장음표시 사용
521쪽
ue i, INSTIT. LIB. IV. IT XIII.
dum. l. IJ. 2. D. quarum rem actio non dat. l. o. D. de jurejur per exceptionem iurisiurandi, sicuti actor e contrario per actionem ex jurejurando 4niquum videatur id velle de cive Romano praesumere. l. 2. . I S. D. de rejur verum solummodo inquiritur utrum iuratumst quod adversatius id sibi imputare debeat, qui adversarium judicem in propria causa elegerit Li. D.quarum rerum actio.vel potius cum eo transegisse l. i. r. l. 23. 3 3 D.jurej. Neque obit. l. ait praetor. D. de jurejur quae videtur indicare per iustu randum actionem ipso jure concidisse Ves enim d. l. accipienda est de jure naturali, quod potissimum respicit praetor, qui suo jure ex aequitate sorte denegabit actionem, modo constiterit juratum esse. Ves intelligenda lex obiecta de tactu, in quantum eo inspecto nulla superest actio, ut quae
exceptione elidatur,&perimatur vid. Zanger de excepi pari. s. cap αZoe Loquar rerum actio. n. 2.3. Ii Exceptis Res Judicata cur dctur r. Quae sint ejus requisiti . Irem si in judicis. Si tecum actum sit in judicio&Beris absolutus, quia
sententia non est modus naturalis vel civilis tollendae obligationis.l Julianus. 6o. D. de indeb condict. quanquam uis quae sola juris ratione constant jus faciat. l. Papinianus M. fin D. de inoi T. testam. stricto jure denuo adversum te agi potest. S. 3 hoc tit. l. i. Julianus.l. a. seqq. D. de excepi rei iudi c. sed tamen propter rerum judicararum auctoritatem.l.63. I. cum praetor. D. ad Trebell. Sit aliquis est i litium finis. l. r. Cod. dere judic per exceptionem rei judicata juvaberis. s. s. hoc tit. Quod ita accipiendum est, si fueris liberatus Mabsolutus, non tantum ab instantia, verum insuper ab actoris intentione. Sic ut sententia in rem judicatam, utiloquuntur, transiverit, id est appellationis vel aliud remedium non super-st Zoes. D. de cepi rei judic. n. s. Non autem locum habet ex parte actoris haec exceptio, si quando reus est condemnatus ut cui ex re judicata competit actio, ne aliter sententia, per quam hoc in casu est quasi novata prior obligatio ipsi prorsus seret inutilis. l. ii. in fin D. de pecul. l. 6. s. sia D. de re judic. f. Et ideo ip=jure de eadem re J Exceptio rei judicatae, quae perpetua est kperemptoria in rem, non aliter competit, quam si haec tria concurrant. i. Ut sit eadem res, vel quaestio, vel lis de qua secrat actum l. s. . II. I. Item Julianus. D. de excepi rei judic vel idem iis, puta eadem scobtus quae petita. l. cum quaeritur. I 2. f. r. cum seqq. D. d. l. 2I in princ. D. d. vel eadem res, jam aucta, vel deminuta, vel pro parte postmodum
522쪽
leuta, vel ejus accestio, quod antea in eundem fuerat deductun . . . cumri . LIq. in princ.&g. . l. 21. . r. D. M. L cet si s alia sorte actione, vel alio modo petatur. LI. 6. 7. 8.I. 23. D. e 'si nodo non alia ex causa petatur l. 7. 3 ex fructibus D eod. Aro in summa D. eod. sit n. s. Duaren eod. tit c. sin vel si modo res quae petebatur antea alturi rei accedebat, cui juncia, ut quae postmodum dissoluta peti sepalatim potcst. l. 7 in fin prisc. ων in caementis D eod. Ut sit eadem petendi causa; quod ex origine petitionis erit estimandum. l. o. o. F. eandem i. q. in princ. l. IT D. eod. Eis quidem actione in rematium fuerit, omnes causae una petitione videantur expressae, ut postmodum agenti si obstatura exceptio. l. 3. H. D. de adquir. possSi vero actione in personam, ea locum non sit habitura quod ex una causa petitum, ex alia caula post inodum peti possit. l. non est novum. D. action empti. i . f. I. 2. D. de excepi rei judic. ibique Gotheseaed. innot .vid. Oldend. traci de action in tertia divis n. 3. Ut sit eadem persona, sive principalis sve in eius locum succedens, st. q. 9. II in princ. us Julian. f. fin. l. 28 fin. D. de excepi rei judic. sve ejus nomine agens Qualis est tutor, curator ,procurator. c. d. l. LIPlura qui volet circa hanc exceptionem, consula Carpoli cauret. Is 8. Cujac in l. q. D. de excepi. rei iudic. libr. o. Pauli ad edict. D neli. 22. comm. I. ibique Hilliger Petr Fabrum I. semestr. c. 2I Zan-
I. Exceptio alia est peremptoris, alia
2. Quae appellentur Exceptiones Li
s. Natura Dilatoriarum explicatur.
q. Quid Moribus APpellantur autem. Prima exceptionum divitio in antecedentibus fuit proposita, secunda hic traditur, a fine seu effectu desumpta quod alia cxceptio sit peremptoria, alia Vitatoria. Illa perimit seu interscit negotium, finalis est, quae nihil amplius post se reliquit exa in inandum. l. s. D. hoc tit. l. fin Cod. in quibus Cod in intes r. restit. Qualis est pacti, doli&c vid. Tanger de cepi. p. 3 per tot Haec quae laedit vel vulnerat causam, negotium ditari, inuecisum Mimperfectum relinquit. l. 22. cum seq. D. hoc tit. Illa etiam appes latur perpetua, vel quia semper locum habet, omni tempore objici potest, qualis est doli, pacti de non petendo&c. vel quia intra legitimum&illi praescriptum tempus objecta, in perpetitum agentem repellit,qualis est exceptio non numeratae pecuniae. Qvqsi intra biennium proponatur, semper obstabit, adeoque omnino causa erit terminata. Vel denique quia in omni tempore,in omni parte litis,
523쪽
si INSTIT ' LIB. IV. I T. XIII.
arste post litem contestatam, usque ad sententiam opponi potest Ru las sunt omnes perem thrue. l. 8 C ' EM tit licet canoniliadi post e
clusionem in causa eas auditi nolint vid. c. cuin dilectus. 9. des d. instruiu. Etiam quandoque post latam sententiam, non quidem ut eam impugnent, verum ui condemnationem minuant, ut impediant ex ecutionem . . Nesen
Quales sunt Vellejani , MacedoZiani, Compensationis cuc. l. II. DMaced I. . cond. Comi os via capyc. decis isa Neost ad curiae suprem deci l. 96. Quales etiam sunt, quae ad judicii solemnitatem respiciunt. I licet. ibique Sichard Cod. deprocur Gail. 2. obs io 7. gnom.
Sunt tames in e peremptorias quaedam exceptiones, litis sinit quaso P. ytum appellant privilegiatas, quod impediant litis ingressum.
Quae ad illum flectuin antellioni Ajbtestatam sunt proponendae, ir bau. la in continenti. Quales sunt rci judicatae, transactionis, jusjurandi, praescribtionis, aliaeque plures. Bartol. 3. l. iin n. s. D. pro suo C. I. delitis contest in 6o Jason post castrens in l. nam S. D. de jurejur. Haec , puta culato taexceptio, etiam appellatur temporalis, 'uias ' subiecta, ad tempus haei vescisteri actionem , non tollit, ut exceptio pacti temporalis dic M. ib. hoc tit. s. 3.inlin. D. ἡ . quia non in omni parte judicii opponi debet verum ante litem coἀwstatam Luttamen post
caua probari sussiciat. l. 9. Cod hoc tit. l. I9. Cod de prolat. c. pastoralis. de exception. Quod iti tantum veruin est, ut si advocatus post litem contestatam mordicus eam pro lave velit, Hri libra multetur l. pen Cod.hUSisi . Ea vero dilatoria exceptib, quae est sori declinatoria vc procuratoris vel alia quaevis 'quae conccinit iudicii constitutiones, puta locum, persona: in tempus, non Altitia ante litem contestatam alleganda venam ctiam obanda est. l. licet. l. ita detinum. Cod de procur lopeia sn. d.
dicium proponere licet' ' Quid seni in reus igitora verit eas sibi compere 3 l. sta Cod si a non coinpet. Quid si tecens su et in foliae s spectent procedendi moduin, si de quibusdam postea propone dis reus suetit protestatus Quoniam de jure civili non omnes simus allegare tenetur. l. 3. 8. D. hoc tit. ibique Gothes r. Wissenb disp. p. 23 vol. 2 n. 7 vid. c. i. de excepi.
524쪽
novisse. 7. Vad DD. apud H*nonini spini . n. 13. Qui plures habet exceptiones, eas omnes smul semel tenetur pro a. psnere,' una litem contestati, ordine taliam concludehdo. Nisi sint mepti e luis ingreri miniinpedientes quibus linitiorari licet talae litis contestatione ins MI obLao oo Damhaud prax. civit. c. I 39. ibique Cod. hoc. tit. Gudet. . de iure novisi. c. 6 7. 8. Ordin Cur Provinc Ultra rubric de mod procedat. tie. 39. statut Hisae thritit. Is artic. s. vid tamen Imbert. I. instit.
serens. 3I. I. Declinatoria Persona Exceptione explicanturia Procurator, debet esse infatinu.
PRaterea etiam ex Persona J Dilatoriae vel declinatoriae exceptiones per r. sonae contemplatione sunt variae, vel enim si jLlicii vel proculi o. tis. l. r. infin. l.3. de hoc tit Iudicis, si inconi iislandicatur de quavid Alciat. in prax. lusi. utriusque in Princ Procuratoris: si minor fueritannis i 8. quia legitimam personam non habet standi in iudicio l. i. de postul Si Miles,quia Blummodo armis vacare debet. l. iue Cod de re mihi libr. I l. militis. Cod. de procurat Nisi tamens verteranus, is in rem suam datus, nisi si cum eo con estata, nisi causa sui muneris postulet, nisi patris, vel matris, vel uxoris tueatur libertatem. a. filius familiasti veterani. D. de procurat. l. s. D. de liber caus arg. l. 8. D. D. de accus. Si
certis personis postulet. l. sarminas. D. de procurat. .3. D. deliber causi. quia te Cod de urat Jω tutel. cffc. I. ιβ. n. . de appel. recap. quila iure civili pro millonab
cas tem, munus odire vol remisi, uum est ut ainen pro Crpso agere non prohibeatui. l. i. si. . D de pitui. y od utrum per Iustimia miri stublatum sit dubitaturi Misinestantium
525쪽
ratoris ratione colligere licet, ne insuit, dum de his altercatur, ipsus e. gotii disceptatio proteletur, id est differatur. Ut tamen judicis officio in Gumbat uisamem pro adio agentem a judicu limine repellere. Nisi quispiam cium Alciato malit distinguere inter modicam vel levem , Magnam vel gravem infamiam pusilla objici nequeat, haec possit vid. Alciat in prax.jur utriusque tit quae objicient Procuratori. Plura de exceptionibus,rite ex Rebusso Oidendor Ne t. de Monte Albano Uranii lecturis, Martino de Faho, Inhocentio quartocentiensi, Lanstanco de oriano. Mollivus G ut C A NON IC o. Quidquid de jure civili circa Procuratoris conditionem disputetur, id de moribus certum est, etiam jure canonum, infamem non posse esse procuratorem. Quod in tantum verum est in impetii Camera suprema, ut ibidem nemo admittatur, nisi si juris doctor , vel licentiatus, quamobrem etiam statuunt procuratoris officium non derosare nobilitati. c.infames. 3. q. 7. α qui episeopi. . Tiraqueil de nobilit. c. so Argentr. ad Brit. tann art. loo Gail. r. obLA s. n. 7. Gregor. Tholos. Synt. jur libr. s.c. . Gudet. de iure novi s. c. q. anger. de except. p. a. a. n. ies Io 2. Ios. Goris ad consuet Velav. c. I 6 artic. 6 in gloss. p. 27 i. Ordin Ca-nerat imperii.
INterdum evenit, ut exceptio, quae prima lacte justa videtur, tamen inique noceat; quod cum accidit alia allegati ne opus est, adjuvandi actoris gratia, quae Replicatio Ocatur quia per eam replicatur, dique resolviturjus exceptionis veluti cum pactus Est ali ita cum debitore suo, ne ab eo Pecuniam petat, deinde postea in contrarium pacti sunt, id e stoli creditori petere liceat si creditor agat, excipiat debit utita demum condemnetur linon n En s s. E eam pecuniam cet editor petat, nocet ei exceptio .convenit enim
526쪽
eludi, replicatio ei dabitur ex posteriore pacto convento. I. Rursus interdum evenit, ut replicatio, quae prima facie justa est, inique noceat. Quod cum accidit, alia allegatione opus est, adjuvandi rei gratia, quae Duplicatio vocatur. Σ. Et si rursus ea prima facie justa Videatur, sed propter a- liquam caussam actori inique noceat, rursus alia allegatione opus est qua actor adjuvetur, quae dicitur Triplicatio.
Quarum omnium exceptionum usit interdum usterius, qtiam diximus, varieta negotiorum introducit, quas omnes
apertius exDigestorum latiore volumine facile est agnoscere. 3. Exceptiones autem, quibus debitor defenditur, plerumque accommodari solent etiam fid utaribus ejus, recte quia quod ab iis petitur, id ab ipso debitore Deli videtur, quia mandati judicio redditurus est eis quod ii pro eo solverint. Qua ratione sis de non petenda pecunia pactus quis cum reo fuerit, placuit perinde succurrendum ene per exceptionem pacti conventi illis quoque, qui pro eo obligati sunr, ac si etiam cum ipsis pactus esset, ne ab eis ea pecunia
Peteretur. Sane quaedam exceytiones non solent his accommodari. cce enim debitor ci bonis suis cesserit,in cum eo creditor experiatur, defenditur per exceptionem, Si bonis cesserit. Sed haec exceptio dejustaribus non datur ideo scilicet, quia qui alios pro debitore obligat, hoc maxime prospicit, ut, cum facultatibus lapsus fuerit debitor, possit ab iis, quos pro eo obligavit, suum consequi.
Replicatio ex aequitate introducta, non ipso jure tollit exceptionem. lNterdum evenit. J Ut exceptio actionem, ita replicatio nova actoris allegatio, ipsam exceptionem plerumque elidit. Ut replicatio sit contraria exceptioni, Mouas exceptionis exceptio.
tua princ. hoc. tit.&ν. I. l. a. . replicat. l. 22.4. . . de except. l. t. Io Cod. cod. Cujac Parat. D. cod. Dixi exceptionem plerum-
527쪽
que replicatione clidi, non semper. Nam adversus exceptionem iurisiurandi doli mali replicatio nisi duobus in cassibus. I. I. Cod. de rebus credit. l. fin Cod. cod. non admittitur. Idque ut esset aliquis sollicitudinis. ela litium finis. l. s. D. de except. Donet lora comm. IV. duci q. comm.47. Eadem vero quae exceptionis ,replicationis est causa,ipsa aequitas. Quoties enim ea postulat succurri actori, ei dabitur replicatio ad oppugnandam rei exceptionein in princ vessi sed quia instit hoc tit. Nam sicuti exceptio non ipso jure tollebat actionem actoris, ita nec replicatio pacti, vel que alia, tollit ipso jure objectam rei exceptionem. Quoniam non ut
stipulatio per posteriorem stipulationem tollitur ipso jure ita pactum prius per posterius. Illa quippe cana habet vim a jure civili, non item pactum quod quidem tollit prius inspecto jure naturali, non tamen juraci vili. l. r .
. 2. D. depac'. l. 93 9 naruralis. D. de solut vid. Duaren. tit. D. de paci. c. r. Coras. I. Misceli. I. 4. Miscell. 6. Raevata. r. varior 6 Fa
cti in Io. controv. 7. . I. 2.
i. Diluitur Objectio in L. a.d. 3. De I 2. Mores explicantur. Excepi. RUrsus. J Ut replicatio quae actoris est, exceptionem rei elidit, ita eam replicationem , si sorte minus aequast, duplicatio rei, quae majori nititur aequitate labefactat; ipsamque duplicationem triplicatio, quam infirmat quadruplicatio, sic deinceps. s. i. 2. l. 2. g. l. D. de except ibique Gotheseod. Neque obst. l. 3. D. eod. l. 7. g. r. D. de curat furios ubi replicationi dicitur opponi triplicatio, cum in bi. hoc tit opponatur duplicatio Vel enim mendum est in d. l. r. vel potius statuendum erit propterea duplic tionem appellari triplicationem, quod sit quasi tertia ui judicio objectio post institutam actionem Bacchou instit noc. tit vid. Cujac. . obcsq.
1. Moribus ut plurimum non ultra duplicationem progrediunturi aut siti vum sorte factum contineat duplicatio, actor a judice petet ut sibi permitatur triplicare, tumque reus quadruplicat Vel quod idem signit Scat, postulat actor, ut sibi liceat scribere per additionem, ad quam solutionem dat reus. Addit itaque, qui triplicat, solvit, qui Quadruplicat. Ulterius raro, aut nunquam progredimur vid. Imbert, i instit. Forens. c. si.
i. Excepti vel in rem,vel in Pe sinam. 2. Etiam datur media seu mixta. t. tax tim autem J Exceptionum alia proponitur divitio, quod quae
528쪽
dam ni in rem scriptae , quaedam in personam. In rem appellantur, quae rei cobartent sive causae, quae transeunt ad haeredes, quaeque omnibus integri status sideiussoribus etiam invito reo cbmpetunt, ut cxceptio quod metus, doli,4 plerumque g. q. hoc tit. l. 7. I. I. D. de except. l. I9. D. eod. Aliter enim edictu inspecto non ipsi reo sua prodesset exceptio, ut qui a fi Jejustare condemnatovi excussis, mandati actione conveniretur. g. 6. tristit. desidet. l. 7. D. de recepi. arbit r. l. q. Cod de fidejuss. Bronc-horst. q. arrcst 3 6. Hae non disp. instit. 22. n. I 6. In tantum autem in rem exceptio fidejusbribus prodest, ut semel adquisita iis invitis non extorqueatur. l. fin D. de Padi non obstante i. si unus 27. g. pactus . . eod.
Quod ibidem consensu fidejustaris vel ex preta vel tacito, exceptio videatur amissa.
In personam exceptiones dicuntur, quae personae ejusque defensorii hqrent,cujus conditio locu facit privilegio aut beneficio, ut ad fidejussores vel alias personas non transeant. l. I . D. sol matrim quales sunt, exceptio pacti personalis, cessionis, competentie cuc. l. 7. D. de excepi. forte etiam induciarum quinquennalium. Brunus decess. n. q. 8 licet contrarium teneat Zoes. D.de except η, 26.4 seq. post alias Ideo enim in illis casu-bus adiecti sunt fideiussores, ut creditoribus in omnem eventum jus saluuin esset adversus fidejussores. s. sin hoc tit d.l. 7. l. 68. D. de regul. jur. l. defension Cod de except. Est tamen in specie harum exceptionum aliquis casus, quo quae reo tantum competebat exceptio, quod esset personalis, etiam prodest fidejusibri putas ejus defensionem susceperit reus. l. o. . pen. D. mandat. Joli Faber hoc tit Bacchov. eod. loe. Quod utrum omni casu fit admittendum, postquam ordinis seu excussonis exceptio da ta est fidejutari, metito inquisiveris vid Cujac. 9 obs. 29. Doncli. a.
de fi l . minor. Hering tract. desdejusff. c. 2. Zanger pari s de excepi. c. sin n. 2I9. Gomes. 2. varior cap. q. Oddum de restit in integr. q. qου. arti c. S. Priter hac unus explicatas exceptionum species, mediae dari videntur, seu mixtae, quae non praecise persona cohaerent, in quantum competunt omnibus heredibus , non tamen fidejutaribus, ut est exceptio minoris aetatis, vel in quantum certis tribuuntur haeredibus, non omnibus tamen, ut exceptio seu ueneficium competentiae, quod marito concessum, ejusquc tantum siliis heredibus ex ea uxore natis, de cujus dote conventus est maritus. l. I 2. l. I 8. I. I. D. soluta matrim.
529쪽
SEquitur, ut dispiciamus de Interdictis, seu actionibus,
quae pro his exercentur. Erant autem interdicta formae atque conceptiones Verborum, quibus Praetor aut jubebat aliquid fieri, aut fieri prohibebat. Quod tunc maxime fiebat, cum de possessione, aut quasi possessione inter aliquos co
I. Summa autem divisio Interdictorum haec est, quod aut Prohibitoria sunt, aut Restitutoria, aut Exhibitoria. Prohibitoria sunt, quibus Praetor vetat aliquid fieri vel ti vim sine vitio possidenti, vel mortuum inserenti, quo ei juserat inserendi ue vel in sacro loco aedificari vel in sumine publico ripave ejus aliquid fieri, quo pejus navigetur. Restitutoria sunt, quibus restitui aliquid jubet veluti bonorum possetari possessionem eorum, quae quis pro haerede aut pro posse re possidet ex ea haereditates aut cum jubet ei, quivi de possessione fundi dejectius sit, restitui possessio
Exhibitoria sunt, per quae jubet exhiberi veluti eum, cujus de libertate agitur, aut libertum, cui patronus OperaS in didere velit, aut parenti liberos, qui in potestate ejus sunt. Sunt tamen, qui putent, proprie interdicta ea vocari, quaerohibitoria sunt, quia interdicere si denuntiare, prohi-ere restitutoria autem, exhibitoria, proprie Decreta vocari. Sed tamen obtinuit omnia interdicta appellari, quia
Σ. Sequens divisio Interdictorum haec est quod quaedam adipiscendae possessionis caussa comparata sunt,quaedam retinendae, quaedam recuperandae. 3. Adipiscendae possessionis caussa interdi etiam aecommodatur bonorum possestari, quod appellatur quorum bonorum Uusque visin potestas haec est, ut quod ex his bonis quisi
530쪽
D E INTERDICTIS. 3M quisque, quorum possessio alicui data est, pro lisrede aut pos-1estare possideat, id ei, cui bonorum possessio data est, resti tuere debeat. Pro haerede autem postidere videtur, qui putat se haeredem esse. Pro posses resis possidet,qui nullojure rem haereditariam,vel etiam totam haereditatem,sciens ad se non pertinere possidet Ideo autem adipiscendae possessionis vocatur interdictum, quia ei tantum utile est, qui nunc primum conatur adipisci rei possessionem. Itaque si quis adeptus possessionem, amiserit eam, hoc interdicium, ei inutile est. Interdictum quoque quod appellatur Salvianum, adipiscendae possessionis caussa comparatum est eoque utitur dominus iundi de rebus coloni, quas is pro mercedibus fundi pignori- suturas pepigisset. 4. Retinendae possessionis caussa comparata sunt interdicta, Uti possidetis, trubi cum ab utraque parte de proprietate alicujus rei controversia sit: ante quaeratur, uter
ex litigatoribus possidere, uter petere debeat. Namque nisi ante exploratum suerit, utrius eorum possessio sit, non potest petitoria actio institui: quia sicivilis, naturalis ratio facit, ut alius possideat,in alius a possidente petat. Et quia longe commodius est,& potius possidere, quam petere,ideo plerumque x sere semper ingens existit contentio de ipse possessione. Commodum autem possidendi in eo est, quod etiamsi ejus res non sit, qui possidet, si modo actor non potuerit suam esse probare, remanet in suo loco possessio propter quam causiam cum obscura sunt utriusque jura, contra petitorem judicari solet. Sed interdicto quidem Uti posita tis, defundi vel aedium possessione contenditur: Lirimi vero interdicto, de rerum mobilium possessione. Quorum vis ac potestas plurimam inter sedisserentiam apud veteres habebat. Nam in possidetis interdicto is vincebat, qui interdicti tempore possidebat si modo nec vi nec clam, nec precario nactus fuerat ab adversario possessionem etiamsi alium vi expulerat, aut clam arripuerat alienam possessionem, aut precario rogaverat aliquem, ut sibi possidere liceret. Utruti