장음표시 사용
341쪽
tiam meo jure contendam,quod est apertissimum, in eo perfectam, ac solidam doctrina laudem εο pditam , si apte dicas , qua sapienter cogitaveris . Ex quibus facile posse in concludere , Lu chemium omnino doctum videri oportere , cujus monumenta ingeniisquis penitus inspiciat, ea
videat rerum non minus, quam verborum uberata te abundare , neque tam e rhetorum scina ,
quam e Mentiarum penetralibus fuisse depromta . Sed hae omnia silentio praetermitti patiar,risque orabo potius , mihi ut subjiciatis disciplinas illas graviores , quas qui ignorat , is a ditum ad perfecta doctrina laudem habet intemesusum . Sic enim natuo ; nullum earum genus a Vobis proferri posse, quod Luechemitis aut attingendum , aut plane etiam comprehendendum non exinima Derit. An Philosophiam illam, qua in occultis involutisque a Natura rerum causis inventandis evolvendisque versatur Θ Sed nego essι aliquid hujusmodi sue a veteribus Philosophis literis traditum , Me recentiorum indu-sria excogitatum, ae experimentorum ope bono
in Iumine collocatum , quod non ille habuerit plane cognitum atque perspectum. Nego esse auctores ullos principes in re Philosophia genere , quos non avide diligenterque perlegisset An scientiam illam haustam e reconditissmis eorum, qui Mathematici vocantur , abditi Umisque futibus Θ At cum acre ingenium a natura er velox
342쪽
do deguriarat, sed diligentissmorum Philosophorum more quicquid in ea eri inritiplex nubtile obscurum ita perscrutatus animo erat , ita memoria sepserat, ut ex iis unus videretur, qui omne vita sua tempus in eo nudis non inutiliter consumunt . Testantur idpermulti doctissimi Viri, atque in hoc disciplinarum genere versati , qui Luce hemium de Philosophia , deque Matheseos
rebus copiose disperentem audiebant, atque idcirco ipsius familiaritate mirifice delectabantur. βuid mihi in mentem reυοeatis sanctissmat illam disciplinam , qua de divinis rebus agit, quaque Theologia appellatur Z Qιam funditus eam calluerit, nihil est, quod ego dicam . DAcant Academici illi, qui ct in veteribus , ex in illis, quas modo sapientissimus Pontifex in Rauratit, Academiis quotiones plurimas ubem me tractantem admirati sunt, docentranque , posse pulcherrimam disciplinam eloquentia splendore nitescere, posse a barbaria situ ,osordibus vindicari . auid rectoria cognitionem memoratis
Habuit enim tantam, quantam pommus cogitare maximam , ac prope admirabilem. Sive enim de profanis vel Gracorum vel Romanorum,
e de sacris vel Hebraeorum vel Chrinianorum, me de perantiquis sive de recentioribus hissoriis sermo habeatur, has ille omnes perluctraverat, .as legerat , has ita in promtu, atque ante
343쪽
3- BONA HICII DE PONTIFIC. mentis oculos habebat, ut nulla tinquam, ne in extrema quidem senectiite, exciderit. Sed pe
opportune de hiyloria mentionem feci iis . suid
enim aliud non gnificare modo , sed ostendere apertius potes doctrinam illius magnam , atque multiplicem,quam quod suorum temporum hilto. riam conscripsit 8 Nemo enim bonus idemque prudens rerum animator judicabit, rem tautam . qua doctissimos homines sua magnitudineae discultate semper deterruit , nisi ab homine excellenter doiso suscipi absolvique posse. βuanti enim putatis exponere narrando Regum maximorum inimicitias , bella , praelia Θ neque id solum , sed , quod majus en , omnium eventa inrum causas aperire, cur illud factum , hoc missum collaudare vel reprehendere consilia Imperatorum , edi virtutem vel ignaviam Mia Illum manti locorum opportunitates , Umbium munitiones, Oppidorum oppugnationes paene sub legentium oculos subicere uanti deniaque nullas gentium commotiones , nullas exemcituum comparationes . nullas classes , nullas illuseriores neces , non morborram eludiones, noufamem duriorem aliquam , non variarum gentium ae Populorum disciplinas , mores , leges, caeremonias , sacrorum ritus , nullum denique factum vel dictum paullo excellens , ac memoratu dignum praetermittere 3 Res hae en plenissima ingenii, plenissina laboris, res magna, di
344쪽
ΕPIsro L. SCRIPTORIBVs 3os nonnisi hominis omni doctrinarum genere abundantis . Non enim ille temporum, non lacorum accuratam deseriptionem, non mentiam rerum eiυilium ac militarium, non familiarum nobiti sinarum genealogias, non jura foederum ac , pactionum, non vim tenamentorum ac succe1 num , non hae omnia aliaque permulta , de quibus in hisoria sponte ae necessario serino incidit, nisi turpissime labi vesit, debet ignorare . Huc
accedit, quod ad eas res omnes veniendas exodinandasque asterre debet ussoricus dicendi genus canum , dilucidum, varium , plenum cujusdam viluptatis , qua vehementer legentium animos retinere possit. Hae autem omnia an
echemius sua in Hissoria prassiterit. ma-IO ex ipsius Ieisione, quam ex me quisquam intelligar. Nam fructum literarum aliquem habeat , fateatur profecto necesse eri, in illa omni
ex parte ingenium hominis maximum, artem plurimam, doctrinam singularem elucere. Videbit in ea veterum omnium optimorum Himriacorum virtutes liberali quadam imitatione maxime expressas , est quasi in unum taliectas Omnes . Non in oppidorum obsidionibus describendis diligentiam elegantiamque Caesaris , non in concionibus habendis Livii facundiam atque cγpiam , non in politicis rebus tractandis Iaciti pondus brevitatemque sententiarum, non in moribus , ct ingeniis hominum exprimendis jud V eium
345쪽
eium Salu tii desiderabit. Nihil denique a Lue-ehesinio perfectius , nihil di illus , nihil praeterea , quo majorem a Porieris , bonarumque
literarum studiosis hominibus gratiam inire potuerit . Habet enimvero no stra hac atas res maxime dignas scriptione, o memorabiles , sed quiliteris prodant, atque posteritati propagent. habet admodum paucos , vel forte neminem ς ut dignus sis celebrari laudibus amplissimis, dignus Omni pocterorum benevolentia, qui in mira Historicorum inopia tantam rem perfecerit eum dignitate . Atque utinam hoc opus non fuisset gravioris muneris , quod a CLEMENTE XII d latum Lucchemio est , quasi interpellatione quadam abruptum , haberemus integram ct perpetuam non rorum temporum hisoriami Gan incepisse. atque ad tertium usque volumen expli- easse , magna Lucebesnii Iaus est; at absolvere non potvisse, magnum fuit rei literaria detrimentum . Sed sapientissimum Pontifcem , qui ita semper fuit animatus , ut qua doctis miris praemia debentur , ea libentissme liberalissin que perseideret , suppudebat utar eo verbo , quo ille Lucchesisti doctrinam admiratus uti voluit suppudebat non aliquo ante beneficio tantum V rum exornasse. Gare ne cogitantem quidem inter secretiores Familiares suos adscriptum . θBasilica Vaticana Canonicatu auctum ad Pontia scias Epictolas, quas Brevia ad Prineges vo
346쪽
Εν Is To L. SCRIPTORIBVs 3 eant, conscribendas advocavit. ER hoc munus
quidem perhonorimum , sed quia nis homo divinarum humanarumque rerum prudens , ct in latina praesertim facultate exercitatus tueri cum laude possit. Gerit enim personam Prine pis , debetque intelligere , ita se Pontificia imterpretem atque explanatorem voluntatis esse , ut quicquid scribit, divino quasi ex oraculo scribere videatur. uanta igitur sapientia . em lio, Me praeditus fit oportet, cui tantum pueris imponatur 3 uanta doctrina , quanta prasertim latina eloquentia , non ea quidem , qua nimiumst elaborata , ct quasi Deo quodam illita, sed fim lax, gravis, sedata , plena roboris , F na sanctitatis , quamque vere Pontimiam H dicere Petit se ipse susentare debet in seribendo i ut verba omnia moderarii quam diligenter anima errare, nequid cupide, temere , in pte , non loco , non tempore , nequid etiam im pMire , atque a Rntificia alienum dignitate emittati aeuamobrem demojam mirari , cur Pontifera maximi non alios, quam magni nominis magnaque doctrina viros ad tantum munus
obeundum, uri maximis propositis praemiis, apere erunt . diuis enim ignorat Cardinalem Pupiensem ηψrum , quis P gios , Trapezuntios, muris , Leonardos Aretinos, quis Bembos , Saddetos, Silvios Antonianos , aliosque plurimos, sua quemque aetatis doctissmos, ae V a lite-
347쪽
3o8 BONA MICII DE PONTIFIC. Iiterarum laude florentissmos , ad ejusmodi epi- solas conscribendas Dio adhibitos p At nemo sane me reprehendet, nemo jam criminabitur , ji in hoc summo in Virorum numero reponam ct quidein optimo jure Lucchesnium nostrum, qui, etsi graviore aetate tantam Provinciam suscepit, sustinuit tamen , atque ita sugilauit, ut CLE
MENS XII, ct BENEDICTUS XIV. in eo
epissuarum genere non minus, quam LEO X.,
o CLEMENS VII. fortunati fuisse videantur.
Manent adhuc elegantissima epistola a Lucetimio conscripta . quas quoties posteri legent, toties Lucchesmii latiuitatem admirabuntur , toties tantorum Pontificum judicium sapientiamque collaudabunt . Video ris quidem tanta doctrina admirati ne detineri, quod, qua singula laudem habentpIurimam , universa in Lucchemio conjunctis , extiterunt. Intellexiriis enim eundem Orat rem . Hictoricum, Epictolarum Pont clarum Scriptorem Optimum fuisse, Optimum , inquam, hoc e i , reliquarum scientiarum omnium muItiplici cognitione ornatum , atque inriructnm. Sed neque deerit forta Se ex Vobis , qui qua hactenus hon Oratorio , I ed Amplici magi que ad veritatem accommodato sermone disputavi , se .
cum animo repetens, tantum Virum sibi antea ex oculis ereptum . quam bene cognitum ingemiscat. Sed habeo hujus rei verissimam pulcher
348쪽
Εν To L. SCRIPTORIBVs 3o9r7niamque causa ua, habeo fontem ; Chriseiani ι scilicet ac prope incredibilem animi de inissionem. quo veluti integumento quo iam ad occultandum doctrina sua splendorem utebatur. βua quidem
v rtus , omnis quasi parens probitatis , me admonet , ut ad alteram orationis mea partem
descendam , ad quam iamdiu me vocat er hujus sanctitas Aci, ter Christiani funeris pietas,
atque religio . Gainquam nolite existinare , qua hactenus de illius doctrina disserui, ad uti rem aliquam insequentis probitatis commendationem non pertinere . Scitote in superioribus jacta esse fundamenta laudum reliquarum . Crescit enim a d ctrina Luccbemii virtus. exurgitque mirandum in modum , quod non hane ab illa turpifune loque dissidio disjunxit , quod non ingenio ,
non doctrina , non tanta cognitione rerum plurimarum usus ess ad arrogantiam, ad Ossentationem , ad perniciem aliorum θ suam . Intellexerat quippe, in literis me virtute nihil solidum, firmum, salutare esse posse , easdemque ab illadi elatas ves leves esse vel perniciosas . Si vero hae rara quidem , sed maxime optabili societate copulentur , A ad mentiarum dignitatem virtutis splendor accesserit, tum exactere optimum illud, atque perfectum : cujus quas formam in Lucchesinis ipse expressam licet intueri. Etenim qua virtus ab ilio abfuit vam aL
349쪽
3ro BONAMI cII DE PONTIFIC. in eo fuerunt Hirpes illivs , modo qiram η,
minata , Chrisiame demissionis animii Praclara hae semper est atque laudabilis , tamen cum doctrina splendore conjuncta, multo plus habet laudis ac dignitatis . Gi enim pervulgatum ,
quod sapientissim Viri virmarunt. doctrina plerumque superbiam sitimam esse , ut quo quisque eri doctior , eo majores quosdam spiritus
sumat, fastidiatque ceteros , quos Ionge a se dijure hurimum ae in omnium rerum ignoratisne versari videt. Sed Vos ego testor , qui plurimum eum ilio familiaritatis vel ser nonis usum habuictis : ex vobis quaero, num factum,
num dictum ab eo quicquam fuit, quod sui Osee
ratio tam , aliorumque contemturis declararet
Sua morum facilitast qua suavitas ambitiosique sermonis erga cujusque generis homines l me eum ruaebus atque imperitis colloqui erversari ita erat illi jucundum , ut qui doctriiua ceteros pra Rabat, par vel inferior illis vider tur esse Θ Sed quid illud ex aliis perconctor , de
quo fissum ego vobis ct quidem certissmus esse
νems, qui quinquennium cum illa vixi perquam familiariter, ejusdemque mores ac naturam dωtigenter inspaxi P Atque ego certe admirabar hominem ingenio practantem, viduo usu exercitatum , variarum rerum cognitione prope Δυμnum, sed illius moderita admiratione multo magis commovebar. Cum tam demisse de se sentien
350쪽
tem , cum nihil sibi arrogantem. eum nihil aliena fama ac laudi detrahentem, cum in suis adibus delitescentem , o lucem laminum celebritatemque fugientem viderem , Hucine, eg met mecum interdum, hiccine , qui Demo ib nem, qui resoriam . quem Pontifices Maxia mi , quem ex universa Europa universus doctis, smorum hominum consensus p Poterine tanta doctrinam inter atque modemum , ct tam fr-ma societas conciliari 3 Sed accipite moderati animi exemplum singulare, quod apud Vos vixydem fit habiturum, quὐdque tamen verissemum eqse , sancti Jme vobis testor atque confrmo . Cum inter colliquendum sermo incidisset de iis judiciis, qua ad communem nudi ostrum utilitatem a quibusdam exteris doctissmis hominiabus de recentiorum aut horum operibus pronuntiantur atque pervulantur , Uendi perhοηοri-
feam ab iis de illo mentionem esse factam. Gidquaritis Θ Adeo illi novum atque inauditum saccidit, ut nihil magis . Atqui viginti amplius anni erant, ex quo tam praeclarum de illo judicium per manus hominum pervagabatur . Tam tum vero abes, ut hujusce laudis commemoratione deIectaretur, ut ex ejus ore quadam animi ο ensis , atque indignatio emineret. Atqui ego, subiratus inquit, vellem nullus hominum de me loquerelar , nullus nomen audisset meum l