Opuscula medica

221쪽

Balnea in macie puerorum a se scino, si teli 0- aes et lini mentorum viti id commendabant medici illorum tela portam, nec inepte. Lectulos, variis herbis ipse commendat R O S E N S T E INIVS, et alii commendant in rachitide in- tantum, propter vim adstringentem omnino audabiles. Herbae aromaticae, quae iuuant orma cucuphae vel sacculi adplicatae, non minus illi strant vim contra perperam sic dictos magicos morbos, cum reuera fuerint morbi, qui et hodie in praxi quotidie occumrunt. Quis crederet, ni si a nuperis obserua- ionibus confirmatum esset, cataphra etam ex linteo consutam, in qua corticem perta uianum

pulueris forma includerent, profligasse febrim

ῆntermittentem.

Quum sides non sit deneganda viris do. clis, haec obseruatio magis confirmare vide. tur sententiam Cl. KEssLERI, nunc Phy- sci Magdeburgensis experienti stimi, amici no-istri et collegae olim in nos com iis castrens.lhus Regis Prustiae, corticem scilicet non ca-irere partibus volatilibus, illisque maximam partem eius emcaciae deberi. Iubet eam obi caussam pulueris forma non diu asseruari corticem, ne pereat scilicet eius vis, qua in neruos agere videtur. Susticiant haec pauca specimina medicinae magicae ad confirmandam nostram sententiam, non omnia remedia, quae

222쪽

olim credidere alexi teria et aleaei pharmaca contra diabolum, prorsus vana vel inefficacia fuisse sed potuisse omnino morbis hominum et brutorum mederi. Quod si ea, quae disputauimus, in dubium vocari nequeant, sequi tui omnino, non prorsus abiiciendos esse a ficto res, qui olim de Fascino et remediis contrFascinum scripsere. Latent enim in illis per multa, quae non minus sisem merentur quam ea, quae a Duperis obseruatoribus annotata leguntur, et eo maiorem quidem fidem

merentur, quo magis conflat, eorum vim et

esicaciam ab omni tempore retro fuisse notam

223쪽

ANIMADVERSIONUM IN SYSTEMATA NOSOLOGIAE SPECIMEN I.

Pos faelauit Noiliis. Candidatus, cuius pane- gyrin solennem indicendam labeo, coliciat orbi species praecipuas, et exhibuit speci-aaien nos logiae applicatae, in iliique dedit oc- casionem opportunam, disserendi de systema-ltibus Nosologiae praecipuis. deque studio me dicorum nos logico in uniuersum. Sed libelli limites nunc quidem solummodo permittunt,

Vt communicare queam animaduersiones su

per sustematibus ipsis. Quae vero monenda habeo in doctrinam recentiorum de formandis morborum generibus ut vocant inferioribus, ad aliam occasionem dissere coaetus sum. Incipiam itaque ab ipso HIPPOCRATE, qui conditor est uniuersi studii medicorum, et princeps eorum, qui unquam ViXere.

224쪽

Vt summa erat viri summi sapientia, pauetisma etiam stabilivit morborum generauquod bene annotauit optimus eius interpres

et epitomator, ac totius medicinae graecanicae restauratΟς, BOERHAA 'IUS. Is enim

ait in eximia illa oratione de commerus an restidio H1ΡPOCRATICO: non vllibi tot subtiles, atque ad Iris ιitcnidas dii in Imuibus nisi horum atqu e cartifarrim differentias apud magnum medicinae parentem iuuenire e s. 'Castigauit ille Hippo CRAΤEs CNIDIOR in distinguendis morborum speciebus' nimis subtiles, horumque nimiam subtilitatem non modo non probauit, sed vanam S supersiliam

declarauit. Perpauca ubique morborum genera iije nominauit, et H i P P O CR A T E nolia melius morborum cogmationes perspexit, qua docent abunde, perpauca esse genera summa Corum, et non adeo ab inuicem diuersia, ut quidem indicant multi, quibus nunquam contigit perspicere naturae simplicitatem summam Lecto dignissima sunt, quae passim eurrunt de morborum cognatione in libro , qui de Flatibus inscribitur, passim obscuro quidem,

neutiquam Vero, curri sermo de morbis, qui qui ad idem genus pertineut OmNes. Est elegans locus, quem Fo Eurus in eo libro sic latio fecit: morborum aliis omnium eam idem modus Iocus tamhn d

225쪽

2l ,,uersus est. Morbi igitior ob lo orto varie ktatem et di similitudinem, nihil inter se ha

,,hfre fatile videntur. Mi tamen una et ea- ,,dim omnium morbor m forma ac cati Ja, etc.'' Pulcherrime non solum HIPPOCRATEs ediXiet, inorbos non propter sedem diuelsam diuersae indolis este habendos, sed potius eiusdem indolis morbos posse occupare diuer- sas partes corporis humani. Ρraeclare cluo que perspexit ille cognationem morborum omnium , qui sunt cum inflammatione nobianiorum partium internarum, exemplo pleuri- tidis atque peripneumoniae, et non ignoratuit morbos esse similes, qui similibus sympto-l irratibus aegrotos ossiciunt, qui a similibus nascuntur causis, et qui eadem finiuntur crisi, ac denique unam eandemque medendi ratio nem postulant. Diui senis vestigia sequuti sunt

ALEXANDER, AETIUS, ARET AEus,

i reliquique graeci omneS ad G A L EN v Μ usque. Is omnino primus eorum appellandus est, qui prolixiori sermone scripsere super in omborum horumque symptomatum se causi rum discrimine. Non solum autem sese pertractauit omnem pathologiam sed et subtilia ier nimis recensuit morborum discrimen omno. Tria ille stabilivit summa morborum genera , scilicet intemperiei, malas confirmationis

226쪽

et fouitae denique vilitatis. Mira profecto res est per tot secula huius viri dogmata in scia o

lis medicorum recepta fuisse. Ingens turba commentatorum et doctorum ne quidem unguem latum a sententiis GALENI recedere ausa est. Strenuum asseclam inuenit in G. W WE DELIO, nec multum G. E. HAΜ- PERGE Rus ab ea GALENI morborum di

iii sione deflexit, sed integram fere in scholis suis docuit, quod cognoui ex viri b. schedis pathologicis, nondum editis. Methodicorum illam doctrinam non plane intelligimus nam breuiter solummodo CEL-s v s narrat, illos tria summa morborum genera stabili uis frictona scit. laxum et minet solus hodie superstes est COELivs

Ru RELIANus, e schola illa clarus attinor. Neque GALENI, neque methodicorum tria genera morborum apte satis complectuntur Omnes morbos, ut plura sint omnino flabi'.

lienda et assumenda , quod omnes deinceps

perspexere, qui eandem doctrinam nosologicam pertractarunt. GAMB1i diuiso mora borum atque sy plomatum tota GALENI ese, dogmata vero sunt partim BOERHAA- i I II, partim propria v. c. de morbis solidi vitii, et quae sunt reliqua. Sed quod illo discrimen inter morbos motuum vitalium et animalium retinuit, non magni momenti est. Eius

227쪽

illas ex morbo, exercitationes sensuum laesas at motricis facultatis symptomata, non muti

una diuersa sistit mala. Singula enim sunt morbis solidi vitii annumeranda, et ad unum genus summum pertinant Omnia. BOERHAAvius ipse solummodo in Aphori imis pathologiam generalem, quae tra clat morbos simplices, systematice disposuit reliqua capita vero ex arbitrio potius, quam ecundum leges systematis coordinauit. Viri summi discipulus Io. DE GORTE R in Praxi med. nimia fere subtilitate, dispescuit: et nimium auxit genera morborum secundum motiones meesaanicas. Ab Arabum tempore

imos inualuit desumendi morborum diuisio nes et differentias a partibus laborantibus ipsis, . eamque ultimus nuper adhuc retinuit diuisio i nem ANDR. PICQ UER, qua tamen nihili magis abhorret ab ordine ' systematico nihil , que magis a legibus de rebus ordinandis, , quas logica proponit, alienum est, quod nec ipse HipPOCRATEs olim ignorauit. FRIDERI CVs HO PFN ANNUS, qui eodem tempore docuit et scripsit, quo BOERMAA- v I v s celebritatem nactus erat, promisit in dicinam sistematicam , at non eget prolixiori demonstratione, virum eZimium non tyagis

228쪽

22Ocectoribus suis Magni ego sacio merita viri doctissimi, sed magis amica mihi veritas iubet fateri, male cohaerere in opere illo capita permulta. SENNERΤvs antea iamiam in distribuendis morbis occupatus suerat, et qui locum hie sibi vindicat IONsaeo Nus, in syntag-rutite med. uniuersae, typis saepius exscripto. Sed merito reprehendit FRANC. Bo Is s I ERdictus DE SAU VAGEs in praef. Nos logiae naeuos doli ritiae huius viri. Ex eius mente enim a popleXia, mania, rabies, cephalgia,

non sunt morbi, e contrario autem vari, verruca, lentigo morbis adnumerantur.

Necessitatem summam studii nos logici,

quod nostra aetate inprimis excolere coeperunt medici, perspexerant viri summi SYDEN HABIVs et B AGI IVVs, strenuit vindices doctrinae HIPPOCRAΤiCAE, hor ostveris limae, quaeque ab Omni tempore a principibus in arto nostra viris sum:num eXomplar habitum fuit. Ille enim ait in praefatione Opp. e edit, ut morbi omnes ad do,, itas ac certas Decies reriscentifr, eadem ,,prorsus diligentia se ακριβεία, qua id fa- ,, Itim videmus a Botauicis scin toribus tu fuisse Phytolagiis etc. Hic vero scribit. Prax.1 d. L. II. Cap. IX. later praeciplia ortis, io irae de de sta illad merito reponimus, ut

229쪽

, s stet singuli quique morbi tu tot spectes fiι5- distingit aut1ιr, quot sunt morbi primarii a

, t ibus fouenti:r, aut carsae Γfhemflites csu- , lani aque, a quibus proi tantur etc. ' Sed quod species attinet, de quibus ini praesentii nondum loquor, sed alia occasione, neminem fugit, fragmenta nonnulla passim exstare apud

veteres et recentiores. Quis enim ignorat va-

riolarum species, quas RHAs Es iamiam descripsit, vel species Phthis eos, quas MoRΤΟ-N v s eximie pertractauit, ut alia nunc taceam exempla. Sermo est enim potius de viaiuerso systemate morborum, deque generibus ipsis, quotquot stabilienda sint. Et in eo quidem studii genere eximias laudes prome uit praeceptorum meorum certe optimus, nunc quidem desiderati inmus, vir ingenio et eruditione excellens, et suo tempore Polyhistor, CHRIST. ANDR. MANGOLDvs. Is certe longe ante FRANC. Boissi Est de condendo systemate medicinae practicae novo, facili ac certo cogitauerat. Specimina ipse dedit huius systematis, de ulceribus, tumoribus, apoplexia, hydrophobia, et exanthematibus, quae in opusculis olim a me editis recusa leguntur. Mature iuuenis ego, tanti Iridoctissimi dilectus discipulus didici, quae esset

praeceptoris carissimi sententia. Saepius deinde mecii in per epistolas egit, et post mortem schedas praecipuas viri laudati legi et m

230쪽

222 vsus meos desci ibi curaui, quas coram habeo Paulo ante vir in medicina graecorum erditi stimus, et uniuersae Germaniae princeps decus et academiae Lipsiensis, quae habuit B OMNIOS, GUNT ZIOS, PLATNE Ros, eruditione elegantiori claros, insigne ornamentum, vir omni laude maior, IO. ERN. HE-B E N S T R E Iae publici iuris fecerat speeimina septem ordinis morb0ru7it, quae legisse poenitebit neminem, etsi videam legisse paucos. Is tantam eruditionis copiam in illis libelliud entio monstrauit, quantam ex speciminibus

antea editis V λαιολογιος cognouerant omnes. FRANC. Bo Issi ER prodromus operis maioris absque mentione anni prodiit, et in

seribitur Nortvelles classis des viatidies, Aulia gnon, quem librum a paucis visum, quoque

coram habeo. Eius methodum amplexi sunt mox nominandi et passim emendarunt eam. Quos in. ter princeps fuit b. A v R i v I L L I v s, nimis praematura morte ereptus nobis, et cuius specimina quaedam in sylloge, quam edere coepi, conseruare et publici iuris facere non dubitaui. Viennenses nonnulli P n E i s I N G E R, G A N-THER, de MEN GHivet Gi ossius hie nominandi sunt, qui editis speciminibus academicis varia capita pathologiae ad mentem inedici Monspeliensis pertractarunt. Seque-