Plutarchus Chaeroneus De curiositate. Idem de nugacitate. Interprete Ioanne Laurentio Veneto Ex Plutarcho De nugacitate opusculum hoc vertebat Ioannes Laurentius Venetus

2쪽

INTERPRETE IO. LΑv RENTIO VENETO. i i Em omnino grauem, dissicilemo suscipitr Philosophia, dum nugacitate senare uella

profitetur. Eius enim medicina,&pharma cum sermo est qui ad audietes pertinet. nugaces uero, dumsemper taluuntur,neminem audiunt,& primum

hoc peculiarem nugacitati uitium inest, quia non au St. Voluntaria nant surditas quibusdam hominibus innata est,quos naturae succensere puto s linguam unicam, aures habeant geminas. Idcirco si ad impruden/item auditorem eleganter dixit Euripides, Nihil tenentem complere haud possem sitis, Sermone docto fatuum perluens uirum. Longe commodius ad nugatorem, uel de nugatore potius,dicere quis posset, Nihil admittentem complere haud possem satis, 'Sermone docto fimum perluens uirum. Vel ut rectius dicamus, circusindens, homini ad eos qui non audiunt, loquenti, s uero qui loquuntur non

audienti. Nam & si paruum aliquid audiuerit,illud nugacitas tanquam inundationem quaprimum suscipit,

ac longe abundantius revomit.Porticum illam olym picam unica tantum uoce plurifariam reuerberantem, septiuocam appellauere. At nugacitatem etiam si breuissimus titillauerit sermo, statim contra resonat. Mo

ueto chordas animi immobiles prius,&fortasse dubi

3쪽

tiri posset,an loquacibus non in animumsta in ii a

audinis sit perforatus, ac propterea cum apud alios . ba resideant, a nugatoribus cotinuo eaeuunt, quapro pter tanqua uasa uacua, & sine mente tinnitus pleni cir cunferuntur. Si igitur intentatum nihil praetermitte dum est,Nugaci dicamus licet, - Silere oportet multa nam fili bona Praestat tacentis lingua continens uiri Duo uero praecipua, & maxima audire scilicet, ato mi iuri,quom neutrum assequi nu tores possunt . ea καὶ re quam maxime cupiui, indilices sunt,in aliis quip/pe animi aegritudinibus, ut auaritia, gloriae aut umptatis cupiditate, quo tale optat homines,pemenit. Nugacibus uero hoc praecipue molestissimum euenit, quod cum auditores maxime habere cupiant, non inuentui. Vnusquiis enim eos concito gracti fugit,& si forte in hemicyclo sedentes, uel deambulantes aliqui nurgacem, eudem ad locum aduentare iaspexerint quasi castra m eda sint, alter altemm,ut celeriter discedat, horitur.& quemadmodum in conuentu aliquo,dum taciturnitas quaedam subita homines occumt, super . nisse Mercurius dicitur, sic etiam cum in mpouum, consessumo familiarium, nugator intrauerit,continentissime silentium seruant.Timent enim ne loquedi in pido ansam praebeant . Si uero os ipse aperire coeperit, tanquam ex maritima aliqua specula boream spirare uiderint, fluctuationem, nauseami futuram suspican tes,e loco discedunt. 4uapropter etiam usu uenire B/let,ut dum inuitati ad coenam ueriunt, apud eos libra

4쪽

ter sedeat nemo,&dum peregrinantur, aut nauigam'. homines non sponte, sed coacti eodem nauigio, in cubiculo permaneant. Adiacet enim ubi v. ac modo apprehensis uestibus, modo barbam vellicans, non/nunquam latus manu percutiens inhaeret. Ea igitur ut, Archilochus ait tempestate, pedes maximo sunt me lio. & mehercle sapiens Aristoteles idem sensit, nam Nipse importuna cuiusdam loquacitate moleste asDctus, & absurdis eius narrationibus uerberatus, cum ille identidem inculcaret, nonne hoc tibi minim uide

tur Aristoteles non hoc inquit mirum , sed illud, siquis pedes habeat, te perpeti possit. Alterique hu/iuscemodi moribus praedito, cum post multos lon/gosque sermones, subiecisset, nugatus sum tecum Di lasophe . non per Iouem respondit, ad ea enim quae dixisti, mentem non adhibui. Et si quando nugaces ut

audiantur, nobis intulerint vim, animus aures uerbis tum exterius circvfundendas acc5m dat, ipse uero interius alias cogitationes secu percurrit,& uersat.Eam

ob rem intentis creduliis auditoribus haud quaquam

abundant. utque eorum qui ad res uenereas proni,seci/Iesque sunt, semen haud omnino genitale creditur, itatiuiscium sermo impersemis est, & minime frumiopsus.Et tame nihil firmiore uallo natura,quam linguam in nobis mutasse uidetur, quippe quae eam obiecto ante ipsam dentium praesidio coercuit, ut si quando

rationi habenas quatienti non obtemperaueritinec conuersa redierit aclo cium , sesaguinem morsu elicienν res eius intemperantiam continere possimus. Neque

5쪽

- .nim aerasi . domus, non clari sedessienis lingit,

extremum finem, infelicitatem occupare,scripsit Etui. pides . coi uero domum sine foribus, uel marsupium L non ligatum posse ri nihil conferre posse putat, ore autem non obsignato, sed tanqua Ponti ostio, quod

semper exterius emuit,patente utuntur,rem omniu uiplissimam, humanu sermone aestimare uidenturIdcir/co nec fidem qua omnis assectat oratio assequuntur,pe cultatis &.n.propriuis eius finis est, fide uemis astrues' . ' re. Nugacibus autem etiam si uera dixerint, nullus ae .dit. n.frumentum uase costrictum cumulatioris me isurae inuenitur, usu autem pessimum est, sic sentio qui in hominem loquaciorem Iciderit cumulatioris men dacii mensuram reddit, cuius causa fide sibi ipse abro 'gat. Quod autem omnis qui modo uerecundus & moderatus esse uoluerit, uinolentiam caueat, manifestum est. Furoris.n.ut quidam dicunt, comes est iracundia, ebrietas autem colubemalis, i ut rectius dicamus, in sania est,tempore breuior. Sed quoniam uolutaria est. propterea maior, spontanea etenim in ea electio inest:. In hac igitur ebrietate nihil magisquam uerborum pe/tulatia, & incertitudo stimonis uituperatur. Bacchusai.inuita Badet qui tape canendo,

Dulcibus alipiscis,molles iterare choreas,

Et blando risu sapientibus ora resoluit. Et quid grauiusρcuiuis comparatione, saltatio, risus, iocuis nihil est ρ id scilicet quod subditur.

Quael tacenda forent melius,uulpare coegit.

Hoc iam intolerabile periculo enum es,de fortasse

6쪽

quod apud Philasophos iam diu quaeritur: hisce uibus Poeta siluit, potationis uidelicet, ebrietatiis di

uersitatem significans. potum.remittitur animus,e e rasin nugacitatem incidit. Id.nquod sobrii hominis corde seruae,in ebrii lingua residere solet,ut aiunt,quν

bus prouerbia colligere Midium est. Idcirco Bias cum in Symposio taceret, propteream tanqua simplex , m iuisa nugatore quoda taxaret,Et quis natura inquit fatuus inter uina silere potest ρ Athenis etiam dum re gios oratores quidam conuiuio suscepisset, scireti eos. uirtutis studiosos esse omnem adhicit diligetiam: ut evidem in locu Philosophos congregaret. cum* mutuis inuicem stimonibus colloquerentur,ct quasi per symbolum uerba conferrent,solus inter omnes quieste

bat Zeno . cui blande compellato, dum legati press/nassent, dixere, de te Milo.Regi quidnam dicturi suA, mus 8 Et ille nihil inquit aliud nisi Athenis senem esse, qui in potu silere nouit . adeo profiMdum, sobrium mmysterium taciturnitas est. Ebrietas aute merae nugis ut pote cum sine iudicio de cura sit,propteream in mul tas panditur uoces. Philosephi etiam emietatem cumdenniunt, nugacitatem in uino esse aiunt.Idcirco pota tio probrum non est, si inter uina silentium adsit. Mul/' ta n .confabulatio expotu uinolentiam parit, & tamen ebrius in uino solum . at loquax tibi. nugatur, in sero, in deambulatione in theatro,i compotatione,die,nbρει' aegroto assidens, virmitate ipsa grauior est,simul nauions nausea molestior, laudans uituperate impor

iunior, iucundiori est nequam hominis, sed stibist

7쪽

mui, quam boni uir sed nugacis consiletudo. Nestor

ille sophocleus Aiacem excandescentem mitigans, taliter dixit, tibi non succeseo qui cum bene facias, male loqueris. Erga nugacem uero, non eo quo N 'ori erat,affectu simus, sed omnem operae quam exibet gratiam,sermo intempestiuus corrumpit ac perdit.Lysias cuidam causam dicharo, orationem tradidit scriptam. Iam ille cum saepe legisset,ad eum rediit dolens,ai bi cum primum orationem percurrilis, admirabile. cum uero item, ac tertio in manus sumpsisset, sine ulla omnino uehementia essem. Cui arridens Lysia nonne . inquit semel tantum coram iudicibus ditatus ese de tamen Lysiae gratiam, perfndendio artificium ignost ,

rat nemo.eum enim ego affirmare ausim, omnes Musa :rim ueneres,suavitatelo sortitum. Illud etiam quod de Poeta dicitur,uerissimum est.Solus aLHomerus homi/rium superauit satietatem, adeo ubi*nouus reperitur,

di recenti gratia ubio praeditus floret. Is tame dum de seipso quodammodo exclamat, Duplicet a la prius iterum inculcare loquen Fastidiu. quod omni imodicae locutioni essidet,euitare,& cauere uoluisse uideί. at* ita ex uno in ah t tran/siens argumentu.mulcet auditore, ac narrationii multiplici nouitate,satietatem declinat. Nugaces uero idemtiem per iculcantes obtundiit aures,tanquapalimpsesta delentes. In hoc igitur primu admonendi uint, o sicut uinu uoluptatis conciliandaei iter amicos beneuolentiae causa,alioqui inuentu si quis multu meruo bibere Nerit, homines ullistium ad nauseam, uinolem

8쪽

tiam η tkucitidita etiam sermo, cum renam tanniues suauissimus sit , marimem ad conciliandos inuicem homines inuentus, qui eo male, ineptet utuntur inhumanum insociabilem*eficiunt. His.n.quibus gratificari se putant, molestiam inferunt, ex his quibus hominum erga se admirationem cocitari existimant, derisui sunt. ac per quae dis gi amari* sperant fastidio habetur. Veisitur cesto praecinctus eos qui ad gratiam uersantur si Oidiat, & repellat sine Venere, sic etiam qui nugado molestias,& propterea odio dignus est, rusticus, inelefiganis omnino habetur. Illud etiam animaduertenduanimi aegritudines aliaet affectiones,uel periculum, uel odium, uel irrisionem secum afferre solent. In nugacitate uero simul insunt omnia. deridetur enim quoniacum oti nibus comunicant.odio habentur, quia mala nuntiant.periclitantur, quoniam secreta non cotinent.

Quapropter Anacharsis apud Solonem inuitatus, cum obdormiuisset,sinistra uirilibus dextera ori applicuissi repertus est, fortiore εἰ enim nexu linguam coercen/dam existimabat.de id quidem recte.Nemo enim faci/Ie tot homines rei uenereae intemperantia lapsos enu merare set,quot Ciuitates,&principatus, secreta in publicum diuulgata funditus euertere. Athenas obsidebat 'illa, nee ei diutius permanendi eo in loco super/erat ocium. Siquidem hinc Mithridates, qui Asia Romanis eripuerat, inde Μarius, eluis fictio quae urbem iterum occupauerat, homine urgebant.sed cum senio/res quidam intra Athenas, apud tonstrinam colloque/rentur,incidit iter eos sermo, o HUtachalcu minime

9쪽

l custodires, periculum* esse ne urbs ea ex parte erre. tur quae uerba exploratores qui aderant curia audiuerat,

Diae retulerunt.At ille statim exercitu congregato,circiter noctis medium,per eum locum in urbem milites introduxit, paulum p abfuit, quin eam deleret, caede tamen,& cadaueribus compleuit adeo, ut sanguine Ceramicum fluxerit. Erat autem ille Atheniensibus ob dicta potius qua facta iratior. Probra enim in eum & Me, tellam,in muris saltantes iactabant Sylla furfure morus aspersa est.ac pleram alia huiuscemodi nugantes pro leuissima ut Plato inquit uerborum petulantia,intolera talem mulctam perpessi sunt. Vrbem quot Roma ne a Neronis seruitute in libertatem assereretur, hominis unius nugacitas prohibuit. Vnica supererat nox secudui qua praeparatis omnibus, a rannum interfici oporte tat. Is autem qui eum internciendii sesceperat, in theatrum proficiscens, cum hominem in uinculis apudὶρ res ut Neroni exhiberetur, qui fortuna calamitaterno propria plorabatMidisset,propius accessit,& Isusurras. Deos inquid bone uir ora, ut hodierna haec dies solupertranseat, nam crastina mihi intias ages. Ille autem obscure significata occasione arripuit,& secum ut pu/to cogitans, stultum esse pro incertis,certa relinquere, tutiorem potius spem silutis qua iustiorem elegit. Ac. uerba hominis illius Neroni detulit, qui sublimis ra/ptus quam primum est,ti statim quaestiones ignis,uer/heno, admouentur, ut quod nulla urgente causa ues Puerat,& tunc quaqua tormentis coactus negabat,ahaim . At Zeno philosophus,ne colurationis stae

10쪽

tum, etiam inuitus tormentoru uiolentia cogerita fi/tert,excisis mordicus lingua,in tyranni faciem expuiti Leaena etiam honestissimum huiusce continentiae praemium habet Ea erat meretrix Harmodio, Aristogyto tam similiaris, quae coniurationis in Uranos particeps cum esset nihil aliud uwte mulier, nisi spem communicare poterat. nam ipsa quom eodem quo illi, amoris pulcherrimo cratere bacchabatur, & ad secreta fidissi/me tenenda, ipsius cupidinis intemetu iniciata erati Vt igitur ambo aduersa tui fortuna interfecti fuere, capta est.& dum ab ea per tormenta exquireretur,ut coniura tionis participes qui ignorabantur, deferret,neminem nominauit. sed forti.constantio animo praedita, ostendit nihil se ipsis indignum tantos uiros fecisse, quoniatalem amaueranti Athenieses uero Leaenam ex aere elinguem fecerusiae pro foribus arcis dedicauere, ut ex animalis uehementia de impem animi, eius insuperabilem contantiam,s, linguam haberet nullam, tacitumitatis sterium figurarent. Nullum enim uerbum unquam

dimim tam profuit, quam multa no dim.quod enim tacetur prosta cum placuerit licet.quod prolatu est, taceri non potest, sed effunditur undissi ac diuulgatur. Idcirco sermonis homines, silentii pceptores habemus deos, id quod ex secretis mysteriis, sacris P pcepimus. Us- homine eloquentissimii, maxime omniu taciturnu inducit poeta, nitu quom eius & uxore,ac postiemo nutrice iplam similiter.audis enim eam dicente. iri fenum,& quercus tanqua praedura maneb

Et ipse Penelope assidens. B u