De curandis hominum morbis, epitome praelectionibus academicis dicata

11쪽

DE IMPETIGINIBUS . Irum exulceratione, vel et variis excrescentiis consistit, ac febrem, niSi Cecundariam, pro comite sat raro agnoScit. Ipsa certe exanthemata, cum chronicam induere naturam observantur et 73. ), ad impetigines revocari nil impedit: atque non raro illa, dum, fore vix non perenni, sine febre incute persistunt, In i Stiu S magi S contextu , quam fluidorum in vitio, originem agnoscunt. PlureS quidem morbi cutanei, exanthematum in modum, febrium hinc inde crisin efformare, atque evidentem cum istis amnitatem ostendere videntur : sed praeter illud, quod impetigines ad

interiora repulsae febribus non paucis occaSionem largiantur, atque, dum naturae, vel ariis auxilio ad superficiem revehuntur, non crimit cum exanthema , sed aegritudinis culaneae ,

seu causae febrilis, ad antiquam, ex qua depulsa fuerat, Sedem repristinatae nobis specimmen exhibeant; diuturna hujus efflorescentiae in cute perseveratio lentusque sine febre pro gres SUS , impetiginum ab exanthemate quo Vis differentiam abunde manifestant. a g. 37I

12쪽

s GENERALIA

- 371. Cum Vero Sat claram exaut ematum

imaginem quotidiana eorum in febribus observatio, ac maior circa has ipsas Μedicorum industria nobis offerant, fateamur oportet, impetigintim illam tam densa hucusque caliginunascondi: ut major eorum, qui de his diffusius egerunt, verborum profusio, difficultates reruma UxiSSe magi S ,. quam solvi Sse Videatur. Ardubscilicet laboris opus est, morborum tam incon

stantium, tam longorum, tamque diversis sub formis in cute luxuriantium, fidelis descriptio; atque huic rectius tradendae, pictorum potius penicilli, quam, cui colores desunt, Scripto 'Tum calamus, pares esse videntur. Quae non immaturi adhuc in cute morbi ab eo, qui ple no jam flore hanc occupat, aut in eadem iam-jam marcescit et exsiccatur, diversitas obSer'Vaturi uam varius non unius ejusdem que morbosi seminis hoc in agro p ogerminan iis aSpectus esti . . . . Aut quam sibi similes non causarum indole sua diversissimarum, in corporis superficiem furientium , . est ectu S in hac 'psa occurrunti . . . . Atqui in hoc ipso tam inconstanti aegrotantis naturae sermone

13쪽

latet morborum, qui cuti adscribantur, et caldi sarum, quae illos inducant, inexhausta apud Scriptores multiplicatio; rerumque unius ejusdemque penitus originis atque indolis, pro diversissimis inter Se affectionibus, prolixa No-Sologorum enumeratio, ac indigesta prorSUS nominum confuSio. . 372. Interim , cum simpliciori impet intim expositioni nos ipsi studemus, non minor nobis causarum, ex quibus illae pendent, obscuritas ac incertitudo obest, atque ea noS PotiS-simum dissicultas premit : quod cui an eorum ParS magna morborum , aliarum potiuS aife ctionum 9 toma , quam id iop ahicam hujus organi aegritudinem constituant. Illae tamen

impetigines secundariae, exanthematum Sympto malicorum vix non observantes naturam, cum

primariis cutis affectibus confundi non debent: atque sic integumentorum maculae, ecchymo ses, Vesiculae, ac ulcera, quae ex ictero, Scor bulo, viscerum in farctu, ex tuis venereae Vilus ex scrophuloso, aut rheumatico acri, aut alio e X morbo, Fecundarie gignuntur, licet cutem

14쪽

IO GENERALIA in igniter de foedent, ad istum tamen magis, quam ad impetiginem primariam , revocanda

erunt; ac methodo non alia, quam quae morbo, ex quo pendent, conducat, Superantur. Hinc minor longe, ac a No sologis recenSeatur,

cuiaueorum morborum est numerus, atque pars

major istorum calido sub coelo delectatur, acendemicam Saepius naturam in istis observat . Contagiosam non paucae impetigines, quo solo potissimum dominantur , indolem ostendunt :sed in aliud tranSvectae, mutata rerum, quae novo incolae favebant , positione , contagium deponunt, atque vel a cauSi S plerumque obscuris eodem sub coelo, Sine illo , foventur ac persistunt; aut temporis Successu extinguuntur

in totum. Aliae tamen impetigines, licet multis eodem in loco commune S, ex causis tamen similibus oriundae , contagio obser Vantur ex pertes: atque aliae univerSam, quo late patet,

cutem adoriuntur; aliae non nisi partem istius Iocales invadunt, atque vel fixa ad pellem po tiuntur Sede, vel ex una in alteram incertae divagantur. Internas quoque dari impetigines, ex chronicarum inflammationum, quae Visce

15쪽

rum superficiem vix penetrant, ,- ex macularum, phlyctaenarum, papularum, ulcerum Superficialium , - ex epidermidi S, materiae puriformis, ichorosae, per tracheam, nareS, intestina , Per urethram ,. copi OSe excretorum , - ex aphtharum, acuti licet morbi, historia, et ex retro pressae, ac redeuntis impetiginis externao effectibus , conjicimus . Non rarum est, impetigines sub certis. anni temporibus redire; ac in genere tum vere, tum ae state potiSsimum recurrentibu S, cui an eorum R-bundantior est seges morborum . Alii ex istis, qui tamen Vix non ubique ad symptomaticos spectant, periodice prorumpunt , ac menStruo rum, haemorrhoidumque naturalem aut conSUetum typum, habituales, fere sequuntur. Quod ad divisionem ex causi S petendam spectat , paucae quidem impetigines primariae praevium sibi humorum vitium, licet adultae hoc ipsum

valeant inducere, necessario exposcunt; ac ii larum hinc cura internis solicite nimis tenta ta remediis , plerumque successu seu Stratur . De secundaria aliud dicendum est impetigine zatque licet haec ipsae in primariam, longiorem. Post

16쪽

11 GENERALIA post moram, abire et possit, et soleat; nihilominus princeps in hac complicata impetigi ne pertractanda consideratio Medentibus incumbit; atque illa, quae efflorescentiam repellunt , aut exsiccant , sine damno administrari vix queunt. Haereditariae impetiginis exempla nobis non pauca occurrerunt : atque plurimae ex istis, solidorum, Seu cutis ex vitio deriventur oportet a Ipsa Vero, quam impetigines in cute sibi eligunt, sedes non ineptum his in rebus exponendis ordinem nobis suggerit . Aliae nempe ex IStis', superficiem quasi lambentes, vix ultra reticuli mucosi confines descendunt; aliae, profundius demersae , pellem ipsam exedunt , consumunt. Quod si utrunque a quavis, aut neglecta aut mala methodo exasperata, impetigine perpetretur subinde: est tamen manifestus

cuivis ex istis a natura concessus character ,

quo limites sibi ipsis plerumque ponant, atque

nunc modo cutem maculare, nunc pellem depasci , cribrare, ac in ipsa corii humani substantia pertinaciter nidulari observantur. Alibi scilicet cutis modo aspectus et nitor

17쪽

DE IMPETIGINIBUS. I 3 a naturali abludunt ; ac sine magno tum Ore , vel aspredine, in eadem maculae coloris albi, rubiginosi, lutei, flavi castanei, cuprei, rubri, brunt, lividi, nigri, aut Variegati, comparent ; alibi epidermis induratur et callet , aut informis luxuriat; vel a Speratur, SicceScit, finditur, ac in furfures, in squamas, aut ma j ora in frusta secedit, ac assines huic pili, vel

ungues caneScunt , finduntur , compilicantur ,

craSSeScunt, Emoriuntur et cadunt. Nunc pellem inter et cuticulam , in ipso retis mucosi contextu expansuς humor hydati dulas, vesiculas, vel acri tenuique, vel puriformi materia praegnantes, inducit ; aut vasculorum glomeres atque glandulae sebaceae incenduntur, ac in papulas, pustulas, tubercula, abSces Sul OS , mutantur . Nunc demum cutis ipsa , cum subjecta huic adiposa, inflammatur, intume scit , tenditur , distrahitur ac dolet : secretionis hoc in organo pervertitur , depra VR tur OpuS , atque rancidum et infestum huic ipSi Virus praeparatur : quo haec tot fibris , nervi S , Vasisque tam mirifice contexta telδcribri in modum exeditur, perforatur, ac in

18쪽

foetidissimum, malignissimumque ichorem colliquescit . Interim non singulos hoc cutis affectus, peculiari quemvis tractatu, hic nobis considerandos assumimus: sed qui ex illis, ut calli, verrucae, clazῖ, cond=lomata, excrescentiae caeterae, ungues vitiosi, ulcera antῖqua, ad Chirurgiam magis pertinent, hos ista Vobis jam satis

exposuit Qximia scientia. De Trichomate, singulari, ac Poloniae imprimic Eridemico , pilorum morbo, nobis necdum ipsis conspecto, quae alii dixerunt, hic modo repetere, consultum non ducimus; atque sic omnis impetiginum materia duos modo in ordines divisa hoc volumine cir cum scribetur.

. 373. Quae de origine, rationibus, ac di se

ferentia exanthematum a nobis dicta fuerunt f. 274. 273. 276. γ, ea, si diuturniorem, Seu chronicam causarum in peripheriam corporis actionem, vel primariam, vel secundariam, Superaddamus, impetiginum generationem ac mo dum in multis illustrant. Multa interim, quae Vitiorum cui an eorum naturam respiciunt, hic

atri

19쪽

allentius considerabimus; plurima nos latent, ac futuri solertiam seculi, - utinam non inane mi exspectant. Illorum forte, quae in caeteris animalibus, ac in ipsis plantarum cortice ac foliis , contingunt , attentior consideratio non parum quondam hic lucis accendet. Ex animalibus minora non pauca vel ipsam quotan nis pellem aut testam sub manifesto aegritudinis , dato tempore redeuntis, apparatu abjiciunt , novaque tunica ab ipsa cooperiuntur , non satis intellecta hoc in opere, natura. Quas plumis haec orna Vit, aviculae , quo tempore illas amittunt, obmutescere illico, solitudinem quaerere, appetitu privari, languere, ac mani-ΩSte aegrotare , observantur . Sub minoribus turbis, Sed non sine praevia et fere simili inpelle mutatione, hibernos belluae ac domestica animalia deponunt crines h atque ipso demum in homine communis est, redeunte Vere,

epidermidis hinc inde a cute, ac pilorum e ca pite multorum, separatio. Quod si vero haec annua naturae in pellem operatio diversos in ista morbos explicare non queat: in hoc ta' en, quod Varia, quae aliis animalium Parii buS

20쪽

bus communia haud sunt, in cute contingere demonstrent, a Medicis praeter videri non meretur. Pars major morborum arboribus infensorum, primam in cortice, foliorumque exter na superficie, ceu vegetabilium cute, ori sine magnoscit, atque cum illis, quae animalia , et cur hac in parte patiantur, collata, cuta neorum affectuum , istisque medendi scientiam

ditabit. Quae vero utrique viventium classi praecipue insidiantur, sunt: tum impedita illorum, quae per cutis Superficiem, vel sana, vel morbosa, expelli debuissent, exhalatio, sub epidermide effusio, Stagnatio, depra Vatio, ac multiplex a stimulante hac materia irritatio ; tum amplissima parasitarum familia, quae, jure quo 'dam dolendo, sed vicissim eheul viventibus a natura imposito, succi vitalis cum labore ab aliis parati avidissima, beneficae sese pelli insinuat, ac, ibidem recepta, hanc ipsam depau'Perat, corrodit, atque devorat. Immundities hinc, frigus sudanti corpori incaute admissum, et quaecunque sensibilissim Rcutis spiracula constantius obturant, ,- tum Vel