id gravissimum jam dictum,

quo magis debellantur Vitae vires, nec jam amplius excitari nec sese reficere possunt, eo magis pro rata parte, gradatim decrescere dejectiones,

observantUr.

Jam notatu dignum est, antequam labori nostro finem imponamus, quo graVior Urgeat mombus, eo corpus carbonio, quod in se habuit, se liberare minus posse; quod an rejiciendum sit in effectum specialem, quo in ipso sanguine polleat Virus, dicere viX possum. Sed propterea quod

34쪽

ΤΕNTAMENTUM MEDICUM,

aeri e pulmonibus emisso haud satis acidi carti nici insit, quodque per hos Sanguinem transmitatere celeritate idonea minus valeat cordis actio, hane mutationem chemicam imperfectam, a CauSa Composita nempe functione partim cordis partim pulmonis morbida pendere verisimilius est. Γ test fieri etiam, ut vis nervosa debilior, mutationes chemicas in pulmonibus minuat, simulque ad malum idem haud parum conserat cordis infirmitas, circuitu nimirum per illos haud rite expedito, nec illuc misso necessario sanguiniS PenU, qui aeri ingredienti objiciatur. Quae si ita se habent, eosque auctoreS SeqUa, mur, qui a gyro sanguinis peculiari in hepate, liri usque secretione carbonacea, Organum lio pulmonibus auxilio esse, quo liberatur sanguis carbonio, putarunt, dictu haud difficile est, credo, quomodo actionis hepaticae auctae, pro parteratio reddatur, praesertim si de neXu ConSenSu-que, qui jecur inter pulmonem, Cutem, Ventriculum, et alvum intercedunt, cogitatum sit: Quanquam enim in casu, cui P Mori de Chion' nomen imponitur, carbonacea bilis pars, vel ejus colorans materia non adest hepatis secretioni, tamen magnum ejus augmentum, sine peculiari actione Venae portae, nihil aliud putandum est,

35쪽

DE CHOLERAE MORBI PATHOLOGIA, &c. 29

nisi naturie conatus salutaris, sed imbecillus, ad liberandum sanguinem ab excessu hujus principii, et, per hanc et alias Vias jam dictas, ad perfungendum pulmonum munere, in carbonium sanguinis sejungendo ; quae conclusio eo magis comprobatur, quod materia bilis in alvo conspecta, sive Mori de Chien,' sive alius graVior casus adsit, ominis est fausti, eademque gradatim

augescenS aegrum convaliturum certissime praenuntiat , praesertim eum eo major eSt, quo minores ejectiones fluunt, quo magis enim ut videtur, carbonio purgatur Sanguis, eo magis hic recreatus, Carbonioque emisso utilis denuo redditus, cerebro generique nerVoso auXilio Venit, pariterque vis nervosa corporis, ae ejus conatus ad sanationem Valent.

Si haec jam dicta concedantur sanitatis redeuntis rationem reddere, dein a re non sit subjicere, quae mihi apparet mortis causa, quippe quam sectio haud semper explicabit.

Minime dicere velim, bilem prosunde viridem ominis esse secundi; exemplis enim pessimis, Saepe accidit ut inter conatus vomitionis aegros, ea admodum parca ejiciatur; quam e sellis vesica venire puto, antea in hoc viscere collectam, perque molimina vomendi violenta demum emissam ; verum bilem initio leviter, sensimque profundius flavescentem, Prae nuntiam salutis arbitror.

36쪽

TENTAMENTUM MEDICUM,

Imprimis satis contat Virus ipsum protinU8 corporis vires vitales deprimere ejusque excibilitatem minuere, magnopere possit, Ut patet eX SU-bita complurum morte, eX eodem inducta. Dein ista virium lapsarum Conditio, progrediente morbo, insigniter augeatur neceSse est, dum corpus sub suis conatibus languescens nequicquam Dititur, ab effectibus hujus mali insoliti se liberare. Quoniam denique inter omnes constat, Ut Sanguis in arteriis etiam lento ciret u mutationem subeat, et venosam acquirat speciem '; et ex hac re verisimillimum' est, sanguinem Corporis Universum sub exitum cholerae lethalem, venosum fieri l. Praeterea ut Bichat Ostendit, cerebrum

genUSque NerV Um, Cum Sanguine Venoso pro arterioso suppeditantur, ad omela sua non am

plius valere :; ideoque nullum est dubium, quin

Αddi possunt plures causae pro hac mutatione, Sanguinis supradicta in pag. S8. , et quoque effectus hujus causae, pag. 6. et etiam in nota eidem anneXa.' In opere etiam Doctoris Iacobi Johnsione de coelis tropicis recenti memoratur, a Doctore Johanne Davy repertum non alium e venis alium ex arteriis sanguinem in hoc morbo missum, interposito nempe discrimine nullo, alterum pariter ac alterum ejusdem Coloris esse, qualis venarum esse Solet.: Doctor Gordon Edinensis, paucis abhinc annis defunctus, eadem invenit ab experimentis ab eo institutis.

37쪽

DE CHOLERAE MORBI PATHOLOGIA, &c. 31 hie eventus, ex viribus concurrentibus causarum

praeeedentium praecipue pendeat. Opere jam peracto, lector meus, ut credo, has cogitationes pathologicas haud temere rejiciet: quippe quae mihi appareant melius consentire, quam ullum adhuc editum, cum his principiis Therapeuticis, quae et praxis et experientia docuerunt. Utcunque tamen disserendi de amnitatibus, quas hae cogitationes ac principia, aliae aliis asserunt, haud locus erit ', et limites jam transii qui dari solent hujusmodi operibus, spero, immunem ab hac investigatione me esse fa

tum Annon dignum est periculum sacero Nitrosi Oxydi pΡeculiares enim ejus effectus, sine aliqua theoria de re, credere me induxit, si usurpari potuit, idem esse potentissimum

remedium.

FINIS.