Collectio dissertationum medicarum Marburgensium

31쪽

I9 praeternaturali, seu morboso humo .ris cujusdam loquar, antea starum naturalem Vel sianum eXplanare de

buisse.

f. I 3. Nunc redeamuS ad Veterum sententias de humoribus. Distinctio nem primo non fecerunt humores secretos inter et materiam, ex qua bisecernuntur ; sed idaeis alternabant, et alterum pro altero posuerunt. q. Iq.Ι ympham coagulabilem, plasticam,

pituitam salsam et vitream Vocabant, ac si unum idemque esset, cum tamen toto coelo distent. Illa ablutione sanguinis albescens, pellucesens; ex filamentis tenacibus, velut in membra-ΠaS conteXra; aqua non solubilis sero igne coacto haud absimilem, referens

materiam, Partem comuniS eJUS maCsae, nondum secretae constituit; haec B a est

32쪽

est humor secretus, albidus, in fila renuissima ductilis et aqua solubilis, colligiturque in glandulis propriis,

huic secretioni selummodo destinatis. Ex hisce nunc simul luculenter patet, utrumque humorem bene novisse et verbis tantum lusisse; ideo pituitam, glandulis muciparis secretam, simpliaciter pituitam , lympham coagulabilem autem, propter pellicidarem luitam appellarunt vitream. Sic etiam cum bile res se habet: Serum, bilem

vocavere flavam; cum tamen essentia non tantum, sed etiam respectu loci, in quo utrumque continetur, inter

se maxime differant. Hare ab hepate secreta, Vel in vesicula ejus vel inductu hepatico aut choledocho depre hendetur, i lud cum communi sanguinis massa jugiter motum per totum corpus quasi diffunditur, et ad varios

assis destinatur. Quid proprie serum sit, sanguinem analysando vidimus,

33쪽

et instituta comparatione hujus cum bile porro clare elucescit, serum non bilem esse, ne vel hanc ex illo secerni posse. Plurima enim pars seri ex aqua, minima eX Phlogisto constat Bilis est saponaceae indolis, crassioris consistentiae et magis ad naturam oleosam et inflammabilem accedit; se eundo, quod eXtimam superficiem pla-

placentae attinet, quae aeri athmo

spherico contigua, et infima laetior rubescit, hanc Pro sanguine Vero, et infimam magis nigrescentem pro atrabile posuerunt. - Qu0mmodo eX hoc solo phaenomeno distinctionem facere

potuerint inter sanguinem aeri 'contiguum , et eum, qui superficiem V sis occupat , certe non Video. Si modo attendissent, inferiorem partem eandem rubedinem, quam superio1 habet, acquirere, et Vice Versia, quam Primum aere libero eYponatur: facile

perspexissent, diveisitatem colorum

34쪽

utrisque superificiei non in diversitatare essentiali sed accidentali consiste-Te. Hoc accidens igitur esse debet aer et minor Pressio Marticularum, extimam superficiem constituentium. Infimae molleculae sanguineae ab incumbentibus magiS premuntur, for-rius sibi invenicem applanuntur; hinc exsurgit major umbra, et ideo caloreX rubro nigrescens. - Globulus fan guinis soli carius semper dilutius rubet, quo plures conjuncti sunt, eo magis profundus color emergit. Id ex legibus colorum communibus sequi-

tur. Etiam Vitra tria colorata, aequalia sibi mutuo applicata, Profundiorem eXehibent colorem, quam singula seorsim spectata. Et vinum rubrum, cujus singulae parriculae seorsim ditaturissimae rubent, in scyphos majores infusum, seu in massam majorem congestum, nigricat. - ' er magnam

Portionem partis Phlogisticae absoriabit.

35쪽

bit. ΤΠrtio quod atrambileni attineri aliquid veri subest iniquantum Veri similius est, cum facilius ex parte. crassiori sangunis, quam tenuiori componi posse, ut ex sequentibus videbimus. Transeamus igitur ad xecen torum Uiniores. f. t s. Inter recentibi es primus sint BoER HAUIUS, magnus ille vir,

qui doct rinam de atra bile, jam jam

plane obsoletam et quassi oblivioni truditam ex tenebris in lucem protulit, et, pro ratione ingenii sui perspicarioris, cuique parti scientiae nostraem jorem affundens lucem, hanc quo que dilucidans, maxime amplificavit; post eum SwiΤENIUS, GAUAIUS,

RUS, GRANTIUS aliique quam plur-rimi. Quorumlibet horum cogitata, quum a se inVicem . haud valde aliena

36쪽

24 deprehendantur, sed in re primaria Concurrant, rempus in eorum opinionibus singulqtim recitandis recensen- di Sque terere nolim, sed eas potius conjunctim non abrupto sermone com-Pingam et modo hic modo illic, prout ratio id postulat, meam quoque symbolam adjungere licebit. f. I QExistentiam objecti nostri prius mihi probandam esse; vix credo, quod

quispiam a me petat, cum numerosae observationes, et quotidiana praXis, quemlibet, qui adhuc de praesentia livus dubitat, certiorem reddere possint, et de qua praesertim ΚAEM- .PEIUS nuperrime plurima nobis eX- empla reliquit. 17.

Hic mihi animus est, ejus genesin; originis rationem, et quomodo ab

37쪽

25 humoribus nostris componatur, quaΠ- tum in me erit, ob oculos ponere, diensedem, effectus, causas ulterius prosequi. Sed gravis hic labori grave opus

tenuitatem ingenii mei superranslmaXimopere itaque te rogo, benevole lictori respicere velis obscuritatem materiae, aetatem juvenilem, necessitarem et non pruritum aut libidinem scribendi.

f. 18. Si nunc ad naturam atrae bilis, seu ut Vuloo dicunt humoris melancholicae eruendam accingamuS, antea ab ideis simplicibus incipere; tunc ad composita transire nos oportebit, ut eo clarior res evadat. Et quidem primo, quando ad aegrorum, hoc morbo detentorum,

lectulos accedentes, eorum matulas in

spiciamus, tunc videbimus materiam magis vel minus spissam, nigram, Piceam, et modo melliformem, modo laciniarum , globulorum, canalium, modo

38쪽

26 modo allarum figurarum adinstar varie figuratam. - Prima qualitas, quae hinc nobis aecurrit, erit morbosa spissitudo. Hanc ergo spissitudinem inquiramus oportet et Videamus quid ea sit, quomodo generali rer oriatur, et quaS- nam species sub se comprehendat cum aurem haec materies partim per superiora; per minitum, ex stomacho, vel per inferiora, eX intestinis per al

rur, cum omnia fluida, quae in his ut secreta reperiuntur, fontem suam in sanguine et quasi in Promo condo Omnium fluidorum secretorum agnoscant; et cum porro lateX secretus plerumque naturam massae circulantis, ex qua

secernebatur, in se perit, sequitur, nos ad sanguinem, ad illum heterogeneum liquorem, redire debere, cujus analysin jam antea dedimuS.

f. I9.

39쪽

Omnia quaeri quesuida disserunt a so- Iidis, sola cohae ne materiae; quantum vis parva. Sine cohaesione suidam aquae .ac foIidum nec concipi nec cogitari potes.

Si nimis es magna , fluidum transi in soli

dum corpus. De hac simplici, in oculos Cadente ac universali proprietate hic primo sermocinari debet. - Sed ut modo dicta clarius elucescant, Pluri

Corpus fluidum dicitur congeries particularum minimarum, seorsi m haud sensibilium, quae adeo leviter inter se cohaerent; Ut pondus quantitatem guttulae eX cedens, majus ssit cohaesione partium inter se Corpus autem soli dum est, cujus particulae fortius inter se cohaerent, quam ut Vi adeo parVaa se mutuo divellantur, hinc fluidum et firmum solo gradu cob elionis disse

runt;

40쪽

28runt, ut Plim recte BoYLai: experientia ostendit: solo gradu cohaesionis imminuto, durissima corpora mutari in fluida: exemplo metallorum igne fusorum aut menstruis solutorum, et Vicissim fluidum corpus in solidum trans1-re; eXemplo, aquae, per frigus insolidam glaciem densatae. Verum tamen fluida inter se cohaerent aliqua Vi, etsi multo minori, quam parres soliudorum ; ita Videmus mercurium in tabulam ligneam vel marmoream estussem colligi in guttulas exacte sphaericas, nec eas in Planitiem diffluere. Idem videmus in guttulis aquae, Vini aut alterius cuJusdam liquori S, quae ex vi cohaesionis figuram suam ultra horizontem elevatam sustinent. Hoc Vero, tunc solummodo fr, quando Vis colla sonis particularum fluidi major est , vi gravitatis earundem, adeoque in Pa vis massulis: quae guttae molem non excedunt; aucta enim Particularm mole