Antiquitatum Romanarum epitome ad usum Seminari Neapolitani auctore Salvatore Aula 1

61쪽

de variis se torum iusiguibus i tum de senatus habendi loco , tempore au ratione.

Qui legendorum Senatorum Curam grae ut olim scilicet Reges , libera vero republica prius Consules , tum Censores , sub Caesaribus Rutem Triumviri senatui legendo , ii neminem tu Senatum immittebaut , cui aliquid eorum, quae e senatorio iustituto postulabantur , deesset. Fuero haec autem potissimum Census , Aetas , Magistratus , Oruo , et Genus. f. Censtis debuit esse octingenta millia B. S. quem postea Augustus ad duodecies extulit. 2. Aelas non minor quinque et viginti annis. 3. Magistratus' saltem Quuestura , ut videlicetialii initum id munus esset. 4. ordo plerumque equester. : quem ProPterea Seminarium senatus dictum accepimus. 5. Genus denique patricium ad antium sere CCCII ab Vrbe condita , uti coniicit Sigonius Ide antiq. iure Civi Romo a. Ιiaque per id aevum nemo Senator non pati ictus luit cum qui-ouinque luterea temporis e plebe alleoli sunt, cos antea in patriciorum numerum , demde in se. Datum adscri re inoris luerit. IIane Save ratione in illstitit Tarquinius Priscus : huitu ipsum Iunius Brutus consul , cum collega. alexio ;qui ad plebis vel gratiam OOI Cl. laudam-, , Veioticordium s vendam , cuivi homi s illius or- diuis in senatum' cooptare statuissent , Ora auis te talmen id 'peregerunt , ' ciuwui eos tutur Parricios retulissent. Rem iuuuleuter Euius t

62쪽

De Tribus Rom. Cirium ordinibus. 5sDibois ius a3 . Verum ubi demum immutatum hoc instituti genus suit, senatus plebetiis aeque ac patriciis paιuit.

13 IIaec de Tarquinio Prisco habentur apud Diony

plebe.... PATRICIOS FECIT , et in senatorem numeriam adscripsit. De Bruto autem, et Valerio consulibus sic idem narrat. p. 287. Πρωτου μέν ἰκ των δενυιοτμων ους

Plebe optimos elegissent, PATRICIOS FECERUNTώel sumlererunt ex his senatum ad trecentos. E quibus Profecto vides, hominibus de pube non nisi per patricia, tu ut ali ingere senatorium gradum illis aetatibus licuitae. Sed et illud hinc datur intelligi, causam novos patriuios allegendi ea in plerumque tuuc temporis suidse , ut aditui

eo dein ad illum ordinem reSeraretur.

Longe veto alia fuit ratio , quale post diuturnam inmisporum ince: pediuem ruraus patriciolum numerum auxerunt Romanae rei moderatores, ne videlicet liuius genet is familiae penitus tulerirent. Patet hoc e uictis Taciai Aimal. XI de Claudio Impcratore : In numerum patricioriam auscite Caesar Claudi Metustissimum quem que e senatu, homines ui mirum plebeii saugu ni ιι quilias clari parentes fuerant 3 ρtineis iam reliquis sum. Eurum , quas Romulus mulorum , et L. Brutus nam ianige ili iam remellus erunt i ea iustis etiam, quas Dictator Ctietur lege Cassia, et Princeps Augustus lege Saeniasiablegerant. Viade id praeterea uoscas licet, duplici appellatione denomiuatos fuisse patricios ; et illos quidem , qui primi a Romulo lecti sunt, postquym is altui os agis

girgv xi, coguumeri maiisDum gentium assum D isse, Ieceatiores sem minorum gentium dictos, uti et reliquos dein-οQPb: quam ipsa in proinde nomenclaturam etiam suis Brutus impertiret oportuit. Hoc autem discrimen in patribuε pariter obtinuis ei, ut alii miatorum , adii via acra H Eei.

63쪽

6o Caput III.

Adliaec Vero , ut quis senatorio Ioeo dignus liaberi posset, iam a etiam, et vitae splendor sp ctabantur; cum et qui turpi iudicio damnati aliquando suissent, et qui humili aliqua arte quaestum fecissent, curia excluderentur. Cic. Pro Cluetit. et VI. 18. ).

Socia senatoriae dignitatis ornamenta fuerunt Laaevs LAWs, CALcEr, et LuNULA. . Erat quidem LA Tvs CLAvus lata quaedam fascia e purPura , tunicae ante melus assuta ;cuius gratia Patres ipsi sunt non raro Laticlaoii appellati. Id autem insigne post eversam rem publicam a filiis etiam senatorum, ueo non illustriorum equitum , usurpatum novo iure fuisse

2. CALCEORVM porro id praecipuum fuit , ut

eorutidem lora medium ferme crus obvoluta circumplicarent. Ι uio illud Flacci I Sat. 6. a J Iis quidem , qui e Senato ilius orti essent, laticlavi gestandi pote,tatem ab Augu lo laetam refert Suetonius in eius vit. 36. hoc pacita et Liberis senatorum, quo celerius rei ublicae assuescerent. .. notinus Mirilem togam, Iuliam cla Mum induere, ρt ex v c re in rem p. in Ore iam . diu abolito a interesse ρ misit. Id vero oris amenti genus filiis quoque Hariorum equitum attribuium novimus: at aliqua De consuetudine Fen.

sim invecta , an lala lege id facium sit, non liquet. Bemeerte indubiam facit Ovidius, qui de se ipso ac stati e , equest i loco natis, sic canit I v. Trist. Io. Interrea tacito passu labentibus annis , Liberior si ulri sumpta mihique toga est. Induiturque humeris cxm ἴαιo Put Puria citi O.

64쪽

De Tribus Roni. CDium ordinibus. 6 IUt quisque insanus u gris medium impediit

crus

Pellibus, ei latum demisit Pectore claWum , Audit eontinuo ; quis homo hic est ZQuae calceorum ratio cum tantummodo senatorum esset, ea de Causa mutasse caleeos dicitura Tollio XIlI. Philipp. t 3: cerius quidam, qui

senatoriam dignitatem sibi arrogaverat. Stalicet inquit : Est etiam Asinitis qDidam Senator polianistrarius , teretis i se a Se. eriam curiam pluit Post Caeι aris mortem: MUTAVIT CALCEOS, Gnierseitis r Pente facitis eSt. - 3. LvΝvL1 deniques qua Centennrium primorum patrum numerum designatum fuisse er-dendum est ) ornamentum erat eburneum , quo se tutorum , non quidem omnium , sed Patrici TM rn solummodo , calcei ornabniatur. Illa autem Ris quam potissimum pedis partem , quod quaeri solet , adhiberetur , nec incite est diVinare , nee vexo magni interest DOVibse. Eundem Porro sa. quiore aevo , non secus ac tunicam laticlaviam , arioloscentibus claro g mere Ortis permissam inve

E prisoo institutonuit ut locus, ubi senatus

haberetur, esset ante per augures Consecratus :cuius sane generis loca Te in suo suere Voca hulo nuncupata. Eo igitur iure fuerunt curiae , Satis quidem nova haec ratio patet in illo Statii

V. Silv. iti Protreplico ad Crispinum P.Sις te, clare puer, genitum sibi curia sensit.

Primaque PATRICIA elati a Pestigia LUNA.

65쪽

, 62 . Cami III. 'ques publica auctoritas supremo illi concilio destinavit. Quo plane spectat, quod retulit Gellius XIV. 7. Nisi in Deo Aer augures consticiato , quod temρlum almellaretur , senaItis consul iam Dettim esset, iuscum id non sisse. ProρIerea et in curia Hostilia , et in Vm/ιρeia, et ροst in Iulia , cum Profana ea loca Missent , έeu la eSSσρer -gures constiIMta , ut in iis Setraitis conευιέα more maioriam iusta feri possent. Atque ab hac est , causa , cur Tullius pro Mil. 33. Curiam ipsam Tei liam sanctitatis appellaVcrit. Sed vero etiam in templa diis dedicata cogi

non raro Seuatum SueFisse testantur veterum au-ualium monu nun a. Iuter haec autem memorabilis ini primis est aedes Bellonae , tu quam extra moenia positam duubus modo de causis cou- veniebant patres , vel ut audireutur exterarum gentium: legati, quos intro admittere placitum no raset vel ut Romanis magistralibus , qui ad urbem essetit, seualus daretur. Hi autem lueront tum qui ab administrata proviucia gestoque bello reversi , non ante iniurbem, quam triumphum peterunt , ingrediebantur ; tu in qui provincialis potestatis , ornamentis instrucii , ita suas nou adhuc proviusiu6 profecti eraui : utrisque euim cuin imperii inbiguibus inita moetita cominorari, nisi iubeiate populo, nefas erat 26).

aGL Huius quidem tuo, in quod ad eos attinet, qui eoae. secto L llo iuvetiaMeut , illustre exstat exein plum apud Livium XX vIII. 9. ubi cum de M. Livio, et C. Claudio Neioite coss. agatur, haec habentur: Inde cousules ipsi γ με emisso edicto, ut siduo Post frequens senatus ad aedem Beuoraue adesset , omnι multitudirae obsessim efff

66쪽

De Traias Rom. Clotam ordinibus. 63

Ssati habendo senialii dies nulli rei publicae tem-I Ore suerunt , si unum modo exCipias , qHO. Sci icet novi consules magistra iam inibant . qui tuit olim quidem Kniendaes Sextiles , postea IduA Maiae , tum Idus Martiae , postremo Kalendae Ia

Augustus omnium primus certos in singulos mPnses constituit dies , quibus senatus stabili iure ageretur , reserente Dione p. 549. Qui tame historiographus non adiecit , quot , aut quiuam hi dies essent. Borum autem duos aliunde ac Pimus. Etenim Suetonius vit. Aug. 35. ut tramde eL Augus uis , quos sua lege addixerat Senu tui dies , Rostea imminuisse, scripsit in haec ver ba : Sanxit . . . . ne Alias 'tiam bis in mena σι gitimus senatus ageretur, Kalendis, et Idibus. Atque ex hoc illud porro cognoscis , qui seria iuri diebus lege statutis hahebatur , eum leguιmu u. suisse nutauupatum ; cum ii ii rursus exua Urdine in con vocabatur, ininctus diceretur: quod Protecto discit, meu'ab eudem prima illa pur Octavialium iacta dierum attributione origi uem duSit . . Illud vero heio animadvertendum se se OL fert , diebus comitialibus , quiebus uimiruin coissi lenialia cum , more omnium imperatorum ex D/iti δε- ωb se geseis, 'ostulassent, tit ρDo νομ. fomiter sideιι terque administrata , et diis immortalibus haberetur Λ Ποε , et im a triumphantibus inis e urbem licereι . . . Pa

Eoa porrD, qui cum potestatu provinciali non adhia in Provincias profecti erant , ad urbem iram suisui - tue. AHiau. ad Aol. 1. tu Vesr. 16.

67쪽

milia habebantur , senatum convocari nequivisse , ne Patres aut honores petrae, ani suffragia ferre prohiberentur. Hinc est ,1 ut Cicero II. ad Q. Fratr. a. scripserit : Consecuti sunt dies comitiales , Per quos senatuβ haberi non AoIerrat. Quam tamen legem , ubi res in senatu agenda ea esset , quae extrahi non Posse videretur , posthabitam .suisse satis significatur apud eundem VIII Fam. 8. ubi senatus consultum factum

dicitur : mi consules . . . . de cons&laribuS Pr Minciis ad senatum referrent ... . utique eLI Tei causa Per dies comitiales.senaltim haberent. Sed vero etiam tu eiusmodi causis rnos suit , aut comitia differre , aut post ea cous ecia ipso illo die senatum habere. Exempla , si inspicere coi libuerit , exhibent Cicero pro Mur. aci. et Livius

XXXIX. 39.

SENATvs AGENDI RATIO. Restae nunc , ut, qua ratione agi senatus, consueverit , Videam HS.

Qua in re sciendum illud in primis est , suisse e magistralibus plures , quibus habendi s natus potestas esset : quos hoc ordine ex Varrone recenset Gellius XIV. I. Di iatorem, Consules , Praetores , Tribunos Plebis , Interregem , Praesectum urbis : ad haec Tribunos militum consulari potestate , Decemviros legibus scribendis , et Trium Viros reipualicae constituendae. Quibus tamen ad deudus est ex Livio VIII. 33. atque eX Tullio III. de Legg. 4.

Magister equitum. EX his autem , quando plures simul tu urbe erant , qui prior 'aliis esset , ei potissimum senalias consulendi ius fuit, ut ibidem refertur a Gellio ', modo lamen Trib nos plebis exeipias , quibus nulli. ad id morae

maior potestas erat. Quod vel ratio ipsa decIa-

68쪽

De Tribus Rom. Goliam ordinibus. 65

rat: . nam si secus factum esset, cum nunquam Romae non esset potior aliquis magistratus , nimirum aut consul , aut praetor ., aut alius extraordinem , nunquam ei Senatum agere Iicuisset.

Vocabantur vero patres vel edicto proposito , vel , ubi res driationem temporis non terret, Per. Praeconem. Cic. XI. Fam. 6. et Liv. III. 3o. Eis autem, nisi iusta aliqua causa impedirentur, liberum non erat non adesse. Hinc lex apud Tul

lium III. de Legg. 4. SENATORI, QUI NEC ADERIT, AUT CAUSA , AUT CULPA

ESTO. In quam sane culpam ita animadverti solebat , ut reo aut pignora auferrentur , eaque, si adhuc ille renueret parere, Venderentur , quod

α ὶ Caedendi sane voca um valuisse tantundem olim, quantum consumere, deesai at Nonius IVs . per illud Lucilii. Luna , DPus omne Pet a z 4qualor, ιineas omnia

caedunt.

Itaque caedere μignora ex antiquae legis formula dictum est, pro vendere atque distrahere. Sed et illa hanc verbi huius notionem magis illustrant, quod quae bona auctioni mancipabaritur, ea vel a reliqui εdamnati hominis sortian .s ubi non liae omnes voci prae-e,tiis subiiciendae forent voLiti abscinderentur, vel a diversis uti fit, coempta quasi concidi ac disseeari vida nistur. Quibus ipsis de causis in auctionariam quoque rem vi K Sectio quae pro vi a priore illa non multum abludit inducia fuit : Per quam aut actio ipsa , aut nutilicata horia indicarentur. Ita Cicoro II Philipp. 26. Ex η- erantibus , inquit, omnibus, quis tam esset . . . . qui aes illiau scelus sectionis videlicet auctionia honorum Pompeii ) auderet acced/re , inoentas est nemo , Praeter Antonium. Caesar vero II. de Beli. Gall. 33. Refractis portis, atque intromissis militibus nostris sectionem eius Ῥ-

69쪽

66 ' Caput III. et Gen. XVI. Id ) Verum age ad rationem iri

agendo senatu habitam veniamus. I. Postquam patres convenerant , magistratus

qui senatum habebat plerumque consul ) pri

mum Omnium victimam ante curiam mactabat ,

quer quam et Perlitaret, et auspidaretur. APP. Beli. Civ. II. Inde curiam ingressus referebat , prius quidem uti constat ex Gellio XIV. I. de rebus divinis , lum de humanis , ita ferme

exorsus orationem : QVOD BONUM , FAVSTVM , FELIX', FORTUNATvM Ac sA TARE Siae, id quod veteres illi omuibus agendi rebus praesari ominis Osa -sOIebant. Dein vero statim prosequebatur in aliquam id genus sermulam : Qv ID FIERI PLA-cET DE etc. Z vel: QuiD VIDETUR DE , etc. y aut: REFERIΜvs AD vos Ρ. C., etc. Briss . de Forna.

II. Relatione absoluta , sententiam rogabantur Patres ea verborum ratione , quae legitur- cum

alibi, tum apud Tullium III. ad Att. 3. DIC, MaacE TvLLI: Ac si quidem senatus haberetur ante.com .lia , olebat semper sane olim primus cousuli teste Gellio XIV. r. ) Princeps Fenatus , is nimirum , qui a censoribus in recensione senatorum lectus fuerat priore loco : at Si post couii- 28 Erat quidem is principatus eius generis, ut cum

nulla ei potestatis , aut imperii adnexa vis esset, summaelmen diguitatis haberetur. Itaque ad eum non sere, nisi spectatissimus quisque , extrahi holebat. Qui autem eo bo. Dole insignitus semel fuisset , quando dein iterum legeba. tur ,euatus quod singulis serme lustris, prout dicetur inde Magistratibus, fiebat plerumque in illius possessionestinabatur. Quare de sollemni more desti mptum est, quod legitur apud Livium XXX lv. 44. Censores Sex. Aelius Paetus , et C. Cornelius Cethegus principem senatus P.

70쪽

De Tribos Rom. Ciosum ordinatis. 63tia , consules designati ; quod palam facit' Cicero V. Philipp. I 3. Post hos vero suo deinceps Ordine consulares , Praetorii , aedilitii, tribunitii ,

questorii. Verum quod ad primam sententiam rogandam attinet, invectus postea mos fuit, ut ante reliquo uniVersos , quemcumque Vellet consul, luterroga retur ; modo tamen is e consularibus esset, prout asseverat ibidem, Gellius': nisi quod ratio iustituaia Κa tendis Ianuariis suisset , eadem toto servari anno, d eret. Quod tamen ipsum a Iul io Caesare iradente Suetonio in eius vila 2I. praetermissum est- Quin et Augustus nullum prorsus iuperro audis sententiis ordinem tenuit', ut quisque intentiore ad rem animo adesset. Suet. invit. Aug. 35. III. Qui sententiam fuerat interrogatus , vel stans suum pronuntiabat et quidem oratione quam vellet produeta ; Vel alienae assentiebatur Id avisiem ita fiehat, ut Sedens diceret et' Assentior ἔ qnod

quidem suit , Assentiri Merbo. Insignis est hanc totam in rem Livii locus XXVΙl. 34. qui sic habet : L. Veteritis , eis P. Licinitis censores eum M. Livium ) tonderi , et squalorem GPonere , et in senatum Ment , fungique aliis publicis. muneribus coegerunt. Seu tum quoqtie aut

VERBO ASSENTIEBATVR, aut ρedibus

in sententiam ibat eum scilicet discessio sieret, de qua nos postea donec cognati hominiis eum causa M. Liνιi Masali, cum causa eiias

ageretur, S TANTEM coegit in senaιu SEM

inionem consulem , qu- ὸt Ariores censores legerant. legerunt. Tum vem XXXVII L. Censores Romae T. Ouintus Fluminius, et M. Claudius Marcellus senatum Perlegerunt. PrincePs in senatu tertitam lactias P. Sejiota inricanus.