Disputatio antiquariohistorica inauguralis de censorum apud Romanos auctoritate et existimatione, ex veterum rerumpublicarum conditione explicanda

21쪽

I 1. Moribus antiquae nitebantur eivhates. 1Da. Ad morum servandam integritatem pleraque orat an Legumlatorum instituta. 4 SQ. Vigentibus moribus , riguere lapsis,

eorruerunt Antiquae Civitates. - Uubi ea Lacedaemonia. s

S s. Respublica Romana o 6. Cum tanta haberetur antiquitus m rum ratio, factum est, ut fumma esset cum Athenis Areopagitarum, tum Roma censorum auctoritas et eristimatio. 8

sECTIO SECUNDA.

I. Peculiaris civitatis Romanae ratio. Da Peculiaris Romanorum indoles Io6

22쪽

icem in praeclaro in Legibus ollaret, in quo leges ad illum, quem in clibris de Republica probaverat, civitatis statum accommodat, ipsani egregie ensorii in Republica Romanat muneris tradit rationem. Censeres, inquit, puli aeritates , soboles, familias pecunias rem freto urbis templa. ias, quas , aerarium Hetigalia tuento, populique partes in tribus distribuunto ea in pecunias, aeritates, ordines partiunto equitum, peditumque prolem deser bunis raelibes esse prohibenti mores popinii regunto probrum in Senatu ne relinquun-D: binisunto magistratum quinquennium ha- , ' bem

23쪽

bento Dolendum vero quam maxime huius muneris a Cicerone verosimiliter egregie dis putatam conamuni bonorum naufragio librorum periisse explicationem. Postquam enim in altero et tertio operis libro cum sacras tum civiles civitati suae proposuit leges, de iis cum Attico et Quinto fratre sermones miscet, Drumque tam praeclare declarat efficaciam, ut, quo praestiuatiores hae sunt commentationes, quoque plures supersunt, eo aegrius hujus censoriae explanationis jactura serenda videatur. Sed nobis am , ut ordine progrediamur, res ab initio est repetenda. Postquam Servius Tullius de Veientibus aliis. que Etruscis victoriam reportaverat, contulit se ad ipsam rite ordinandam civitatem aggressusque est, de Livii sententia a), istiusmodi opus, quo conditor omnis in civitate discriminis, ordinumque, quibus inter gradus dignitatis fortunaeque aliquid interlucet, a posteris haberetur. Instituit enim tum civium tum posse

sonum Censum, secundum quela populum in sex classes divisit et centum nonaginta tres emturias, coque peracto, omnes cives, in suis quosque centuriis, in Campum Martium convocavit,

ubi eqs suovetaurilibus lustravit, eumqtae ritum

24쪽

est factus. Q

Primum quidem ipsi Reges instituerunt Cen

lana. Postea vero Consulibus, uti omnium, quibus Reges iuncti erant, munerunt, sic et Censiis eura mandabatur a). Variis autem, quibus hi praeerant, bellis 3 forsan etiam Tribunorum m. turbis ci), factum est, ut nec Consules Censui vacarent, et ipsum hoc, civitati utilissi' inum , per septemdecim annos intermitteretiisti gotium. um igitur dissicilem istiusmodi rem et minime Consularem suo viderunt Romani, qui ipsa rite ingeretur, egere agistrimi, Censuique agendo sy, duos atricios viros primum praefecerunt quos Censores a munere diu

runt.

Primum igitur hoc munus Patriciis mantis,

lici dicebatur arbitrium formulae ensendi, id est, ut docet Crevier ad Livii L. 4 C. g. jus statuendi qua formula , qua ratione quisque ensendus esset quatuli tribum quam in centuriam referendus; quomoduaesilinandus euntque Census.

25쪽

petist atque Tribunorum imprimis L ope

hoc ipsi delatum est munus Q. Dein vero Q. Publilius Philo Dictator sanxit, ut est: e Plebe semper crearetur Cenis, quiri et uae que lebejus es posset autem munere sere semper ingebantur viri Consul res 3 . Initio erat quinquennale, in quinto. quoque anno instituebatur Census brevi post Mamercus Aemilius Dictator ingenti populi com s legem pertulit, ut ne Censura, quum alii annui essent Magistratus, diutius quam per amnum et semestrem duraret Quantopere

V. Livius Epit. L. 59. Cf. eausori l. l. p. 4. 3 Beausori l. l. p. 63. Cum autem ipsum illud iudisputationis nostrae fine ireprimis usu veniret. Beausorotii equidem auetoritate haud acquiescendum ratus Livi num ipse Indicem eum Consortim tabula, quam exhibet aliis sortius, contuli, vereque eum pronunciasse animadverti. Sub Imperatoribus autem post Patuum Aemilium Lepidum et Lucium Munatium lancuna ultimos e privatis Censo. res, v. Dio Cassius, L. 54. P. 52I. edit Leunc. I perator vel solus Censuram gerebat, vel collegam iasciscebat v. Sueton minus C. ap. vel alium munere illo donabat, Pitiscus in orieo LMm voce censu mcι Liv. . . . a . . I. a. Postremis aureis teuiporibus': item quinquennalis esse eoepit, gistruus V. Onaras L. a. apud Franc. Holom in Thesauro Graeviano ora a. p. t 5. CL Be usorta. l. p. Q

26쪽

antem Censurae, quae primum ad populi Cem sum agendum reserebatur, sensim increverit amplitudo , tum ex Ciceronis, quae silpra tradid, mus, m ex Livii optimc patet verbis, qui rem parvis initiis ortam, tanta cepisse tradit i ermenta ut monim, disciplinaeque Romanae penes eam regimen, Senatus, quitumque centuriae, decoris dedecorisque discrimen subditio. ne ejus agistratus, publicorum ius privatorumque locorum, vectigalia populi Romani sub nutu atque artarei essent. i Ex hoc autem, uti et ex Ciceronis loco, licet quadriipartitum silas pateat Censerum munus, ad duo tamen congrue referri potest capita, quorum alterum pecuniae publicae atque vectigalium administrationem, locorum publicorum viarumque curam, ipsum denique Censum comprehen sit, alterum vero morum magista com

unetur totum.

Et quandoquidem nobis dein de horum, nerum erit agendum gravitate et amplitudine, explicandumque , quam illa Censoribus conciliarint auctoritatem, operae pretium prosecto vid tur, ipsorum munerum hoc loco tradere rationem. Habebant igitur Censores vectigalium administrationem, ad quae omnis reserebatur pecunia, quae portorii, decumarum, cripturae, to L. . c. r.

27쪽

silis, vicesimae nomine solvebatur U, quasque, suadentibus Censoribus, a Senatu consu tuebantur P. Haec igitur vectigalia ad has, iam a) in conspectu populi et libant in

quinquennitim Publicanis, Equitibus plerumque Romanis 5 , qui, quanta pecuniae summa e tigalia redemerant, tantum Reipublicae apud Quaestores Aerarios, penes quos tabulae aerarii

it ipsum aerarium erat, solaei debebant γλ

i , Sigonius e snt jure civ. Rom. . . . 6. et de ani jure Provinci . a C. 8 et Etenim ex quae apud Livium L. . . . .ectigalia οπιν 'mani sub ηὐμ ετ arbitrio eorum fuere, L. M. C. si.

Porrario quoque et vectigalia multa instituerunt, L. 2s C. 37 Vectigal Iiam novaeva ex salaria annona 8GIMMrunt habentur, non patet ipsos Censores nova vectigalia constituere potitisse; verum Senatus penes quem hoe jus erat, Censores, ubi res postillabat, de eo xigalium constituendorum ratione consulebat, eorumque opinionem cum probasset, ad essectum eam perducere

iubebat. Quocirca cum Burin anno istiusmodi Livii loca lac interpretamur, a vectigal a ista, inventoribus

CenDribus et suasorihus , instituta suisse putenaus. Vid. Iurmann de Hierauri P. IUN. 7. p. n. qui disertis veterum testimoniis docet, ipsum vectigalium instituen. dorminius senatui eomperiisse Cn. HegeWisc Historiasher versve siber die iniselen Finanaen , p. 86. 3 Liv. L. 4. C. 8 et L. 43. C. 6. Cice- Agrar. I. C., In Conspera putem populi est se foro. 5 Non retinen omnes vicissim quites erant ubi

28쪽

Censorum autem dicta, quae cum alia spectabant negotia rum imprimis vectionum loc tionem, leges dicebantur ensema Q, eorumque de Reipublicae reditibus tabulae , Censoriae tabulae audiebant Altera Censorii muneris pars posita erat in locorum publicorum privatorumque jure. Nam cloacarum, lacuum 3 , pontium, Viarum, agrorum, templorum imprimis et aedificiorum inbueti publicorum curam habebant; quae omnia et rite attenderent, peculiarem tamen in viis stice emendis atque glarea substruendis a ginandisque operam posuisse et sic miruna in modum peregrinantium universe et in primis exercitiam commoditati prospexisse videntur 4 . Redenatoribus, sumtibus in id a Senatu constit . iis .5), haec omnia vel facienda vel rescienda

locabant Sarta tecta eorum operum, quae a

prioribus Consulibus locata erant, exigebant si . Operibus, quae facienda curabant, publicis nomina saepius sua dabant 73. Praeterea, si quae

29쪽

loca publica inaedificata habelaim privati haec eos demoliri jubebant Censores Q. Porro ludis praebetant equos curules comparabant alimenta anseribus, quos in Capitolio inmemoriam servatae ab ips Reipublicae alebant Romani 3 . Pretia sacruficiorum pro risebam rivatis denique, quibus non licebat e canalibus aquam in sua aedificia agrosve derivare, annuo soluto vectigali, illud concedebant s) Quodsi suo arbitrio secerant priv*ti, saepe eam publicam aquam, in aedificia hortosve duc m, canalibus rumpendis adimebant si Haec autem C sorum munera uti magni erant momenti, sic amplior longe erat ab iis pera, gendus Civium Cens . Hunc igitur quinto quoque anni in Campi Martii villa publica in .stituebant Ob Apud no tum sellis curulibi insidentes, ives umpe servi Tullii im

s Piu cui . . voce sem. Si non ip Republie Messant Censores hujus rei eum ad Aediles pertinς. t. v. Prominus de qua Mer. φm apud Gram.

c. a. Ibiq. Crevier. mea autem Census instituebais yr in soro. V. Silonius, i. l. L. I. C. 4. 8 Cives

30쪽

stituto, in sua quisque inbu, classe, enmm, nonum sua uxorum, liber iun, libertorum,

servorum profitebantur. Praeterea aetatem, d

micilium et possessionum intrum aestim timem addebam, jurejurando in antes se omnium in profitendo possessionum rationem habuisse Q, Quicumque vero non bona hac in ca ita fide usi suisse deprehendebantur, una cum bonorum publicatione ipsam amittebant libert*tem ab Pariter, qui se censeri noluerant, maximam subibant capitis diminutionem 3λον enim a Consulibus, bona a Censoribus venum dabantur . . Bonorum autem apstimatione solebant subinde plura comprehendere S , quam quae ea contineri vulgo habebantur, eaque ipsi, quanti vellent, aestimare; unde cum maxim

per procuratorem censebantur. Vide Sigonius I. I. L. C. i . Manutius, ovo m. apud Graevium L Laomr. p. 3a. r. Beausore, i. i. p. 63. i Dionysius au L. 4. s. p. Ia. Accurate autem apud Sigonium, . . . . C. 4. traditur, quae ad possessiones referrentur. Ipse autem censendi ordo petatur e Pitisco l. l. voce eensendi. a Belli fort. l. i. p. v. 3 Cicero pro Caecina. C. 3