장음표시 사용
351쪽
plam, qui minoris nos auctoritatis eri bimas , quam Priscianum Grammaticum,
quem omendisse me asseris: quae festiva
Caesaris excusatio maximo/ Omnium qui aderant, cachinno excepta fuit. Verum
his, qui ejusmodi querelarum genus amferunt, breviter, re ondeo, non Gramismaticae vitium id esse, sed Grammatico, Tum quorundam, quibus vel curta domi supellex, unde ad disciplinae hujus litus se. dentes puerorum instar margaritis neglectis certant invicem de conchis, & ubi que in scirpo nodum quaerunt; vel qui hus triste nimis ac severum ingenium Cum Aristarcho & Aristophane obtigit, ita ut nihil praetermittant, nisi virgula censoria notatum castigatumque. Hi ubi potest tem arrogantius sibi sumunt, atque moradacius aliorum dictis oblatrant, merito sunt explodendi cum illa sua facundia cain. nina, dicique in aurem ipsis potest rcuomodo sunt boni, quibus bonus es nemo δ' Ita fit, ut artes optimae ac utilistimete in invidiam vocentur, dum imperiti aut tem varii artifices earum exercitatione abutun tur, malum que usum ad bonas artes seocum adferunt. Manet sua laus & honos illis Grammaticis, qui de integritate ac Copia Verborum, de varietate splendore
que sententiarum, deque latini sermonis
352쪽
gemina indolecressimi ferre iudicium non legitima scripta secernunt a spuriis,
tintiqua taciunt nova interpretatione sua, ec multo explicant labore, dictionis etiam fulgore t illustrant. Atque hi sunt pro merito suo ex 1lla Glammaticorum claue, quos Vederes adpellabant Criticos, dum . bene digesta seu adnot. menta proferunt cum ingenti & reipublicae literariae emolumento , & bonarum arutium, incremento. Sed de his plura ducendi docus erit postmodum.
- Nune alioruni eriminatio diluenda est,
qui Grammaticam vilipendunt , ac si minus apta, vel omnino inutilis foret ad se
veriores disciplinas, Philosophiam, Med, Cinam, Iurisprudentiam sacram & promnam, Theologiam &c. Quippe isti, noscio quo pacto sibi persuadent, atque aliis
etiam persuasum cupiunt, quasi scientia Tum genus istud latinitatis nitorem aeelegantias subtilitate sublimitateque sua aspernaretur, & instar ferocis equi sestiris Grammatici foret impatiens. Et vero non ita multis abhinc seculis, quibus literaria respublica necdum a sordibus ab eluvionaharbararum gentium relictis expurgari po. tuit, Scholasticorum turba ad clavum se
353쪽
dente , omnis fere estor de locutionis odinatus in tradendis sublimioribus disciplinis exulabat; cuius rei multiplex reddi potest' ratio. .ippe partim iuntibus aut infectis
aut omnino exsiccatis aqua pura defecerat, nec verba reperire tuit, quibus rite animi sui sensa explicarent: partim res Rsensibus valde remotas, & vix naturae ipsi cognitas dum tractarent, sermonis quoque naturam immutarunt, & novis rebus nova quaerebant vocabula, non ex usu legitimo , sed ex cerebri sui officinar partim lubtilibus intenti quaestionibus, dum lamdem ingenti ac ostentationem avidius umnabantur , sermonis cultum curamque n. glexerer partim timor pannicus eos subiit, ne cum haereticis conlpirare viderentur,
oui erroribus suis splendorem, vel potius secum e Grammaticae gazis conciliarunt. Ita faetiam, ut illis temporibus multa limguae barbarie doctorum caeteroqui hominum de libri & cathedrae conspucarentur, ει scientiarum aquae saluberrimae impuris Propinarentur cyathis. Certe Ludovicus
vives, Scriptor non inelegans co idipsum queritur his verbis r Quoties, i, quit, HIta mibi Ioannes Bina Aus M an- gessit: quoto eris melior Grammaticus ,
tanto O L. a. de causis eorrupta Grammattea.
354쪽
uinditiae Grammaticae. 22 tanto pejor Diauctisus γ Theoloris. Sed
haec criminatio tanti non est, ut illos sis pientiae candidatos, qui ad sublimiores scientias animum adjiciunt, a Grammat,
Cae Cultu amoreque violenter abstrahat.
Equidem satis deploratum credi posset aevum illud, quo tam foeda lues bonas adites plurimum corrupit atque vastavit eirascamur itaque plus tempori, quam scriptoribus, quorum sane multorum id duntaxat crimen est, quod in mala tempora inciderint. Quam sublimia fuerunt angenia S. Thomas, Scotus, Caietanus, Bartholus, Baldus , Accursius , & alii nam & his non parcit maledica Criticorum quorundam lingua & calamus quam In divinis humanisque iuribus & naturae
arcanis scrutandis acria, in explanandia perspicacia r sed eo seculo nata , quo olitiores literae aut conciderant, aut in aera profanaque eorum septa non pene traverant, qui rerum potius, de quibus scripserunt, dignitati utilitatique, quam sermonis ornatui ac gloriae serviebant. Verum missa faciamus Media haec temporat repetamus & vetustiora de lustremus propinquiora. Nisi mea vehementer me allat opinio, aetates istae Grammaticae aritem omni crimine obiecto suamprimum
Mislven Platonem dc Mistotelem com
355쪽
sulei nihil styla Platonico in graeca lingua magis nitidum , nihil Aristotelis dictione
magis eloquenS , quem ipse Cicero aureu Eloquentia flumen nuncupare non dubita. vit, quod vel maxime adparet in Moral, hus, quae prima in lucem, edidit, quamquam in Physicis ob brevitatem, quam . explicandi methodus poscebat, concisior fuerit, quandoque etiam consulto oblatis,ior. Non minus utriusque Philosophiam sermone admodum culto exposuerunt Theophrastiis, Alexander Aphrodisiinsis , Themistius , ' Simplicius , item Joannes Grammaticus, & Ammonius. Adi a liqua Christianae Theologiae lumina Cimi mentem & Athanasium Alexandrinum, Justinum, Gregorium 'Nagianaenum , Bassi ilium,GregoriumNysianum,Joannem Chry- sostomum, Theodoretum, aliosque Patres . ac Ecclesiae Doctores; & continuo vide - his, quantam .' eloquentiae yim S copiam; in sacrum hoc forum isti secum adtulerint,cvix non invidendam ab ipsis Romanhiel . quii principabus, quamvis rhetoricis flo-- ribus & grammaticae cimesis abstinuerint,
et aptis potius .ad 'profananda, quama auguis ste exornanda rerum .divinarum saeraria
.cq . Excute demum postrema tempora,
356쪽
quibus post abstersam barbaricarum linguarum fuliginem .incredibili studio conat que doctissimorum virorum & praestantium Grammaticorum bonae artes pristinae sedi . st sincera latinitas primaevo splendori dugaitatique suae restituta fuit; eodem s ne momento intelliges, bonas cum bonis linguis artes posse facilius , . quam harbarie copulari, maximosque scripto res omne disciplinarum genus accuratius S rectius purissimo sermone fuisse comple. Tos. Paucos e plurimis adduco: Franciscum Petrarcham , qui primus, fere mitiores Musasi ab exilio revocavit im
Iulium Scaligerum Italum', & patre' et iam maiorem ' Josephum Scaligerum i in Gallia natum, qui duo eruditionis recon ditae velut Dii quidam aevo suo sunt habiti. Michaelem Ρexenseiderum & Franci-stum me' S. I. qui tot rerum adpellationes noVas, technicasque voces con gesserunt, ut de omnibus vitae communii
necessariis rebus latine loqui possimus. , Franciscum magnerum S. I. Viennae λustriae . immortaliter meritum de sermo nis latini casto usu, ac niture,. qu.quet
357쪽
Paulum Minutium, Antonium Mureis eum, Perpinianum, et Iosephum Juvem cium S.I. eloquentiae tum sacrae tum pro famae Proceres. - Famianum stradam, Romanum S. Lbellum & res gestas in Belgio exquisitiu nio & Liviano stylo describentem: Mas eium & Turselinum S. I. Tacito & Corn lio Nepote non inferiores: quibus adde Ssortiae Pallavicini S. I. Historiam Concilii Tridentini, Romana & gravi eloquentia translatam ex Italica lingua in latinam. Justum Lipsium, qui in Romanis rebus explanandis, dc Stoicorum Philosophia doctrinaque politica illustranda non sino plausu desudavit. Jacobum Sannagarium, cui earmen de partu Uirginis 3 o. annorum Iabore stetit rde Iacobum Balde ac Mathiam Sarhievium S. J. Horatio ac Juvenali pares. Conimbricenses S.I. Patres, qui rascurrimis Bilo φbia sincerissimam philosophandi methodum cum aptissimo dicendi genere coniunxerunt et Fortunatum Brixiam Ord. Min. Josephum Mango, dum de Bothoidum Hauserum S. I. qui recentiorem Philosophiam non sine styli elegantia conscripserunt. Meu
358쪽
Melchiorem Canum Ord. Praed. Dion sum Petavium S. I. C estinum Sibndr ti Ord. Bened. Leonardum Lessium S. I. novissime Honoratum Tournelium Doctois . rem Sorbonicum , qui subtilitatem Theo logicam cum latini sermonis gratia felicissimo foedere conciliarunt. Taceo Philologos praeclarissimos Poly. Horum Vergilium, Erasmum, Nicolaum Caussinum & Λntonium Possevinum S. I. Iacobum Greiserum S. I. Antonium M Tatorium, Bibliothecae Mutinensis Praefectum, aliosque qui copiosiissimam eruditionis supellectilem cum maxima sermo. nis elegantia venalem exhibent orbi lit Tato. Hoc universim de isto quod vivumus seculo licet asseverare, a multitudine potius quam ab inopia literatorum hombrium este timendum, scilicet ne dum omnes in omnibus disciplinis eruditi cupiunt videri, pauci sint qui veram literarum.
laudem ac praemium consequantur.
Nihil Itaque, ut hactenus liberaliter deis
monstrasse me credo, Grammaticae oficere possunt querelae ac criminationes,
quas inu doctum seu indoctum vulgus vel ex praeiudicata opinione vel ex inicientis in eam istet conjicere. Prosecto non tam B s . ,
359쪽
exilem , invenustam, ac sordidam esse ihanc disciplinam oportet, quam tot tam. sque praestantes omnes generis proci ada. imarunt, 'Cujusque Velut thori consortium
maximo studio ambiverunt. Si Philoso, phos desideres, ecce tibi Divinum Plato nem, quem in Philebo legimus demon. strasse, qua via liceret literarum doctri. nam institui: Aristotelem, qui ultra Pla. renis initia progressus, genera quae primis elementis efficerentur, Comprehendit, comprehensaque posteritati commenda- vite . Theodectem Aristotelis magistri vestigia prementem, qui dum Philosio phiae operam daret, simul grammaticisitudiis ingenium suum improbo labore eo coluit. ' Nam ut ait Quinctilianus, Arbstoteles atque Theodectes verba dc modos,& nomina, i de conjunctiones tradiderunt, videlicet quod in verbis vim sermonis, in inominibus materiam, in coniunctionibus autςm rerum complexum: esse' judicave. runt cr): M. Varronem, Philosophum summum, qui de arte Grammatica concinis viavit l:bros doctissimos, quo latinae Iinguae commentarios inscripsit. . Si Poetas , . Oratores ac Reipublicae principes Viros quaeras, ent Valerium Catonem, qui se veris. illis Syllae temporibus patrimonio
360쪽
exutus, nobilibus pueris Romae ludum aperuit, seque magistrum latiae linguae praebuit. ' Hinc distichon, illud r . Cato Grammaticus , Latina Siren , 'cui solus legit'facit Poeta . . M. Tullium, qui dum filium literis insti.
tuit, sane 'rigidus latini sermonis exactor fuit, qui, etiam doctor Grammaticae squam in prima elocutionis parte statuit, libro de Oratore s), ubi latinitatis prin Cepta tradit r Cajum Julium Caesarem hic licet civili bello implicitus ad Ciceronem de Analogia, hoc est, de ratione latine loquendi accuratissime scripsit, a R serens verborum delectum originem esse eloquentiae t).- Nec aevo Christiano des erunt Viri' praeclarissimi, qui limorου simul laboreque suo hanc artem illustra. runt. Summum illud Ecclesiae Doctbrem D. Hieronymum non puduit ad Laetam de institutione Grammatica filiolae traderi: da ita 'scriberer is Fiant et literae vel bu I, Xeae vel eburneae; suis nominibus appen ,, lentur.' Ludat in eis, ut & lusus ipsh ,, eruditio sit. Et non solum ordinem th
t, neat literarum, ut memoria nominum
1, in canticum transeat, sed & ipso inter ,, se crebro ordo turbetur, α mediis ub