De haemorrhagis : dissertatio inauguralis medica ...

31쪽

rlim provectiore, usu venit. A qua in teiam cellulosamngeritur, quae singulas cellulas aerophoras conjungit; ae-0ti magna cum molestia respirant diaphragmatis ope; inu erecto dolor pungens abest, oppressio autem Vehemens est. Stellioscopii usu rhonchus mucosus auditur, seerelio inae parea, paulloque p0st inlumescentiae extremitatum demulosae signa apparent. Transiliis non minus frequens luberculosin atque lithiasin nominetur; jam Veteres, pulmum haemorrhagiis oriri posse tubercula contenderunt, ain sententiam autem Laen nec repudiat, non esse hae-rrhagiam tuberculorum caussam, sed Vlce versa lubercula morrhagiarum ratus. Schoent ei n veteribus consentit.eXtravas alum, inquit, non uno tenore, sed in speciem larum per pulmonum paren chyma est dispersum, corporei dyscrasia, ut scrophulosi, assecto, gullae illae sangui-ie, quasi crystallis alionis puncta, copiam succorum morbo-um altrahere possunt, ita ut materia tuberculosa, cepae ar, iis circumvolvatur. Celerum quum inter Omnes con- , eodem modo sanguinem extravasa tum saepe Iapidumi renalium causam et Vesicae, quorum in centro postea 0r ruber conspiciatur, secundum analysin chemicam reverannaliuo productus: intelligi non potest, quid in pulmonum

enchymale materiam tuberculosam circa sanguinis guttas 0m prohibeat; ut in renibus arthritis plerumque acidum calcariam producit ad lapidem sormandum, ita scrophii lo- materiam luberculosam ad circumvolutionem sparsorumguinis punctionem offert. Exitus in phthisin non raronadvertitur.

Exitus in

mortem. Praeler exitus modo relatos

32쪽

morbus finem lethalem habere p0lest, vario modo advectum

Saepissime mors magnae sanguinis jacturae sequela, viribuliaemorrhagia exhaustis, cum illis inanilionis signis supra de. scriptis accedit. 0uando exitus lethalis imminet, Omnia S in lptomata vehementiora fiunt, atque celerius ad finem perguntidum, morbo bonam in partem vergente, signa diminuuntupericul0sa, sensimque ad Statum normalem redeunt. Plerumque huic fini vehementes nervorum assecli0ne praeire solent, ut c0nvulsiones et spasmi vehementissimi, qi sensim decrescentes et debiliores redditi, transeunt in lip0

thymias, inter quas aegroti moriuntur. Lipo thymiae illi

accuratissime sunt c0nsiderandae, quod errorum occasione

magnorum permulationisque cum illis, quibus natura haem0Irhagiis supprimendis utitur, dare possunt; hoc loco autem eth0dus exspectativa.salsissima esset. Fortasse haec sΥnlpto mala similia parvo labore disceriti p0ssunt, nam antideliquia maligna semper anae mille Signa sequuntur, apprCpinquunt itaque languore modo praecedente atque lassitudisi pulsus parvus, debilis, sili sormis, oculi s0lvuntur, extremibtes frigidae, ictus cordis celer, Vix tangendus, Visus nige Vertigo in situ erecto, quae, interdum in situ horigoniali e inescit, convulsiones ex debilitate aut comitantes aut intraducentes. Sanguis emtiens aquae est similis. Illae vero slubres lipo thymiae subito intrant uno cum impetu atqhaemorrhagiae initio, quare non inanilionis signa ne evap0plexia confundas, cave), sanguis ruber, sese coagultatque mediis s0lum, quae pervasit, alienatus est; e0nlr omnia adhuc pleth0rae ac congesti0nis signa ad locum pactum adsunt.

33쪽

Exitus Iethalis frequentissime videtur in haemalem est, innelaena, ubi abd0men magis magisque tumescit, suctuatio 0ritur, secessus involuntarii, sanguine mixti; pulsu denique vanescente facieque de composila, mors intrat. Altamen etiam si sanguis non tam copiose etauxit, ut irium exhaustione vila eXstinguatur, mors nihilominus eo ad- ehi potest, qu0d functio organi ad vitam necessarii deleatur, ut directe, quando sanguis in organum ipsum effunditur, v. c. a cerebrum, compressi 0 ne in medullam oblongulam, vel in ulmones, ita ut oxygenii resorptio mechanice prohibeatur; ut in directe, quod sanguis in organa non absolute ad vitam ecessaria secernitur, in Via autem sua ad lucem functiones rohibet dignas, ut sanguis, si in haematemesi in Ventriculum illisus ad oris cavitatem ascendit, ibique coagulatus gl0lliem concludit, mortem efficiat sulla catione. Quando oranum nobile asscitur, saepe aegroti mortem obeunt, an Jquam revera sanguinis et fluvium intrarat: oppletio enimrgani in stadio congestivo jam ad auserendam sufficit hui- ionem. Quod quidem rarius sit, attamen interdum in ap0lexiae cerebralis stadio congestivo observatur. His causis missis, mors etiam reactione corporis generali, febri nempe cundaria, consequitur, quae tum torporis Vel putrescentiaeaaracterem, ut supra descripsimus, prae se ferre solet. id n0n de labri illa loquimur, quae eX inanilione sanguinis ritur, vel quae transitum in alios morb0s comitatur, ut seris hectica, sed de ea, quae ex dissolutione sanguinis ori-Mem ducit. Facillime etiam mors transitu in alium morbum,

desertim in hydropem atque luberculosin, adduci potest.

34쪽

cadaverum sectio, morte vario modo atque variis in stadiis intrante, varias organorum mutationes demonstrati quibus autem aliquid commune semper inest. Plerumque ad. est vasorum oppletio organi assecti, quae Volumine, variis illorganis plus minusVe aucto, satis cognoscitur. Maxime in oculos cadit, quando sedes erat cerebrum aut pulmones quae organa ab circumdantibus parietibus angustis liberala ex cavitate et situ super margines circumferentes prominen Sanguinis oppletio quoque condensationem auctam graVius qui pondus producit. Oculis haec mutatio status normalis propri propter sanguinem perlucentem rub0re cognoscitur, qui valdi Varius esse potest, ita ut saepe cum inflammationibus comsundatur: omnes ruboris gradus, ab rosa eo per VIolaeeurusque ad caerule0-nigrum cernuntur. Quae modificalion non de congestionis vehementia solum, id est de copia sat

guinis influentis, dependent, sed etiam vasorum distributior generantur: praeValentibus scilicet arteriis, rubor est lucidi quam venis, obscuriorem ducentibus sanguinem, praeponderantibus . congestionis rubor internae lacilis ab insanimal ortost discretu; aliis inflammationis omissis signis, e. g. pseudocrisibus, pure, lγmpha plastica, quanivis ambo non si abstergenda sungo, congestiva rubedo reprimi p0lest, d*inflammatoria semper in loco assecto remanet. Secretiolautem jam inita in loco asseclo vel ejus regione plus Gnusve reperitur Sanguinis effusi, qui, quando parietes circundantes vel duclus esserentes adsunt, aut leges hγdroslatic

35쪽

equitur, aut coagulatus cavitalis circumdantis 'accipit formam. Juod ad qualitatem attinet, sanguis Valde Variegatus est, quae es et ex substantiis chemicis pendet, quibuscum in organis asseclis vel inter viam esserentem miscetur, et ex tempore, quod morbus percurrit, et e stadio, in quo aegrotus diem bbiit supremum. Sanguis igitur morbo sensim progredientelissoluto atque putrido simillimus, morb0que sanationem jamaelente processibus physi0logicis mutatus, e. g. in ap0pleXia

erebrali morie inter resorptionem intrante, ut supra descri- 'simus, Observatur. Morte per transiliis in morbum alium roducia necessario adsunt materiales illae mutationes, quae ius morb0s c0nsecuti vos comitantur, ut serum eXsudatum, ubercula, innanimatio ejusque eXilus. Quum sanguinis connexus cum organ0 assecto necessarius sit, inanitionis sangui ais caussa in organis antagonis licis Vel lolius corporis, quaeam satis inter m0rbi decursum, subjective e frigoris sensu, araecipue in extremitalibus, objective autem ex pallida cute, mimadverti p0terat, hic reperitur. Dextro in c0rde eadem te caussa paululum sanguinis coagulati invenitur. Quum n0rbus saepe in degeneratione c0rdis positus sit, lias dege aerati0nes organicas non de suturas per se intelligitur.

E morbi natura ejusque decursu descripto dignitas vitae valetudinisque c0nservandae sucillime intelligitur, atque pr0gn0s in non modo, quod altinet ad singulas formas, sedellam in morbis singulis valde varium esse patet. Bis m0- mentis potissimum statuitur:

36쪽

1. Situ organorum. Quanto magis superficialia sunt, tanto melior prognosis, quum et medicamenta aptissima ess- .cacissi inaque applicari p0ssint, et sanguis ei suat; symplomata

secundaria, saepissime m0rtem ex functionis laesi0ne et helen tia non iam minantia sunt.

2. Majoris autem ponderis organi assecli dignitas est,iquae quo maj0r, eo pejor prognosis. Ap pleXia spinalis periculosior cerebrali propter dignitalem medullae spinalis vitae vegetativae. EXtra vasatum sanguinis pulmonum parenchΥmatis prius quam intestini; quin etiam locus organi respiciendus. Ita haemorrhagiae cerebri varii sunt momenti pro vita servanda: si illam cerebri partem centralem arripiunt, in qua omnes fibrae cruciare atque circumv0lvere sese videntur basin encephali, pontem Varolii), magis periclitatur vita, qua cum essunditur sanguis in hemisphaeria. 3. Vehementiam atque crebritatem haemorrhagiae graVead prognosin constituendum momentum praebere elucet, quum Omnia sΥmpto mala hac ex re dependeant. His ex rebuit praecipue sanguinis inanitio atque ille tam gravis morbus consecutivus, hγdrops, Originem ducit, quoniam simul cum sanguinis quantitate qualitas qu0que mutatur, cujus speciei pretium habet pr0gnosticum. 4. In eodem connexu labris dignitas Versatur progn0stica. Quum enim labris primaria, cum charactere erelliis aut sγnocliue ingrediens, initio modo morbi appareat, ide0que cura etiam apta sananda sit atque indicet, corpus non idum sanguine binis so debili latum esse, progn0sis multo me

lior quam in labribus torpidis. 5. celerum prognosis, ut in omnibus aliis m0rbis, ea

37쪽

aegrolorum individualitate suspensa esl: nam aegr0lus, in quovis naturae medicatrix debili 0r, ut eXlravas ali resorptio non ita facile essiciatur, in majore periculo versatur, quam aulas r0busla, qua n0n solum resorptio, sed etiam recreatio lacile efficitur. Item aetatem liquet puerilem vehementissime assicias plerumque succumbere, quum jam pauXillo sanguinis

amisso exhauriatur, ut saepissime apud minimas ne0natorum haemorrhagias ex recto Videtur. Periculum complicatione cum aliis morbis accedente valde augetur.

Ad axiomala jam curae generalia atque indicationes

transimus.

Indicatio causalis. 0uum momenta causalia partim almosphaerica, partim hereditaria, partim constitutionalia um0- veri non p0ssint, indicatio causalis pertinet modo ad remo Venda atque evitanda intervenientia momenta. Prophylactica igitur lantum esse p0terit. Primum nobis praedis positio illa hereditaria ad haemorrha-gias, quam supra depinximus, ex laesi0 ne minima haemorrha giam efficiens vehementissimam occurrit. Qua praetermissa, ante omnia constitutio illa irritabilis sanguinea altentione maxima est digna, quae saepissime haemorrhagiarum causa et pleihora vera appellata est. Sunt quidem, quorum Organa, Fanguinem parantia tantopere ev0luta sint, ut nutrimenta qualiacunque c0mmutentur in sanguinem. Robusti atque athletici, valetudine florente praediti videntur, iunctiones autem sermo

38쪽

tiunt debilitatem musculis robustissimis apparentibus, m0lionei atque attenti0ne saligantur minima, quae quidem debilitas spu ria est appellata; inquiete d0rmiunt, atque dormientes non r0

b0rantur, secretiones diminutae esse solent, sedes durae atque iobstructi0nes, culis Sicca, arida, urina Parca, Saturata, quam quam non numinea; pulsus durus, plenus et quiete aegrotis versantibus tardus, celer post coenam. Lingua obtecta, Sensim desiderii ciborum inopia accedit, quin etiam laedium; semperi potus temperantes postulant, qu0d calore sanguinis copia exortui producitur. Indicatio huic habitui respondens ea est, ut, quantum fieri potest, haemorrhagiam imminentem praeVeniamus, remediis aut cor temperantibus, aut in organa periclitantia. Vim suam eXserentibus. Primum locum sanguinis mulatio meretur, praecipue diaeta commutata: nutrimenta facile dige renda, nec partes nutrientes continentia, sed vegetabilia, praecipue folia, nec radices, lubera, leguminosa esse debent; maxime ob sqnia secretiones augentia sunt commendanda: petro Selinum, apium grave olens dulce, asparagus, fruges dulces, minimum carnis, modo quidem caro alba et macilenta. Cibi a nariuatque ovis parati plane sunt rejiciendi. Item diligenter polus eligi debet, eo magis, qu qm aegr0li sili vehementissima plerumque cruciati, quantitalem maXimam nec hom0e0pathicam polent. Vinum, cereVisia, praecipue amara, propter alcoholis copiam, c0ssea, thea non admittenda; aptissima aqua sontana aut limo nata erit. Idem motione et activa et passiva assequi licet, quam quidem aegroti semper propter intentionem negligunt, quin etiam fugiunt; medicus autem moliones p0stulare ne desinat. Ne aegrotus soli eXponatur, mane aut VeSperlisub arb0rum umbra ambulet, lignum ei scindendum atque in

39쪽

ioriis Iaborandum; etiam mens alenda. 0uum homines talis

institutionis frigore atque calore magno male assciantur, emperatura, in qua vivunt, semper media, inter quatuordecimi quindecim gradus, esse debet. 0uod autem conditiones limaticae aegroti pendent e domicilio, ut inter aestum magnum a regiones montanas proficiscatur, suadendum. Ubi conditio- es pecuniariae loci mulationes non permittunt, aestus obno- ius atque molestus aquae vaporibus cellulae inditis imminundus, rali 0que bene habenda organi assecli, irritamenta 'ecifica evilanda, e. go in apoplexi a pulmonali clamationes. jusdem momenti sus leniatio omnium secretionum est, praeci-ue in organis periclitantibus oppositis ante omnia medicus istes lini secretiones nunquam negligat. Hac in re non negrotierbis credat, sed ipse videat, num eXcreti c0pia respondeat 0lis. Excretiones c0piosae atque regulares esse debent, et bi non sunt, sulibus mediis temperantibus producantur; aquae inerales hic sunt aptissimae, carbonicae evilentur, quod acium carbonicum et pugiens vasorum sγs lema irritat. Indicatio morbi. Si tamen morbus excolitur, novae urae indicationes, secundum stadium, Varie m0 discalae acce-unt: namque morbus adhuc in congestionis stadio versans, e ad haemorrhagiam progrediatur, medicus prohibeat: quod rgani periclitaniis evacuatione efficitur, eoque modo, ut soli ais iterum sese accumulare impediatur. Depletio sanguinis etractione aut topica aut generali efficitur; quaeritur nunc, ira sit adhibenda. Generalis ante omnia postulatur, quando aganum periclitans ad vitam absolute necessarium est, ita utppletio, quin etiam secretio illico mortem asserre possit: in

poplexia et cerebrali et spinali et pulmonum; ubi transitus

40쪽

in stadium secundum timendus, ubi congestio irritatione febrii

comitatur, atque eadem cum STn0chae charactere ingreditur Praeterea ex individualitate dependet: dum enim in habili lethorico sine timore scalpello utendum, apud scorbuli eo et chloroticos Venaesectio maXimam partem non modo n0inecessaria, sed eliam saepissime est Obnoxia; et locus, qusanguinis depletio instituenda, nequaquam ejusdem pretii est saepissime ea Vena est eligenda, quae organo periclitanti proixima, ut in apoplexia cerebrali jugularis, in pulmonali media 1 na. Multum de periculis jugularis sectionis venae dispulatui

est, non autem haec res tam gravis; Marcus saepissime εusus est, atque jam idcirco lacile instituenda, cum valde dilatata sit. In aliis minus periculosis casibus Vena responderaliqua aperiatur, ut sanguinis detractio non solum depletivi sed etiam derivative vim suam exserat: e. g. in haemorrhagh supra diaphragma vena saphaena, in melrorrhagiis mediar aperiatur. Extra has sanguinis depletiones nequaquam topici sunt negligendae, quae praecipue apud haemorrhagias eX o ganis internis magnopere adjuVant. Apud congestiones cerebrales, apud renum atque Ventriculi haem0rrhagias caput rsunt. Oppletione hoc modo deVicta, ne denuo oriatur, viderdum, quod genere triplici adipisci p0les, quae genera simplerumque adhiberi p0ssunt. De rivatione directa. Ibi frigus remedium bene cessicax, qu0d, directe ad organum asseclum applicatum, idein contracti0nis statu ponit et h0cce modo sanguinem retin appetentem. Non omnibus autem locis adhibere licet: aplcerebri medullaeque spinalis congesti0nem commendandus

aliis locis, ut pulmonibus, obnoxium tantum fugiendum e