장음표시 사용
21쪽
M ista. Graecis pr0prium hoc suffixum. Tribuitur autem
iis adiectivis, quorum comparativi in ιων deSinunt. Attamen pauca vocabula regulam deserunt. Nam in κα- τος superlativi comparativo altera adhibetur terminatio, deinde μεῖστος superlativus non apud solutae orationis Scriptores, Sicut comparatiVu φιεμυν, Sed apud poetas tantum est usitatus, quod c0ntra SuperlatiV0rum ριστος et λίγιστος comparativis ἀρείων et Γ50 poetae soli utuntur. Postremo πρ υτιστος unicus Superlativi est Superlativus caret autem lingua comparati, πρέ0Tl 9νφJ. SanScrita vero vox prathamas haud plane dissimili modo formata Graeci vocabuli πρωτος Latinique primu sussi x quodammodo coniunXit. Sanscritae igitur linguae quoniam mentionem secimuS, 0 loco omni emorandum est Suffixum illud ista
ibi paullo mutatum vid. 0ppii gramin. reg. 1 et 10 l,
a. ischth a sonare. Cuius sormae vestigium in Graeco adiectivo λοῖσθος i. e. ultimus retinere Videtur. Est autem, si Benseti sententiam Sequimur, Superlativus adiectivi λοιπος ita ut contractum Sit e λοίπι- στος, Si P0ttii, aut idem Superlativit aut nostro deri et Zie aequalis, cuius positiVus Stranglicum adiectivum late. 3 tam a. Latina vicissim hic sunt consideranda et maxime quidem Varia, quia compluribus modis huius terminationis Soni Sunt immutati. Nam quum et in Graeca et in Latina lingua in et a litterarum vi vocales praecedente n P, i, excentie mutentur in o Vel a Roman0rum huius suffixi vetustissima sorma erat tumo. Huius exempla quin omnino apud eo ScriptoreS, qui aureae Nocantur aetatis, Sint servata, dubium. o Stumus enim Superlativi origo ambigua est praeterea tradita nobis alia est forma posti muS Priscae tamen eiuSmodi vo-
Quod contra in nostra lingua comparativus quideli er
tere, neque ero superlativus erat este extitit.
cabulorum formae, Verbi cauSa citumus, aut apud grammatico aut in ii Scripti0nibiis aut apud quosdam scriptores talia cupinnies multisariam occurrunt illae quidem, attamen omne ea hoc loco commemorare, in tanta praesertim librorum IISS diVersitate Iectionum, operae pretium non SSe arbitr0r. Unum ero eiusmodi Vocabulum, quo tum ii dico, quod occurrit in lauti Pseud. IV. 2, 7 et IV. 7, 7 postea omnino nun suit usitatum Ortuni Vero Si aut O quot - tumus, omiSS0 postea altero , ut implex continet Suffixum ino, in- Serta a Vocati J. ΙΙ0 suffixum tum duplici modo mutari potuisse manifestum est, nutri littera in s mutata, aut tenuissima vocalici adscita in locum a litterae, quorum utrumque saepissime sit. Ita tres aliae huius suffixi esset
De a vocali in i mutata haec assertosidorus I, 26, 5J: Varro tradidit, Caesarem per i huiusmodi verba enuntiare ac scribere solitum esse. Inde propter auctoritatem tanti viri consuetudinem factam, ut Iaximus, Optimus, Pessimus scribatur. uibus verbis de tempore certe, quo haec lacta Sit mutatio, docti Sumus.
Sumo igitur illud in multis obsoletis vocum quarundam formis occurrit, Verbi cauSa mn Xumu S, quaSOmne poSie SumX Simus praeditas esse infra intelligetur. Eodem denique sussixo pari sum illud, quod
exstat in epuler. Scip. praeditum Videtur. Timo terminatio praecipue praepositionibus adiicitur, unde oriuntur Superlati, citi muS, X timus, intimuS, ultimus, optimus. uorum unu tantum, optimus dico, praepositionis ob SuperintlVuS, 0mpn- rati, caret Sextum autem superlativum insimus his
' Etiam Gothos suffixo tum usos fuisse apparet e Verbis istuma de quo id Griminii Gramin. II. 52), aftuma, astu misis hin dumisis.
22쪽
annumerare necesse St, Si infra, de quo dicium est,
Alia inceria. 0ppio enim ad Verbia in tim exeuntia, ut Viritim, cater Vatim aliaque superlativos esse censenti, Potitu Suo iure, ut equidem Suspicor, obloquutus est, quum accuSatiVOS 0tiu esse malit. Verisimiliorem autem esse arbitror eiusdem oppi coniecturam, conserenda SSe in Superlati Vorum recensum adiectiva legitimus, sinitimuS, maritimus. uibus Cic. opic. 8 quartum aedit imus adiecit. Posti-mu S, qu0d est pro poStumuS, iam Supra c0mmemoravi. Medio timus autem Sicut alia muli a Plautina alba ut dicunt linea signare non convenit sortasse enim praeserenda videtur lectio medio Xumus. - Mutata denique paullulum haec terminatio occurrere videtur in adverbio saltem, quod quam i Sit incertum,
unde originem ducat, tamen e SuperlatiVorum censu reiicere non ausim cs. 0Strum enig Sten SJ. Ventum tandem est ad Simo terminii iionem, novissimam suffixi illius sormam. Agmen igitur ducat
medioximus illud modo c0mmemoratum, quod nonnumquam apud Plautum egitur. Quae o quamvis sit obscura, tamen Festum minus accurate tradere per- Suasum habeo, medioxime esse idem quod mediocre At in medio nobismet est relinquendum Vocabulum. Alii superlativi in simus desinente Sunt maximus et proximus. Praeterea eadem terminatione sui mantur omnia ordinalia quae dicuntur numeralia, exceptis undeviginti primis, itaque vige Simu Verbi causa et nonagesimus oriuntur e Vigint-Simus et nonagint-Simus. Sequentibus autem numeri inde a centesim quasi errore quodam linguae eadem terminatio contigit, quippe quae etiam hac re Graeco Suffixo σιος simillima St.
Ceterum hoc suffixum iis innium adiicitur adiectivis, qu0rum thematis ultima littera esta vel T. uarum litterarum vi is illud suffixi quod sequitur et ipsum in eandem, quae praecedit, litteram mutatur, Sicut eXem-
pli causa e vel sem et sersem otia sunt vocabula vellem et errem. Ac thematum in T desinentium
omnium superlativi in larmantur, Velut nigerrimus, quem in censum etiam inerrimus Superlati,u Venire videtur, qui a Festo idem ac minimus esse dicitur eorum Vero, quae in I desinunt, nonnulla innium, et ea usa tritissima, hac terminatione Semper utuntur,
velut facilis, humilis, similis, alia vero, Verbi eausa agilis, gracilis, docilis hoc suffixum iam
adsciscunt, tum repudiunt et compositam is simus erminationem sibi arrogant. Hocce Vero, de quo nunc agimus, suffixum priscis temporibus latius patuisse manifestum est, si superlativorum isti ei liciis uri et in a- turrimus Caes. B. G. I, 33 rationem habueris, quibus puri me illud a Festo traditum addendum Videtur,
4 tat n. Dicendum igitur est de Graecorum Superlativorum uSitatissimo sus fixo aro. quod quomodo iteratione ortum sit e simplici illo o clarissime perspicitur ratione habita epici τρ ατος, quod est pro τριτος. ES autem
Graecae linguae peculiaris terminatio, ita ut in ceteris linguis quod sciam ne levissimum quidem eiu vestigium occurrat. uamobrem hoc utaxum e demum tem- P0re ortum puto, quo Graeci a ceteri Asiae gentibus segregati iuvas sibi clii Cur0pa Sede quaeSiVerunt. Sunt autem pauca tantum hoc loc notanda, quia omnibus iis adiectivis tribuitur, quorum comparati, in τερος desinunt Nam praepositionum pron0minum Supra
commemoratorum ipsne notiones a superlati, terminatione abhorrent. Contra similiter ob 0tionem SuperlatiVis πανυστατος et τελευτατος Vid. Hesych. S. V. nul-I0 comparativos esse per se est perspicuum. IIutata autem huius suffixi forma est in Voce πι στος ubi Toς Susfixum Verbo 'ogo eadem terminatione iam praedito
adiicitur. Ῥευτατος vero, cui voci inepte sorsitan hoc Sus lixum tribui videatur, eum primitus denotat, qui complurium aliorum ratiun habita δευτερος St, i. e. ulti-
23쪽
mum. ii0 Vocabulum qui a Verbo δευω derivandum putant, exempli gratia ustathius ad Il. et Suidas S. V. δευτατος timeo ne vehementer saltantur. Postremo sicut adiectiva nonnulla utroque c0mparati, sum fixo uti iam supra Vidimus, Sic etiam et egro et τατος terminatio quibusdam promiscue tribuitur. Huius exempla sunt αἰσυστος et αἰσχρo raroς, υθιστος filom. l.
βρadorazoς, αυστα et πυτατα Xen Heli. V, 1, 27J, σεριστος et φερτατος Semel Vero etiam ιστος et simplex illud o in uno diectivo, νεος dico, inveni, ita ut duo superlatiVi oriantur ζιστος ΗeSSch. S. V. et νέατος. 5 istam B. Huius terminaiiunis vestigia vetustissimae sormae restant in duobus tantum Vocabulis sinis limus et dextimus, qu0d ortum SSe e deci Stimus nutumo, quibus vocibus, iani etsi ossius positivo esse contendit, hunc inter Superlativos locum iribuendum SSe persuasum habeo. Ceterum facile coniici potest ad hoc suffixum comp0Situm formandum ultimam potissimum suffixi tam sui inam, Simo nempe, adhibitam esse, ita ut hoc modo existat issimus illud Sitalissimum, quod quamvis sit in omnibus paene adiectivis adhibitum, tamen a prima Suffixorum origine remotiSSimum esse apparet.
Huius terminationis iam supra, ubi de comparaii- vis in στερος desinentibu disputavimus, mentio Stsacta nihilque hoc loco addendum videtur. Denique Verbo innium tetigisse Sufficiat, etiam nonnullos comparativo derivari a superlativis. Huius rei Graecum unicum tantum exemplum ἐκασζερος prompium habeo, Latina quatuor, primore S po Stremior, extremior, proximi Ore S.
De ιιι erarum qu/busdam mutat/onibus.
Considerata modo Iocupletissima suffixorum serie iam recensum instituamu mutationum earum, quibuS, quae Sunt linguarum leges, assiciuntur vocabula adiectis ad themata terminati0nibus uua in disputatione quum et earum litterarum, quibus themata siniuntur, et earum, quibus incipiunt terminationes, ratio sit habenda, et praeterea sit distinguendum inter consonantes et inter V0cales, quadripartitam quaeStionem instituamus ne
Ac priusquam de Singulis accuratius disseram, obiter tangere Sufficiat, quatu0 tantum littera Ira, , , t esse, quibus incipiant ussiXn, quapr0pter multo sa-cilius haec tractari possunt, quam Si plurium Sonorum varietate quaestio molesta caperet incrementa. I. Primum igitur suffixa consonis incipientia considerentur, quae ad hemata in consonas desinentia adiecta sunt. Ubi praecipue n0tandum Videtur, priscis temporibus Latinum illud inus adiectivis adiungi solitum esse nulla vocali inserta, itaque extitisse summus submus h littera Sequentis litterae vi in m mutatii, similiterque imia ex inmu omissa littera n productaque tamquam ad resarciendum Vocabuli detrimentum vocali I. uod Si semper lactum esset, quia saepe barbara quadam Speritate Voces ossendissent, primum in nonnullis, deinde in omnibus consonantibus in morem venit vocatio inserta inter thema et suffixum uti, ita ut Septimus et decimus verba serent, deinde ruma, quod ortum S e brevi ma, denique minimus, quod mimus Sonuisset, Si perinde atque imus esset formatum Eandem terminationem quum comparativo Saepe adiungi dem0nStratum Sit supra, ipsum illius Sus-sixum i nonnumquam hac re adeo mutari intelligimus,
ut penitus sere tollatur. Ita ut inmus sit imus, Sic
24쪽
primus oriri e pri Sinus negari nequit. Eodem modo si plurimu Drmatum SSet, plumu S0naret, qu0dortum esset e Iu SmuS: Sed quum tu ipSum contractum Sit e pleius, ne o nimi mutiletur, Vocalis interposita est inter thema et Susfixum, quamobrem quias litteram et praecedit et sequitur vocalis, haec littera
necessario in E mutatur. o Stremit autem, X tremus, Supremu orta Sunt e po Sterismus ceteris et sicut primu e. g. po Sterimu essectum esset,
nisi mittat T 0nSonae loco D Vocali in penultima syllaba esset poSita. Secundo loco quaeratur, quid fiat terminatione initium capiente a i consona luod si accidit, nonnullas consonas praecedente plane immutatas manere consentaneum St, Velut /ιεuντερος , I φίλτερος, ultra), T 1 ιακαρτερος , Q ἀλ γεστερος) n autem in v mutetur necesse est optimuSJ Porro ante suffixi litteram omissum Videtur in duabus Vocibus Romanis, quo tumus dic et io StumuS, quae orta identur equo t-tumia et D St-tumus. En huius veteris sormae vestigium fortaSSe apud eo Servatum, qui post humus scribunt: ni Si sorte sunt qui ab tumo hoc verbum salso derivasse putent Romanos, ut eum Signiscarent, qui natus esSet 0S humatum patris corpus. In Graeca autem lingua, id quod alibi in Romana etiam
saepissime accidit, τι in s mutatur, qu0 modo e g. πενέσιερος c0ni parati Vias extitit e poSiti, themate πενητ. 0uodsiis consona praecedit duplex illud , ipsa omittitur, id quod sit . . in Vocibu χαριέστερος et τριακο- στος, quae nulla mutati0ne lacia χαριεντ τερος et τριακονr- τὰς Sonarent. Ἐodem modo T ante cinis conver- Sum S in Grερος Vocabulo, quod unde ortum Sit, iis,
qui Graecae linguite solius rationem habent, irorSus ignotum est. ES autem eius etymon ans crita praepositio ut, quae idem significat quod Latinum Sur Sum, litae verbi 0tio in Graeca voce inde prosecta nonnihil est immutata. De Spiritu aspero Vide quae Supra monui. Eiusdem praepositionis vestigia in Latinis voca-
bulis usque, Spiam, Squam manere n0nnulli contendunt, hosce tamen Schmidii opinionis de pron. Graec. et Lat. pag. 96J, relativa primitus suisse haec verba, ne sint immem0res admonitos Velim J. Dentalium nutem quae Vocatur media quum in lingua Romana nonnumquam in I 0nvertatur es. Vocabula lacrima, e Vir lignum J, Drtasse iure suo nonnulli Latinas ei iam Voce ultro, ultra, ultimus inde derivandas putant es Lischi libellum liber die raepositionen pag. 59); neque vero uitii sententia Spernenda Videtur, qui ad vetus illud olle eas voces pertinere arbitratur. H-tra nutem antea ut Sonuis Se Festus nuctore esus Catone Scribit. Denique quod apud Pomponium in origine iuris legebatur ultis tu. iberim terminatione an spraeditum videtur, inserto ortasse alio quodam Suffixo. Eodem modo transertum videtur inter thema et terminationem in Voce βελτίων, quam oppius a radice Varderivandam putat cs eius librum VocaliSinu cet. pag.
Compluribus autem consonis c0niunctis, ne Speriores Soni ossendant, mutationes exilierunt, qua certam quandam normam n0u equi consentaneum St. 0 emodo . g. κύος oritur eo τος, quia consona illas,
quas in Latino Sextus, in Graeca lingua coniungi non licet. Deinde etiam apud Romanos, qui talia non ita m0r0Se reSpuunt, quintus occurrit pro quinctu po-Situm, quamquam haec mulatio non necessaria Videtur es cunctu S). et Vatiam autem C est in nomine proprio uuinctius inde derivato. autem ubi prima est terminationis littera, nili iterae praecedentes omittuntur in lingua Romana atque eam ob causam producitur Vocatis e. g. in Verbo Vige Simu pro vigint- simus. Cunira, et I con-S0ni adiectum , ut supra commemoratum St, et ipSum
' Ut illius primitivam sormam occurrere fortasse in Latina voce uterus, qui proprie significet sursum Potitus censuit in I. I. I. 218.
25쪽
aut in I aut in mutatur quo eniciuntur . . nigerrimus, facillimus cet. Praeterea ' ante M in conversum es sicit , elut in SuperlatiVo maximus. Denique pro X imia ortum Stis propSimu S.
Quod itinet ad ianc uiationem litterarum pS, ut istaciatur paullo Maiiui liceat cli hunc iampum exspatiari. Romana enim clingua ' quum Graecis litteris ζ et hi omnino careat, cunicus restat Ionias ita compositus luam0brem haec littera cillarum vices
interdum sustinet, ita ut S, S, PS, S, VS conVertnntur in X. Η0 m0d is in X mutatur in participio nixu S, qu0d 'Si pro nit Sus, a verbo nitendi: deinde in nominativo Aiax, qui prodit ecthemate Aiar, quamquam ceteri casu huius Vocis errore quasi ita sormantur, ac Sio orium esset e literis S denique exemplum huius rei contineri videtur in esii s. v. gnitus)loco qu0dam bScuro, ubi dicit: nitus et nixus agenibus prisci dixerunt D in X mutatum occurrit in Substantivo maxilla, et mandendi Verbo, quod est pro ad Silla, et DrtaSSe etiam in verbo rixa,
quod haud dissimiliter veri idem est quod Graecum ρις, ita ut rixa et Ii Drtasse unius verbi diversae sint formae PS 0 m0do conVerSum S primum in Superlativo Illo proximus. deinde cim substantivo lynx, quod Π0eser, Vir egregius, laudabili coniectura a radice lup, cui est n0tio divellendi. derivandum putat. I iam
etiam coX SubStantivum, ratione habita nostri uste, Graeci στυς huc quadrare videtur, in quibus tamen Sanscrita vox ad Λ discrepat Porro eodem sere modo atque lynx illud etiam clanc formatum videtur,
quod mea quidem Sententia a radice ab est derivandum, ita ut A convertatur in X et nasalis inseratur, id quod e g. in Latino Iambo, Graeco as βύνco sit, quae ad eandem radicem pertinent. Ita lancem proprie eam Significare puto, quae in Se recipiat, Sc. cibum. Attamen et in lynx et in Ianx vocabulis scrupuli aliquid relictum esse fateor. . Postremo , mutatum Stin x in persectis Vixi, fluxa, struxi et in substan-
livo ni X. uamquam in h0 ultimo vocabulo ratione habita verbi ninguo incertum Videtur, utrum gutturalis an V cons0na Sit antiquior. H. Adiectivorum themata Si in consonam desinunt, suffixum autem Vocali hi incipit, uiatio quaedam sit,
quae grammatici sere omnibus regulam plane deserere visa est et, quamVi Sit maximi momenti, ainen nondum, qu0 modo Sit orta, luculenter est explicata aenim Iocali quum in omnibus linguis, sicut ri ad lubiales proxime accedit, palatalibu Sit annumeranda, sa-cile cum consona praecedente ita conlescit, ut una pa- Iatalis efficiatur. Huius rei quum inprimis Romanicae quae Vocantur linguae, in quibus palatales latissime patent, SeXcenia praebeant X empla, ainen quainquam in manibu Sunt, ne multus sim, huc lo eo asserre displicet. Ad Graeca in autein linguam animum ad Uertentibus occurrunt nonnulla adiectiva, quorum themata in γ , , et , , d deSinunt, quibu quum diungitur coin pn-rativi suffixum c0ν, consonae illae uino vocali huius terminationis ita coalescunt, ut G oriatur. Cuius ei
exempla, litteris illis, in quas heinata desinunt, in exempl0rum fronte ubique positis, haec assero:
alio modo orti videantur, in υν dico et i ει υν, qu0 Subeundein cenSui cadere Statim elucebit. I duobus entini coniuncti quum Saepe alterum omittatur, velut in adiecti-VoἈιεσος, uri esωσσος quod prosectum est σιμ διος), quia
inter duas vocales positum, ubi nihil est impedimento, e g. terminati integra Servanda, semper sere Vanuit,
26쪽
dato ita mihi ortu in Videtur, ut positi Vi ραδιος comparativus adiac0ν, Sicut in illis Xeniplis sit, primum in ρασσὼu mutatus Sit, deinde in ,ασὼ0ν, tum in alioviqu0d occurrit neque ac Superlativia si at o apud Hesychium S. V. , inde Vero postremo iures sit orium. Perinde positivi ιιικρος Antiquissimuri compartiti Vias erat ιικδευν, qui pri illum con Versus est in μισσευν, deinde in iis υν, tum in iis 3ν, 0Si rem mutata Vocali, qua de re infra quaedam sterentur, in sui c0ν. uae ne Potitum et enseium, secus paullulum de his vocibus Statuentes ossendant quRESO. Κρείσσcu comparativus cuius Ionica sorma est κρεσσέυν , quoniam perinde atque illud stlσσc0 Drmatus est, facile credi potest, Sicut ιεδευν e ιίGGc0ν, κρεk0ν substantivum inde ortum esse, ita ut primitus validiorem Significet. Confirmatur haec opinio et usi athii sententia, qui hoc modo illud se habere putat, et nostro Substanti Vo herr, quod primitus comparativum fuisse nostri diecit, heli plurimi consentiunt. Attanaen tuum ceteri casu huius Vocis, e g. κρείοντος, liter Di mentur, hanc coniecturam in dubium Vocemus et participium potius quam comparativum Vocabulum esse statuamus necesse St*J.
Duplex illud o qui dentale esse putant, nullo m0do, quomodo ortum sit e κι et χι , Satis intelligunt. Intelligitur autem facillime, si, id quod ei iam Benseius WurZellex. . 211. contendit, palatalem esse Statuimus aut nostrum Sch aut ans critum S sere aequipa
rantem. Sed hoc nos deducit ad aliam quaestionem. Consentaneum est enim, imprimis magistratus, duces Eliosque id genus homines com Iiarativis aut superlativis significari, cuius generis verba Sunt Πουμος, Πέπος, Πρυra νις, OStra herr obers cet. t que rogatos velim viros doctos, num Vocabulum Πρειγιστος, quo
significatur Cretensium quidam magistratus Πρεθισro ἔa ευνομί- ας commemorantur in laedere Latiorum et Olontiorum in Boeckhii eorP. inscr. p. 398, 57. inter superlativos reserre sciant. In hoc enim cardo rei versari videtur.
Contra ubi thema adiectivi in desinit, quia bo-
ealio multo coniunctius St, quam illae quinque litterae Supra commemoratae, alia si mutatio. Est enim in Graeca lingua alia quaedam palataliS, cuiu Sonus medius est inter et inter , quia et I litterae simillimus est et g consonae non dissimilis: nam eundem locum tenet in litterarum Graecarum Serie, quem conSona in Romanarum. Z litteram dico, aut Francogallicae palatalis, aut Italianae et Anglicae paullo durioris sono prorSu aequam. Haudquaquam enim istactum este δ, quod ii, qui quomodo ortum Sit plane sunt ignari, contendunt, ratione tantum habita et Doricarum quarundam vocum formarum et Verborum nonnullorum ita oriorum, ut e g. 'A9ζνὰζ essicitur. Ita necessario sit , cuiuS Xempla Sunt tir, poet pro
otiγίων, Thessalice, Aeolice Ionice Eustathio auctore pro λίγος et suκρος Det ιιείζων Aeolice sασσc0ν, Hesych. S. V. ιέττον), quod Si pro ιεγίων. Alia huius rei exempla in ingua Romana exstant. Ibi enim quum loco
Graecies adhibeatur, id quod e g. sit in vocibus Iu piter αῖς θ iugum fi γον). tum quod a radice
verbi ζέω est derivandum) maior comparativum e
censemus, neque Benario in clibro suo oemi scheLaut Iehre pag. 202 quaerenii, utrum radicis huius ultima littera omissa media an aspirata fuerit, omnino respondendum eSSe putamus. Nuae quum ita se habeant,
etiam peior comparativum ortum SSe e Pegior autumare licet. Hoc vocabulum primitu rem quandam significasse, quae Sensibus percipi poSSit quum consentaneum sit, peior nihil aliud suisse puto ac πασσων illud Homericum, ita ut primum ignificaVerit crassum, deinde rudem et hebetem, Id quod verba παχυς et crassus eadem significant. Positivum igitur esse puto adiectivum pinguis, quod idem esSe ac παχυς ad unum omnes consentiunt, ita ut inter comparatiVo pinguior et peior eadem sere ratio intercedat, quae in-
27쪽
ier mingo et meto. SuperlatiVum alitem pessimus quod attinet, qui orius Sit e peg- Simia dubito, nam peximus quominu diceretur, nihil erat impedimento, sed contractum ut e peiuSSimu S. Haec Verba quia praepositione per deriVanda putent, caVeant, ne vehementer saltantur. Praeterea necesse est ad Stabiliendam hanc sententiam, etiam alia Verba ominari in Graeca lingua, in quibus aut aut ortum Sit ι Vocali cum consona praecedente coniuncia. Ac quidem hoc modo ortum est in is syllaba, quae St pro ια in πεζος adiectivo πέδιος ), in πιυς SubstantiVo pro Ari)ς, ii Serta e vocali tamquam guna quod V0eatur, id qu0d eodem modo sit in anserito jaus et id genus aliis. At ne singula captemus, ubi totiu regulae cuiusdam mentio potest iniici In Verbis enim palatales hoc modo saepissime oriri persuaSum habeo. Considerantem enim Graeca Verba in os desinentia neminem fugit inveniri quidem sat multa, circiter triginta exceptis desiderativis in σει o desinentibus, in quibus ι illud aut vocali aut liquida praecedat, Sed perpauca tantum, in quibus sit muta quaedam rante terminationem . posita. Eiusmodi verba quia olim in lingua Graeca procul dubio fuerunt, in his cillud cum muta praecedente coaluisse consentaneum est, ita ut palatali essecta sit, ac quidem saepissime, ubi media, s Saepissime, ubi tenuis vel aspirata praecesserat'J ostra igitur sententia ortum est βήσσco e Vtico, τρισσω e φρικὼθ λίσ-σosta e λιτίo1ιαι, κορυσσc e κορυθίου, κλάου λαγίω, φραζω e Ieadico. Muae Sententia Verisimilior redditur comparatis nonnullis Graecis Verbis cum Latinis ex eodem sunt prosectis. Ita poeticum φυ ros ortum e p
Neque vero hoc semper sit. Nonnumquam enim in quihusdam dialectis haec regula deseritur. Ita . . auctore Eustath. ad i. ' 572 Tarentini solebant invicem ζω et σω terminationes
quod rugio, ιυὶ os quo mugi 0, quod Sedeo quod
fortasse est pro Sedio), σαττc quod Sarcio, φρασσω
Huius rei rationem qui habet, lacile perSpicere potest unde Graecae terminatione cis et σω in ortae, quarum ἀνάλογα frustra quaerimu in ceteri linguis. Ea tantum Verba, quae in P et ζω desinunt, huc non pertinent, quia in his ortum S e mero I. a autem verba Graeca in co desinentia, quae reStant muta aut gutturali aut dentali praecedente, haec tantum sunt: primum dico, ico, ics, φθίco, ubi omiSS hac mutatione cavetur, ne monosyllaba fiant Verba, deinde ἐσθίco, ubi palatalis negligitur propteris praecedenS, denique dico
tivis deriventur, palainti adhibita obscurum redditum
eSSet, unde orta in Uerba. Postremo abialium obiter est mentio acienda. Hae enim neque ante comparativi terminationem re0ν inveniuntur et ante Verborum SumiXum os occurrunt, nisi semel tantum, quod Sciam, Scilicet in Verbo πίομαe. Radicibus enim iis, quae in labiales Xeunt, nono sed est derivandi causa adiectum e. g. τυπ-Tc93. Huc mihi cadere videtur, quod nobis traditum est, Aeolios saepe usos fuisse Verbis in Ico Xeuntibus, quae in ceteris dialectis praedita sint terminatione πτω. Hoc sane non ita intelligendum est, ut Vetere grammatici dicunt, πτ SS in conVerSum, Sed ita, ut horum verborum radicibus apud cetero Graeco τ litteram, apud Aeolios autem ι adiectam SSe Statuamus. Attamen in his restricti acquiescamus, quamquam nonnulla restant dubia.
Sed redeamus unde profecti Sumus. Mutas igitur sequente ι saepissime in palatales mutari intelleximus, in liquidis autem illud non accidit, quia palatalium usus in lingua Graeca et Romana minus Iate patet quam apud Francogallos, ubi etiam' conSona . . in Vocabulis ange et songe damniarium, omnium)in palatalem convertitur Contra in veteribus linguis 3
28쪽
nonnulla alia, quamVI minoris momenii liquidis terminationem praecedentibu inccidunt commemoratu digna. Ita . c. ιι αλλον ortum SSe e ιαυον, quod apud Hesychium exstat, Omne persuasum habent et ancob rem vehementer mirum est, quod Dorienses dixisse stάλLον dicantur ortam enim puto hanc sormam errore quodam grammaticorum μάλιον et φιαλλον Voces temere miscentium. Simili Modo ,αὐρco vox Dorica videtur καρσσtu formit uni Bin truxisSe originem, quod ipsum καρτlco credas c0n Versum eque id negligendum est, quod ι vocalis suffixi interdum loco mutato in syllabam praecedentem inseratur ita lacium est in comparativis διιείνων et χειρ 0ν etsi ab Hesychio alia forma χειρu0 S. V. tradita Sit) Saepius vero hoc accidit in Graeca lingua ita enim εις terminatio verbalis in Vetere σι, siέλαινα semininum e s ελύνια soni litterarum transpositis orix Videntur Quibus similia esse arbitror Latina minor et primores quae Sunt pro minior et primi ore S), quamquam Vocalis itiam in aliis verbis omittitur i. g. in Vocibus parentes et sententia 4 quae sunt pro pariente et sentientia) smico autem comparativo alia de causa ει diphthongus est: luto enim hanc diphthongum una esse quod vocatur Simplici vocalis , ita ut hic comparativus perinde sit sormatus atque anseriti schepijas et Ischo dijas positivis Ischipra et a schu dra ). Etiam in αρείco comparativo una Videtur inesse, quod anseritam Vocis formam vari jans plane descit huius vocabuli prima littera accuratius SerVnta videtur in Vocabulo ορείονες, quod Hesychius idem significare tradit atque νδρες). Eodem modo etiam χερείων Dorice χερ ευν hortum esse arbitror. χείζων ve-
labam una esse puto vocalis positivorum, quamvis hoc loco non necessarium sit, id quod in aliis verbis accidit, ut ar contra re gulam in a convertatur.
ro et κρείσσ 0 cur eadem diphthongo tantur non liquet locus est enim sane lubricus. Nam in eorum Senientiam, quio vocalem transpositam putant, ire nequeo, quia in istis litteris illam iam contineri statui:
contra OS, qui una SS arbitrantur, oportet ι Vocalem in voce tείr 9 ex , in Vocabulo κρείσσων autem exis vocalibus ortam putare.
III. Si vocalis est ultima littera hematis, eonSona prima terminationis, nihil sere impedire Videtur, quominus nulla mutatione acta suffixum themati adiunga
cetera. Alia elui τληλοτάτc et ἀγχοτέρc a fictis qui, busdam positivis in o desinentibus derivantur, quorum alia vestigia non exstant apud ScriptoreS. Attamen, quum in Latina lingua Saepissime thematum ultimae Vocales omittantur, tum ante simus terminaiiunem hoc semper occurrit, quomodo orta Sunt . . niger-rimu Set facil-limus, quorum loco nigro-Simus et facili- simus cum ceterarum linguarum consuetudine magis congruerent. Itaque lev-iSSimus Superlativum
sicut etero eiusdem sigurae ita ortum puto, ut ad Ie vi thema omissa ultima vocatio adiiciatur is simus terminatio, cuius originem Supra Xpo Sui. Quare Potti de hac re sententia paullulum discedere ausus
sum, qui in libro laudato Vol. I. pag. 92 haec tradit: is In den meiste lateinischen Superlativen, . . levis- C simo, is dem 1lhythmus u lebe nacti dem Schluss-buchstabe de Grundlarm oppetunides Consonanten
Contra in lingua Graeca multo pertinacius illam
vocalem retineri meminerimus negligitur autem nonnisi interdum praecedentibus Vocalibu ι, ι, ει, quod Sirat, in nonnullis vocabulis hac omiSSione a Veliar, ne Vocalibus nimis abundent voces. Praecipue haud raro αι-
τερος P0nitur pro ιoτερος, id quod accidit . . in comparatiVi γεραίτερος, παλαίτερος, περαίτερος HeSyeli.
29쪽
s. Θ πεπαίτερος. τερος autem X υτερος ortum, quamquam magnopere scrutatu Sum grammaticorum
libros, tamen in tribus tantum Vocabuli inVeni. uorum primum est M. ιτερος, quod St 0Situm pro ζιω- τερος, lierum δεξιτερος Homericum. Custathio auctore ad Il. λ 377 ita formatum, 'να εξοιιοι coe=ῆ προς τοGντίθετον ἀριστερόν, tertium denique πρ ωτερική Sc. συκῆ h. e. φερε πρευιον καρπον, ustath ad Il. 8 303, es. HeΝych. S. V. J, quod Si pro πρ 0ιτερικq, quod ipsum primitu πρ 0t 0rερικὴ sonare debebat. Postremo είτε- ρ0 pro ειότερος in una tantum Voce inVeni, θερείτατος dico, cuius positivus est θέρειος. Ab hisce exemplis si discesseris, numquam quidem omittitur thematis ultima vocalis, interdum autem mutatur. uod accidit primum ante Sussi Xum oς, ubi praecedens in a mutatum videtur, ne ierni o vocali
quod illorum ἀναλογίαν sequitur. uod si qui nutumet,
SerVatam potius esse in his Vocabulis a Voctilem antiquiorum alibi semper in o mutatam, nullus huic repugnare conabor. Alterum autem, quod commemorare tudui, multo latius patet. Sequente enim SussiX τερος et praecedente brevi 3 laba, O vocalis Semper sere iii os mutatur. uod primum pud poetas usitatum fuerit neceSSe est, quia quas uor rex es syllabae una coniunctae ad hexametri rhythmum non suissent nccommodatae. Sed et pud poetas quaedam vocabula hoc modo produciam praebent nonnumquam illam vocalem, in quibus longa syllaba praecedit, et in soluta oratione in quibusdam vocibus productio illa negligitur. Id quod
praecipue accidit in Vocibus κενὸς et στενός, cuiu comparativus cum Ionica verbi forma GTεῖνος magis congruit. Aliter vero vocalem productam esse in VocibuS ιυχοίτατος et παροίταιος olim putabam, nunc vero Potiti
casibus derivandos censet. Certius Vero πριυτος et Doricum πρατος praep0Siti0ni προ et 0mparativi προ- τερος Vocalem producunt. Adde Vocem πρυτανις, in qua tertia vocalis adhibita est, Si a Voce πρωτος Si derivanda, de qua re L elcher ad Theogn. Mu-iantur autem o et co etiam in liis vocibus, imprimis Aeolicis, in υ vocalem. Cuius rei haec exempla assero: ὁ3ιν1t u fit 3ιος , ργυρος αργός), Mi. ινρος αλ ιος inu Sit , cuius sem. r D, νυ/ια Aeolicum unde e g. ἀν υνυlto derivatur), συφος Aeol. σοφός ), ἀσσυτερος ἀσσότερος ), γυρις, παννὶγυρις ἀγορα). s. de huc BGie si librum de Aeoli sche inleci. IV. Duarum vocalium, quaru in altera ultima ille-Inniis, altera prima terminationis est littera, semper illa pri0 omittitur, si non ad radicem, sed ad thema tantum pertinet. Ita omittitur o e. g. in is cibia prior, gratis SimuS, καλλί 0ν, κύλλιστος, i in vocabulis Sun Vi SSimu S, quσιος υ in Verbo a δίευν In Latina nutem lingua omnibus adiectivis antea in ta desinentibus i diectum esse inter omnes constat, ita ut e Graeci Vocabulis βαρυς, παχυς, βραχυς Lilaus a Sintoria gravis, pinguis, brevis quod est pro reg- vis). Attamen restant in lingua Latina duo compar livi, quorum positivi in cognatis linguis in ta desinunt, quae vocalis hoc loco a linguae Ilomanae indole aliena Dri RSSe praecipuum adiumentum suit, cur positivi Latini
Vnnuerunt. Drum comparativorum alter est cior,
Grnec coκίc0 aequalis, ita ut cyor forma b eruditis iantum hominibus perperam sit capessita. Alter autem est melior, comparativo mollior nil sormam sere ne- quuS, qu0rum p0Sitivum esse Sans critum adhu eiusque neutrum Graecum ιεθυ inter omnes constat, ita ut in comparativo mollioris illius vestigium secundo I Sit SerVaium, in altero autem melior, sicut in ocior comparati, omissum Sit Semasiologiae denique est
' Malim enim localem quam locativum hunc casum appellare, quia Iocativus Iocandi casum nescio quem signisicare videretur.
30쪽
demonstrare, quomodo linguarum naturae consentaneum sit, ut hoc modo verborum notiones mutentur.
Contra si radicis ipsius vocalis est, id quod rarissime accidit, prima suffixi vocalis si omittitur, nisi, Sicut in superlativo πλεῖστος, diphthongus Ormari poteSt. Huc reserendum isto στος, a Sans crito 'k deri
Praecipuae autem hoc loco commemorandus est comparativus plus, cui sorma est singularis Radix enim quum sit te, quae occurrit in Vocibu plenia S, impleo et adiecto suffixo ius efficitur pleiu S, quod omisso sonat pleus Haec forma tradita est in
Plure occurrit, quod Lanet ius idem esse quod flores perperam interpretatur Unde contractione usitatissima ples efficitur, quod mutato M ita, inter duas vocales et in voce plera occurrit, qua FeStu PacuVium SumeSse tradit, et in verbis plerique et plerumque in-Venitur. Huic simillima est alia forma, plis dico, quae in superlativo ilis ima occurrit, quem Idem Festus apud priscos eundem fuisse qui postea plurima auctor est Praeterea leus illud alio modo terminatione integra Servata contrahitur, clix ut plum comparativus postea usitatus oriatur. Inde derivatus est superlativus plus ima, qui et apud Varronem legitur et apud Fe-Stum, ubi in quibusdam codicibus illius ilis ima loco inVenilur Postremo inde ortus est Superlativus plurimus Denique in C. de Bacc. ploirum e i. e. Iu rime traditur, ri vocali in o diphthongum mutata cf. ibidem titilis et oitier) qua de re es Benarium egregie disserentem in libro suo noem Lauti pag. 59. sqq. M autem vocalis postea non Solum in neutro, sed etiam In masculino et deminino generibus locum
obtinuit, id quod fortasse, ut Menarius a. l. pag. 62. assert, praecedentium litterarum I vi essectum est.
De eomparationis graduum metaplasmis.
Exensatione primum opus est quod OV verbo Germanice dicerem ComparationSmetaplaSmen usus sim. Nam quum in declinatione metaplasmum ita desiniamus, ut aliud hema sit nominativi aliud ceterorum casuum, quia casuum in declinandis substantivis eadem ratio est, quae graduum in comparandis adiectivis, meo iure mihi videor statuere comparandi graduum metaplasmum ibi esse, ubi aliud thema sit positivi aliud comparativi et superiativi. Comprehenduntur autem hoc loco multa, quae in grammaticis omnibus regulam deserere viden
tur, qu0rum νc01ιαλίας tamen n0 carere certis quibus-
dam causis pro parte virili demonStrare aggredior. Omittenda autem hic videntur ea, quae Supra attulimus de thematum ultimis vocalibus apud Romanos Saepe neglectis, quod quia in universa lingua Latina
sexcenties accidit, videtur in Sonorum tantum mutationes cadere neque inde coniici poSSe, suisse quondam in litigua Latina positivos his vocalibus carentes. Contra in Gi nec lingua quia ista conSuetudo numquam fuit, φίλτερος comparativum et Superiati Vum φίλτατος saepius usitatum huc refero, quos ab antiquiore quodam positivi themate in consonam desinente deriVatos puto, ita ut 0stea φιλος, cuius Vestigium maneat in compa-ῆ . rativo pulcων, postremo Vero positiVum φίλος, solum apud scriptore Servatum, ortum esse Statuam. Ceterum etiam φHωτατος superlativus ab Hesychio sub voce traditus est. Perinde vero ac pila ατος a poSitivo pia
λος, etiam φαάντατος Hom. Od. ν 93 a positivo φαμεννὸς videtur derivatum. At accedamus ii maiora. Duae enim comparativorum Graecorum terminationes, μερος die et στερος, quarum usus primo tempore arctioribus circumscriptus