Dominci Nocca ... Botanices commendationem oratio sermone italico ab ipso habita, in mantuano scientiarum & artium theatro decimo nono calendas ..

발행: 1793년

분량: 31페이지

출처: archive.org

분류: 미분류

11쪽

diuidua solum quae hiqire tota fundit humus , sed ad retarum specie vix recensendas vana mirino foret, a que inepta prorsus ea agendi ratio , qua lustrandi exeret tus ausi Perstilis rex ius est Xerxes sum quando intra maximi Circuli ambitiim ne in errorem laberetur suorum iniit agminatim 'iunaerum armatorum. Id certe , alio quoquam rejecto eius est opus D gloria qui- numerat marititii dinem stellarum- easqiae proprio inelnmat nomine. ij iis , inquam, supremi Numinis potentissimi, cujus nutu cuncta gignitiatur ac moderantur ab eju que iantum infinita sapientia, a voluntate miram adeo nata est tellu ipsa foecunia ditatem , viam nemo inquam, et Rerum georgicarum studio attritus, earumque peritissimus, verit , minimiissimeque poterit introspidere, ae penetrare. Quod si omnium sapieritissimus Salom cn Absolutissimi, ut fertur , aria cana haec novit 1 divino uni e singulari heneficio tantum arbitror privilegium habuisse. omni quo ire necesse est homini, cum doctissimo seriptore libere, ingenueque pro fiteri is quod facilius est Natura iacere quam homini

At in tanta etiam variarum rerum opia , diligens e Pertusque Bolanteus nihil omnino de amore remittit suorum egetabilium , eque studio , a perseverantia tuendae semper omnium dignitatis. Immo ita oeusta catenae I nulum ob id arriperet, primumve dilue ulum , aut semen alterum paullatim diem large alterum ad doctrinam Ne sera afferentia perspieere animos in statim , viresque umit nec dissimilitudine, neque vero obrui se sinit ο-t icus tertim inultitudine. Simillimus propterea, uηα

12쪽

cepta siderm contemplatione non abstinet, quamquam

eadem minime queat emimerare.

Huc aeeedit tam multae terrestris prolis formositas qua una contemplanda tantam capit vir Bolaniens volupta. tem , quanta percipi potest maxima Orgag a Zeuxis lactum memoria meso repetite Auditores. Egregii timessent utrique sui aevi pictore : horrendum unus Medusae monstram perfectam alter eumulatissimaeque Venustatem hinnana speei figura exhibitam in tabula Zeuxis enfinxit. A primi heret in famosummedusam opus intento res bene, prospereque pro voto successit dum qui quid in sordidioribus, turpissimisque rutis animalibus undique consultoqtie ab se collectis , foedissimum , atque ad deformitatem insigne studiosissime primum animadve terat aptis id, vivisque postea coloribus in depicta e-dusta faeie totum expressit. Oppositiam plane, ut par erat,

Zeuxis iustitit viam, praecogitatum ut ef eret resa et pum Formositatis. Ouotidianarum facile taedebat Zeuxin Formarum coactisque propterea omnibus ejus aetatis eximiae pulchritudinis Crotoniensibus mulieribus, a puellis, intra Dei arte a diligentia sua, ut praestantiores singularum dotes, earundemque seorsim elegantiora cultus corporis ornamenta in pictam ab se effigiem perfecte eun tii ol-1igerentur estque in posterum, se uno auctor , una pariter omnium esset imago summae emistatis. Vegetabilium studiosis istiusmodi sane noli est pUS invento. Discipuli ut sunt natiira amatitissimi, plurimumque, ipsi Natura dilecti, qualibet in hersilla, in Flore, Fructu, Arbore vel sativa Ciniti, vel agresti inculta,

in Parvulo quoque semine perrarum id omne , ac Pr πιο

13쪽

sum deprehendunt, quod in Magnaque egregia reata

forma dispertitum reperitur. Jueuiicle hie olet apta hie est partium compositio, atque ordo fibrarum venaramque recte congruentia hie vasa extant, qua uerum , qua lacteum , qua lympham in tempore vehunt. In pieite amabo ex his quaedam erecta strata nonnulla , repurva , seque mutuo alia interfecta suerelaentia demum alia se deciaeentia, inspieite Auditores A suo quidem singula haec vasa modo , in autem influim pergrati odoriferi vegetabilis. Videte quaeso, ut flexilis, laevisque eminet, assurgit, apteque cortex evolvitur etque bene structa firma epistermis , perinde

ad tutamen insternitar dum nutrientes interim Ree totum pis irrorant Corticem meclarissime , colorantque,

itidem satis milere diluto, loque subflavo. Pergite iam ad ea queis interior ejusmodi caulis

strumlra componitur , Observanda. Omnia hic pariter ei eumspicites Me thranas , ut aiunt, strata permulta, ita smilia integumenta , vena , sinus varios , obliquitates rimulas , canaliculos, medullam , magni proeli dubio aeque pretii atq re usus, multoque digna examine, atque

experimento.

Qui tum postea de textura dicam, variaque adeo Frondium supersieiel cute inter omnes eminent latitudine, quae praestant alii longitudines quae divertissime implexae, multisque flexibus sinuosae, vel acuminatae , qu eleganter rugoste eri patae , aut in paria segmenta dissiecti , angulatae strigosa quaedam sunt contra nonullae, plus um o pulpost obsistentesque eomaetiti quamplurima etiam non eodem plane modo , sed varie an uiculatae Age exu, frondescissa colare infectas confideremus.

14쪽

Belli eranno violaeeum una, ac purpureum saccosum, suavemque nune praeferunt virorem nitentibus modo ver sicoloribus maculis , veluti punctis aspersae , venisque i termixtis ornatis , hilariore emicant, a fulgent, miro quidem artificio : at nullo artis praesidio comparato. Eliu autem interpositi coloribus venam ductus, totque in pii

gendis frondibus Naturae lusus, coloresque vel ipsi inter sese identidem sint se imi magna attamen visus fraude

se quaeque clanculum innectuntur, ut quo magis inspectantium e ulli adlaborant, venustissimam tum minus tanta. rum rerum permixtionem eoniunctionemque percipiant. Atque si folia non pauca exstant scabri squamosi eo licii complura quoque aculeis , uncis , festucis , sentiabus refertissima , quae ne dum non paςcunt, sed oculosa conspectu statim avocant, tenellasque, vel ab levi tactumauus retrahunt an eadem ideirco invenusta quis dixerit, omninoque propterea ab hortis eliminanda Pentesilea Clorinda ambae puIehritudine u signes, ut minus formae dignitate nitebant, dum gravissimis toto corpore armis es

sent ad heilandum instructa et Non ita plane. Id ipsimiarque tu vegetabilium regno contingit: tinctae evius speiacies , ac individua , etsi visu quaedam hqrrentia , foliis que itidem undique spinifera, ruditorum nihilo seeius iure meritoque in se concitant admirationem suamque, si rustie atque inde re convestita , retinent formota talem, quae pleramque magis ea delectat aliorum quori imis Iibet specie tenus pulerior n. Ae si quidem id mihi pro-Positum non esset aut acu.modum mpare ad mea Lxerum fidem seriptorum dicta proferre , apposite in hane sententiam confestim eum Plinio dicerem se provideritissimem suturam frondes nonnullas , ac niantas assidua acutim

15쪽

spinarum germinatione quas elypeo protexisse , ne illas depascat avidia Quadrupes , ne pr0caee manus se rapianuae in ens ales infringat, his muniendo aculeis, telisque armando , remedii ut salva sint. Post hae Ptiui verba unum meo arbitratu opportune, ut credo, exemplum subjungerem, ne in mIta inutiliter exeurrat Oratio. Est vero id a Planta sumptum quae actus Itagelli formis nuneupatur; quaequeon exhibet, qua nullanielior videri tatu facile potest. Duippe tam etsi flagellis,

anguibusque pene ad horrorem in otii contexta a tem pori florem emittit, strum sui Coloris fulgore vincenatem Carbunctilo que nitidissimos, ac Pyropos visapora, omnium celeberrimos. Quandoquidem vero de floribus sermo venit, laeet hie de eorum pulchritu in dicere , in eaque paululum immorari. Atque in hoc utilem valde me amo haud studiose longeque nimium ii probantia oportere me arguis menta peterem , quae ipsa per se ultro , dandideque rei offert perspieuitas , omnium etiam consensione firmata. Pulcro utique flores dicans puellae quotquot a nuptae Due mirifiea abreptae venustate, immotis oculis , intentoque prorsus animo perfectam eorum formam suspiciunt gratissimo percit aspectu repente adamant, nec paucis modo contentae, plurimos, si fas est, vel uno stipite avelia Iunt, seseque alacriter festiveque totas exornant. ulucro celebrent Seholastidi , rei orante apprime dediti qui serium publicum frequentissime adeuntes , iam alii aliis digito flores futissime monstrant quid sint, cogita

u. e Comprehendunt, nomenulatura non errant. Ulcros

16쪽

γhn Roseulorum venustati aerum atque ut esse solent thalienos minus comes laudationis avari, tanto sunt

.sam , si viridaria non ira probant , Mices sequiores

Iandatoresque , nostratibus innino anteponendi. Pulcro omne hominiim genus enuntiet. - emo enii est fermaunus , vel loci, vel fortuna defectu ad hortultim domi instruendum minus valens, qui Iasmini saltem, Rosa Tum , a violarum , Orpylli , ac irtus , aliarumque Bagrantium herbularum testae sibi non comparet ad sola tium, odiumentum Quippe dum haec discolori varietate en habent, ae deIectant iuges quoque , suavis mosquo, romatum instar , Spiritus exspiralit, totamqucti se exeipitru malignariun volitantium atomorum n quitiam Pulcro eonfirmet Bolanicus perit simus , qui Iitteratos dimidiae primae parti quarti aevi viros, maximis ad pene amissa puriorum mesertim latinitatis scriptorum opera colligenda quae post commode sedentes exso Hasere itineri bus perfunctos, onge antecedens, procellosum ubivis interritus are navigat plaga quasque, a temporum intemperiem audacior temnit aere undique ad meridiem astuante operosus exstulat in rupe, alget in valli, deser laque, a frigido nemore nec tamen facti unquam isde

permolestia quin sibi est maxime volupe tot perpeti no vhm modo novi in Ori pabulum studii reperiat, singularibus habiti , primumque incognitis floribus ; quonam etiam paucorum ejusmodi adeptionem poenarum , quas tu 1it, optimum censet esse praemium, tantique sui laboris. At plus cunctis Flandria , Bellium , Gallia, quo que omnem excedit fidem , insecta quoque florΗm puleri linem extollant, admirentur. Re quidem vera pri

17쪽

in dilarm Regionum incolae, civesque se invieen inbpediunt, colliganturque una inter se mutuo , ampla ut planities apertas humumque ipsam stagnanti aqua ora ruptam , morbidoque aere infestam , in tot vertant bene culta viridaria florum amoenissima Italisque dei, alienigenarum semper rerum fautoribus , Africanos ut bos, propriosque etiam sub Aferorum nomenclatione magna in petis divendant. ν Flores item Gallia , ut dixi, potissime fierat, quae magno certe ponit in latero ipsos , eorundemque coloresqtiotquot graphice ad naturam in telis exprimere, mimi tari collaudent denique inlaesta paullo superius commemorata, quae circa os pulos indesinenter volitant, non iam nutrientis laedi ebibendi caussa, quam contemplandae, ut opinor, formosit 3tis, neglecto etiam ob id summo plerumque vitae diserimine Nam , ut alia exempla taeeam mustis tape ninnero accidit oris spiculo binis maxime in plantis, implicarici quarnm una Apocinum androstem iraia

tum, ali Nerium Ieander albo flore a Bolaniel voeliamur. DueIs quidem muscas facile capi novimus t quippe quae florem inter stamina , ad spirae modum in apie juncta, splenium infigant in eoque rursus abducendo , quanto altius attollant, tanto etiam magis spieulo ipso obstringun- illigantur. Haud itaque obstupeseo, in antiquissimis annalitam mo-1mmentis semultos egi insigne viridariorum ultores quodquo pineis aestimo, potentissimos item , amplissimaeque dominationis Reges elebrari , qui non tam ad inge-hI M Sq λ tis si das, sed in universam aeque Rem

18쪽

. resum Copiariam Imperator Xenophon Tyrum Persit

Regem summe commendat, quod in magnam vegetabiliematur ae portentorem admirationem hic raptus, iis in perspi- iundis , contemplandisque se totum ponere consuesterest Narra Sidonius, Theodoricum: Stoicus Seneca, Seipi nem, Regem illii prudentissimum, Ducem hunc Mennis limum horis ab oecupationibus aeuis, in herbarum utro ia que doctrina sese ultro atque inc fesse exereuisse Historie referunt alii, Diocletianum Romanorem imperium abdi. casse, quo palatum ejus atriam pergeret, atque iii Horti ab se laeti otia tina recederet, masinissam N madum Regem extremo vigente senio glebas animose re gisse , domininu seque , propriis ut nanu ad Beriores segetes arva pararet verum ad haec nostra tempora pro pius adeegentes, Ludovicus IV. Decimus, etsi Regalibus Versaliarum delieiis perinde agrieulto minime operaretur eattamen rinceps ut erat Florae acceptissimus, nimias amisplissima ditionis cirras, a negotia epe molestissima leni iserabat, crebris eum urennc Cothdriae viris famosis,

.ad florentissima ea Loea itionibus, vel ob id usis, quo1 b elebri ostio Le noto), primario fune versaliartim

Deliciarum ustode ex sapientissimus modum vellet a discere viridaria sumptuoso Iuxit inserendi, viridesque quavis tempestate flores habendi. Μarium Cincinnatum, veteresque gravissimos Romae Senatores mitto , qui gloriae duxerim a rostris ad rixa eomme reri nec obire solum, sed manuum labore Rindos proprio meliores reddere is puteriores. Nisi quod i

herm iam nune deheo, WExsultantis oration, eursum eo litheieci non quasi aegre ferat oratio in Florem, Hethaismumque laudes diutius exemetere , vobisque omnium doctis.

19쪽

simis audientibus sistere; sed quod ipsa veretur oratio vestra plus satis gratia abuti, atque patientia, Tempus vero alio etia in me commonet transferre Sermonent, iisque postremo verba faceres, qui maximo egetabili Regni theatro locati, lapidis instar supra lapidem, dicente Aristippo, immoti , stupidique in medio considunt plane nihil hoc perintle in circo deprehendentes , quod puleritatilinis, praestantiae artis promerito aut voluptatem in ipsis excitet, aut admirationem. Etsi lirandoque isti moventur, sursum deorsumque per circum ursitant vilis in modum Bubulci collem trajicientis, atque electa Simplicia, sanan tesque herbas pedibus incaute proterentis dum contra Idedi eus attente in dedit omni iun vult haheri rationem Iliam in singulis peculiarem virtutem inesse persuasione de victus. Stupidi sane cuncti illi ho inines , atque infelicissimi duplo orbati Diictuci primo nempe sapientis , ut ita dicam ignorationis atque in eorum admiratione consistit, quae admiratione sunt digna altero doctrinae non equi-star, qui equi idem fructus est ipsa doctrinaci quod enim studendo Meitur, toti pabulum est modo , vertim etiam praestitum intellectu amatoris litterarum : At tempus exspecto, quo ardentissima febri, gravi ad pectus Epiphora Dina pedi infixa, aut falcis vulnere in Tibia, vel editae insipientes isti, agrestes , praeeipiti arboris prolapsione laborent; tum enimvero herbarum, quas nihil habu rant, vim , ct meaciam profitebunturci ac folia etiam, ramulos, plantarumque cortices magni pendent, queis i mer totiexae sine delectu usi sunt ad ignem excitandum. Primo tamen celebrandae Bolani ea utilitatis initio se xx x plures obloquentes audio, objicientesque, ouibu

- menti

20쪽

mensi laudatio. Quod enimvero inquiunt est hectari emolumentum, magnifice adeo efferendum' Fructuo hae de re inventa angustis, supra quam dici potest, ter minis ei reumseribulitur. Neque inficiari vult qui quam in plantis, herbis, aut floribus remedia quaeque Te reposita tot morbi tantopere , assiditeque homines conflictantibus. Quorsum vero me iamlema si vel ex Bolanteis,medieis- qii experientissimi haud eris fidenterque dignoseunt qua in planta fronde, ηdice flore, aut herba valentissimium singulari contracto morbo remeditu , ejusdemque absolutorium reperiatur 3

Quamquam praesentis instituti mei non sit 'toli a sistatio , nec congrua orationis dignitati captiosa, α. phistica disceptatioci verum tamen liceat hic mihi ad ea, quae objecta sunt, respondere, atrie adversiariorum oppositiones plene diluere. Idque ut sapiam, bona ipsorum venia praemitto quod est veri itin, opus sellicet eis aliaeuius rei commodis, usuque carere e quo eius continuo utilitas nullo queat negotio deprehendi.

Exulet itaque a publicis Seholis, pannis ber omniano, exulet adultas nostraci defeectusque tum statim eius eommoda priedicabit. Sinite immo, spectabiles adversarii , finite iras , eam ipse qualemcunque ab ruris hominiunmentibus Bolanicae notionem Xpungam , quam vetustissima tenent a suis aioribus aceepta doctrina. Quamdiit enim rusticulus, parentum eonsilio , unam fausto exitu puerilibus suis morbi herbarum medietnam plerumque adhibebit minquam profecto minus utilis poterit Bolantea aeuitas existimari. Et vero si nihil aut pariani e Boti, iii ea in hominum Rem publieam boni provenit omimera contiitruo perdane

SEARCH

MENU NAVIGATION