장음표시 사용
111쪽
De comitiis. I syareati sunt magistratus ), et in comitio , et in Capitolio, et in Circo Flaminio habita, passi tu
IV. Iam universis, qui eenturiatis poterant interesse , haec etiam adeundi comitia facultas erat: quae propterea, perinde ac illa, trinundino, autequam haberentur, indicere curae suis.
Ne in lania illa hominum multitudine, quauta ad comitia confluebat, ulla rerum perturbatio oriretur , non una sane ratione provisum fuit. I. Ea de causa statutum in primis suerat, ut universae Populi partes , sive scilicet curiae, sive centuriae, sive tribus , suis quaeque locis , aliae ab aliis divisae , continerentur. Haec quγdem loca Smici sunt appellata. Hinc Ovidius I. Fast. 53. ut diem comitialem designaret, hac usus est periphrasi :Eβι quoque, quo ρορulum itio esι incla re
Fuerunt Certe in campo Martio Septa labulis eircumdata: quae postea a Lepido e marmore constructa Agrippa dedicavit, et Smta Iulia nominavit. At cum alibi haberentur comitia, e funibus illa temporario opere fiebant. Ita apud Dionysium p. 463. Op δε' δουαρχοι σπιλα λαον τα πλῆτο r. 'πὶ τ iν φυλετιν ἐκκλιν νιαν ,πιουρία τῆν αγορασ πο ρισχοινι σαντες, 'ν οῖς ἐριελλον αἰ φυλαί mi Osdata κατ' αυσάε. Tribuni eonoocarunt miavistidinem ad tributa comitio , Dea fori funibus circumsepientes, in quibus con stitutae singulae tribus essent.
Adhaesit etiam Septis OVilis nomen. De qRR
112쪽
Do Caputta uiuia voce: adiicere venit in mentem , eam peculiari quadam rationi videri adhibitam adiit lud septum denotandum , ubi nulla quidem erat pars populi, sed magistratus comitiorum prae-ses assidebat ; et quo demum Singulati in curiae, centuriae , tribusque, ubi tempus adventasset , a suis digressae septis ad serendum suffragium ingrediebantur. Hac plane notiove usurpatum a Livio XXVI. 22. id vocabulum deprehendus. II. Iam porro postquam singulae illae suffraga
torum societates in Sua Septa Concesserant, sortitio
fiebat , per quam , quaeuum eurum suffragium inire prima deberet, sine tumultu decerneretur Heic autem , antequam ultra Progrediamur , non levia duo de comitiis centuriatis , tributisque praestabit advertere. Primum igitur cum ita res olim in centuriatis transigeretur, ut nulla adhibita sorte duodeviginti equitun centuriae priore loco, tum reliquae clas bis principis octoginta ad suffragia vocarentur ; inde , ubi neceS- ,e is ret, aliarum classium centuriae suo deita- .ceps Ordine sequerentur, uti ex Livio I. 43 manifestum est: equiore vero aetate nonnihil ita hoc genere variatum suit. Tunc enim temporis
ex universis quinque ut probat Gruchius I. do comit. 4. classium centurito una , quae prima in suffragium mitteretur , Sorte ducebatur ;dein autem ceterae Pro Sua quaeque dignitate citabantur. Ab huiu ce Vero sortis communione sextam classem exclusam fuisse merito credi.
έ o Maximam huic rei fidem illa faciunt, tum quoa
proletariis. et capite censis quali hominum genere ulti. ma constabat classis omni ipsis publico onere immuni bus , parem porro ac reliquis auctoritatem in rebus civili ἀbus esse, haud aequum putabalurὶ tum Praecipue quod eum
113쪽
m comissis. III Quod vero ad alterum attinet, scire iuverit eam primo solitam suisse fieri sortitionem , qua constituerentur , in quanam tribu Latini , qui ad id in urbem venissent, suffragium serrent. Hino in Liviana historia XXV. 3. legitur : δε-
stibus datis tribuni ρυulum Suvιmονerunt esstellaque lata est, ut soriirentur , tibi Latini Fragium ferrent. Is autern mos ortum habuit a foedere per Cassium Consulem eum Laiatinis inito de quo fit mentio adud Dionysium p. 538. cuius vi id Romanae civitatis ius assecuti illi luerunt , ut in comitiis , quae deIegibus , ac iudiciis essent prout advertit Si-3onius I. de atitiq. tur. Ital. 4. ), suffragium
1erre possent , modo tamen consules non Vetarent. Quos reapse nonnunquam huic eorum privilegio obstitisse , iussis ex urbe abire , auctor est Dionysias P. bέo. Ηuo etiam refertur I
veteres seriptores de classibus verba faciunt, sextam illam nullo habitam in numero suisse luculenter ostendunt. Ita ex aliiν Livius III. 3o. Tricesimo, inquit, sexto anno a primis tribunis plebis decem creati sunt, BINI EX SI GULIS CLASSIBUS. vhi eum omnes Omnino Clasisses dicendo adaequuase videatur, non tameta uisi de quiu-que, uti patet, loquitur 3 non maiore postremae illius habita ratione, quam si nusquam plane gentium eX taretis Adde ad hoc, quod C. Gracchus tribunus plebis, qui ut tenuioris conditionis civibus gratificaretur , id agere
adnisus est, ut non uua modo de consueto more centu
ria , sed singulae sorte ducerentur ; legem tamen ea de Te ita proposuit , ut extremae classis, quasi non easet , nullam secerit mentionem. Quare Sallustius de Rep. Ord. 53. Haud mihi quidem , inquit , absurda ριGCet lex, quum C. Gracchus in tribranatu ρromulgawerat stea
Perserre non potvj ij ut ex confusi, QUIAQUE CLAS
114쪽
I ia Caput Iroas hic Tullii pro Sext. I 3. Nihil aeerbius asocii Lαιini ferre soliti sunt, quam id, quod Memraro accidis , ex urbe exire a consulibus taberi. Quoniam igitur ea tempestate non aliud , quam. Precarium veluti quoddam suffragii ius Latini obtinebant, nec propterea in ullam Romana in tribum adscripti erant; idcirco , qua udo comitiis interesse dabatur , locum stinui in aliqua tritici per sortem dari mos erat. Sed postquam tandein lege Iulia Latini omnes in civitatem , ideoque itaeertam tribum recepti fuerunt . eiusmodi sortitio fieri desiit. Verum age ad rem propositam re in
III. Cuius vel centuriae , Vel tribus sors prima exciderat, ea Praerogatisa dicebatur , quoascilicet suffragium Prima rogaretur. At curia , quae sorte prior duceretur , nori
Praerogativa quidem L sed ρrincipium dici suevit. Audi in id Livium IX. 38. Ei legem curiatam de imperio ferenti triste omen diem duidit, quoas Meta sive Saucia euris sit Prinomiam , abus ins gnis cladibus , captas urbis , G C-dinae Pacis. IV. Iam quae prima pars populi exierat, e Septo, ubi constiterat , prolecta ad illud , ubim Sistratus copsederat, accedebat. Tum per
Mendere icieipiebant, simulque a Diribitor. bus in pontium aditu stantibus tabellas ad serenda suffragia accipiebant. Hae sane tabellae, quarum usum leges tabeI-lariae memoratae a Tullio III. de Legg. 16.
in Gerant , cum antea suffragia voce darentur,
triplicis suere generis. Nam si magistratus , aut sacerdotes creaudi essent, quot erant comPetitore. , tot cuique impertiebatitur tabellae , singα-lis eorumdem inscriptae nominibus: duae Vero,
115쪽
si Ieges essent serendae, quarum altera prae se serebat literas V. R. nimirum Vti Rogas , altera A. Antiquo : tres denique , si iudicium agendum , unique earum adpositum erat C. Conisdemno , alteri A. Absoloo , tertiae N. L. Non Liquet. Quibus postremis verbis id indicabatur , rem non bene adhuc esse intellectam , nihilque idcirco posse de ea constitui. Ex his interim pronum erit percipere , praeter ulla innumera , illud Ciceronis I. ad Att. I 4. operae Clodianae Pontes occvarat. Tahellae ministrabantur
διa , ut nulla daretur , UTI ROGAS. Horum vero ponitum gratia Depontani dicti
senes sexagenarii sunt 3 quos nimirum ea iam aetate civilibus curis exolutos esse oportere crem
V. Acceptis porro tabellis, ut quisque in Se-Ptum ingrediebatur, stati in quam earum vellet in Cistam a Rogatoribtis exhibitam coniiciebat. Ap. LPosite ad id Livius X. I 3. narrat: Populus nihilominus susinagis inibat : et ut quaeque INTROVOCATA erat centuria , consulem haud dubie
Fabium dicebat. De eo autem istarum ad suffragia excipie da paratarum genere locutus est auctor ad He- Tenu. I. II. quando de Caepione legem Appuleiam frumentariam ex senatus consulto impedire conteudente inquit : Cum Miris bonis uve- έα Clare id explicat Varro apud Nonium XII. a.
per haec verba : Ciam in quintiam grudum yemenerant, atque habebant f xaginta annos , tum denique erant α ublicis negotiis liberi atque otiosi; Ideo in Prowerbium Iut m Putant Menisse , ut diceretur sexagenarios Dae
116쪽
tum facit , Pontes disturbat, Cistas dei it, impedimento est, quo secius feratur leae. VI. Postquam universi suffragium tulerant , collectas in unum tabellas Custodes sigillatim educebant, easque dirimentes, consentientium n meros diversis punctorum ordinibus in aliqua tabula notabant : iuitaque postremo ratione , ea curiae , centuriae , aut tribus voluntas suisse dicebatur , a qua plura puncta Stetisse videretur.-Ab ea fuit causa , quamobrem idem saepe suerit Latinis Pundium , ac suffragium. Ita Tullius pro Planc. 32. Quaestus est, inquit, P res te testes habere de Voltinia , quam quot in ea tribu Puncta tuleris. Quo euain resp0xit B ratius in Arte , cum scripsit: Omne tulit Ptinctum, qui miscuit utile dialci. Belo autem omittendum non est, nullum suisse suffragium , si pares in utramque partem so- rent tabellae ; praeterquam lameu in iudiciis ,
in quibus illud pro reo habebatur, eX lege Pr dita a Dionysio p. 469.
VII. His omnibus , quae hactenus eXpema uut , peractis, primaeque Partis Per Praeconem renuntiato suffragio , aliae deinceps singulae citabantur ; eo tamen discrimine , ut curiae , et tribus ordine, quem sors tulisset,at centuriae pro suo quaeque iure Vocarentur i quae propterea Liare pocalae audi erunt. Livius XXVII. 6. Galeria iuniorum , tuquit, quae Sorte Praerogatisa erae, Q. Atrium, et Q. Fabium consules dixerat.
Eodemque IVRE VOCATAE inclinassem ,
ni tribuni plebis C. et L. Arennii Se interPo
Certe quidem ita pistrumque sebat, ut a
praerogativae Euffragio reliquarum partium Suf-iragia non discreparent. Vnde est illud maiore
quηdam emphasi dictum a Tullio pro Planc. ao.
117쪽
a centuria praerogatioci tantum habet auet ritatis ut nemo unquam Prior eam tulerit, qui reniaritiatus sit. Atque hinc ortum est , ut certum aliquod optatae rei pignus , Vel omen , Prae rogalisa passim diceretur : ut apud eundem I. Verr. 9. Dedit ei Praerogatioam suae polunta
Plurimis de .lota comitiorum ratione ad id Ioci expensis , nihil iam reliqui est, nisi ut de eorundem impedimentis nonnulla adiiciamus. Haea autem fuerunt eiusmodi, ut comitia , Vel ante quam inchoarentur , fieri prohiberent; vel dum habebantur , rescinderent ,. dirimerentVe. iI. Curiata quidem , et Centuriata , quae auspicato haberi oportebat , si magistratu per augurem captante auspicia sinistrum aliquid incidisset , in alium diem reiici opus erat. II. Si vero , ipsis iam inceptis , vel etiam magna ex parte absolutis , augur , aut magistratus aliquis, cui id las iusque esset , obnuntiasset iniuno intermitti illa statim debebant , eoque pacto , ut quidquid actum seret , irritum ducer tur. Ex quo Persacile captu est quare Cicero pro Ieg. Manil. I. de semetipso haec proserat et Nam cum propter dilationem comitiorum ter
Praetor Primus centuriis cunctis. renuntiatus sum,
Deile intellexi, etc. Nimirum obnuntiationibustum factum fuit, ut bis praetorum creatio ever
III. Comitia autem tributa , utpote inausPicato haberi solita , non omnibus , quibus cet Ia , auspiciorum religionibus eraut obnoxia 2
118쪽
tantummodo si servatum de caelo fuisse renutiis tiaretur , aeque ipsa , atque alia, aut noci adhue iustituta dimitii , aut iam incepta rescindi necesse erat. Itaque communis omnibus comitiorum gEneriribus lex illa suit, quam assert Cicero II. de Divin.
18. IO UE TONANTE , FULGURANTE , COMITTA POPVLI NABERE NEFAS.
IV. Praeter autem iam memorata, quor iam maximum ad diruenda Comitia erat momentiam, alia porro quaedam suerunt , quibus ea erat ad illa dissolvenda vis, ut quae tamen peracta iam essent, rata haberentur. . Iu horum numero fuit morbus , ab ipsa re Comitialis dictus , quo quis inter comitia cor
Adhaeo tempestas per comitiorum tempus e Orta. Hinc apud Liviuin. XI 59. Praetoriam tribias aereatis , comitia tem 'estas diremit. Postero iste tres reliqui facti. Vnde perspicitur , nullam labem ex huiuscemodi casibus suisse creatis magistratibus importatam: Quod certe ad omnes attinuit : nisi, quod censorum modo alia ab haeuaestitit ratio ; quandoquidem si , altero eorum renuntiato , ut comitia dirimerentur, conligisset, eius creatio. viliosa habebatur, cum ex vetere
religione quam in de Censoribus aperiemus
unus in republica CenSor esse non posset.
Impediri denique comitialia negotia poterant suiuslibet magistratus intercessione , qui vel maiore , quam is qui praeerat , vel Pari potestate polleret. Itaque consul quidem consuli, Praetoritum consul , tum praetor , omnibus vero tribunus plebis s cuius qualibet in re maxime Proprium luit intercedere ) obstare Poterat. Tribu Di vero ipsius conata non ab aliis , quam ab ali-g o eius collega, perverti debebaut. Harum
119쪽
autem , quae ad comitia attineant , intercessionum exempla non pauca a scriptoribus produntur, ut a Livio VI. 35. XXVII. 6. atque alibi. Ad illud postremo operae erit animum advertere , magistratus, qui contra atque augurum disciplina , et sollemnitatum religio ferret, crearentur , Vitiosos , et pitio creatos diei consuevisse. Idque viiii ubi innotesceret, munere se abdicare eos cogere sollemne fuit. Vide Livium VIII. 23. Ao de comitiis tantum.
uoniam Mogistri vocabulum a mσgis, uti
videtur, ortum ) iis omnibus accommodatum per Latinos fuit , quibus summa alicuius rei es.set procuratio, ut propterea Magistros picorum, P gorum , societatum , collegiorum ρ et se ee ios pari ratione alios, dictos reperias ', iure porro qui publicis gerendis rebus praeficiebantur , Magistratus ducto illino nomine sunt appellatu: De his iam nos singulis acturi, nonnulla prius ast eosdem communiter spectantia expediemus I. Ad honores a populo consequendos duo patissimum fuerunt, si non omnibus , quibusdam certe reipublicae temporibus flagitatam, Genus e
Genus quidem , dum plebs munerum Publi eorum si tribunatum , et aedilitatem plebeiam exceperis ) expers fuit, debuit esse Patricium icuius tunc deruuin ratio haberi desiit, qu ud
120쪽
eadem ilia aditum sibi ad dignitates interclusum dolens , et singulas subinde vario conata ad semet pertrahens , universarum postremo , Praeterquam unius Interregni , particeps facta fuit ut iam exinde ad eas obtinendas aeque plebeii, ac patricii, admitterentur. Aetas vero tunc primum requiri coepit, cum post leges Annales , sive Annarias Certa aetas cuique constituta magistratui fuit. Huius generis leges plures latas compertum est. Quare ad annum ab urbe condita DXXXVII scripsit Livius XXV. a. petenti aedilitatem P. Cornelio Scipioni obstitisse tribunos plebis , negantes , ratio- lnem erus habendam esse, quod nondum ad ye-tendtim LEGITIMA AETAS esset. Idem porto XL. 44. ubi res A. V. DLXX gestas exsequitur : Eo anno, inquit, rogatio Primum lata est ab L. Vιllio tribuuo Alebis , quot annos nati quemque magistratum Peterent cverentque. δε- G cognomen familiae inditiam, tit ANNALES amellarentur. Ubi, quod dicit tunc primum eiusmodi legem latam , cum tamen alteram Su P riore loco ipse prodiderit , id cum Sigonio et Pighio sic eo reseras, quod Villius absolutius aliquid de tota res constituerit; itude et cognomen semiliae , tanquam a singulari minimeque aliis communi factor, Partum Sit. Quolus vero Vitae annus fuerit singulis ma gistratibus Pattributus , licet non inter omnes conveniatI, sapienter tamen illi sentire videtitur. , qui quaesturae capiendae quintum et vi
pesimum annum 3) destinatum fuisse aria'
43 Qui de aetate Quaestoria ita sentiunt, ea potissi.
mum ratione nituntur, quod Dio senatoriam ac talem a vicesimo quinto desiniat, quaestura autum aditum in