Publii Terentii Afri Comoediae sex: ex editione Westerhovii

21쪽

ACTUM I. AECENA II. INe esset spatium eogitandi ad disturbanda nuptias rAstute Si Carnufex, quae loquitur L Da Herus est, neque provideram. M. Dave. Da.Ηem, quid est SLEhodum ad me. Da.Quid hic voles M. Quid ais Zma. Qua de re t M. Rogas tΜeum gnatum rumor est amare. m. Id populus curat, scilicet lSi. occine agis, an non Da. Ego vero istuc. i. Sed

nunc ea me exquirere, Is

Iniqui patris est. nam, quod antehac secit, nihil ad me

attinet. Dum tempus ad eam rem tulit, sivi, animum ut expleret suum: Nune hic dies aliam vitam adfert, alios mores postulat. Dehinc postulo, sive aequum st, te oro, Dave, tredeat jam in viam.

Da Hoc quid fit Si omne qui amant, graviter sibi

dari uxorem ferunt. Om. Ita riunt M. Tum si quis magistrum cepit ad eam rem improbum, Ipsum animum aegrotum ad deteriorem partem plerumque adplicat. -- m. Non hercle intelligo. est hem. Da mni Davus sum, non Oedipus. SL Nempe ergo aperte vis, quae restant, me loquit Da. 8ane quidem. M. Si sensero hodie quidquam in his te nuptiis 3 Fallaciae conari, quo fiant minus: Aut velle in ea re ostendi, quam sis callidus: Verberibus caesum te, Dave, in pistrinum dedam usque ab necem; molam. Ea lege atque omine, ut, si te inde exemerim, ego pro te Quid hoc intellextin' an nondum etiam ne hoc quidem m. Immo callidet so

22쪽

sus es.

St. Ubivis facilius passus sim, quam in hac re, me deludier. m. Bona verba quaeso. i. Irrides nihil me fallis sed dico tibi, Ne temere facias neque tu hoc dicas, tibi non praedictum Cave.

ENIMVERO, Dave, nihil loci st segnitiae, neque socordiae,

Quantum intellexi modo senis sententiam de nuptiis. Quae si non astu providentur, me aut herum pessumdabunt. Nec quid agam certum 'st Pamphilumne adjutem, an auscultem seni: Si illum relinquo, eius vitae timeo: si opitulor, hujus minas; Cui verba dare difficile est primum jam de amore hoc

comperit.

Me infensus servat, ne quam faciam in nuptiis fallaciam: Si senserit, perii. aut si lubitum fuerit, causam ceperit: Quo iure, quaque injuria praecipitem me in pistrinum dabit. Ad haec mala hoc mihi accedit etiam haec Andria, IOSive ista uxor, sive amica est, gravida e Pamphilo est. Audireque eorum est operae pretium audaciam: Nam incoeptio 'st amentium, haud amantium. Quidquid peperisset, decreverunt tollere. Et fingunt quandam inter se nunc sallaciam, Is Civem Atticam esse hanc. Fuit olim quidam senex, Mercator navem is fregit apud Andrum insulam: Is obiit mortem ibi tum hanc ejectam Chrysidis ratrem recepisse, orbam, parvam fabulae l

23쪽

mentum placet. Osed Mysis ab ea egreditur. At ego hinc me ad seram, ut Conveniam Pamphilum, ne de hac re pater imprudentem opprimat.

ACTUS I. SCENA IV.

AUDIVI, Archilis jamdudum Lesbiam adduci jubes.

Sane pol illa temulenta st mulier et temeraria: Nec satis digna, cui committas primo partu mulierem. Tamen eam adducam. Importunitatem spectate an culae; Quia compotrix eius est. Di, date facultatem, obsecro, Huic pariundi, atque illi in aliis potius peccandi locum. Sed quidnam amphilum exanimatum video di vereor quid siet sadserat. Opperiar, ut sciam nunc, quidnam haec turba tristitiae,

HOCCINE 'st humanum factum aut inceptum ho cine Fossicium patris l'. Quid illud est Pa. roh Deum atque hominum fidem quid est, si non haec contumelia fit Uxorem decrerat dare sese mihi hodie nonne oportuit Praescisse me ante nonne prius communicatum oportuit ' Miseram mel quod verbum audi, sPa. Quid Chreme. qui denegarat se commissurum mihi Gnatam suam uxorem id mutavit, quia me immutatum videt tItane obstinate operam dat, ut me a Glycerio miserum abstrahat t

24쪽

Adeon' hominem esse invenustum, aut laselicem quenquam, ut ego sum roProh Deum atque hominum fidem lNullon' ego Chremetis pacto adfinitatem effugere poterolQuot modis conteuptus, spretus t facta, transacto omnia hemi Repudiatus repetori quamobrem nisi si id est, quod suspicor. Aliquid monstri alunt ea quoniam nemini obtrudito test, 13Ιtur ad me. - . oratio hae me miseram exanimavit

metu.

Pa. Nam quid ego nunc dicam de patres ahi Tantamne rem tam negligenter ageres praeteriens modo Μihi apud forum, uxor tibi ducenda st Pamphile, hodie, inquit, para; Abi domum. Id mihi visus est dicere, Abi cito, et suspende te. o obstupui censen ullum me verbum potuisse proloqui 'Aut ullam causam, ineptam saltem, falsam, iniquam

obmutui.

Quod si ego rescissem id prius quid facerem, si quia

nunc me roget tmiquid facerem, ut hoc ne facerem sed nunc quid primum exequar Tot me impediunt curae, quae meum animum divorse trahunt: as Amor, misericordia hujus, nuptiarum sollicitudo: Tum patris pudor, qui me tam leni passus est animo usique adhuc, Quae meo cunque animo lubitum st, facere: in ego ut

advorser hei mihil Incertum ' quid agam. '. isera timeo, incertum

hoc quorsum accidat.

25쪽

pellitur.

6. Quis hic loquitur L fis, salve ' O salve, Pamphile. m. Quid agit Z M. Rogas

Laborat e dolore, atque ex hoc misera sollicita st diei Quia olim in hunc sunt constitutae nuptiae. Tum autem hoc timet, Ne deseras se. Pa. Hem, egone istuc conari queam asEgo propter me illam decipi miseram sinam' Quae mihi suum animum, atque omnem vitam tedidit; Quam ego animo egregie caram pro uxore habuerim; Bene et pudice sua doctum atque eductum sinam Coactum egestate ingenium immutarieri μNon iaciam M. Haud voeor, si in te solo sit situm: Sed vim ut queas ferre. Pa. Adeon me ignavum puta.

Adeon' porro ingratum, aut inhumanum, aut serum, Ut neque me consuetudo, neque amor, neque pudorta Gmmoveat, neque commoneat, ut servem fidem s . Unum hoc scio, hanc meritam esse, ut memor esse sui.

Pa. Memor essem Do Mysi Mysis, etiam nunc mihi Scripta illa dicta sunt in animo Chrysidia

De Glycerio jam serme moriens me vocat: Accessi vos semotae nos soli incipit; soΜi Pamphile, hujus sormam atque aetatem idem Nec clam te est, quam illi utraeque res nunc utiles, Et ad pudicitiam, et ad rem tutandam sient. Quod ego te per hanc dextram oro, et ingenium tuum, Per tuam fidem, perque hujus solitudinem sale obtestor, ne abs te hanc segreges, neu deseras: Si te in germani fratris dilexi loco, Sive haec te solum semper fecit maximi, Seu tibi morigera suit in rebus omnibus.

26쪽

16 N P A. Te isti virum do, amicum, tutorem, patrem. o Bona nostra haec tibi permitto, et tuae mando fidei. Hane mihi in manum dat mors continuo ipsam o uvat. Accepi acceptam servabo. D. Ita spero quidem. m. Sed cur tu abis ab illai M. Obstetricem arcessis m. Propera. Atque audin' verbum unum cave de nuptiis 3 Ne ad morbum hoc etiam. M. Teneo.

CHARINUS. BYRRHIA. PAMPHILUS.

CHARINUS.

OuID ais Byrrhia daturne illa amphilo hodie

nuptum M. Sic est. G. Qui seis '. Apud forum modo e Davo audivi. G. Vae misero mihi in animus in spe atque in timore usque antehac attentus fuit; Ita, postquam adempta spes est, lassus, cura confectus, stupet.' Quaeso, aedepol, Charine; quoniam non potest id fieri, quod vis, Id velis, quod possit. G. Nihil volo aliud, nisi Philume

nam.

' Alii quanto satius est, te id dare operam, qui istum

amorem ex anim amoveas tuo,

Quam id loqui, quo magis lubido frustra incendatur tua pCh. Facile omnes, quum valemus, recta consilia aegrotis

damus.

Tu si hic sis, aliter sentias ' Age, age, ut lubet. G. Sed rimphilum IoVideo. omnia experiri certum ' prius quam pereo.

' Quid hic agit t

27쪽

narrabo meum.

Credo, impetrabo, ut aliquot saltem nuptiis prodat dies. Interea fiet aliquid spero. ' Id aliquid nihil est. G. Byrrhia, Quid tibi videtur adeon' ad eum t P. Quidni si nihil

impetres, Isio te arbitretur sibi paratum moechum, si illam duxerit. . Abin' hinc in malam rem cum suspicione is hac, scelus. Pa. Charinum video salve. Ch. o Salve, Ρamphile. Ad te advenio, spem salutem, auxilium, consilium expetens. Pa. Neque pol consilii locum habeo, neque auxilli copiam. o

Sed istuc quidnam sta G. Hodie uxorem ducis DPa. Aiunt Ch Pamphile, Si id facis, hodie postremum me vides. Pa. Quid itaq- G. Hei mihil Vereor dicere huic dic, quaeso Byrrhia. v. Ego di-Cam. Pa. Quid est λ'. Sponsam hic tuam amat. a. me iste haud mecdam sentit. Ehodum dic mihi, Num quidnam amplius tibi eum illa fuit, Charine G. Ah, Ρamphile, as Nihil. Pa. Quam vellemi ci. Nunc te per amicitiam,

et por amorem obsecro,

Principio, ut ne ducas Pa. Dabo equidem operam. Ch. Sed si id non potes: Aut tibi nuptiae hae sunt cordi. Pa Cordi G Saltem aliquot dies nunc jam: Profer, dum proficiscor aliquo me videam. Pa. Audi Ego, Charine, neutiquam officium liberi esse hominis Puto, so

28쪽

is A , A. Cum is nihil promereat, postulare id gratiae adponi sibi. Nuptias effugere ego istas malo, quam tu adipiscier. G. Reddidisti animum. Pa. Nunc si quid potes aut tu, aut hic Brohia, Facite, fingite, invenite, emite, qui detur tibi. Ego id agam, mihi qui ne detur Ch. at habeo. Pa. Davum optume Video hujus consilio fretua sum. G. M tu hercle haud quidquam mihi, Nisi ea, quae nihil opus sunt scire fugin' hinc BF Ego vero, ac lubens.

DAVUS. CHARINUS. PAMPHILUS.

Davus.

D boni, boni quid meto sed ubi inveniam Pamphilum,

Ut metum, in quo nunc est, adimam atque expleam a nimum gaudio Ch. Laetus est, nescio quid. a. Nihil est nondum haec rescivit mala. m. Quem ego nunc credo, si jam audierit sibi parato nuptias. G. Audin tu illum ima Toto me oppido exanimatum

quaerere.

Sed ubi quaeram aut quo nunc primum intendam G. Cessas alloqui tm. Abeo. h. Dave ades resiste m. Quis homo 'st, qui me Dolamphile, volo. Te ipsum quaero euge, Charine ambo opportune. Oam Dave, perii. Da. Quin tu hoc audi Pa. Interii. m. Quid timeas scio. G. Me quidem hercle certe in dubio vita st Da Et quid tu scio. Io

29쪽

Id paves, me ducas tu illam: tu autem, ut incas. o. Rem tenes.

Pa. Istuc ipsum. m. Atque istuc ipsum nihil pericli est:

me vide.

Pa. Obsecro te, quam primum hoc me libera miserum metu. a. Hem, Libero uxorem tibi non dat iam Chremes. Pa. Qui scis tm. Scio. Is Tuus pater modo me prehendit ait tibi uxorem dare sese Hodie item alia multa, quae nunc non est narrandi locus Continuo ad te properans percurro ad forum, ut dicam tibi haeC. Ubi te non invenio, ibi adscendo in quendam excelsum

Circumspicio. nusquam sorte ibi huius video Byrrhiam. Rogo negat vidisse mihi molestum quid agam, cogito Redeunti interea ex ipsa re mihi incidit suspicio hem, Paululum obsoni ipsus tristis de improviso nuptiae.

Non cohaerent. H. Quorsumnam istuc m. Ego me continuo ad Chremem. Quum illuc advenio solitudo ante ostium jam id gaudeo asci Recte dicis, a Perge. m. aneo. Interea introire neminem Video exire neminem matronam nullam. in aedibus

Nihil ornati, nihil tumulti. accessi intro adspexi. H. Scio. nuptiis tMagnum signum. Da. Num videntur convenire haec Pa. Non opinor, Dave. a. Opinor narras non recte accipis. 3 Certa res est etiam puerum inde abiens conveni Chremis, Olera et pisciculos minutos ferre obola in coenam seni.

30쪽

- R I A. G. Liberatus sum hodie, Dave, tua opera. a. Aemullus quidem. . o. Quid itai nempe hiae prorsus illam non dati m. Ridiculum caput 3 Quasi necesse sit, si huic non dat, te illam uxorem ducere Nisi vides, nisi senis amicos oras, ambis. G. Bene mones. Ibo etsi hercle saepe jam me spes haec frustrata est. Vale.

QUID igitur sibi volt pater cur simulat Da. Ego diuam tibi.

Si id succenseat nunc, quia non dat tibi umorem Chremes, Ipsus sibi esse injurius videatur neque id injuria, Prius quam tuum, ut sese habeat, animum ad nuptias perspexerit. sed sci negaris ducere, ibi culpam in te transferet STum illae turbae fient. Pa. Quidvis patiar. a. Paterest, Pamphile. Dissicile est tum haec sola est mulier diuum ac saeum invenerit Aliquam causam, quamobrem eiicia1 oppido Pa Mici. at Da. Cito. m. Cedo igitur, quid faciam, Davest a Dic te ductu. Tum Pa. Hem. m. Quid est tm. Egone dicam Da. Curioni a Nunquam faciam. m. Ne nega Iom Suadere noli. a. Ex ea re quid fiat, vide. H. Ut ab illa excludar huc concludar. m. Non ita est. Nempe hoc sic esse opinor dicturum patrem: Ducas volo hodie uxorem tu, ducam, inquies. Cedo quid jurgabit tecum hic reddes omnia, Is 9uae nunc sint certa ei consilia, inc ta ut sient,