Disputatio antiquariohistorica inauguralis de censorum apud Romanos auctoritate et existimatione, ex veterum rerumpublicarum conditione explicanda

41쪽

poenae. Nam neque cives carcere coercere , ese que poena pecuniaria proprie incere poterant , nec infamiam, verum ignominiam pati dicebarsetur notati Q. Quodsi Censores in ea animadvertebant vitia, quae legibus quodammodo , .noxia erant, poterant etiam delinquentes judicis condemnari sententia: nam, ut Cicero tradit, nunquam animadversicimibus Censoriis ita stet runt Romani, ut rebus judicatis Poterant porro, in quos invecti suerant Censores, cum

populi staragiis , tum judiciis juratorum absol

vi ab A judicibus damnati in perpetuum Omni et honore privabamur et dignitate, a Censo- ribus notatis aditus ad honores, reditus in sen tum patebat, nam et proximis Censoribus illatam ignominiam delere licebat. Sic L. Metellus, quem cum nobilissimis juvenibus post cladem Cannensem Italiam relinquere voluisse vidimus , Censoribus equo privatus, tribu motus, aerarius lactus, dein populi suffragiis creatus fuit Tribunus m. cui tamen Censores suum indepat locum denegarunt s). Pariter Mamercum Aemilium Censoribus, quia Censurae te pus minuisset, notatum dein A. Comelius

42쪽

Cossis Tribunus Militum Cons. Poti Dictat rem dixit Q. Cajus vero Geta, quem Q. Metellus et Cn. Domitius Censores e Senatu siecerant, a proximis Censoribus hac nota libe-ςrus, ipse postea Censor fuit; et ita, cujus mores a Censoribus erant reprehens , hic postea et populi Romani, et eorum, qui in ipsum animadverterant, moribus praefuit Quae cum ita sint, merito judices rogat Cicero, qui tandem hae notae appellantur judicia, quae aio pulo Romano rescindi a juratis iudicibus repudiari, a magistratibus negligi, ab iis, qui eandem maesta tem adepti sunt, commutari possunt 3 Quocirca notis suis famam ignominia et damno inquinabant Censores, neque eorum judicium dammus quidqu*m praetor uisum asserebat M. Haec de gravissimis Censorum muneribus du enda putavimus, quibus addi possunt plurima, quae Edictis suis constituere poterant, negmia, veluti de honainibus edicebant, qui, quoquo numero metallis essent adhibendi, itaque tamR'ma propiniebant, quibus quasvis reprime

43쪽

rent turbas inuam extra urbem, in cisi sreditus rite administrarentur ιλCum igitur haec omnia descripsimus mundi ira, operae pretium est iam observare nonnullii, quae huic magistram propria prorsus privaque misse videntur, Primum enim Cens es non, uti caeteri magistratus , aliquamdiu designatimni Verum, quam primum populi sumus creati erant, munere si i incipiebam O . prae tito tamen prius jurejurando, omnia se sum mi diligentia et justitia peracturos, curaturosque , ut ne ullo ducerenm partium studio ca). Μ gistram abeuntes iterum iurabant, se iussis cinisu leges secisse, unde dicebantur jurare inges cc , tum in aer inum descendebant, nominaque eorum, quos aerario reliquerant, ede-hant S Quodsi in magistram alter Censes moreretur,

primum in ejus locum alius sussciebatur, dein vero, cum Roma a Gallis lustro captae erat, quo alius in mortui locum creatus erat Censor constirurum, ut ne in posterum hoc amplius

44쪽

Hoc autem Consorum munus eum tam amplum esset, ficilemque ansam praeberet potes tate abutendi, imo in cives dominandi, primum marcius Rutilus, altera vice Censor, probante populo, constituit, ut ne bis idem oemunere fungeretur Q. Verumtamen vel sic etiam poterat, vel nimii vitae morumque auctoritate. vel panium studio vehementer hic civibus moles, rus esse V sminis. Sic, ut his utar, Mamercum Aemilium non ob morum aliquod vitium, verum propter imminutam Centurae potestatem, tribu moverunt, cluplicatoque Censu secerimi aerarium Q. Pariter Cato, postquana Scipionem Asticanum , quo cum inimicitiae ipsi intercedebant, diu frustra petierat, dein Censor eius fratrem Lucium equo privavit, idque ab omnisbus in Africani contumeliam fecisse iudicabatur 3 . Alii praeterea Censores ob levissimas causas gravius, quam par erat, in cives animadvertebant, unde Variae, quae auctoritatis

abusum coercerent, exstiteriant leges. Primum enim, non semper Censoriam sententiam probabat opulus, saepiusque in notatis amplissimamuhera, ipse adeo Censuram usurebat

45쪽

praeterea, quod hue imprimis facit, voluenti Romani, ut alterius Censoris notas probarς ab ter, nec dissentiente alterutro Censoria animaduerit rata haberetur Q, unde dici vix potest, quantum et in publicam civitatis et inimvatam uniuscujusque conditionem redundaret

utilitatis. Sic enim suis viribus valens nullisque sere limitibus circumscripta potestas, bilancis instat, ab altera parte alteri oppositum mome tum nacta, haud sicile tollebatur, atque in ipsam Rempublicam dominari poterat. Cives autem, cum vel injustis vel nimium severis cohleginim notis se plerumque opponerent Cens

res , tuti ita erant cum ab adversariorum malignitate, tum a religiosis nonnullorum animadversionibus. Attamen haec, ad notanduna requisita, consentiens utriusque Censoris sententia, utut civitati utilissima esse posset, cavendum tamen, ut eam semper Reipublicae profuisse censeamus sebat enim subinde, ut, quae privatae ipsis secum invicem intercedebant, communi omnium salari anteponentes inimicitias, collegarum notas impugnarent Censores, neque

per i AEM V apud Lim L. o. Q si L. M. c. o. L. . . C. as.

46쪽

per in eo curam ponebat Senatus, ut ad odium mittendum eos exhortareisi O . Quaeri autem hoc loco potςst, num censores rationibus reddendis fuerint obnoxii , nam , licet ipse hoe neget Dionysus al. G sint tamen, quae ejus fidem dubiam faciant, contrariamque probent sententiam , luculentis sine d

Cumentis. Primum enim, unum si excipias Di tatorem, omnes Romae magistratus rationes reddere debuerunt. Accedit praeterea, quod apud Livium, C. Claudius et Tib. Sempronius Gracchus, P. Rutilio Tribuno m. iis dio dicente, causam ad populum dixisse memorantur, cum etiamnunc munere Censorio ingere tur 3 , unde haud immerito essicitur, certissime eos post justum magistratus tempus privisetos reddidisse rationes. Ne autem quis nostram sententiam infirmari prie alio apud Livium item obvio loco, quo Cn. Baebio Tribuno l. , diem utrique Censori ad populum dicenti, Senatus adversatus suisse traditur animadve timus, nunquam sere Senatum nimiam probasse populi in magistratus inquisitionem, nec ullo

modo ejus serre potuisse de istiusmodi viris j

ci omni de hae remeten ad Censbres exstat apud Livii in oratio L. M. C. o. a In excerptis p. s. d. syib. ab L. 43. C. 16. cc C. 37.

47쪽

dicium, qui ipsi populi moribus praeessent, de facile eveniret, ut populari aurae ob novi esset Censim Prout autem rationes populo reddere debuerunt Censores, sc in semet invicem animadvertere, alterque ab alter notari potuisse videtur. Apud Livium certe Claudius Nero et M. Id, vim Salinator Censores se invicem equis privM. se et aerarios fecisse morantur ciue

48쪽

Cum jam pro viribus eris mi in MPHNica Romam lascripsin ,

nunc, de quo disputare constituimus , dissertae trinis progredimur argumentimi, procinim' est , ut uberius , quam Censores habuerint, auet ulterii proponam' et existimationem

Quandoquidem vero de riusti ficile re probabiliter disseri potest, nisi quod quamve sit illud, domi agitur, prius et Melamur et percipiatur,

requiri hoc loe putrimis, si, Nequam emi mi memoremus auctoritatem et existinuiti nem, primum , quae sit auctoritas, quae exii tynratio, et quo nomine a se invicem clistinguam tur Ministremim. Auct0rit tem igitur boc loco volumis eam, quam

49쪽

quam a muneriim amplitudine mutuantur magistratus. Ita enim, qui possunt jubere, vetare, dicuntur habere auctoritatem, quae eo major esse solet, quo amplior est haec jubendi vetandique potestas. Existimatio vero universe aliorum hominum notat de nostris moribus opinionem, atque sere semper in bonam sumis panem. Quodsi hanc homines existimationem verbis declarant, Mus, sin rebus, homi dicitur. Hoc sensu alios laude et honore complectimur, si magnifice de illorum virtutibus ea istimantes, magni illos facimus, observamus, veneramur. Istiu modi existimatione esse etiam intelliguntur magistratus, quos cives colunt, diligunt, in oculis serunt. Atque inde gravissimum percipitur quod inter utramque vocem intercedit discrimen. Nam uti auctoritas, qua valent magistrauis, in ipsorum munere, sic eorrum eri timatio in civium posita est opinione. Cum autem munerum amplitudini, ut reliqui magistratus, sic et Censores suam potissimum debuerint auctoritatem, is maxime in disputando probandus videtur ordo, ut, quemadmodiam supra a levioribus sere ad graviora eorum munia progressi sumus, sic hoc loco munerum habita ratione, quam a singulis mutuarentur, exponamus auctori atem existimationem vero, cum

eodem disputationis cursu dissicilius contineri posse videatur, sep axim RdUJuS.

50쪽

S. I.

De Aurem state Censorum. Ex vectigalium, quam habebant Censores, as ministratione haud peculiarem sibi comparasse videntur auctoritatem. Licet enim nova subindeve Idia Senatui statuenda prim merent Q, jus tamen eorum constimendorum procul dubio penes Senatum fuit. Ipsi tantumnodo ea eloc bant , atque eatenus quaedam illorum erat auctoritas, quatenus Censoriis suis legibus multa, quae huc spectabant , statuere poterant, cujus clin eo est exemplum, quod edicto subinde eos summovebant, quibus Iocare nolebant Q. Quin ipsum vectigalium constituendorum jus emsores habuissent, haud tamen eam exinde comparare potuissent auctoritatem , quae non aliis

competeret magistratibus.

JHajorem long auctoritatem nanciscebantur ex locorum publicorum privatorumque cura. Sic enim poterant aedificia aliaque opera facienda reficiendaque locare. Poterant item magnam in cives Vim exercere, cum aquis publicis,

quas canalibus in usim suum derivaverant, ipsis