장음표시 사용
331쪽
O, Cel leviter rejicienda , sed ubi opus est, emendanda vel potius perscienda. XXVI.
Societas Jesu m suis gmnasiis me
thoiltim docendi antiquitus eonintutam retimere satagit. Alferuntur rei hujus graves rationes, ω tesimonia feri orum Catholicorum aeque ac Aeatholicorum.. XXVII.
. Societas Iesu methodum Ram pro re rum ac temporum vicissitudine magis perscere semper suduit. Osenditur hoe e scriptoribus novi rorum temporum de docendi methodo.
Exponitur palam tora oeconomia δε-ctrinae ac methodi, qua Pesultae ut turcirca tradendam cum fructu Grammat,
332쪽
Epitome Libri nostice circa methodum discendi.
Refellitur querela eoram , qui nimis diu iuventutem in Seholis Grammatitae detineri eriminantur. Multa alia printer linguam latinam utilissima addiscunt Adolescentes toto eo tempore. Reiicitur fesinatio nimia ex suis tiliano. XXX. Refellitur querela aliorum , qui muLtitudine regularum ac . praeceptorum obrui juventutem clamitanti Osendiatur ex sola auctorum lectione addisti non
posse linguam latinam. XXXI. Nullas fructus est hperandus absque
regnitione regularum se artificii. Adferuntur exempla tam Romanae juven--is, tum aliarum artium. Gravissi-
333쪽
apitome Libri n--s hae de re testimonium Ludovici
Refellitur illorum querela , qui sunt, vix ullum fructum referri ex insitutione juventutis iodierna. . Asiae Angea i isiones modici apud multo
334쪽
De Grammatteae disc1plina quoniam
omnium primo loco disserere constitui, ipso statim In limine opus esse video , ut illorum seu admirationi seu querelae occurram, qui
335쪽
artem hanc , qualemcunque demum , nimis exilem, S apinis adnumeranis dam esse iudicant, atque indignam Cenissent, ut in corona Virorum literatois rum compareat, & in mensam inferatur tanquam primi missus ferculum, quod ipsis adeo pueris ut plurimum nauseam solet excitare. 'Neque enim ex uni. versis ullum disciplinarum genus tantope re molestum esse videtur, macrum, &sine succo, quam eadem Grammatica , u pote quae nonnisi literarum, syllabarum, nominum ac verborum, & quae sunt huiusmodi, horumque omnium certo quo dam ordine, symmetria & proportione ponendorum ambitu exiguis sane fini-Dus continetur, atque in venatione soloecismorum magnam, imnio potissimam Partem occupatur. Ut nihil dicam de Grammaticorum futili logomachia, &circa literarum quisquilias bello plusquam Troiano, ad quod extinguendum utinam
tantum animi & virium semper adferrent, quam ad incendendum. Haec quae vulgo dicuntur, an & qua ratione Vςra sint, aut
veri speciem praeseserant, paullo post ani- plior dicendi campus se se aperiet. Nunc praeclara illa M. Fabii Quinctilians sententia se mihi offert, quam protulit, quum de hac ipsa Grammaticae disciplina dis in
336쪽
inquit, latent Itundamenta. Quae verba Oratorti aeque ac Grammatici summi sie Intelligenda esse censeo, nimirum scientiis & bonis artibus idem fatum obtinge re, quod aedificiis, in quorum duntaxat fastigium, quod supra solum eminet , sp etantium oculi feruntur, parum Curiosi substructionis, ac fundamenti sub terra la tentis , quod tamen praeci ptrum est, in quo Architecti labor & industria exerceri debet, ne hoc temere iacto , aut male materiato reliqua moles omnis, quantum vis pulchra & augusta, corruat, & in pristinum Chaos relabatur , e quo sumta est. Ita profecto caeterae artes atque scientiae, Poesis, Eloquentia, Philosophia, Mathesis, Medicina, Jurisprudentia, Theo logia, sic quae aliae sint, illustre quid ha, hent , suoque fulgore procul etiam im tuentium oculos perstringunt, aut velut in convivio quodam suaviter palatum a ficiunt, dum cibis solidis, opiparis, dapsilibus & optime conditis hospites suos P
Creant. Contra vero Grammaticae ars,
' de qua loquor, literulas, vocabula, declinationes , numeros, genera, Conjugationes, idiotismos , phrases, & his similia velut O L. 1. B u. net. in Prolog. A a
337쪽
velut cruda legumina & nuces ad famem pellendam adponit. Nihilominus fateri oportet, eandem Grammaticae disciplinam, licet minus h heat plausus & ostentationis, plus tamen utilitatis ac fructus in sinu suo reconditum
circumserre. Est enim fundamentum re- Iiquarum artium &. scientiarum omnium,
quae sine illa nescio quid rude, impolitum, insipidum & graveolens praeseserunt; p
rum dico, etiam multa harbarie foedantur, & totum fere decorem suum pessum dant. Hujus rei triste experimentum d .dit illud, quod medium vocant, invum squando toti Romano Imperio, latissime tunc patenti, bellorum moles ex ultimis terrae finibus excita incubuit, & omnem ene Europam barbarici exercitus instarocustarum AEgypti & ranarum Inund runt. Prol quantis sub id tempus tene-hris scientiarum set immersius latuit, quan , t amque amoenam faciem suam ac benignos radios Phoebus orbi subtraxit ' Non in mores selum , sed in linguas quoque bar-haries se se transfudit, dc misera coni gione universas scientias adflav1t, immo
propemodum extinxit, quae pristino vigori haud poterant restitui prius, quam pauci quidam, sed docti Grammatici, Prima linguae latinae elementa, & cum
338쪽
his puritatem ac elegantiam sermonis quasi postliminio revocarent, & Αugiae barbarici stabulum a sordibus purgarent.
Τunc enim vero sepultae inter ruinas Imperii liberales artes ac disciplinae caput Coeperunt erigere, ac perpetuis auctae in. crementis in eum, quem hodie intuemur, splendorem ac majestatem eXCreverunt.
Actum fuisset de illis, & in hanc diem sub iugo scythico gemerent, nisi vincula
rupisset Grammatica, & e carceris squa, lore in lucem eas extraxisset. Sed redeamus ad antiqua tempora, qubbus vel sola utilitas commendasse videtur Granimaticen, ad cuiuS postmodum ciram & studium uti vidimus, necessitas ipsa nos compulit. Post Syllae Dictatoris aetatem b Romae adeo Vulgatus erat la- . tini sermonis usus, ut eum sub ubere mutris parvuli velut cum lacte fugerent, nec Romanus haberetur, qui non idem foret Latinus, ita ut arte ac praeceptis opus esse non videretur ibi, ubi nascendi conditio & usus quotidianus Magistrorum munus obibant. Nihilo tamen minus Gram
339쪽
mascae cura tanta fuit, ut teste Suetonis viginti de plures scholas non ignobiles una. Urbs Roma in gremio suo severit, & ingens Grammaticis minervat constituerit . ad acuendam tum docentium, tum discem tium industriam. Fuerunt autem illustres . ante alios artis hu us Praeceptores Romae. Savius Nisanor, qui primus docendo ismam adeptus est et Odymus, quem omni-hus Grammaticis Macrobius antepossiit a M. Antonius Gnipho , cuius scholam M. Τ ullius post forensia negotia frequentabat 1 Orbilius Pupilius iusto acerbior in reprehendendo, dc plagosus a Z Cacilius, ad quem Cicero epistolas aliquas exaravit et Verrius Flacetis, qui docuit in atrio Domus Catilinae, & Sestertia centum c ine singulos annos mercedis loco tulit: Q I lius 'grarus, Bibliothecae Palatinae Praeis sectus: M. Valerius Probur, qui totus fuit in antiquorum scriptis emendandis, discriminandis, de adnotandis a A ius Pollio Trallianus, qui bellum civile Caesaris S Pompeji scripsit et Spurius Corbilius, inventor literae G. cu us loco Veteres Romani Q adhibuerunt, ut ex antiquis in-- scriptionibus patet. Accessit & aliud non minus grande testimonium solicitudinis
atque aestimationis, qua in disciplinam istam Q 3333.
340쪽
stam serebantur Quirites , quum Claris, mi Viri, tua stagoque nobiles, inter uos Iulius taesar & Corvinus Messala, te singulis literis singulos conscripsere ib,ros, ut iuvenes magni facere, colerequescerent hanc artem, cui operam labo. runque suum ipsi civitatis Principes totiiter Reipublicae negotia gravissima indub
Hanc autem apud Romanos impensam G ammaticae curam non fuisse supervacan ara, nec nostris esse temporibus, facile intelliget, qui attentius damna non mediocriape pendit, quae illius neglectous tanquam inhustam appendicem post se trahere comsuevit. Quis non videt, immo quis non maribus palpat sexcentos errores, qui
tun in Poeticis, Oratoris, Historicis, tum in Medicis, Iuridicis, Theologicis, aliarumqne disciplinarum lucubrationibus
ac liaris non raro utrainque paginam i pleni t Quam saepe inepta occurrit inte pretaeo 'uantopere claudiint, vel dis-iolata incedit oratio ; quanti hiatus periodoram , lacunae sententiarum , dictionis obicuritas, oeconomiae totius misera' compages , aliaque innumera latinitatis
menda se produnt i Id quod neutiquam accideret, si hujusmodi scriptores, dicam Α 4 , au