장음표시 사용
111쪽
Ostoride de ea fit mentio, quam in praesenti,quanquam non desunt impressi et pleriquhain codices Libro. iiij. C apite. XXXVij. prope finem,breuissimam cistampeli historiam aditam hahentes,quam non Germanam Sc Veram sed potius supposititiam cum Vergilio credimus esse,quanquam Fulcius seu Leonicenus in Plin' errata laquam veram eae eodem capite eam recitan caeterum Ut eXacte rem comprehendatis, ac Avicena hac in re ut in multis solet aberrantem videatis,Fulcij atq3 Leoniceni Verba in praesenti conuenientia legatis. I L J Ii O T E I H
Dracunculus maior, ' Draconcium magnum,Collum draconis,Colubra,colubrina,ierpentari viperina .Hispaniceia terra gontia maior.Lusitanice eruacobretra maior, Germanice Nattermurtet schlangenseaut.Teuthonice Drahen hals de groore.
DRacuncuIus maior nascitur umbrosis locis circa sepes Caulem habet roctum,hicubitalem baculi crassitudinciversicolorem que innato leuore ut angui similis videatur abundant. euincunt in eo purpuraee maculae, folia fert rumicis sibi ips1 implicita semen in summo caule racemosum, cinereo a princi pio colore,cum maturuit,deinde capilla mentorum croci colore puniceumque, radix maiori Draciunculo est,grandis,rotunda,tandida,tenui libro, vestitia
... MVsibi quod equidem meminerim apud Lusitaniam iuxta Hispaniam Draeuncur ς ΤΠ tum maiorem istum vidi,in hac tamen Flandrie parte aliter euenit. cum in hom u/V. m' copia illum humire animaduertimus ,ut Seplasiarij pro spectaculo ad rabernas suas suspendunt Dioscoridis H1storiae respondentem, si acu pingeretur, illum tame apud Galliam communem esse Philippus olim Bato logi filius authoris conspectum illic
Υ Racunculus aIter hedere solia habet grandia,& in soliis albescentes macu, ira, caulem rectum hicubitalem,vario colore anguiu modo maculosum, Inter currentibus,purpureis literis,haculi crassitudine,semein summo racemoκ1um,lierbaceo primum,cum maturuit autem capillamentorum croci rutilo co
lare,gustum g erodem,radix illi est rotunda,bulbosa, raphano similis tenui Dro vellita,nascitur in umbrosis circa septa di septa.
112쪽
RMunculu minor qui Viperina aut Draconcia proprie dicitur; caule Vario,di a Dracum conis more,oibus familiaris est herba,nec hac in re Apuleiu si ipse est hallucinatu culus coperimus,Vt quidam Herem annus imponit, Nam licet ipsie Apuleius Draconcio Cro minor.eodili Aphriissi nomina tribuat,quae simul Diosicorides Chameleonti albo vel Dipsaco,ut ait,tribuit. Non diflicile tamen est,unsi Sc idem nomen duabus couestre rebus.
A Ron solia Dracunculi habet minora tantum, nec adeo maculosa caulem Dodramtalem purpurascentem Pistili figura,in quo rutilo colore Croci semen est,candida illi radix ad Dracunculi radicem accedens, quae ciuod min re Arimonia est,elixa comeditur.
A POp harha Aaron dicta,communis Se nullibi no familiaris habetur herba,cliuer
simode tamen cum non Vhi aequaliter nascitur acritiimmo alibi mitis, ut cocta Amn. edi potest ut refert Galenus vi.de facultatibus simplicium,atq;.η. Alimentorum , qua ratione ipsam primo ordine calidam statuit. Hic vero nullus Dracunculus Aro mordatior comperitur, ut gustanti iudicandum committo, qua ratione arum calidius Serpens taria credo, atq; inde video ut si quis Aro pro Serpentaria utatur, non ita magnus eraror suerit,immo eo uti consulerem,cum nostratum Arum, non inferiorem Serpentaria vim habere credimus.Caeterum Plinius Ari radicem non candidam, ut Diostorides acetaperientia monstrat, immo eam nigram depingi libro. xxiiij.Cap. xvi.quam recte mini autem nescio. l
A Risaron exigua herbula est,radicem Olivae figurs habet, ae imari Aron.
On gener esse Arisiarum Aro de Dr cuncto scribitorsed mihi plane ignota,quanq00nnulli paruulam quandam herbula,cui radix Aue lanae magnitudine aneit,prqςHhic Aniuerpiae monstrant,& ea pestilentiae tempore Ucuntur. i .
113쪽
HISTORIA DIOS CORIDIS.2 A iduos toto evile est qui in summo florem Antheticum dictum sustinet,'
dices illi sunt,plures oblongae,Teretes glandibus similessapore acri,vi oc natura calfaciendi. IVDITIVΜ NOSTRUM.A SphodeIus ossicinarum Assiodillus est,Hastula regia alio nommedi Raherba, cli4 Lomnium quae Bulbos habent plantarum maxim um proserat caulem, cui radices coaceruatae multae glandibus similes in longitudine sint,colore vero aureo,sapore acri quae apud Lusitaniam Sc Hispaniam palsim in pratis ae montibus comperitur. Hic t men Aniuerpiae semel eam vidi,non nisi satam, in horto Martini Chirurgici, Germaniae vcro tellus eam non gignit,ut haec simul Flandris, apud Helveticos tamen proceare eam euenire audio.Nostro hoc aeuo minime eius radices in sanitatis usum aut ciba veniunt, ut olim veniebant,ut Hesiodus ac Plinius caecerit affirmant , immo tam nucalienus hominibus est cibus, ut pro muribus interficiendis ipsis Utantur , unde merito Inter medicamenta erodentia radices cessiendae sint, non vero inter olera vi reliqui fa
Vibusquem Vomitorium vocant,Vitilium & Cor i modo lentiora mul/ tol longiora eo qui edendo est,folia habet,radicem Bulbo similem, nigro
IVDITIUM NOSTRUM. PHILOLOGIA CXVIII
Ο Οχeos Buthus qui edendo est eparum genus est,ethus irritameto povussius. Utiusq; iraevrilis,quo ad prouocandam libidinem dc appetentiam nonnulli υ tura ruriati inde Galli hodiesuo ideomate des appetita appeItan alii vero des Escbalo ς ι nomen
114쪽
iiomen Latinum imitantes Ascalonitas nominant, hosVero Bulbos Martialis multis fit iocis Salaces appella qui libidinem irritant, ut ex Epigrammate colligi potest ,cusit anus coniunx. Et sint tibi mortua membra,nihil aliud Bulbis Q fatur esse potest,υnde merito Varro in nuci, edendos apirma cul aptius assentit, dummodo nuclei Pini πιρροErucae succus parum piperis dictis addatur. aeterum tanti fecit Pitagoras Bulbos me garenteS Vt de eorum natura Ut tradunt volumen composuerit, inter quos Scillam de Pancratium praecipue numerare est,alial genera, ut Theophrastum lib.viij.de Plantarum historia videre est,at' PIinium lib.xix.Cap.V.
SKi vis, Scilla suspensa in ossicinis Squilla est quae in taleolas, sic ne Taleolae inuice Scilla. te tangant per interualla suspenditur, alias Cepamuris dicta, quia mures interficit, 'Theutonice Wili camqn, Hispani Ceholha aluarrana, Lusitani ut Hispani appellant.
P A ncration radicem habet grandi Bulbo similem,colore russo purpurascen Pancrateuciferuido simul oc amaro sapore. Folia illi sunt lilio similia, longiora αρ WR men. Easdem Scillae vires habet.
PAncratium scilis genus est,unde Vergilius inquit. Eandem penitus non simiIem sciriae Pancratium hac nostra aetate herbarii ostendunt,cosundunt simul alioquin di uersia generassanta natalium similitudo,& mixtura est.Nos utram via simul praeter*colore. Et id quidem non sitis maniseste diuersiam secernere nequimus.
GRaece κοσσατς vos Zατω , Latine Capparis,Cynos Batos Persica sinapis, Germanice Caprei eae, Hispanice alc arras.
Apparis spinosus frutex est,in Gyrum per terram stratus, hamatas habet rubi modo spinas, ita rotunda Cotonei mali foliis similia,fructum olivae figura qui dehiscens candidum profert florem eo p deflorescente superest, voluti oblonga glans,quae dehiscens grana Punicae modo intra se ostendit,exigua rubenti .Habet C pparis radices multas,lignosas di grandes.
C Apparis fructus in ossicinis ad nocturna obsonia seruatur, qui re aphrica ad nos prs Citatis, cipue aduehitur,cihi appetεtiam excitat, pitui amper aluum deiicit,quod Dioicos rides hic ait aluum turbat, lieni iecori maXime conueni
115쪽
Amunculi herbae plura sunt genera, una tamen omniu vis 5c natura, aeris 8c in exhulcerando emcacissima. Habet primum genus Coriandri solia. latiora tantum,albescentia 6c pinguia,florem luteum, sed aliquo tempore puti, Pureum,caulem non adeo crassium,altitudine cubitali. Radicem paruam, candidam,amaram,Hellabori modo adnascentes alias habentem. Nascitur prope *fluentes aquas in humidis. Lanuginosius alterum genus est,altiore caule, di plu
moni vocantq; id incolae agreste apium. Est oc tertium genus minimum grainuiter odoratum,aureo flore. Est quartum itidem huic simile, praeterquam flore quem lacteo colore albicantem habet.
ΜAtrassion Ramunculus,Eostratum pes Corui herba dicta est,cuius genera officinis P Domnia nota sunt, quae eκulcerandi&ignis modo urendi vim possiden unde satis μ μηδ' mirari non possum, qualiter Othonus Bruphelitus huius tria genera effigiara non Barrachio ted Coronopo potius tribuit,cum illorum quolibet gustatum linguam exulcerat, non vero astringit,ut Coronopus habet.Vos eri illorum qiuar' herbam gustate, Scut spero non inuitis pedibus mecum Mitisinec in eiusdem deicriptione insistendum, a mnino Di coridis verbis respondeat.
r liop γγ ιυλepidium herba est,cuius folia acrimonia grandi exuIcerantat 4 squanimias eculei Hlunt,ipii inapolita,quae vero ipsa Ist hodie ignoratur. NE hodierni Parisienses h rum rerum uti bonarum literarum curiosissimi, Lepidium
Herbarij modo hanc non Lepidion sed Raphanum appellant, m Pannonia frequent εubi serunt eum non ali r tradices stobae. Sed qualiter haec c Raphano agresti ar moracia conueniat, quem supra interpritati sumus Rauano GaIlitico aut Germanorumerretillic non video,Vos vero iudicare,ut tamen Bolanologici autor reseri, Lepidi on Setaragi Serapionis est,non vero Arabum illud Indicum stilicet Selaragi dictu.
DVplex Anemone est, 'luestris altera. Rursus quae cultis locis prouenit, multiplex est. Puniceos habet aliqua flores,albidos aliqua et lactescent , Purpuin
116쪽
purpureos siqua.Folia coriandri omnes habent,tenuissimis mcisuris diuisa ad terram inclinam,coliculos lanuginosos,tenues, in quorum summo papaueru flores,dc in medio nigri aut caerulei es Spuula. Radix illis est oliuae magnitudincialiquando etiam maior,quibusdam veluti geniculis interfecta. Sylvestris, lociscultis nascente in cuncti l maior,titioribus durioribusq; solijs . Capitulum habet oblongius,florem puniceu,radices tenueso numerosiores. Est & in hoc genere quae nigris folijs sit,& maiore acrimonia.
' Α Agnam inter authores dissentionem de hac re video, Nam quidam rubrum papa 1 Iuer non Anemonem immo Μηκωyro ira Dioscoridis esse opinatur, Ut marcellus Anemo Vergilius 3c multi reliqui. Alii vero oppositum affirmantes hunc ipsum esse statuunt, rubrum quibus bona fide accedimus, cum ultra descriptionis correspondentiam quam herba papauci, haec rubrum papauer dicta cum anemone habet,vires quibus maxime Sc praecipue attes V dendum est,esdem cum anemone sint,cal1ds scilicet,acres,abstersoris, quibus sudorem mirifice euocant,atq; adeo ut hodserni rustici nostri sivis in aegritudinibus tam eius de Gcocto Q stillata aqua tanquam resacratissima ad expulsione aegritudinu p sudore utuntur,unde Ipsum non papauer erraticum Dioscoridis esse, immo Graecorum anemonem mihi fides est.Caeterum rueliuS fremium anemonem vertit, aquam Hermolaus Barharus non fremium sed fenion potius dicendum nititur, manemon haec multiplex est quaedam flores purpureos,alia albidos,reliquapuniceos habens,qui spirante vento a Periuntur,quies ente Vero clauduntur.
GRaece a-ωνκ,α tanta Oxψωνη bnscia, Latine Argemoniu Agremonia, Liburs nica herba.
uisa,florem in caule puniceum. Capitulum erratici papaueris quod inmada vocant,oblongius tamen,& in superiore sui parte latius. Radicem rotundR, quae diluti aqua croci colore liquorem ex se remittit.
AGrimonia nostratum hodie, non Argemonia haec est,cum Eupatorii destriptioni Agrimo omnino correspondeat, verius si huic,Vt in sequenti de Eupaporio legere est,qui ma novero hic sit agresti papaueri similis Argemonia,ignorarur hodie. stratum, Eupatos
Rice ετενι- Latine Argemonia alter a,argentina, argentea.
117쪽
Altera Argemon agrestis papaueris folia habet.
E hoc altero Argemonio quid dicendum si cum Leoniceno ipsem argentinantie Ita herbam a colore foliorum exteriori sic dictam esse credo, nec a descriptione her hHiniamentum ut ipsius nomenclatura quicquam differt.
GRsce ἄγα s αγ ris Horestris, Latine Anagallis,morsus Gallinae,aeritis.Sauritis,ianguis oculi, Hispanice Murruges, Germanice Gancti heyl.
A Nagallidis duplex diuerso floris coloregenus est. Habet enim stera coe ruleos,quae tamina est,altera quae mascula,puniceos flores . Breues sinat Anagallidis frutices,in terra iacentes, ths in quadrangulo caule paruis,& m dice rotundis,helxines figura.Semen habent circinatum.
' Nagallidis multa sunt generasisicinis satis' nota jub morius gallinae nose, quan ara tamen Dioscorides in praesenti duo tantum eius genera memorat, alterum scilicet Ceruleo coIore,scemininum,reliquum vero masculum, eniceo siue rubicundo coral- Io rubro simile,'nde Coralium dictu est,atq; ea de causa Paulus Aegineta lih.vij.scrihen antidotu articularibus morbis conueniens Mutus denominatio ab Anagallide sa- h-hh mena Diacbralium eum appella Cuius non aduertentia Aulaenna atq; eius oesy'x asseclis aberrauere,credentes a Coratio potius antidotu denominatione simpsisse , ba φ' re Mia, ut Leonicensi videre est,aup Μainardu Epistolarum l1b. iij.Epistola quarta, Plinium Q lib.πXVi.Cap.vij.
ro, Hispanice La edera, Gallice du Eere, Lusitanice aera.
TI Edera plures habet ii singulae numerentur species,disterentias: genere ve O prZecipura tantum tres. Candida enim quaedam, & nigra quaedam est. Tertia priuatim helix quasi clauicula appellatur. Candidum fert fructum canκdida:nigrum crocatumve nigra quam vulgus Bacchicam vocat . Sterilis lista PIinii IVDITIVΜ NOSTRUM.
CIssos Hedera est,non vero Cisthos,ut alias monuimus,cuius inaduertetia Plinius quando aberrauisivi Leonicenum legere est,ati angelum Politianu reliquos
118쪽
modernitores,Cuius genera prope infinita sunt,ut Plinium videre est, lib.xvi. Capite xYxiiij.atq; Theophrastum lib.iη.Cap. xvi l .multis aliis in locis emoriae n5 occumrentibus,ad praesens tamen, hedera quaedam est, quam Graeci Dendrocission vel ut Costumeliae placet Orthocision appellant, quasi arborescentem erectam id stantem hedera. quae sine aminiculo sola stat,alia vero celsis omnium maxime vivax,qui suis cirrhis et clauiculis,parietes conscendit,Et arbores amplexu tuo perstringit, quae querna magis laudatur,cum succum similem possidet arbori quam amplectitur. Caeterum huius tres aliae fiunt species,una nigra Corimbos serens nigros,attracemos in orbem circiIactos, de qua Vergilius,ati hederae pandunt vestigia nigrae.Apud Pliniu vero haec ipse mas est,quae olim Bacchica Sc Nisia quia in Bacchi sacrificηs quae Dionisia appellabantur,cofectis ex illa corollis uteretur icebat. Alia vero hedera alba est,a fructu et solio sic dicta,unde Vergilius.C adidior cygnis,hedera formosior alba,altera vero antiquis satis Da sui cuius succus Plinio authore lib.xxiiij.Cap.X.tedia narium,graveolentia emEdat. Alia dictis additur, helix dicta,quia multas habet inuolutiones,sterili nullu praeshens fructum.Reliqua vero huius genera apud authores legito.
CRaece λαρονιορ Men. ειδία, Latine Celidonium maius Celidonia
HIrundinaria maior cubitalem profert caulem,& aliquando maior gra cilem,adnatis multis foliosis.Folia habet ranunculo herbae similia,teneri/ora tantum,& cum coeruleo colore aliquo,iuxta. singula solia florem vim similem. Succus illi diluti aqua croci colore est,acer, odoratus, cum amaritudine aliqua & odoris grauitate. Radix in superiore parte illi una est,ita inferiore plures, croci radicibus similes . F ructus cornuti papaueris modo gracilis, longus, Pineae nucis figura,vi quo exigua semina sunt,papaueris seminibus maiora.
CElidonia starent omnes ferme nunc horti de parietes,quae Hirudinaria appellatur, Cςli40
vr Theoprasto placet lib.vij. Cap.κiiii. quia aduentu hurundinis suum excitat flo 'V. rem,Plinius vero libro. xxv. Cap.viij.Celidoniam inquit,visui saluberrimam, hirun φλὲψῆ dines monstrauere vexatis pullorum oculis illa medentes haec non memithe ut Geraradus Cremonensis& reliqui multi,nono ad Almanserem rasam interpretati sunt, quum memithe Dioscoridis glancium est,ut Fulcius sapientissime erratorum iuniorum me dicorum libro monstrat. Minor vero Celidonia sequens res alia est.
119쪽
CHelidomon minus exigua herba est,sine caule, solijs ex radice pedicaeti
pendentibus hederae figura,rotundioribus tame,minoribus,teneris et modice pinguibus. Radices habet ex eodem prodeuntes Paruas,multas,tritici mo do coaceruatas. Earum tres quatuorve tantum in longitudinem progredi r. Nascitur prope aquas & lacus.
T Icaria scrosulariavulgo diista,quod scrosulas quas Graeci ταφ κε vas sanare co- ςy0 η Γ pertaMChelidoniu minus Dioscoridis est,herba verna quae incipiensi malo euask- - nestit M; ideo herba mari diista est,humi serpens,ialio licderaceo minore tamen sine caule quanqua Serapioniflore luteo radicibus multis errosis,hulbosis re acribus.
OΤhon herba erucae folijs cribri modo foraminibus multis oc continuis perforatis,'fidem. squalidis oc paucioribus Florem fert croci figura,la tioribus foliis:quam ob causam crediderunt aliqui sylvestris Anemones genus
eam esse Exprimitur ex ea succiis ad oculorum medicinam quum purgari ali quid oportet,erodens,& quae claritati eorum officiunt,omnia exserem.
Thonna quid sit. Vt Psiscis ignotum fuit, sic fic hodie nobis incompertum est Pliniustamen libro.XXvij.Capite. πη.inquit, Othonna in Siria nascitursimilis erucae perforatis crebro soliis flore croci,quare Anemonem vocaverunt, Nec de ea quicquid ali ud habemus.
Glatis Helainae herbae sinulis est,humilior tantum re breuioribus soliis.
Yosetis prima haec auricula muris alibi Alsines dicta,lib.iiii.est, quanquam cuma a marcello Vergilio cum hic de de ea semel factum fuerit non esse de ea iteru am
120쪽
rim nitoσῖτα Ια, Latine Myotata altera, auricula muris, Pilosela, Germaniis Ire meustior, Theuthonice muyiboren, Hispanice oreia de raton yerua.
R Is Yosota altera,plures ab una radicecauses mittit, aliquatenus ab imo ru- IV Ibentes oc concavos. Folia habet oblonga dc angusta dorso elato oc embnente,nigrescentia per interualla deinceps gemmata,& in acutum desinentia . Profert oc ex alarum cauis tenues coliculos,in quibus flosculi coeruleae anagallidis colore sunt. Radix illi est crassitudine digitali multis capillamentis fibrata in uniuersum scolopendrio similis,minor tamen,& maioris leuoris quam illa est
Hoc unum tantum auricule muris genus Vidinius, tam deseripisoni huic conueni Auric ens quamque maxime,nec ApelleS aut Phidias Vnus inter pictores,alter Vero in la, ter statuarios eam pingere melius potuerint, in deseriptioni huic euenisse quali nus. ter euenit Avicenam rursus hallucinari hac in re qui herbas quattuor Helxinem vide licet Altinen Μysolida Anagallidem natura Sc figura multum disterentes,suhauri elate murisnomine eonfundit Leonicenus medicine claritas monstrauit atQ post eum Fulcius erroru lib. quos illic legere non inutile certum erit.
ISatis Herba est qua tingendis lanis infectores utuntur . Plantaginis solia ha/bςt,pinguiora tantum ec nigriora:caulem duobus cubitis altiorem.
NIhil nunc Isiati de notius,qua insectores Lanarum maXIme utuntur,ut sine ea ni hil intengendis pannis proficere possunt,quae proprie glastum,quanqUam nunc . paucis mutatis litteris Guadum appellatur, unde PIinium hac in parte halluci- M V nari manifestum est,cum lib.ij. Cap. vij.lactuce genera scribens Isatim genus tertium a Glausto.ii' genere separauu h nominum varietarem credidit res esse forsan diuersas, nec hac in Plinij defensione Colinutius audiendus est cum nihil veri dicat,
GRaece Metis Latine Siluestris Isaris, tea minor, Glastum minus, Guadum minus. Hispanice Vrchillha.