장음표시 사용
401쪽
V Icisti me tandem, humanissime P. ha
bes toties effagitatam a nobis stri. bendarum epistolarum ratione. Sed uide interim, dum tu armorem gero uoluntati, quantis me calumniis ipse obiecerim. Quid tandem Critici dicent imo quid non dicent, ubi uiderint me ausum tractare renia multis tam diligenter ac scite tractatam Vis tu,inquient, Penelopes telam retexere post tantos autores Aut eadem dicas necesse est, aut deteriora: quorum alterum superuacaneum est, alterum etiam perniciosum. Ego uero quanquam multa alia habeo quς respondere possum, unum hoc tamen dico, nullius qui de hac re aliquid conscripseritime uestigiis inhaesurum. Accipe itaq; breuissimam maximet compendiariam, confici endarum epistolarum formulam: tibiq; hoc unum persuade, no uerbis tantum illas, sed arte etiam in digere. Vale, saluta amicos communes. BREVI ἔ-
402쪽
PISTOLA VARIE c scriptoribus Latinis definitur, sed eodem pene sim v. Libanis Sophista Graecus epistolam fo Vl nit hoc modo: Epistola est ub-
sutis ad absentem colloquiu. Porro colloquium sermonem familiarem interpretamur, ut interuilamus epistolam nihil stre a communi sermos ne qxotidianarum coilocutionum diserre: nismiis errare eos, qxi tragica quadam grandilo. queutia in componeatis epistola utuntur,atque ibi omnes Ageuij uires effundunt, atq; 'Ieii ρη rem qsimul, copiaeq; π ostentatiomi gloriam, ubi minime opus est. Esse enim epistolicus si uis Amplex debet , ac ueluti negligentiusculaue: nam est etiam quaedam negligentia diligens.Exemplosust Put ij caeciiij epistolae acutae , elegantes, exspressae,in quibus nihil nisi domisticum quotidia num. ed omnia tamen latina, casta, ornata, se gs taricaniis sit blus isse multa arte disiumnios
403쪽
repetita , ex Aboriginu beculis: quibus hodie sterique corrupti Cr cacoeteli utuntur, verba nova
atque inusitata anxie quaerentes, ut doctiores videantur .nes existimantes rerum gratia verba esse inuenta, bcribente ita Horatio in Arte poetica: Rem tibi Socratic poterunt o lendere chartae, verbas praeuisum rem non inuita securritur. superuacancum quidem pene fuerat,post M. T. Ciceronem,ac Fabιum Quintilianum,idem totimes repetere:ns quidam hodie reperirentur ueraborum aucupes, atq; anxij captatores, qui unis in uerbi causa tantum epistoLm condere parati sunt. cums uoculam unum longo labore quo tum epistolae instruerint, putant se palmarum fructum reperisse: ae tunc maxime fuam burboriem ac bulbutiem indicunt
De exercitatione re styIo. Cap. I.
Caput igitur illud primum sit,rem totum acute, ingeniosi, prudenter distosivisse. Quando in tanta lutinae linguae opu lentia uerba propria, σπpt atq; ad rem ipsam significandam nata, deesim
se nou positit. Exercitatione itaque opus cst,Cr bio non mediocri. Scribendum uero quamplu risums
404쪽
rrim urit, ct quam diligentisime. quoniam iis .
optimus ebctor'cr magi te dicendi, ut apte ICiceronem Crassu3 est. Et ut terra altius es
'ga generandiu alendus feminibfoecundior est sic princio non a summo petitus stγIusstudioru ructus effundit uberius, Melius continet. Priainim itaque summa follicitudine acsbii dilige tia utendumsed nec sine frequenti ai duas simbendi exercitatione extemporalis fucustas, amapti: civis certi iniusq; stud Arum fructus, αμα Ilia dicendi fiducia parari potest. Solasitus freqIens π opulentiam nobis parit, copiam femiuoujs, Cr mirabilem adstri dicendi scribendia promptitudinem. Porro tardus primum Iblivi esse debet, er diligens,cum uaria multiplicis autorum lactione. habendus est rerum ac uerborudelectus,cr pondera examinanda. Neq; ocurrentibiis primum uerbis,ac statim sese offerentibus incaute utendum est,ut qui in faciunt, captanotes primaquM ,ais avide arripientes. suspecta enim facilitas illa, qua plerique imprudenter exultant er gloriantur. o Iure Sallustium conis stat,Qu'ntiliano refereuteun sicribenda historia fuisse tardi imum,et Vergilium pauci Rimos inmdies uersius componere folitum. Nunquam profecto feliciter inuenietines apte cos locabit,nes or
405쪽
dicto lento usus non erit. Mors enim melim olidiMs iudicium paratur,refrigescitque iuuentioranis amor. Quare falluntur, qui multas bio priamum quivn ueloci fimo bcribere conuntur. Dilia gentia enim in primis opus est: quanquam mox Cr feliciter siequitur νγ lus, Cy uberior ac proramptior. Celeritatem enim dabit con uetudo, ut Faabius uit Paulatim res sessi facibus cfendent,ucraba rest ondebun composivi. bequetur: cuncta denis ut in familla bene instituta, in oscῖo erunt. caeterum fugienda est torum morosa nimis diliis genua, quibu3 nullus est seipsos calumniandi fia' nis, Cr quibus nihil unquam satis placuit. Neque enim promptum est dicere, uter eoru peccet uualidi .isne cui omnia sua placen aut cui nihil satisfacit. Relinquenda est infinita illa cura, ex cuarandum ut quam optime scribamus, sed sicribenodum tamen pro fucustate. Adfit ergo ipsi diligem, quidam modM. De imitatione. Cap. II.
Quoniam uero artis pars magna imitatione continetur, ab autorium lectione dignis uerbo, rum sumenda est copia, Cr uarietas figurariims Cy componendι ratio, tum ad exemplum uirtuatum omnium mens dirigenda est. Stultifimum uero est ut Plinivi in epistolis ait non optimaq-ssibi ad imitandum proposscre . , circi
406쪽
Cirea imitationem exactissimo iudicio opus esse.
Quapropter exactiginio iudicio circa bane partem studioru opus est. Examinanda furit omanis,primum, uidendum est quos imitemuram tandi uero me controuersia sunt, quos multomseculorum consensus probauit. Ais in epistolis cicero, quanquam latinae eloquentiae princeps, plus naturae dicitur habere quam urtis. Plinius uero pIm artis ac diligentiae.uterque tumen optimus.Sed nec ij soli legendi: legendi enim fiunt eralij, qui sese ad ueterum imitationem compar
runt. Quibrus Politianum iure adnumerandunt censeo,propter incredibile rerum nitorem, ex
Mins diligentiam, qua in quibusdam epistolis
est usus. Senecam uero doctis tantum legendum putant: quod quanquam eximia uir doctrina fueriindilo tamen usus isterili er circunciso, curis secundiorisus scriptoribus alendasset adolestes tum ingenis. alioqui magnas uirtutes in eo non quantum ad mores modo pertinet, sed etiam adsteras ac elocutionem,non difficile deprehendeti,qui in uaria lectione uersati fuerint. Nec legendae modo epistola eorum, quos imitari uelimws: sed scripta alia, quaecunque ad phrasim prom ctaris eloquentium faciunt. Etenim sicuti non unim
407쪽
mius generis fiunt epistote , sic nec eius ni gene res scriptores nobis eligendi. Quare qui ex omni albo operum M. Tullij ciceronis epistolas tuti, itani eligunt, aut officia, ciceronis si edistipulas profiteri non debent. Legendus ej enim totus:
quippe qui uariim bis disimilis, ut in uario dissimilis genere materiae.
imitationi ita subest iudicium.nisi enim iuditio apprehendatur, non iliodo nihil prodest,fiea obest etiam pernicionime.Videndum igitur qui nobis imitandi sint, ne corruptiyimos pro optis ins de probatisimis deligamus. Porro qui cistaronem sibi ducem atq; ante Danum proposium rit,nes eloquentiae, nes acuminis, nes disto'tionspoenitebit unquam. Falluntur tamen, quexistimant imitationem perse sufficere. uerunt est enim illud asintiliani:Ppri ingenij est,cotta tentum esse ijs quae fiunt ab AE' inuenta. Quid ea iis,inquit ille,sutura erat temporibus alis, quae sine exemplo fuerunt , si homines nihil iis quod iam cognouissent aciendum sibi aut cogitanduripui bent nempe nihil fuisset inuentum. Qudre
recte exclamat Horatius in imitatores: o imit tores seruum pecus,ut mihi sepe Bil sepe ioα eum, uestri mouere tumultus. Et pro ficto nemo
potest eum aequare,cuius uest ijs sibi uin in βα A a pendulu
408쪽
stendum putat. Necesse est, eodem Fabio aut ore.
ut semper sit posterior qui bequitur Et fiunt qua
dam in oratione maxima,quae imitabilia noctunt: ingenium,inuentionis facilitas. Arte igitur opus praeceptis, deinde imitatione Cr iudicio, postremo frequenti bio ac exercitatione. te, rum oritur quaestio, an scribendarum epistolum ars aliqua dici posset quidam enim naturali ratisone σ quotidiano latinos sermone contenti, irrem esse aliquam scribendi negandi, er nostruit hunc rident diligentium: exemplo magni nomi m projsorum, quorum aliquis interrogatus,
quid esset schema er noema: Nescire sie quidem, sed si opos esset,esse in sua declamatione,restonidit.alterperconctanti,Theodorem ne,an Apol lodorem essen.Ego, inquit,pernussurus uni.Sed quis'adeo non ab eruditione modo, sed conmmuni sensu remotus, ut fabricandi, texendi, cr elato uasa ducendi,artem aliquam esse putet: semmonem autem, quo nihil est fecundum rationem praestantius, arte ac praeceptis nihil egeres Non disimulandum tamen, quoslam contra fientire,
quotidianisscilicet familiarisimus epistolis nullum adhibendum artificium rhetoricum esse, sed constare illas naturali quodam peti*,σ comni uni oratione: frustras ad artem confugere eum, qui epistolam ad amicum de re inopinata ex terra pore
409쪽
pore scribere uoluerit, oblato scilicet argumen, to,non quaesito. praebenti enim consilio utendum
esse,quo nihil est in into magiis praecipuu, quia
uarie, π ad rerum momenta uertitur. Expedit enim interdum mutare ex constituto π trudito
ordine aliqua, cr nonnunquam decet, ut in It tuis ac picturis videmus uariari habitus, uultim, status,pro re nata. idcirco utilitu quibuscunquὸ prcceptis Cr magistrorum autoritatibus praest, . renda est ed ita tamen,ut artis ipsius ratio et pequentior 'Ger potior. Quo magis ridiculi fiunt. qui omnes epiliolas insulatationem, exordium, narrationem ,π conclusionem partiuntur, insijs putant totam artem consistere. Nes enim ijs fimul omnibus semper ed nec stequenter admoα dum opus est. ais ut in orationibus pleras inum tantur causis,temporibus,nec state, occasione: ita in epistolis maxime, quae σuario constant argumento,σ ad diuersi cum generis, tum ordinis uin ingenij homines scribantur,nec uno tempore,nec loco. Prudentia itus opus est,artis ipsius uelsocia, uel parente. Qui enim ex sino praea scripto loqui omnia uel scribere conantur, uirisum parum habeant necesse est. Qui uero nuir, quam praecepta sequuntμr ,σquo se curis r rapit impetus equuntur,percurranis uelut e fuases habenis, emolutifluentes, multa licenter es. A a a Iunditant,
410쪽
r zg P. funditant,scilicet sine delectu. Quare utrique res adhibendus est modus. Quanquam uero consterndum illud,doctrinum detrahere aliquid bio, ut limam rudibus,cr cotes hebetibus,m uino uetus statem,uitia tamen detrabit. atque eosolo minus est, quod literae perpolierunt, quo melius', ut Fabiws inquit.Nee audiendi illi,qui maiorem uim habere credunt ed quae non habent artem: ut ese fringere quam dperire, rumpere quam soluere, trahere quam ducere putant esse rob tius, ut Quintilianss scribit. Videntur quidem indocti copiam habere maiorem,quod dicunt omnia,σnulla lege cohibentur: sed soluti er exleges impetum sequuntur, quum doctis elocutio fit re moudM.Non ergo illa est uissed uiolentis:nempe e
rum qui sine labore, ne ratione , ne disciplinadsertossest uideri uolunt. De tribus generibus causarum. . cum ergo tria sint cdusaru genera,quibus orator utitur,demonstratiuu,deliberaliuriiudiciale, ut ciceroni et auintiliano placet:ad haec tria epistolaru hecies omnes esse reducendas, facile is intellige qui latente in ueterum epistola artem excutere aliqvado tentaverit:quisfastidito triuidoli isto scribendi ac loquendi genere, legesequi certamq; ratione malueri quam pasta ac sine delectu tumultuari,quod infra latius explicabitur.