De duobus amantibus Euryalo et Lucretia

41쪽

riemus et illius me nian effugere potuissetquia inermis erate

inibi' fidus ensis bsrebat lateri Et vir comitatus erat:et arma ex pariete pendebant captu facilia 3n domo longus famulorus ordo se laniores mox inualuissent: et ostia fuissent clausa Trinde me supplicium sumptum fuisset et eu dementem me, Nulla me prudentia liberauit hoc discrimincised casus tantum, Quid casus immo et promptum ingenium Lucretis O fidam mina O matricem prudentem O insignem et nobilissimum amorem Cur me tibi non credam Cur tuam non sequar fidem Mille mihi si assint ceruices:omnes tibi comittam Tu fidelis es tu cauta:tu prudens scis amare et amantem tueri Quis tam cito excogitare potuisset viam:qua me qusrentes auerteret:ut tu ipsa cogitasti Tu inibi banc vitam seruasti:eandem tibi deuoueo Romeum sed tuum est quod spiro Non erit inibi durum perdere sprer te: luod per te teneo Tu viis medius babes:tu necis imperium O candidum pectus O dulcem linguam , O suaves ocu/llas O ingenium peior O membra marmorea:succi pilena Anego vos reuisam quando iterum corallim labia mordebo qua do tremulam linguam ori meo murmurantem denuo sentiam

papillas ne viabillas retractabo sparum est Ecbates quod in hac muliere vidisti Quoipior est Unina eo formosior est Uri/nam una mecum fuisses Aoniam Candualis regis Libys foumosa uxor fuit bista est, Aon miror illum voluisse nudam con iugem socio demonstrare ut plenius sumeret gaudium Ggo quo ditidem facerem: li facultas esset:Lucretiam tibi nudant ostenderem Aliter autem nec tibi effari quanta sit eius pulcbri ludo possum nec tu*solidum plenum meum fuerit gau/dium potes considerare Sed congaude tu inibi:quia maior simit voluptas mead perbis queat exponi Sic Eurial cum Ecba/te Rec pauciora secum Lucretia dicebat Eius tamen tanto mi norastitia fuit:quo taciturnior Eliis fidem non babuit:ut rem possetireferre Solisson audebat prs verecudia totum narrare,

42쪽

Dacinus interea pannonius eques domo nobilis qui 'sarem sequebaturiardere Lucretiam cspit Et quia for mosus erat:redamari putabat:solanam vitans pudicitia obstare ibi rebatur . Da sicut mos est nostris dominabus:oes vultu blando intuebatur.Ers est siue deceptio potiusme rerus amor palam flat Insanit abacorusmec consolari potesimi Lu/creti mentem psentvit Solent matrons Senenses ad primu la/pidem sacellii dius Maris q6 in Betbleem nucupant sepius visitare t)uc Lucretia duabus comitata virginibus et anu quadam proficiscebatur Sequitur 'pacorus: violam Fin manu gestans deauratis foliis:in cuius collo epistolam amatoriam subtilibus inscripta membranis absconderat, Nec mirere Tradidit enim Cicero Iliadem orationem ita subtiliter scriptam sibi ostensam mise:vtusta nucis clauderet offert violam Lucretisisti co/mendat pacorus Respuit donum Lucretia Instat panonmus magnis precibus Tum anus:Recipe inquit hera donatu flore. quid times ubi nullum periculum sparua res est qua potes bucmilitem placare Secuta est Lucretia anilem suasionem:rriola piuscepit minimi ultra progressat violam alteri ex virginibus tradidit. Rec diu post obviam facti sunt duo studentes:qui viragunculam ut ibi flore traderet non magno negocio indureriit Aperto priois stipite:carmen amatorium inuenerunt. Solebat hoc bominu genus pergratuisse nostris matronis. Sed postlgssaris curia Senas venit:irrideri:despici:et haberi odio cepit. quia plus armo; strepitus i litterarum lepor nostfashminas oblectabat . Duac gratidis moret simultas ingens erat: qus re/bant Iraefrias omnes quibus nocerent sagis, Ut ergo inde dolus patuit:ad Menelaum mor itur:epistolam pii Iegat rogatur. Ille mestus domu pergit:rrorem increpat:domul clamori, bus implet Aegat se ream reor:remigestam exponit:etan' adducit testimonium 3tur ad marem:hi'us'rela Vocat pacor u scrimen fatetur:petensis veniam inunt se postbac Lucretia vexaturum iureiurando constrinat scietis in Jovem non irascir

43쪽

sed amdere periuriis amantum sterilem flainam tet magis ythibitus erat eo diligentius sequebatur Uenit frenis:qus exclu iis aliis ventis solum boream admittebat Cadunt erilo nives Solvitur in ludum ciuitas 3actant matronΠn vicos iuuenes in fenestras niuem Dinc nactus occasionem 'pacorus:epistolas alteram csra includit:cs anil niue cingit: facta villa in fene stram Lucretis acit Ouis non omnia regi fortuna dicat Ouis non fauorabilem eius cupiat flatum fati . Mus enim valet bera benigni:* si te Veneris comendet epistola marti . Dicunt qui dam nil es e quod in sapiente queat fortuna Doc ego his sapientibus concedo qui sola virtute gaudent:qui et pauperes:etegro/ti:et in thauro abbstaris clauim vitam se credunt possidere bea tam qualem nullum adhuc vel vidi,vel fuisse putarim et /munis hominum vita fauoribus formias iudiget et rc quos ruit elevat:et quos vult deprimit Ouis 'pacorum perdidit: nisi fortuna Moniae prudentis consilii fuit in nodis visis clausis e tabel/las:et nunc beneficio niuis epistolam transmisisse Oicet aliquis fieri cautius potuisse Obst hoc consilium fortuna iuvisset:et cautus bic et prudentissimus iudicatus fuisset Sed obstans famini pilam ex Lucretis manibus lapsam spud ignem durit: ubi solu/ris calore nivibus:liquefacta his ra tabellas manifestauit quas tum vetulequs se calefaciebant: tum Menelaus qui aderat periegerunt:nouasi lites ercitarunt:quas pacorus non erculatione sed fuga vitavit Uic amor ex usu venit Eurialo, Nam dum vir ingrestus et actus pacori speculatur: insidiis Euriali locum fa/cit Uerumtest quod dici solet:non facile custodiuini: γd a pluiribus impugnatur, Expectabant amantes post primum concu bitum secundas nuptias Uiculus inter sdes Lucreti acili vici/nsperaraus erat:per quem pedibus initi uni parietem porre/ctistin fenestium Lucretis haud difficilis prςbebatur ascensus. Sed buc ascendere solum noctu licebat Menelao petendum rus erat:ibi F pernoctandum qui dies ab amantibus tan* saturna horum expectabatur fit recessus, i Putatis Eurialus restibus Ob

44쪽

in viculum se recepit stabulum illic Menelaus habebat: quod

gurialus docente Solia ingressus est ibim noctem manens subfeno latebat Tum ecce Dromo qui erat Menelai secundusis mulus: uis prΠ ositus:impleturus prssepia:fenum eo curiali latere suscipitierati amplius suscepturustac Eurialum furca Ecussurus:nisi Sosias obuiasset, Qui ut discrimen agnouit:Oa mibi banc operam ait frater bone-Ego pabulum equisisbebo Tu interea loci inde an nobis cina instructa sit .esaudendum est dum berus abest Melius est nobis cum domina uni illo. is iocunda est et periiberalis 3sse iracundus clamorosus sua/rus difficilis Munbnobis bene est dum ille adest Uides noviseres nostros biniquo castigat medior qui semper esurit ut nos fame cruciet Nec sinit muscida frustra cerulei panis consumit sed hesternum municat seruat in mensem:vnius his ne siluros et anguillas salsas in alteram differt: numerata fila sectini porri ne quid tangamus signata recludit Miser qui per hec tormen/ta querit diuinas, Ram quid stultius briuere pauperem ut lo/cuples moriaris Quanto melius beraqus non contenta vitii

lis nos pascere et teneris bsdis: gallinas quot turdos mun/strat et vini copiam miliori, Oromo cura ut lina popina

sit, stud inquit Oromo cui stabebo:et mensas potius sequos

frica .raerum ego bodie in rus deduxi: et sibi niale succedat . Nunci inibi verbum dixit:nisi vesperi cum me remisit et equos . renuntiarissi domi iussit:non se rediturum bac nocte Laudore Sosia:qui tandem odisse cepisti domini mores. Ego iam mu/tassem dominum:nilime domina matutinis rerinuisset offellis bit dormie dum est bac nocte Bibamus roremus h donec ve/niat dies Non tantum per mensem lucrabitur herusiquantum nos una sina consumemus iudiebatis Eurialus libens: tametsi mores seruorum notabat: idem ibi fieri non dubitaret

Et cum Oromo abisset:surgens Eurialus:O linquit beatam noctem Sosia tuo beneficio sum babituruinqui metuc duxti:et

45쪽

i hine patefierem probe curam uir bonus es:merito pie amor nec tibi non gratus inuemar, Bderat hora prsscripta stus Curia/lus: litis dirobus perfunctus discriminibus murum ascendit Bd apertam fenestram subintrat . Lucretiam iuxta foculum se dentem paratisi obsequi;werpectantem reperit quait aman/rem agnouit: assurgens medium complera est fiunt blandiu rantur oscula 3tur in venerem tentis relis: sesami nauigio cytharam nunc ceres reficiti nunc bamus t)eudbreues volutptates sunt: blonge sollicitudines uir horam Eurialuo litam habuerat:cum ecce Soliam qui reditum Menelai nuntiat gauidiumε perturbat Timet Eurialus fugere madet Lucretia mens abscotidiris obviam viro pergit:reuersumi salutat Et dimivir inquit*bene redisti Nam ego te iam villicum rusticatum rebar Ouid tu tamen ruri tam diu eave ne quid olfaciam. non domi manesi Ouid me contristari tua absentia studes Se per dum abeo timco tibi, Tu ne quam ardeas formido visunt infidi roribus suis viri Suo metu i vis me soluere: nun*fωris dormias. Rec enim sine te nor est mibi ulla iocunda Sedi na biciam: si cubatum ibimus, Erant tum in aula ubi fami/ha prandere solet:ibit virilin detinere Lucretia nitebatur: γnec Eui oliis abeundi spatiu suscepisset:cui necessaria est morula quedan. Denelaus aut foris c natus erat:set in balanati recipere festinabat Tum Lucretria:paru me amas inquit:cur non

potius domi apud meumst id Ego quia tu aberas:nec comedi hodie nec bibi quic*-Uenerunt in villi rex Rosalia nescio quid vini portates optimii esse ferebat Trebeianu Ego premptitianibu gustaui Nunc in ades:eamus si placet in cessariu intror/ sum:gustemus planu:liit illi diremtia suauissimu it Disis dictis: lateria adertera: viru sinisti a manu recepit: ii infimu penu descedit tach diu nuchucinuc illii cadu terebrauit:actu viro potinuit:donec Eurialu putauit adisserac ita demit ad igratos bimeneos cultro traliuit Eurial intepesta nocte domu repetiit.

46쪽

sequenti luce:siue scirpedi bat camert siue suspitio mala fu

it:.fenestram Menelaus obstruxidigredo ut sunt cociues nostrim coiecturis acuti:suspitionum*pleni :timuisse Menelaum lo/ci comoditatem:vt 3 parum fidebati soccasioem dcinere roluisse Nam etsi nihil conscius erat ulli:vexatam tamen qnimam multis 3 dierim tentatam precibus non ignorabat Et animum cognoscebat mulieris instabilem:cuius tot sunt volutates quot in arboribus folia Serus enim femineus nouitatis est auidus: raro F virum amat cuius copiam habet Sequebatur ergo viam maritorum promulgatam:quorum opinio est: infortunium bolnis ercludi custodiis Erepta est buic coueniendi facultas , Nec mittendis litteris permissa libertas est Nam et cauponem qui post edes Lucretis vinariam tabernam conduxerat:ex qua sole bat lurialus affari Lucretiam:ac litteras per arundinem initatere:sicuti sMnelaus sua ir:magistrat expulit, Restabat solus oculo* intuitus:nutut tantum se consultabant amantes, Memistac amoris ertrema linea conrode perfrui poterat Erat ingens

dolor:rtere,cruciatus morti similis quia nec amoris poterant oblivisci:nec meo perseuerare, Dum sic anxius Eurialus quid consili capiat meditatur venit in mentem Lucretis monituitu

quod de padalo scripserat Menelai sobrino: peritosi,medicos imitatus: quibus mos est in periculosis Hritudinibus anceps adbibere medicamentum et vltima potius erperiri:* sine cura

morbum relinquere, Aggredi pandalum statuit: remedium 3 suscipere quod ante refutarat t)m c igitur accersito et in penitio rem partem domus vocato:Sed inquit amice:rem grandem tibi dicturus sum indigentem bis quas in te scio litas:diligentia.

Me et taciturnitate uolui iamdudum estibi dirisse,sed non eras mihi adbuc plene cognitus Nunc et te nosco: quia proba is fidei es amo et obseruo ossi aliud de te non scirem: satis est

quia omnes tui conciues te laudant tum comites mei: quibus

cum amicitiam conflauisti et qui is et quanti pendendus me cer

47쪽

tum secere ει quibus te cupere num beniuolentiam dissici euius iam te facio participem : quia non minus illa es dignus sego sum tua Nunc quid vejim:quoniam inter amicos res agit paucis erponam Tuscis mortale genus bin amorem sit Mnu Seu virtutis est seu vitii late patet ista calamitas , Nec cor est stmodo carneum est: quod amoris non aliquando sentiat stim las Scis quia nec sanctissimum David:nec sapientissimum Salomonem nec Sampsonem fortissimum ista passio dimisit inumunem , 3ncensi prFerea pectoris et amoris improbi ea natura est: siquis probibeaturimagis ardeat pulla re magis ista curatur pestis bdilecti copia fuerunt plures itum virilium mulieres:tam nostrast maiorum nostrorum memoria:quibus inbi/birio durissiminecis filii occasio, Contra vero plures noulinua qui post concubitum et amplexus passim concessos mox furem desinerunt Nihil consultius est postl amor ossibus bessit sua rori cedere Nam qui aduerius tempestatem nititur:sepe naufragium lacit Et qui obtemperat procelis superat a scideo diruqr te scire amorem meum volo:et quid mei causa lis facturus Tibi

quod emolimentum hinc sit oriturumlnon tacebo:quia iam mei cordis alteram te reputo parte Ego Lucretiam diligo:nelboemi pandale mea culpa est factum sed regente fortuna:m cuius. manu est quem colimus orbis Miles non erant noti mores e stri:ntchuius urbis consuetudines noram putabam ego Vini nas vestras quod oculis monstrant in corde sentire.' inc diceι plus sum gredidi nanssi amatum me Lucretis fore:dum me vi minibus intuebatur placidis cspissi contra diligere Nec tam elegantem dominam dignam putaui:cui rices no redderent amoris Nondum te noram vel tuum genus Sinaui putans amari Ovis eiusta saxeus est aut ferreus:qui non amet amatus Sed

postl fraudes noui mech dolis irretitum: ne meus sterilis esset amor:nisus sum omnibus artibus illam incederetri par pari re/ferretur Erdere nandi; nibit. vrere:tum rubor erat:tu anxietas

48쪽

aninis qus me die noctum niuium in modum cruciabat et ac admintrorsusit egredi nullo pacto valeret factum est igitur ut me continuante par sit amor amborum Jlla incensa est: ego ardeo Ambo perimus:nisi tu sis adiumento.Uir custodit et frater Notam vellus aureum peruigil draco seruabatinec aditu horti Cerberus: bista diligenter recluditur Non ego familiam vestram scio:quia nobiles estis inter primores urbis:diuites:potentes amari Utinam nun* nouissem hac spmnam Sed quis est qui possit resistere satis Non elegi bancised casus dedit amandam. Sic se res babet Tectus ad buc amor est Sed nisi bene tegatur: magnum aliquidiquod superi avertant Imalum pariet possem ego forsitan me compescere:li binc abirem, Quod quan* esset inibi grauissinu:facerem tamen vestrifamilis gratia:li hoc putarem erisu Nosco illi' furorem: Sut me sequeretur:aut manes re coacta manus ibi consciret:quod esset dedecus perpetuit vost domus Exigitur te volebam:tem vocaui:nostri causa est: ut obueniemus bis malis Mec alia maest:nili ut amoris nostri aurigam te prsbeas:curesilit bene dissimulatus ignis non fiat apertus, o me tibi comendo:do:deuoueo Obsequere nostro furori:ne dum oppugnatur magis incedatur Cui ait simul co uenire possimus:quo facto:mox humiliabitur ardor nolerabiliborcv reddetur Tute scis aditus domus Scis quando vir abest. Scis quando valeas introducere frater uriri aduertendus est: qui est ad bas res nimium perspicar: Lucretiam h tant locum germani teneat magna cura custodit Jnuersat Lucretis ver

siderat,a inunc eludere sententia est:nec sine te fieri potest. Assis ergo et quando abfuturus sit vir me instrue:remanentem v fratrem diuerte:ne custos affirus Lucretis in neue custodes adhibeat alios Tibi credit:et quod dii farint banc fortasse Ouincias tibi comittet quam si susceperis:et me iuueris ut spero: iuuandares est poteris enim me clam dum csteri dormiet intromittere:

49쪽

et amorem Isuhe furentem sibis quot emergat utilitates arbi

tror es tua prudelia palam cemere Seruabis nanch in primis honor dom':amore tegens:qui no posset abstria infamia manifestari Sobrina tuam in vita tenebis Menelao rorem custoclies:cui non tam obestina nox inibi concessa nesciis Oibus: lsi sciente populo illam perdiderit me sequentem Nupta Senatori Romano secuta est 3ppia ludum Epharon et Nilum famosa snisma Lagi Ouid si me domi nobilem ali potente Lucretia sequi statuariquod dedecus vestri generis:quis populi risus:qus

nedum vestrat sed totius ciuitatis infamia i et iceret forsitan aliquis:absumenda potius ferro:aut extinguenda venenis est mulier: bid agat indie illi qui se humano sanguine polluvittet malori scelere vindicat minus Non augenda sunt mala:sed minu/enda Nos hoc scimus ex duobus bonis melius eligendum:auter malo et bono quod sit bonum:sed ex malis duobus' minus obsit Ois via periculi plena est Sed bscd monstro minus ba/bet discriminis:per quam laedit tuo sanguini consules: sed etiamibi proderis:qui pene insanio:dus mei causa Lucretiam video cruciari:cui potius odio esse vellenid te rogare Sed hic sum': eo deducta res emuttirli tuis artibus:tua cura:ingenio:ali sollicitudine nauis regatur: nulla salutis spes maneat Jum igitet illam et me:tuat domu abs,nota conserua Nec me putes in/gratu Scis apud ei sarem quati sim quicquid petieris impetra/tum tibi efficia. Et hoc ante ora polliceor:dol fidem: palatinute comitem futurii:oemi tua posteritate boc titulo gavisuram. σgo tibi Lucretia:me F et nostru amoreret fama nostra: et tui ge/neris decus comitto:tuet mado fidei isti arbiter es,oia bscintilita sunt Vide quid agas et seruare potes ista et perdere. Ubiisit bis auditis pandalus:factat morula:Nora bscitariale dixit:et utinam iis accidissent Sed eum in locum sicut abs te dictu est res rediit:vt necesse sit me quod lusebes efficere:nili et nostru genus affici contumeliis: scandalum

50쪽

ingens cupiam eroriri Ardet mulier sicut diris: et impotens sui

est Nili occurro ferro se fodiet:aut ex fenestiris se dabit precipite Nec vite iam sibi nec bonoris est cura 3psa niihi suu ardore patefecit rustiἔti:increpavi: lenire flamma studui Nihil profeci Gapropter te parulfacit Mibit fine te curat Tu illi in mente semi sedes Te petit:te desiderat:te solum cogitat ripe me vocitas Budi precor Euriale dirit Sic mulieri amore mutata est:vi a non eadem videatur et eu pietas: u dolor Nulla prius in urbe tota vel castior vel prudentior Lucretia fuit, Mira resila tan tum iuris natura dedit amori in mentes humanas. Meden dum est binc egritudini. Nec alia cura est:nili quam tu mon masti. Accingam me huic operi tech dum tempus erit comone faciam, incerte gratiam qu :quia no est metu boni viri:cus lanibi promereat:gratia poscere Ego ut ritem infamiam no/stis inlinentem famili siboc agoenec sum in landus Etenim σurialus inquit:ego vel sic tibi gratia habeo:et creari te contate vi dictum est faciam:modo tu dignitatem istam nos mas Rosperno inquit 'pandalus:sed ne binc profecta it volo Si venti, ra est:libere veniat, ibi ego ditionale facio. Si potuisset hoc te nesciente fieri mea Propera apud Lucretia esses libentius id egissem Uale Et tu valeretulit Eurialus post*animii reddis disti:factoge:inuenireffice:nsimul simus Laudabis inquit pandalus:letus 3 abiit:*tanti viri gratia inuenisset:tumis seia comite esse sperabatqui dignitatis tam erat auidior:quan/to se minus cupere demonsti atrat Sunt enim homines quidam ut mulieres:qustu maxime nolle dicunt:tu maxime volunt raici nocinis mercede sortitus est comitatii, et aurea bulla sus nobili ratis posteritas demostrabit In nobilitate multi sunt gradus mssaariane: et sane si cuiuslibet originem qu as:sicut mea sen/tetia fert:aut nullas nobilitatesinuenies:aut admodii paucAsrq sceleraturio babuerint ortu Eu ii bos dici nobiles videam qdiuitiis abundanthliuitis vero raro virtutis sunt comites'quia