장음표시 사용
171쪽
&,si ad naturam &rectam institutionem accesserit,perfectos artificces efficit. Ita euim intellisi Ouis eius debet,c a scribit. l 4 .liὶ : Solusα artifices quincit, usiis
ΣII. Philosophiae cognitio ad reliqtiis pessessionesiutilis 3c neo
cessatia est . Continet enim eanum fontes,& initia. . c.
runc di me Theologi e ro rsiis carere positat Metiamsi plane dis
XIΗLO f niunt, igitur,quiPhilios sophiam e Schola Thecilogorum ecplodendam ,α ad sacri: scri plur
. Cum Grammatica sermonis saturam doceat, &sine sermone nulla
172쪽
nulla ars cognosci possit, eam neseessariam,& principio discendam esse asserimur . n. Est autem Graecae & Latinui linguae Grammatica omnibus diastentibus necessaria, H ebraicae sostis Theologi studiosis..isu Etsi ante quidem veteres tramci iesimul discendam esse cos stituerunt , tamen id consilium nostris adolescentibus non eo
anc Illis enim Latina lingua vernacula fuit, nobis utraque peo regrina & ex libris haurienda. v. Discenda igitur prius Latina.
vi. Ad linguasdistendas pr eraptis, & exercitatione pariter opulvir. Nam nec sola prscepta, nec solus usus , ad recte loquendum atquestribendum sufficiunt. VIII. Praecepta enim sine usu aavidos, &iciunos efficiunt: usua sine praeceptis incertos , tambiuguo ,atque improprios..i κ. Ergo praecepta de usus ad Grammaticam discendam coni
173쪽
sc HOLA T. α Idem de reliquis dicendiariis
bus iudicium est. XI. Recta veteres docuerunt, poematum & historiarum enaris rationem ad Grammaticam perstinere, si sermonem tantum inteisaexerunt;si res,nequaquam. ixII. Rerum enim explicatio dxhilosophos, non ad Grammatis os spectat. III. Ad docendos pueros,aea commodatior est bonus Grams, maricus 3c mediocris Philosopinquam bonus Philossiphus &mas Ius Grammaticus.
DIsPUΤATIO IIII. I. Dialectica est ars recte, breuister,&perspicuε docendi. II. Haec est necessaria ad omne genus studiorum:necullus in doscendo aut distenda ea carere pos
III. . Hine recte ab Hispano ara artium , stientia scientiarum nos
II Docemus autem vel alios, vel nosipsos,definiedo, diuidens
174쪽
vτ pHILoso PH. g v. . His capitibus quid verum, quid falsum quid necessarium , quid continsens , quid firmum, quid probabile sit,quid cohaereat, quid non, ostenditur. VI. Est igitur Dialecticae finis veritas, ut ex Platone colligitur, ubi scribie . Nisi te in Dialectica
exercueris eritas te effugiet.
II. Neque solum ne ab alij sin
disputado decipiamur, Verum ne nos ipsos mal4 ratiocinando cirietumueniamus,conducit. VIII. Non enim omne quod a paret , dc videtur verum esse, est
ignorantes Dialecticam , saepe averitate aberrare,& pro veris falsa amplecti.
DISPUT ATI O V. I. Physice verissima est Philose
Phorum sententia.Ex nihilo nihil fieri. II. Quidquid enimin hoc muado existit, materiam habet. III. Communis omnium rerumateria Aristoteli prima dicta,
175쪽
aptε ab Ouidio ita describituri. Vnus erat toto naturae vulturi, orbe, , Quem dixere Chaos, rudis, indigestaque moles. iiii. Recte mundus in aetherea α elementarem regionem, a lomne de Sacrobusto ilistribuitur. V. Elementarisregio,&quae in ea continentur, ex quatuor elemεtis contrarijs qualitatibus praedistis,conshi tuta sint. vi. Ignis est calidus 3c siccus,aer calidus Schumidus , aqua frigida Sc humida, terra frigida dc sicca. vii. S unt autem elementa mustabilia,possimiq; alterari, Vnumsque in aliud transire. iviii. Facilior tamen transitio est
in sis, quae habent symbolum, id
est , quae in una qualitate conues niunt,quam in alijs. ix. Quare cum elemeta mutabis lia sint,sequitur Sc ςorpora ex illis conflata, mutationibus obnoxia, nulloque modo pepetua esse,
176쪽
Ir pHII Os PM 82I Caelum non est obnoxium alat rationibunnam nec a se, nec astiade alteratur:ergo no senescit. ii. Terra non habet facultatem vegetatiuam, δc rite exculta eadenuncproseriquς olimmon igitur senio conficitur. . iii. Sic & reliqua elementa motiquum obtinent. . iii. Quod autem hominu pau :i,iustum vitae tempus expleant. isn caelo,non elementis ,sed ipsosum moribui incriberi tum est.. Crapula enim,ignauia, & Marum ad victum necessaria rn trum abusus . Hin terminum infitiitum , eos consequi non si . Eaedem caussae sunt,cur pau nunc praestates 'iri,siue in Phia
. Quod cum ita sit,recte Gaaius scribit, eundem mundumncesse,qui fuit olim. IEt errant, qui mundμm Miantita naritu sens stere conten sit, ac caelo Sc elementis asicria it, quae hominum culpa comi ianti
177쪽
I. Elementa sunt prima corpora& simplicissima, ex quibus mista
II. Elementa quatuor sunt: Vt, ignis, aer, aqua, terra, nec plura
nec pauciora. . III. Ex his euncta nascuntur, asluntur,& in eadem cuncta ultimore luuntur. IHI. Possunt autem elementa inuicem transmutari, dc unum in aliud transire.
V. Facilior vero transitio estinhs quae habent symbolum sui Asris t. loquitur id est, commune qualitatem,quam in alijs. VI. Sic aqua facilius in aεrem, quam in ignem mutatur: ignis fasciliusin aerem,quam aquam. VII. Differunt elementa qualistatibus primis, secundis,& motu. VIII Primae qualitates sunt, caliditas, frigiditas, humiditas,&
M. Ignis est calidissimus M si
178쪽
dus,aqua est frigidissima et humisda,terra siccissima Sc frigida x ' Eκ primis qualitatibus nascu
tur secundae: Vt graue,leve. . t '
aci. Ignis es leuissimus,lerragrauissima,aer qualeuior. XH. Has qualitates sequitur moi tus diuersitas in elementis. Ignis Ec ae r sursum mouentur, aqua ὀc terra de sium. xiii. A Sunt &specificae qualitastes , Iuraenus Graecis dictae , ut in magnetae. attrahendi ferrum, in succino paleas. xiis . Harum nullae euidentes rationes,neque in astris, neque in elementis ostendi possunt id sola experientia cognoscuntur: idepsque apte a quibusdatarcanae prosprietates appellantur.
c. Elementa sentcorporasimplicissima,ex quorum mistione cunacta genita producuntur.' Π Horum recte quatuor, tum
179쪽
aDIs PVM SCHOLAsrint,ibus numerantur 1 videlicet ignis, aux qua, terra. iii. Haec simul omnia necessario adconstituenda corpora concursrunt, dc unum absque a consi
iiii. Etsi autem nec monstrari, nec, sensibua percipi possunt in mistis ,non tamen ea non inesse seo
V. Nec cera,nec resim,nec pi nec adeps in emplastro, tetra phAramaco 'llo sensu deprehendi postest , cum tamen omni haec in
vi. Mistentur enim inter se eles
vij fh S unt igitur yere in mistis es lamenta eu potentia, ut 4ristotistes Si Galenus summi Philosophi' loquuntur,seu ut vulgo i' schostis d iri sola virtualiter, non fors
viii. Atilium enim mistum, actu vel . formal ter f rre,pOsiet ele
ix. Ignis.enim combureret cora
180쪽
. ΕΥ NIL Io pN. π sose. Ninc flammaequalitates eles mentorum inmistis , contrari s reluctantibus,tanguidiores fiunt, retundunturque: & ita inter sese simul complicantur atque socians tur , ut Vfiam quandam certam harmoniam conueniente cuique speciei constituant.
ne temperamentum , Vulgo coma plexio vocatur.
xii. Quod etsi verum est,nihilosminus tame quodlibet elementusua qualitate efficax est.Ignis cales facit , concoquit: aer humectat,&-rarefacit:aqua calorem te erat:
terra sua siccitate constringit , dc ne res diffluant prohibet. xiii. Qu re& hoc nomine eleomenta recteppientia ,sive virtuas liter corporibus inesse dicuntur. Mitti dunt igitur substantiae eles mentorum in corporibus mistis potentia: qualitates vero ipsorum actu quidem , sed multo remissio reseu ut quidam loquuntur actu remisso. xv. Qui extrinsecus accedunt. corporibus, elemeta ipserum nec sunt,nec recte dicuntur.