Exercitationes criticae in Aristophanem

21쪽

Ha0c enim facile p0terant a librari0 vel d0rmiente vel pr0rsus imperito serm0nis Graedidepravari tu: καὶ μώ Λι εριε. Ρ08tea Ver0 μὰ Λία, qu0d quum ναὶ in καὶ abisset, null0 pact0 ferri p08set, in νη mutatum, deniqde, ut rati0ni metricae specie quidem, n0n re subveniretur, καὶ transp0situm sit. Hinc lecti0 c0dicis R 0rta est; ceteri autem v0culam neglegentia hic ortam neglegentius etiam utr0que J000 retinuerunt. Eq. 820 Sq. Cle0n, quum n0n habeat, quid adversari0, in80lentia impudentissimo illi h0mini mult0 etiam superi0ri, resp0ndeat, indignabundus:

τοῖς αναπαιστοις,

22쪽

Ρr0 versibus dimetris tetrametr08 exspectamus. Iam ver0 quum c0dice8 ASAL praebeant: καὶ τοῖς αναπαίστοις, Hermannus una v0ce addita scripsit: νμεῖς δ' 6 ν προσχετε τον νουν καὶ τοῖς Oιων ἀναπαίστοις, ω παντοίας et dy μονσης πειραθεντες καθ' εαυτους.

I tum Mein0kius scripturae illi quatu0r libr0rum, qui permultis l0cis eandem cunctic0rruptelam exhibent, nimis auctoritatis tribuit, c0njiciens:

τριεῖς δ' ημῖν πρόσχετε τον ν0υν χαίροντες τοις αναπαίστοις κτλ.V0cula καὶ pr0cul dubi0 est addita a qu0libet grammatic0, quem du0 dativi, ημιν et τοῖς αναπαίστοις, particula n0n juncti 0ssenderent. Φ) Neque igitur debebant h0mines critici emendati0nes suas illa fulcire. Aliam viam ingressus est Hirschigius, qui l0cumc0rruptum ita refinxit:

υριεῖς dε τεως προσχετε τον νουν τοῖς ψιετεροις αναπαίστοις.

At et vi0lenti0r est haec c0njectura, et pr0pter v0cem τεως inc0mm0de hic insertam displicet. Equidem n0n dubitarem Meinelai sententiam, n0n c0dicum quidem fide sed suavi c0mmendatam, libentissime c0llaudare, nisi reputanti mihi, qu0d praeter ali 08 Κ0ckius m0nuit in Mus. Rh. IX, p. 521, Vitia p0tissimum irrepsisse in exitum versuum, ubi in margine paginarum vel crebriore usu vel hum0re aliqu0 vel alio damn0 litterae attritae sessent vel etiam omnin0 0b8curatae, aliu8 c0njecturae in mentem venisset. Una scilicet V0de in exitu Versus adjecta scribo:

quid statuendum sit, quant0pere viri doeti inter se dissentiant, satis n0tum est; neque est qu0d sententias e0rum repetam; quid 110vi de e0 asseram n0n habe0. Eq. 667 8qq. Isidiarius e curia reversus de calliditate sua et d0J0 quam maxime se jactat. Ch0r0 enim refert, ade0 80 apud senatum Cle0ni praecurri88e, ut denique senatus rem0veri illum e curia ju88isset. Deinde sic pergit: ο ἐντιβολει f αττους ολίγον μεῖναι χρονον, ἔν' ατθ' ὁ κηρυξ Ουκ Λακεδαίμονος πυθησθ' ' ἀφῖκται γαρ περὶ σπονδων λεγων. In his quid sibi velit v0x ultima λέro , - ΛΘΑΓ aperte c0rruptum exhibent λογων - Π0n per Spicuum est. Nam ne jungamus: περὶ σπονδων λεγων ut recte m0nuit Κ0ckius,c0118tans serm0nis Graeci usus pr0hibet. Iam Ver0 quum praeter libr0s ΓΘ ΓΤ 00dices 0mnes in exitu Versus pr0xime antecedentis n0n λεγει Sed λεγει πάλιν praebeant, Ρ0r-80nus, quem etiam Vel80nus 80cutus est, qu0d ill0 I000 ferri nequit πάλιν, in exitum v. 669 transp0suit Hect0 participi0 λέγων. Multo facilius p0st G0d0sredum Hermannum plerique edit0res difficultatem sibi visi sunt rem0visse, participi0 ill0 arctissime cum verb0 finit0 ἐντιβολει c0njunct0. Vellem tamen un0 exempl0 08tendi 88ent, V0cabulum' cf. Engerum Iahn. Annal. LXIX. p. 366.

23쪽

per Se pr0r8us SuperVacaneum Sic p08Se c0ll0cari. Interim persuasum hab00, 0ssensionem n0n rem0tam es8e neque p088e rem0veri interpretati0110. Pr00ul dubi0 emendati0ne 0pus est. Subventum autem erit l000 8u8pecto, Si pr0 αφῖκται γαρ περὶ σπονδων λεγων Scripserimus: ἀφῖχθω γαρ περὶ σπονδῶν λέγει. Quo fact0 haec erit sententia: Cle0n autem Senatore8 0b8ecravit, ut paullisper m0rarentur. Praec0nem enim Lacedaem0nium audiendum e880, quippe qui indutiarum causa se venisse confirmaret. - Qu0d si cui dubitati0 1110veatur pari exitu versuum 668. 669, c0nserre licet, ut un0 exempl0 hunc scrupulum t0llam , Ρac. 896 sq.: ἐπὶ γῆς παλαίειν, τετραποδηδον εσταναι, πλαγίαν καταβαλλειν, ἐς γονατα κυβν εσταναι, ubi n0n magis quam n08tr0 l000 sive gratae cuidam neglegentiae sive aurium Graecarum dissimilin08tris naturae, n0n arti c0118ili 0que par exitus tribuendus est. Qu0d ver0 Equitum versui 668 n0nnulli libri adjectam exhibent praeter trimetri spatium v0culam πώλιν a Ρ0rs0110 et Vel80n0 Versui 669 attributam, emendati0ni a n0bis pr0p0sitae c0mm0de videtur 0pitulari. Nimirum h0m0 Vetustus, quum Videret scripturam in exitu versus 669 inter λεγων et λεγει fluctuantem, re8picien8 versus antecedentis ultimam v0cem, suo libr0 participium exhibenti adscripserit: αλλοι ' λεγει πάλιν i. e. alii iterum λεγει praebent. Haec autem, quum vel inter lineas vel in margine adjecta es-80nt, p08tea aliu8 8criba sic adceperit, ut putaret v. 668 pr0 λεγει scribendum esse: λεγει πάλιν.

Isidiarius, quum magis magi8que iram Cle0nis videat crescentem, ut jam n0n Verbis sed verberibus in adversarium ille videatur invecturus, h0minem tanquam rabidum his, quae vulg0 leguntur, verbis c0mpellat: ως οξυγυριος. φερε etί σοι δω καταφαγεῖν; ἐπὶ τω φαγοις ἐδιστ' αν; ἐπὶ βαλλαντίως Ρr0rsus alienum esse serm0ue Graec0: ἐσθίειν ληιστα ἐπί τινι recte m0nuit Κ0chiu8 Mus. Rh. IX, p. 532; ipse c0njecit: ἐπὶ τ 0 φαγων ἐδοιτ' ἄν ς Engerus: ἐπὶ τιῆ φαrων ε δοι' ἄν:Bergrius: ἐπὶ τι- φαγοις γητει ἁν; Meinexius Vindic. p. 61: ἐπὶ τost φαγοις ησθεὶς ἁν; Equidem dubito an alia sit c0rruptela atque viri d0cti censuerunt, qu0rum adhuc nem0 ipsum verbum φαγεῖν in su8pici0nem V0cavit. Quid ver03 Si statuamus, qu0 verba: τί σοι δω καταφαγεῖν; pr0cul dubi0 Spectant, Cl00nem ab isidiari0 cum cane m0rdaci c0mparari, quem 0D 0bjecta placare 80lemus, 11011110 verisimillimum est, p0etam hanc fere sententiam expressisse: Quid tibi dem, ne m0rdeas 3 Itaque l0eum depravatum sic emendandum es8e cen800, ut re8tituamus: ως ὀξυθυμιος. φερε τί σοι δω καταφαγειν; ἐπι τω δακοις ἐκιστ' ἄν ς ἐπὶ βαλλαντίφ; i. 0. Quam iracundus est Age quid tibi dem c0medendum 3 ut10nam accept0 minime m0rdebis 3 Marsupi0110 3 - Facil0 p0terat accidere ut librariu8 Vetu8tus, quum antecedentis Versus exitum: καταφαγεῖν meminisset, δακοις in φαγοις depraVaret. Qu0 fact0 quum sententia v0cem ηκιστα repudiaret, ἐκιστα in ρ διστα mutatum Sit.

24쪽

detis: ανέου φασι γαρ αυιον Οἱ d0cent. Accedit qu0d ne sententiam quidem pr0babilem vulgata praebet. Namque quum V0cibus τοῖσι παρουσι manifestum sit spectat0res, qui lud0 intersunt, signiscari, fieri 11011 p0t08t, quin οἱ ἁφικνorμενοι n0minentur ii qui spectatum adventant. Qu0 quid magis ab80num est 3 Seh0liasta sane aliam sententiam

ῶν ΖΓρος φιλε εραν καὶ πυκνοτεραν εἰςαφικνεῖσθαι πονήσειε τῆν πολιν; hic tamen,

quum Verb0 παρεῖναι Sit adjunctum, vere0r ne de eis intellegendum sit, qui spectaculum adeunt. Mult0 illis audacius egit Bergilius, quum l000 sic Subvenire studeat, ut scribat: τοῖς απουσιν, ἱκνουμενως κτλ. At parum credibile e8t Arist0phanem hae v0ce, quae apud Attic08, quantum memini, nu8quam legitur, HSUm e8Se; neque Π011 Vi0lenti0r est haec emendati0, qtiam cui applaudamu8. Εg0 110n dubit0, quin verum viderint ii h0mines

eriti ei, qui naturam hujus J0ei t0mpus futurum 908tulare existimarunt. Id qu0d sederunt H0tibilis l. l. p. 161 ut Veissenus in editi0110 sabulae. Equites Lenaeis act08 0880 00nstat; his peregrini n0n 80lebant interesse, Di0nysiis magnis 80lebant. ) Quare p00ta Aeli. 503 sqq. , ubi Achernensium fabula Babyl0niis, Di0ny8iis magni8 actis, 0pp0nitur, p08tquam libenter pr0lassus est, gravia quidem sed justa se Atheniensibu8 expr0brare, Sic pergit:

ου γαρ με νυν γε διαβαλεῖ Κλεων, οτι

25쪽

Optimst igitur p0terat p00ta Atheniensibus, qui Lenaeis intererant, 0pp0nere 800i08, qHi Dionustis magnis essent interfuturi. Neque tamen cum Η0tibi0 scrips0rim: τοῖς ἀφιξο ιενοισιν ἄν, neque cum VelSen0: τοῖς α νιξομενοις, κακῶς κτλ., Sed qu0d et sententiae insignem in m0dum e0nvenit et facillime p0terat in vitium abire: τοῖς ἀφιξοριενοις ζενοις. App0llantur ξενοι a p0eta Τμμαχοι etiam Aeli. 634, Lys. 580, Ran. 458, Eq. 1198, A v. 143l. 1454. 1458. Haec autem v0x interciderit, quiam Verbum pr0Xime antecedens et ipsum in - ενοις lexiret. Cuju8 generis exempla, qHUm permulta ex8tent,l0ngum est hic c0ngerere. Qu0d Si cui parum arrideat c0njectura a me pr0p08ita pr0pter aurium 01fensi0nem, m0n00 Graec0rum in hac re n0n eundem atque 1108trtim SenStim suisse. Testim0ni0 sunt sexdenti l0ei simillimi, qui n011 80lum apud ali0s script0res Gra000s sed etiam apud 0rat0res exstant, qu0rum summa esset diligentia in serm0ne auribus qu0que audientium quam maxime asse0mm0dand0. Cf. Fr0hb0rg. ad Ly8iam X, 12 et exempla ibi e0llata ut Dem0sth. XXVI, 4: υπελ ιβανεν αυτοῖς Ουκ ἐνεῖνο περιμεῖναι; And00. I, 23: vrησαντο δεῖν τολμιῆσαι κατηγορῆσαι det. - Ceterum quum sch0lia Sta metricus de carmine ch0ric0, cujus verSus illi Sunt partienta, haec praebeat: εξὰς μυνυστροφικη τετρώ-

Eq. 1010. 1029. Cl0011 et isiciarius, qu0rum uterque ad Demi sav0rem nititur, 0racula Sila expr0mpserunt, quibus Senem pr0pitium Sibi redderent. Interr0gatus Cle0n, quibusnam de rebus

Ag01 acritus autem, et ipse jussus de suis referre: περὶ Ἀθηνων, περὶ φακῆ c,

Sic enim versum ultimum 1010) cum libr0 praestantissim0 R etiam II exhibent, qu0d-c0ntra VP: περι σου, I ερι εμου, περι ἁπαντων πραγματων praebent, ita tamen, ut p0st haec verba n0V0 Versu addant: το πεος ουτοσὶ θάκοι. Supra Verba: το πεος ουτοσὶ δακοι in c0d. Γ a seeunda Scripta legimus: περι απάντων πραγ ματων; ad Verba: τυπεος ουτοσὶ δάκοι in margine a Sec. aleeta sunt: re. περὶ ἁπαντων πραγματων in o.

Iam ver0 quum viginti versibus p08t, ubi 0raculum qu0ddam de cane Cle0n pr0tulit et in suum c0mm0dum c0nvertere c0natus est, Ag0raeritus autem l0nge ali0 illud spectare

26쪽

et alterum sibi de cane suppetere c0ntendit, pr0 00, qu0d vulgata exhibet, Demi

versum injecit allant0p0lae datum:

Minus audacter Berghius, Meinelitus, Velfenus versum 1010 cum Hermann0, versiam 1029 sic c0nstituerunt: rνα ριή μ' ὐ χρησμος το πε0ς οντοσὶ δάκοι.Κ0ehius contra et Ribbeckius utr0que l0c0 Vulgatam retinu0runt. - Quaeritur primum num sententiarum rati0 ea Sit, quae 0ptim0rum libr0rum mss. auct0ritatem deteri0ribus p0sthabere n08 c0gat. In Sententiam igitur inquirentibus manifestum est, l000 alter0 verba: rνα μ' ὁ χρησμ0ς ὁ περὶ του κυνος δακ', quae recte explicavit sch0liasta: ὀ χρρομος δ περι τον κυνος αντι του ὁ εν τω χρη-φ κίων per Se 0mni 0MnSi0necarere; quamquam Π0n neg0 et p0tui880 Verba: ὁ περὶ του κυνος null0 eum detriment0s0ntontiae 0mitti et alteram illam J0cuti0nem: το πεος οὐτοσὶ δακη ut humili 0rem et laeeti0rem prim0 quidem 0btutu magis n0bis arridere. Diligentius tamen reputanti, qualem p0eta Demum finxerit, hujus naturae ejusm0diverba n0n cen800 00nVenire, i Siciari0 quam maxime c0nvenissent. Sed ut sint illa alteril0e0 magis c0n8entanea quam lecti0 Vugata, Videndum est, num prioris l0ei natura emendati0nem vir0rum d0ct0rum supra indicatam serat. Cl00nis igitur et Ag0racriti 0racula si c0mparemus, luce e8t clarius, lepide h0c et ridicule illi ita resp0ndere, ut h0m0 callidissimus partem quidem 8ut 0raculi ex Cl00nis 0racul0 ad Verbum promat, partem de su0 ingeni0 addat. Prudenter autem ea8 re8 adjecit, quas maxime c0rdi esse Atheniensibus

haud ign0rabat: περὶ φακῆς, περὶ σκόμβρων νεων, περὶ τοὐν μετρουντων ταλφιτ' εν aroρα κακωc. Idem, Ut riSUm m0Veat, j0008e magni8 parva immiscet. Magna enim indicat: περὶ Ἀθηνων, parVa: περὶ φακῆς, magna περὶ Λακεδαιμονίων, ΡΛrVn περὶ σκ.ν. et περὶ T. μ. - κακως, magna denique: περὶ σου, περὶ εμου, parva imm0 humilia: τυ Πεος ουτοσὶ δακοι. Hanc aequabilitatem pr0rsus turbat altera illa scriptura: περὶ ἁπάντων πραγματων. Accedit qu0d optime haec verba Cl00nis naturae c0nveniebant,

quippe quae jactantiam ejus et in8ulsa mendacia n0tent; Αg0racrit0 eadem a p00ta tributa esse, facere Π0n p088um, ut mihi per8uadeam. Optime p0tius h0m0 de plebe sibi c0nsuluisse videtur, si statuamus, eum n0n verbis inanibus 80d 10rmula quadam, quae U8itatissima erat inter Athenienses τον θυμὼν δακεῖν), risus causa in S0rdidum mutata, 0raculi sui finem c0nstituis80. Sic enim praeter exspectati0nem et ridissulum in m0dumisiciarii 0raculum in dev0ti0nem Cl00nis exit. Sed mult0 etiam maj0r erit hujus dev0ti0nis gravitas et vis, si e0njiciamus, qu0d equidem facere n0n dubit0, p00tam scripsi88e:

περὶ σου, περι εμου, περὶ - το πεος Ουτος δακοι.

27쪽

Haec si restituerimus, quum n0n 80lum pri0r pars versus Cle0nis verba se v. 1006)referret, sed etiam altera a praep08iti0ne περὶ inciperet, seri n0n p0terat quin spectat0res parem qu0que exitum ex8pectarent et decepta exspectati0ne valde delectarentur. Ρraeterea illa emendati0ne recepta Cle0nis dev0li 0 tanquam ipsius 0raculi particula lepidissime fingitur. Qu0d si quis talia serm0ne Graec0 aliena e88e censeat, simillimum huic assero exemplum Ach. 196 sq.: αυιαι μεν δουj' αὐροσίας καὶ νέκταρος καὶ μὴ 'πιτηρεῖν σιτι et μερων τριων. Finem huic disputati0ni imp0namus: Vidimus pri0re l000 v. 1010) vulgatam mult0 melius se habere, quam quae ex libris quibusdam deteri0ribus Hermannus aliique viri d0cti eruero c0nati sunt; hinc sequitur, ut etiam de alter0 c0diei Venet0 fides nulla habenda sit. R0stat ut videamus, unde variae libr0rum mss. lecti0nes 0rtae Sint. Persuasum igitur hab00, librarium illum, qui Venetum exaravit, quum in exempl0 SU0 sabulae V. 1010 περὶ απαν- των πραγμάτων praebente margini adscriptum legi88et, ut Variam lecti0nem: et o πεος ουιοσι δακοι, in err0rem adductum exitu V. 1029 8imili ο περὶ του κυνυς δακ'),0culis aberrantibus verba illa n0n versui 1010 sed V. 1029 aludisse. Ρ0stea err0rem animadvertit et delevit. Ρrisis autem l0ei variae lecti0nes unde 0rtae sint luce est clarius. Nam quum initium versus 1010 idem esset atque v. 1006, quid facilius p0terat accidere Scribae neglegenti, quam ut t0tum versum iterum exararet pEq. 1045 8qq. Pra0ter alia Cle0n etiam 0raculum qu0ddam de l00110 pr0tulit multis pr0 Dem0 eum culicibus pugnatur0. Le0uem autem quum ipsum significari c0ntendat, exitum 0raculi

callide sic c0nlarmavit: τον συ φυλασσε τεῖχος ποιησας ξυλινον πνργους τε σιδηρους.

Haec igitur respiciens isidiarius uv. 1045 sqq.:

εν ονκ αναδιδάσκει σε των λογίων εκων,ο μονον σιδηρουν εστι τεῖχος καὶ ξυλων.

28쪽

ο τι το σιδηρουν τειχροός ἐστι καὶ ξυλον.

30쪽

αβουλευσαριεν. - αλλ' ως ταχμττα, πρίν τιν' ανθρώπων ἰδεῖν, - ριπτεῖτε χλαίνας, ερεβὰς εκποδων ἴτω, - χαλα συναΠτους ἰνίας λακωνικας, - βακτηρίας ἄφεσθε καὶ μεντοι συ μεν - ταυτας κατευτρεπι , εγω δε βοουλομια κτλ. Tria sunt quae in his

versibus Meinelitum cf. Vind. p. 195 sq.) 0ssenderunt. Primum enim singularem numerum χαλα, medium p08itum inter plurale8 ριπτεῖτε et αφεσθε, in dubium v0cavit, deinde m0nuit, inepte Praxag0ram, p08tquam imperavit: ἐμβας εκποδών ἴτω, pergere: χαλα συναπτους ννίας λακωνικας, prae8ertim qUum c0rrigia illa cal000rum a c0mi 0 quidem p00ta n0n p088ent appellari ἰνίω λακωνικαί; denique quae esset illa, cui Praxag0ra mutandarum ch0ri vestium neg0tium injungeret, et quid 0pus esset tali 0peran0n apparere, animadvertit. Harum difficultatum primam et alteram vir d0ctissimus facillime sibi visus est rem0visse, quum statuit, hunc versum aut aliunde illatum esse aut p00tam quempiam tragicum irridere. Eg0 neque de par0dia, neque de Ver8u spuri000gitaverim. Ac primum in numer0 Singulari n0n e8t qu0d haereamus; quamquam enim nullum exemplum huic pr0r8us Simile in pr0mptu hab00, tamen singularis numerus et pluralis identidem tam arete, ubi de ch0r0 serm0 est, junguntur cf. Vesp. 254 sqq. , 727; Lys. 358 sq.; A v. 1090 - 99); ut eae, quas Ecclesiagusarum l0cus praebet Vices nume-r0rum, ab Ari8t0phane pr0r8Π8 abjudi dari nequeant. - Gravissima altera est difficultas; verba': χάλα συνάπτους ἐν ς λακωνικας, vulgatam quidem interpretati0nem Si Sequamur, et a Sententia et a c0l0r0 80rm0nis c0mici pr0rsus abh0rrent. Quid Ver0, 8i ηνίαι συναπτοι n0n calce0rum sint c0ria, sed vincula illa, quibus barbas mulieres adnexerant 3 Haec enim qu0 jure p0tuerint a c0mic0 p00ta ἐνίαι appellari sacile apparet; vinculis autem barbas adaptatas esse, 0stendit verbum περιδεῖσθora vv. 118. 121. 122. Quamquam si l0cum difficilem sic aecipiamus, fiori u0u p0test, ut λακωνικας cum ννίας c0I Ungatur. At dubit0 an eum V000 insequente βακτηρίας ita illud c0njungi p0ssit, ut λακωνικαὶ βακτηρίω sint bacula clav0 Similia, qualia s0lebant serre ii, qui Lacedaem0ni 0rum 1110res imitabantur.

et quae una ex mulieribus illis xv. 76 sqq. profitetur:

Sententiae n0n minu8, quam Mein et ii emendati0, c0nveniant, sacilius p0terant in c0rruptelam abire.