장음표시 사용
271쪽
rso rYE ORORUM Denique non sine ratione vulgo creditur, vehemen- uis te sonitus, qualis campanarum , aut bombardarum, rum aut fulminis vim infringere, nam concutiendo nivem, K: qua nubes inferior constat illum ad descensum invitat .m, i, discutit. Ut ii satis sciunt qui in vallibus ubi moles
m νη-iμr nivium e montibus cadentium timentur, iter facere sunt assueti Nam ibi ne quidem loqui aut tussire audent, no sonus vocis nives commoveat.
II Sed ut supra notavimus, aliquando sine tonitru ful- hi gurare posse, tam regionibus aeris, ubi multae exha-issi igne, lationes detinentur Sc pauci vapores, nubes ita leves is ruim densae formari queunt, ut alia moliam, loco edito ruente,nullus fulminis sonus audiatur, nequo tempestas in aere excitetur licet plurimas exhalatio nes convolutasjungan unde non tantum illae minore flammae oriuntur stellae coelo cadentes vel tra ici entes dici solent, sed interdum etiam globi ignei 'crassi, qui ad terram usque delabentes, pro quad* 'specie fulmini alio minus vehementis sumi possunt. XIII. Et praeterea quoniam valde varia esti multiples D. halationum natura, mihi facile persuadeo fieri possim
titia D , terdum , ut a nubibus compressae materiam quam da ms' g 'ς componant, quae calore& specie externa lac, cari co'
E sanguinem, aliquo modo referat vel quae ubi Q
accensa S combusta fiat talis, ut pro ferro aut lapidibμβsumi possit, vel qua denique corrupta putres co= in e Xigua quaedam animalia brevi tempore convertat Vr Ut inter prodigia saepe legimus, ferro, sanguine, V custis aut similibus pluis e. XLV. Praeterea quoque aere nullis nubibus obducto, e X J D. I. tiones sis , ventorum flatu cogi atque incendi pO i Uinjisa sunt, praesertim si duo aut plures venti contrarii si in V, i ii concurrant. Et denique etiamsi uni venti nec nubς' L . ... adsint , si tantum exhalatio subtilis S penetrans in V lambentes nempe sali naturam participet, alterius pingui Phuressi Poros ingrediatur, hoc ipsum suincere porci,
272쪽
aere CXOtandas . Nempe quales sunt m sublimi stelle tra Jicientes hic apud nos,imgnes illi per aerem volitantes,qui fatua dicuntur, tum alii lambentes dicti,qui puerorum capillis,equorum jubis,hastarum ferro p uedi-
aliqua inuncto, vel aliis ejusmodi corporibus d haerent. Certum quippe est, non tantum violentam assitationem , sed lapistinae etiam solam diversorum Porum misturam, igni producendo scissidere Ut videmus in calce aqua conspersa, aut in foeno, si prius
quam siccum sit recondatur,4 in multis aliis exemplis,.quotidie Chymicis occurrentibus. 'Sed omnes isti ignes, si cum fulmine comparentur, valde parum roboris habent, non enim nisi ex mollissimis 3 maxime glutinosi oleorum partibus componuntur Et quamvis maxini penetrantes c vivid: alium Partes ad eorum prqductionem quoque concurrant, amen hae alii permixtae non manent, sed celerri liberum aerem dissiliunt, simul ac illas inflammarunt Iulo Onyraecipue e claisna e penetran
usillisse, reliquas secum in terram abripiunt. Atqueu qui norunt, quanta vi celeritate polleat ille iunis
tra debilis sit illa flamma, quam pars oleagine sulphu- lea typh jibus separata potest producere, faci- illa quae hic dicta sunt sibi persuaderi permittentes 'μ nibentes diutius durant, aut
h b--P QVt flamma eorum magis aut mi ib, missi qui altius in aer stellarum instar sui, b QVissimam moram durare pos h - 'im Πλ ter a valde rara' renui constarent,
a nanimam alterius ab ea nonnihil remot rum
273쪽
trabes per aliquot dies in coelo
XVII. Quomodo qnaedam presiorum simulacra Ur talia qua inter
solent numerari,possim appare re in caelo: Et Solet iam noctu
as ΜΕΥΕ ORORUM sus accenditur. Sed magnopere miror eosdem postea credidisse conaetas, itemque columnas, aut trabes 1-gneas,quae aliquando in coelo apparent, nihil aliud esse, quam eXhalationes accensas nam talium phaenomen duratio quae satis longa esse solet, cum brevissima illam Ora,quae consumendis exhalationibus in aere pendentibus sussicit, conferri plane non potest. Et quoniam generationem o naturam illorum,in au' tractatu curso se explicare annisus sina neque illa magi ad Meteora pertinere arbitror, quam terrae motus nil neralia,quae plurimi scriptores eo congerunt, iis omini non amplitis hic loquar nisi de luminibus quibusdam, quae noctu sereno aere tranquillo apparentia,populit otiosis occasionem dant, acies spectrorum in aere deprς
liantium fingendi, lictorian aut cladem partis cui k Vent aeneo praesagiendi, prout timor aut spes in si ' eorum praepollet. Et quidem quia nulla unquam modi spectacula ipsemet vidi, neque me fugit quas 'susperstitio ignorantia, relationis quae de iis fiunt rumpere soleatvi augere hic satis habebo leviter attio gere causas omnes,ex quibus aliquid tale producit
mihi videtur. Prima est , cum variae nubes in cael est stunt, tam exiguae ut totidcin milites videri possint, unae in alias decidentes satis multas exhalationes
Vunt ad parva quaedam fulgura excitanda, interit m que ignis globulo Waculandos, Sc nonnullos sonitu mittendos quo ipso bimilites confligere videntur. cunda est, cum hujusmodi nubibus in coelo existenti β non quidem unae in alias decidunt, sed diversimo dc cant,&lumen illud reflectunt, quod coruscationes gnes alicujus magnae tempestatis,tam longe inde X ῖς iis, ut ibi ex terra non percipiatur ad illa usq; ti 'nimiunt.Tertia denique, cum hae nubes,aut aliae quaeda m/s. ad Septentrionem accedentes, a quibus lumen ς piunt, sunt in regione aeris tam excelsa, ut radix
jam infra horizontem delitescentis, ad illas poni η
274쪽
veniret. Si enim attendamus ad refractiones ,reflexiones, quas duae aut tres ejusmodi nubes, variis in locis star lumen unae ab aliis accipientes cilicere possunt, facile intelligemus non opus esse, ut supra modum eX- celsae sint, ad insolitas quasdam luces noctu eXhibendas atque etiam interdum ad eficiendum ut ipse Sol supra nostrum hori Zontem appareat, eo tempore quo illum infra esse certum est. Sed ista minus ad hanc priorem hujus tractatus partem videntur pertinere, quam ad sequentem, in qua de iis omnibus quae in sublimi ere, aliter quam sint apparent, loqui deinceps institui, postquam hactenus omnia, quae ibidem videntur
ut sunt, Xplicare conatuS sum.
cognita ut nullam aptioren materiam eligere possim , ad ostendendum ope Methodi quamor, posse pervenire ad nonnullarum rerum scienti. I , quam ii quorum scripta ad nos pervenere non habuerunt. Primo, postquam notavi hanc Iridem non nilim in coelo apparere, sed etiam in aere nobis vici-ho, quoties multae in eo aquae guttae a Sole illustratae ζ sistunt , ut in fontibus quibusdam per fistulas aquam 2 culantibus X perimur facile mihi fuit judicare, a solo modo quo radii luminis in guttas agunt, atque inde ad oculos nostros tendunt, eam procedere. Deinde quum scirem has gutta rotundas esse, ut supra Ostenum est, do sive parvae sive magnae sint Iridem semper ς dem plane modo in illis repraesentari, statui aliquam Ride magnam considerare , ut tanto facilius in ea 'VId in singulis contingeret agnoscerem, ii Cum-
poribus, nec in nubibus, sed tantum in aqua guttu Iriis demseri.
275쪽
Cumque in hunc finem pilam vitream, satis accurate
o globi rotundam valde pellucidam aqua implevissem, do v prehendi, Sole, exempli gratia lucente e pars si blI, ses olet ioculo posito iapuncto E, si locarem hanc pi tam in regione B CD, partem illius D totam rubram S multo illustriorem quam reliquum videri. Et sive pro pius illam adducerem , sive ulternis removerem, sive ad dextram sive ad sinistram verterem,vel etiam circa Ver licem meum rotarem, dummodo lineam cum alic rari , quae magmatione ab oculi centro ad centrum Solis est proferenda, angulum duorumis quadragini circiter graduum constitueret, pars illa D semper aquδ
i iter liter dilatita sites, rirulei etian
Constponia arcu ningui circulm hocinia ibi lares Posu'dei
276쪽
dilatabam, rubor evanescebat S si contraherem, non ita simul omnis evanescebat, sed antea velut in duas partes,munis scintillantes dividebatur,in quibus flavus, caeruleus Malii colores apparebant. Deinde regionem etiam K hujus pilae respiciens, notavi, facto angulo KEM, duorum&quinquaginta circiter graduum,hanCpartem K etiam rubram apparere, sed non tam lucidam ut paulo tantum ampliore eodem angulo facto, alios ibidem colores magis dilutos existere; sed eodem aliquantulum contracto, vel satis multum ampliore facto, 1llos omnino disparere. Unde manifeste didici, toto aere ad hujusmodi Pilis, aut earum loco guttis, referto, punctum aliquod admodum rubrum in si noulis earum relucere debere, a quibus lineae ductae ad Sculum E cum mea E M angulum duorum, quadrastinta circiter graduum constituunt quales illas suppono littera I signatae sunt; atque haec puncta simul conliderata, loco quo consistunt non observato nisi per ingulum sub quo videntur, instar circuli continui rubro colore perfusi apparere rac similiter puncta quae a m esse debere in iis guttis quae sunt inciri , E quibus linea ductae adi, angulos paulo acutiores cum E MConstituunt, a quibus circuli colorum dilutiorum componuntur atq: in hoc primarium S principem celestem rcum consistere. Deinde eodem modo supponendo an-
FVium duorum quinquaginta graduum est e,
guttis X ruorum circulum debere apparere S alios Virculos mussatur a colore imbutos in guttis Y atque hoc secund triam Iridem consistere. Et denique in omnibu alus guttis notatis littera V,nullos 3usmodi co-kores esti debere.
Postea cum accuratius examinarem in pilam CD
Vimum pendere radris Solis, qui venientes e ADt aquam ingrediendo frangebantur in puncto B, dcibal It
III. Iridem interiorem O trimariam oriri ex ra
277쪽
perveniunt ibant ad C inde reflexi ad D, cibi aquam egrediendo p ' μ' iter tu fracti tendebant ad E. Nam simul ac corpus ali di se quod opacum Sc obscurum alicui linearum A B, b , ' Vfς CD, vel DE opponebam, rubi uadus color evan eice bat id licet totam pilam, exceptis duobus punctis 'ta obnuberem, di corpora obscura ubivis circumponerea',sς μ' ' i dummodo nihil actionem radior una ABCD impediroti lucide tamen ille refulgebat Postea eodem modo inve
fractio stigata causa rubri illius coloris, qui apparebat in '' veni illum esse a radiis Solis, qui venientes ab I ad refrangebantur versus H,im Hreflexi ad I rursus quopς *ς' ςν I,reflexi ad K,tandemque iterum fracti in puncto'
278쪽
tendebant ad E. Atque ita primaria Iris sita radiis post 'duas refractiones Munam reflexionem ad oculumnientibus secundaria vero a radiis,qui non nisi post duas 'refractiones duas refleXiones eodem pertingunt. deoque haec semper altera minus est conspicua. Sed supererat adhuc priaecipua dissicultas,in eo quod Irietiamsi posito alio ejus pilae situ , radii etiam post duas Q ρ ρ 'refractiones c unam aut duas reflexiones, ad oculum possint pervenire nulli tamen nisi in eo situ,de quo jam malit cois locuti sumus, ejusmodi colores eXhibeant. Atq; ut hanc b avi. amolirer,inquisivi an non aliqua alia res inveniri posset,
cujus ope colores eodem modo apparerent,ut facta ejus comparatione cum aquae guttis,tanto facilius de eorum causa)udicarem. Et commodum recordatus,per prisma vel triangulum e Crystallo similes videri, unum consideravi, quale est xl dii, cujus duae superscies MN,
Ni sunt omnino Pla- ωuna in alteram ita inclinata,ut angulum ovel o circiter graduum contineant atque ideos radii Solis ABC penetrent MN ad angulos rectos,aut fere rectos,ita It nullam notabilem re- ractione vitrum ingrediendo patiantur, satis
inagnam exeundo per debeant pati Et tecta alterutra ex his superficiebus, opaco aliquo 'rpore,in quo sit angustum foramen,quale est D E,ob- vavi radios per illud foramen transeuntes,atque inde Misos in linteum aut chartam albam FG H,omnes co-ἴxo Iridis ibi depingere,' quidem semper rubrum inas caeruleum seu violaceum in Id.
279쪽
requiri sed una saltem refractione Ur luminee umbra
a 6 ME TE ORORUM Unde primum didici, curvaturam superficie fuit 'rum,generationi colorum minime necessanam elle naria
enun crystallus superficiem nullam habui, q0 Planc; neque anguli magnitudi Vm p
hic enim perman: tibus illis mutari potest: licet uera possit ut radii tendentes ad F, jam magis,Jam minus in ruentur, quam euntes ad H, sena per tamen qui adF, rubrum de purgent, caeruleum qui ad H.Neque e iam eflexionem hic etenim nulla omnino est Nec den V saepius iteratas refractiones, qui hic tantummodo unica fiat Sed judicabam unicam ad nil in Vmi QqVH h. dem talem ut ejus est ectus alia contrariano 'dost Nam experientia docet si superficies prasse forent, radios tantundo miri 'xς δ i,
rectos, quantum per unam frangerentur nullos color depicturos. Neque dubitabam, tun 'imen ne ς ἡ riumst ad horum colorum productionem sine inini nil cernimus. Et primere observavi umbramq
Quibus animadversis intelligere conatus silm, qVὴ,
hie lores alii sint in quam in se . 'VV''
ctio, umbra, dolumen, eodem modo in utroque Ons ratili considerata Liminis natura quemadmodus' i A
in Dioptrica descripsi, nempe tanquam
motum materiae cujusdam valde subtilis, Wi
ctiones,quae in eandem partem si unt,illas in dupot
280쪽
ς haec ii sitarentolcet fieri linus inis
ut in eandem etiam partem rotentur sed quum nullas vicinas ipsis multo celerius aut tardius decurrentes habent, motum illarum circularem propemodum motui rectilineo aequalem esse Qtium vero in una parte vici-cinas habent, quae ipsis tardius decurrunt, in adversa alias quς celerius,vel saltem eque celeriter, ut in confinio Luminis umbrae contingit; si occurrat eis quq
tarditis in OV Ct Ur, Ca Parte secundum quam rΟ- tantur, ut accidit ii quae Componunt radium EH, hoc efiicere, ut earum Otus circularis, motu rectilineo tardior sit:&plane contrarium fieri,si eis dem occurrant parte adversa, ut accidit iis, quae componunt radium DF.
Rufiat melius intelligantur, supponamus pilam aras , sic impulsam esse ab ad X, ut recto tantum motu cedat,vi duo illius latera I 3, aequali celerita te delabantur usque ad superficiem aquae YY, ubi motus late-xis , quod priusquam aliud istam superficiem contingit, retardatur, non mutato illo lateris , unde fitiat tota pila neces ario rotari incipat, secUndum ordinem numerorum I a