장음표시 사용
161쪽
PUer ingctuas amat bonos mores:
II putio nobile ama It btioni eo mi. 'Puer ingenuus amabat bonos mores: ' . N parto nobile amava Ii buoni eo mi. Puer ingenuas amavit bonos mores: 'II putio nobiis amb , M sa amato Ii baoni eo mi Puer ingenuus amaverat bonos mores :N pureo nolite aυma amaro Ii Moni cosumi. Puer ingenuus amibit bonos mores: . II putre nobiis amera Ii buoni eosumi.
Amet puer ingenuus bonos mores: Ami H putio nobile Ii buoni eo mi. Amito, ves ambit puer ingenuus bonos mores: Amera H putio nobile Ii buo ni eo mi. Utinam puer inSenuus amaret bonos mores: Dio voles ese ιι putio nobile amasse Ii suoni eo mi . Utinam puer ingenuus am verit bonos mores . Dio υ4ιia tae ii putre nobiιe abbia amare Ii bucini eo- sumi . 'Utinam puer ingenuus amavisset bonos mores: Dio volesse che ιι ptiuo nobile aυesse amato Ii buuini eosumi . Utinam puer ingenuus amet bonos mores : 'Voglia I io ele iι putro nobile ami ιi h ni eo mi
Cum puer ingenuus amet bonos morest . r. .. - l
162쪽
Modus infinitivus sic erit ducendus . Gcudeo puerum ingenuum amare bonos mores :Mi raIIegro che it putio nobile ami li huoni cosumi. Gaudebam puerum ingenuum amare bonos mores. Mi raIlegrava che it putio nobiIe amesse Ii buoni eosumi. Gaudeo puerum ingenuum amavisse bonos mores: Mi ralledro che H putio nobiis abbia amare Ii buoni eotimi . Gaudibam puerum ingenuum amavisse bonos mores: Mi raIlegraυa che u purio nobile avesse amato ιi buoni eo-
Spero puerum ingenuum amaturum esse bonos mores: D spero cle it purio nobile amera It btioni cosumi . Scio puerum ingenuum amaturum fuisse bonos mores: Io In che ii mito nobile aυrebbe amato Ii huoni costimi, Tempus est amandi bonos mores: Du e tempo di amare H buoni costimi , ec. 'SIC ETIAM DUCENTUR IN sEQUENTEs 'Locutiones, habita ratione personarum.
Praebes necetaria pauperibus 2 Tti dat te coge necessarie ai poveri . Tarda ingenia vituperant labores: GI' ingegni tardi blasmano te faticle . Scribimus carmina: Mi feriυiamo ures .
163쪽
Iuventus stu siosa edhibet smmos a vitiis r . La οὐ ma ben inclinata ν reua r animo da υHi . Mors homines curis expedit: La Morte shriga P iacimo da' traυans.
Sromachus meus cibum fastIdit: Π mio 'mare fla in fastidis it eisο. Et hujusmodi, quibus puerilis memoria magnopere juvatur.
vESTIBULUM GRAMMATICUM. Admonitio. Tora Grammatka versatur circa Iiteras recte scribem das, circa syllabas secundum: regulas quantitatis pronunciandas , circa dictiones efformandas , cognosceridas,& componendas. Quoniam autem dictiones fiunt vel ex
syllaba, vel ex syllabis, syllabae re' ex literis, ab his
praeceptiὀnum Grammaticalium institutiqnem exordiri de- Det praeceptor, & quam diligentissime in hanc curam incumbere, ut commimu mi pueros ita informet, ut a teneris unguiculis literas eleganter pingere, sine vitio proserre , & quos sive a natura , sive a parentibus, sive a m Iierculis vitiola prosationis malos habitus contraxerint, sua ipsius industria dediscant. Primae siquidem impressiones altius inhaerent, uuam ut ullo unquam tempore, ac industria possint avelli. videat igitur praeceptor puerulis adindictus , non puerilia sibi munia obtigisse. Tales enim futuri sunt parvuli natu grandes, quales fuerint pqmas elementorum notas balbutientes . Quapropter audiet saepstirpius omnes, & singulos Abecedarias notulas percurrentes, non Vero ut aliqui faciunt, Elis, emme, enne, esse &c. Quot sunt silene, quibus utuntur Latini R I e. tres oe v
Quomodo dividuntur hae literae ' M. In vocatis in cons Quoi, & quae sunt Co nsonantes λ M. esse splenderimi ineste utar, quae ex se Bias nullum Iohum reddunt ζ υOealibus vero junctae consonant, sive snnis sonant , P
B, C, D, F, G, Η, Κ, L, M, N, P, Q, R, S, T, X, Z. Quot, & quae star Vocalest R. esse sexo nmpe,
164쪽
. Dum adminiculo fonum, sive vocem reddunt.
Quid fit ex syli γὰρ I c. dictimes. Quot sunt ganera dictionum R. se me quis Lunt parrex
Quot sunt partes orationis' M. Octo, ita ut omnes dictio. nes , quae inveniantur in omnibus Libris , sent aliqua. asarum Octo, eam nauae aIiae sint . Quae ρ Nomen, Prenomen, Verbum, 'Parricipiam, praepo tio, Adin tam H Inter Hιο , Cοθιnctio . Quomodo hae partes dividuntur J Asiae fana Meti Aser AEtia indeclinabiles . Quot sunt declinabiles πιαιν : Nonaen, Pronomen, δενι- , . Partiripiam. Indecsinabiles vero λ Reliquis altiore Praepositio, Asiembium , Interjectio, edi C. -nctio. Quid est nomen λ EF pars oratiouis Helisab iis, quae crisus habet , ne De tempoνa aduehν cat, αν musa , dominus , felix, fusos . Quod est pronomen λ v pars oraticinis Melinassiis , quae oco nominis posita, eerram finitamque PerMnam μή fviscar, ur em, tu, iue. est verbum pars orati is derii bi is, q- dos s tempora ha et, neque in casus inclinisse , αν amo, doceo , lem , anaeis .
Quid est Participium pars orationis Gelinabilis, quar
165쪽
ΜUsa quae pars orationis est Nomen .
Quare ρ cuia casus habet , neque tempora ad n - . 5ωr. In Nomine quaenam consideranda sunt ρ Quatuor praecipue, Drclinarro , Gentis , Numerus , cr Cassus . Declis ariones talaria: .la:n quot sunt ρ Quinque . Quae λ Prima, Secunda , Tertia, Quarta , Quinta. Quomodo intor se dignoscu*tur ρ Per terminationem genia iiυi svμlaras μPrima quomodo ii cit genitivum singularem y In ae, diphthongum , ut Poeta , Poetae . Seculia' In i, dominus. domini . Tertia 2 Io fermο , fermonis. ιQuarta λ In us , dc in u, utfensus. Dufus, genu, gisu Quinta In ei, ut dies, diei. Hie Popta, genitivus Poetae, cujus declinationis ρ Primae. ET sIC IN 'ALUS. Genera nominum quot sunt ρ Tria. Quae λ Masculinum.
Foemininum, Neutrμmo . . Quomodo dignoscuntur haec genera λ Per, qm a clinando praeponuntur.
Articuli quot sunt 8 Tres, sic, haec , hoc . . Ubi ponitur Hic, cujus generis ρ Masculini.
Hic dominus, cujus generisy MascuIini. Quare ia in decIinatione praeponitur his., Haec missa cujus generis λ . Quare λ Ρia in declinatione praeponitur haec.
Hoc tetnsum cujus generiS Neutrius is ci . . . Quare ρ εα decimatione praeponitur hoc . .
Hic. haec homo. cujus generis ρ- Quare/ sitita in declinatione praeponitur sic, oe Oaec o Hie , & lac , & hoc selix , cujus generis ρ omnis. Quateὸ suia is decliuatione prisponitur fac, . . Hinc, Ur
Hic. v I ham diles, cujus generis ρ. Quare cuia in decliniatione praeponitin is , ves c . Numeri nomin m quot sunt Duo. Dui Singularis , quia dicitur. de uno santum, ut Homo et u ralis, quia dicitur de pluribus, ut hominer.
166쪽
Ηomo , cuius numera singularas. Quare ρ cuia fingulariter proferirer ωΗomines, cujus numeri y PIuralis. Quare ' O ia pluraliter proferim. . . Casus nominum quot sunt λ sex . Qui Φ Nominatiυus, Genitivus, Datistis, Aecusativus μι--eativus, ει Ablatiυus . Musam, cujus Casus Aeetifatiis. Quare' cuia in tali casa declinando reperitvir. ET SIC IN ALlIS. NOMINUM DIU Sro.
Nomina quomodo dividuutur' se subsantisa, ad jectiva . Quod est nomen substantivum y Es, quod
per se in 'oratione, potest, ac variatur per Anum articulum , unam vocem , in hie do-inus et vel per duos articulos , unam vocem, ut sic, oe haec homo.
Quod est Adjectivum ' ER , quod per se non potes esse in
Felix cujus generis ' Omvis . , are ' suis adjectiυa an tur vocis funt reneris omnis , . concordant cum omnibus subsantivrs . Brevis, cujus generis λ Communis. i' Breve , curus generis ρ Neutrius . 'Quare Quia ex adys6 His duarrum vocum prior es Mneri
Bonus, cujus generis ρ ManuIini. Quare λ cuia est prima vox a Θεμί . na, cujus generis λ μ minini. Quare ρ Gia es secrenda sex adsectivi is Bonum , cujus generis λ Netierius. 3uare' suta est tertia vos ady εἰμί. radiis significationis Adiectivorum quot sunt λ Tres, Po-μivus, Comparativus , Superiari s .
167쪽
Doctus, cujus e s grados Postλι . . Quare' ista inrem , s quMisarem absolute, sinplieturquo Doctior, & domus , cujus est gradus Comparinisi . Quare λ suia rei qualitatem attollit, s comparat. Doct issimus, cujus est gradus Suprelativi. Quare t ista ipsam rei qualitatem auollit, ae in summo
Unde formantur comparativi ' A casu positavi salso litora i , s additis HIIabis os, oe us , doctus , docti , δε-Hiον , oe doctius , fortis, forti , fortior, o foratas. Superlativa As eodem casu additis , s smus, ut docti, doctissimas , forti . forsissimus . Excipiuntur bonus ,
.E PM NOMIM. EGO , quae pars orationis est Pronomen . Quare Quia positum ioco nominis, cretam, finitamque personam adsignific φ . . . . 'Pronomina , de quibus nulla dubitatio est apud Latinos, quot sunt studerim. Quae , ru, sui, ille, ipse, im , his, is, s ex eo eo-
rus , , casus, ut ia nomine, O insuper petaona . Personae pronominum quot sunt Tres. Quae λ Prima ego, is , O in plurali ποι, Mi. Secunda tu, tu , s in plurali vos, voi .. Tertia ιλιε , quello, O in pluriat illi, quelli. 1 . . Quare λ Quia omnia Nomina , Pronamina. oe Participia sunt persona tertia , exceptis ego , 'uia ut porso ae prime , s tu, secundae , O' vocativis ς bus , qui sunt
Ego cujus persona: λ Hima , qui diagnae personam Io
Uuentem, ut ego am', io amo. ν
Ta cujus personae t Secundae, quia designat perso mi uaquam dirigitur sermo , ut tu amas, tu ami . Camillus, &c. cujus personae Treriae, quia designat pem Duam, de qua es Iermo , in Camisus degit , Camil-' lo leme.
168쪽
VIEgo Tullius, eujus personae Tullius y PHma. Quare λ Pronomina ego, s tu per nam tribviunt a pinio subsanrivo , quod frequentissimum es in Prono .mine ipse , ipsa, ipsam, es in Relativo, qu=, quae, quod . DE FERRO.AMO quae pars orationis est 'νδι- . Quare in modos, . tempora habet, neque in casus declinatur. . In Verbo quaenam consideranda sunt λConjugatio, Modua , Tempus, Numerus, Persona, edi
Conjugationes verborum quot sunt Quatuor, nempe Priama, Secunda , Tertia, o Garra . Quomodo dignoscuntur Φ Prima προδεών formam verborum amo , G Amor ; Deundo Doceo , s Doceor ἡ Tenia Leto, s Legre i Q-rta ridis, s Audiis. Et, si
qua verba non sequunmr harum formam , dicuntur mnomaIa , ut Sum , sola, . oe Fero . Dono, donas, cujus conjugationi t Primae. pQuare ' cuia declinatur, ut Amo. Sum eujus conjugationis mutas . iuuare uia anoma m es, oe non servat formam asiem jus Gonjugationis. Modi verborum quot sunt ' Quinque. . Qui Ddicativus, qui indicat, ut Amo, io Amo. Imperativus, qui imperat, ur Ama, ama tu . optativus; qui optat, ut Utinam amarem, Dio volasse, eh' io amassi . 'in unctivus , qui coniungit , ut Cum amem , Concitase
Infinitivus , qui caret numeris , s personis expressis , ut
Amo cujus modi λ Indicatisi . . . Quar. ρ Quia indieat is d esse. Et sic in aliis . . Tempora verborum quot sunt ρ Qinque . iuuard Praesens , sive infass , fraeteritum impeσ-- . Praeteritum perfectum , Praeteritum Pi lauam perfectum,
Amabo eujus temporis turi . Quare Quia fusurum rempus designat. Et sic in aliis. Numeri Verborum quot sunt Duo.
169쪽
Qui λ SinguIaris , ue Amo, amas, amae . Et, PluraIis, ut Amamus, amulis, amant . Amo curus numeri y Singuiaris .
Quare uia snguIariter profertur . Amamus cujus numeri ρ PluraIis . Quare ρ Quia pIura iter profertur. Personae verborum quot sunt Tres. Quae ρ Prima, ut amo, in plurali Amamus. Secunda, ut Amas, oe in murali Amaris. Tertia, ut Amat, edi in plurati Amant. amo cujus personae λ Prime. Quare uia es prima vox verbi , ρabet nominativum expressum , vei subintellectum Ego . Amas cujus personae Secundae. Quare suta es sectinaea vox verbi, flaber nominat υum expressum , veι Boinreuectum Tti . Amat cujus personae λ Terti . Quare λ suta est tertia vox verbi, habet quemciamque
congruentem nominativum finguiaris numeri . Sis e - iam Amamus habet nominativum Nos expressum, vel subinteuectum, Amatis fabet ris, Amant recipit Pemcumque nomin rivam congruentem numeri pluralis.
Ut in concordantia nominis cum Verbo. De generibus infra agetur. T ens quae pars orationis est y Participium. Quare t cuia tum casus, tum tempora fas eris In Participio quaenam considerantur' Grnus , Num rus, casus, ut in nomine, oe in per Tempus', si οἰ- eatis, de sua non es nune agendum . Tempora participiorum quot sunt suinque. Qua λ Praesens, Praeteritam impe ectum simul, Praene-νitum perfectum, O II quam perfectum smul, O inrum' per se. ' . Quae participia sunt Praesentis, &Praeteriri imperfecti temporis ρ Quaecumque ex ut in ans , oe in ens , m a
Quae participia sunt praeteriti persecti, &pIusquam perse-
Quae participia sunt Futuri temporis p cuaecumque exeunrin rus, wI dus, ut amaturus, Iegendus.
In caeteris Partis tam sequirat acetanna nomisti adsectλοῦ. Omne enim Panicipium proprie est Adfectivumr.
170쪽
DE CONCORDANT Iis. Concordantiae quot sunt Tres. Quae λ Prima adsectiυi eum substantiυο .
Secunda Reiativi cum antecedente . Tertia Nominativi cum υerbo .
Adjectivum, &Substantivum in qnibus debent convenite is tribus, 'nificet Genere, Numero , cse Cisu. Quomodo dices, ii Sia or giusto λDicani, Dominus justus . Quae concordantia est naec ρ 'Ad-Biυi eum subsantiis . . Quod est substantiyum ρ Dominus . Quare est substantivum λ uis per se in oratione use potes, ac variatur pre anum articulum , s unam vocem, De hic Dominus.
Quod est adjectivam λ Jusus. Quare est adjectivum 3 Quia per se non potes esse in or
tione sinae subsantiso , ac variatur pyr tres divosar voces sine artistitis, ut justis, jusa , issum Concordant, Dominus justus f Maxime. Quare ' cuia utrumque es generis masculini, mi eri. gularιs , casas nymisativi. Dicereturne congrue, Dominus justa ρ Non. Quaret Vasia Dominus/os generis masti ini, Justa vero f. minini, γ Fc discordaret adjectisum a subsantivo in
Flumen rapidum, est congrua Iocutio EI. Per quam re3ulam ρ Nomina adiecti , Pronominu , participia colaerent etim 1,bsanritas genere , Numer ω
ET sIC IN ALIIs CONCORDANTIII. Relativum, & antecedens in quibus debent convenire In duobus , fellicet genere, O numero . , . Quomodo dices, it Signor giusto, ii quale. Dicam, Daminus jusus, quem. Quae concordantia est naec ρ Relativi ca- antecedente Quod est Relativum em. Quare dicitur Relativum ρ Bra refert anteceden3 - , Quod est antecedens y Dominus jusui. concordant ρ Maxime . . e Quare uia uirumque es generis mas imi , numeri. Im