장음표시 사용
261쪽
guttas tenuiores aut erasiores Ocialia. X VI. Cur interdum pluere incipiat antequam nubes in caelo appa
XVII. Quomodo nebvia in rorem vel pruinam vertantur.
Nunc autem, ex iis quae diximus, facile intelligitur qua ratione nubes solis aquae guttis constantes depila ant nempe vel pondere proprio, cum guttae satis crai sae sunt; vel cum aer inferior recessu, vel superioria cursu illas ad descensum invitat vel etiam quando reseX his causissimul concurrunt. Atque inferiori ad qse contrahente, pluvia maxime minuta, veluti ' ransgeneratur imo aliquando adeo minuta est, uti piis me delabentem non pluviam sed nebulam potimi dicamus magna contra, seu grandibus guttis collig; tur, quoties nubes solo aere superiori pressa descena 'sublimes enim illius guttarum primo delapsae, alia ψ' via inveniunt quibus crassescunt. Imo etiam aestate aliquoties vidi, aere tranquillo que aestu vehementi oc velut susi cante,hujusmodii φ Viam decidisse, antequam ulla nubes appareret. Vt 'haec erat ratio, quod existente magna vaporum Opi in aere , qui procul dubio ventis aliunde spirantibVPremebantur, Ut tranquissitas aeris S densitas luid testabantur, guttae in quas hi vapores coibant cadetino augescentes, ut formabantur, de pluerent. . Nebulae autem, cum terra refrigeratur, Maer' i in ejus poris condensatur, occasionem habentd iς dendi tuncque in rorem abeunt, si ex aqua guttis QPonantur; in pruinam, si e vaporibusjam gelati i
262쪽
.elligitures deplu- satis crass
reo Cujus ira copiata antibus: Sejusdena adendo
praesertim noctu aut sub diluculum accidit, quia tunc quam maxime terra a Sole aversa refrigeratur. Sed ventus etiami pisii me nebulas solvit; materiamque illarumilio transferre solet, atq inde rorem aut pruinam componere in locis ubi ipsi non exst iterunt;& tunc videmus hanc pruinam plantis non adhaerere, nisi ea parte quam ventus tetigit. Quod ad amatum illum dies serenos consequentem X VIII.
attinet, qui nunquam nisi vesperi decidit,& solis cathar 2 2 Iris&capitis doloribus agnoscitur, quos in quibusdam ob fisa, regionibus excitat is conii at certis exhalationibus sub coelo tilibus penetrantibus , quae cum minus volatiles sint ῖ, . quam vapores, non levantur nisi e regionibus satis cali dis,sereno dc sudo aere,& simul ac calore Solis destituu-tur, iterum decidunt. Unde sit ut pro regionum diversit te,diversis qualitatibus sit praeditus, multis in locis hi incognitus. Non quidem nego rorem qui sub vespex in decidere incipit, saepe isti amatui comitem ese;sed Rego mala de quibus accusaturior adscribenda. Non etiam Manna,nec alii hujusmodi succi,qui noctu Ix. X aere decidunt, rore vel vaporibus constant, sed ex . Malationibus solis. Atque hi succi, non modo in diversi Haiorixegionibus sunt diversi, sed etiam in quibusdam non nisi certis corporibus adhaerent quod procul dubio ex sit, quod particulae quibus constant sint talis figurae, ut cum iis alioruna corporum necti non possint. Cum ros noctu non decidit,i nebula mane sursum
'cedens terram omnino siccam relinquit,pluviam brevi
Qquuturam est e credere licet. Nam hoc vix accidere o vin , ' st,nisi quum terra noctu non satis refrigerpta,ves inane 'M V Τμpr modum calefacta, multos vapores exspirat qui 1''' '
'ubulam in altum pellentes, efiiciunt ut 6 is guttae tibi vicem occurientesjungantur, atque ita tam cras Ἀ- nt,ut paulo post in pluviam decidere cogantur. 'raesagit etiam venturam pluviam aer nubib us*bdu Cis si s lli h ctus,
263쪽
nubes in aere conspieiuntur, pluviam etiam pra- nuntiet. XXII. Cur omnia
et Ar ME TE ORORUM ctu cum Sol nihilominus in ortu lucide splendet iuno enim liquet nullas alias nubes, in vicinia nostri aeris Ver sus Orientem esse, quae obstentiae Solis calor, easquα supra nos haerent, condenset, vel novos vapores quibu augeantur a terra nostra attollat. Haec autem causa cum matutino tantiim tempore locum habeat, si ante Meridiem non pluat,quid in vesperam accidet minime Poto
Plura hic addere de multis aliis pluri fignis non ud sequum maXimam partem incerti mi Et si onsiderem eundem calorem, qui requiritur ad j 0dς0s δ' I. bes,ac pluviam inde defundendam , illas etiam dilatar in vapores mutare posse, qui vel paulatim maercim
evanescant, vel ventos ibi generentis prout nem polbium partes magis comprimuntur aut disperguntur, calor paulo majorem vel minorem humiditate mainctam habet: aut aer circumfusus magis aut minus uitur, Vel condensatur facillime judicabimus omni magis incerta&dubia esse, quam ut hominum ingς praenosci queant saltem in his regionibus, ubi in D terrarum S marium inaequalitas, ventos admosum constantes producit in locis enim ubi certis anni teri Pribus iidem semper venti recurrunt, haud dubie Piu impendentes facilius praenoscuntur. Α VII.
De tempestatibus, fulmine S ignibus iis
figit inubes non tantum ventos arant, clim in vapores dissolvuntur sed etiam 'r terdum totae simul. tam subuo motu N descendunt, ut omnem subjectum aerem gnavi propellentes, ventum ex eo componant, qWT
Iidissimus quidem, sed non diuturnus esset Olci
264쪽
1usa cula n temerii me pote- non libet, siderena an das num dilatare in aerem inpetu ntur,autim ingenio tibi magna dum in tem p bie pluvix
expanso, ut omnes ejus partes a terra equi distent,illud totum simul decidere permittamus Fortes pluviae plerumque hujusmodi ventum antecursorem habent, qui manifeste ex alto deorsum agit, cujus frigus abunde monstrat illum ex nubibus Venire, ubi aer communiter frigidior est quam circino S. Atque hic ventus esicit ut hirundines solito humilius volantes,pluviae secuturaeir beant argumentum. certas enim muscas, pabulum illarum, deprimit, quae abblandiente aeris serenitate, in altum evolare solent. Idem etiam est qui nonnunquam,cum nubes adeo parva est, vel tam parum descendit,ut ipse valde debilis vicin aere libero sentiatur; caminis illapsus,cineres & festucas m angulo foci contorquet, ibique parvos quasi turbines exci- citat, satis mirabiles iis qui eorum causam ignorant, di quos plerumque nonnulla phivi consequitur. Nube autem descendente,ponderosa admodum la
t diffiisa, qualis facilius in vasto mari, quam alibi colligitur,quum vaporibus aequaliter ibi dispersis, simul ac minima nubes in parte aliqua cogi coepit, statim etiam
per omnia vicina loca extend it, necessario tempestas hirgit tanto gravior quanto nubc maior ponderosior, Rique hoc pertinacior quo e X altiori loco descendit Atque ita vehementes illos turbine generari arbitror,quos Tria et Has dicunt nautis nostris in longinquis navigatio bus maxime formidabiles; praesertim paulo ultra Promontorium Bonae Spei, ubi vapore magna OPla Xynari AEthiopico surgentes, quoniam est latissimum&ξDlis radiis maxime incalescit, facillime ventum Occi- ζntalem efiicere post uni, qui cursum naturalem ab Uriente scilicet in Jccasum aliorum, quos mare Indi- emittit sistens, illos in nubem cogit que nubeS UO-hi moritur ex inaequalitate, quae est inter haec duo ma- in Vastissima, do hanc terram quae etiam est Valde lata, MultQmajor evadere debet, Quam illae quae in nostiis re-
faucas juxta δε- cum in o dum turbi. ni orent. III.
majores procelia quas voce barbara Travadas
265쪽
ionibus generantur, ubi tantum pendent a minoribus istis inaequalitatibus, quq sunt inter nostras planxiies, ' .cus 6c montes. Et quia fere nunquam aliae nubes mus locis cernuntur, statim ac nautae aliquam coire animaa'. vertunt:licet interdum initio tam parva esse videatur,ut illam Batavi cum bovis oculo compararint, atque in o appellarinitis licet omnis reliquus aer valde serenus, detacatus appareat, nihilomitans vela contrahunt contra magnam tempestatem se mutariant, quae tatim etiam insequitur. Eo quoque majorem illam esse soles existimo, quo minor initio haec nubes apparuit cum enim fieri nequeat satis crassis, ut aerem obscurando conspicua, nisii simul etiam fiat satis lata, ita eXigua ,
deri non potest, nisi ex eo quod sit valde remota η ' tum est quo ex altiori loco descendit corpus grate, pimpetum ejus esse validiorem. Ita haec nubes sublinii ,
subito magni ponde cosa facta, tota delabitur,na ovehementia omnem aerem subjectum agens,&ter rstatem hoc ipso ciens Notandum etiam vapore se aeri immixtos, illa agitatione dilatari multosqx Qq alios Oceanum emittere ob fluctus suos ita qui vim venti augentes,4 tardentes descensum V in diutius tempestatem saeViro cog00 imi ut, Praeterea exhalationes his vaporibus immiscera οἰ - :m longe ac illi a nube descendente propς
. DC ' quae cum tam longe ac illi a nube descendente pr
ra ron possint, ob partes minus solidas, figurar
la ,st irrentilarium, aeris agitatione ab iis eparantur
em modo, quo ut supra diximus, rustic cr mo
g m C is lactis tundentes, butyrum a sero secernunt o qu a' hae exhalationes, hinc&inde in diversos acervo
gregatae,&quam altissime possunt usta nubem'
si , 'M Intes, tandem malis aut funibus navium adnaeres,
nubes ad finem sui motus accedens, illas eo usquς τοῦ pressi . Et ibi violenta aeris agitatione accensae ignζΤ
Nmρρ i' componunt, qui S Melmi dicuntur, 'it
se enitatis brevi futurae solantur. Notandum t m hu
266쪽
ique inde renus, rahunt uae statim esse solere ruit cum arando rigua 1
CApi VII. et shas tempestates, in fine vehementissimas eri, de inter quin dum plures nubes una aliis incumbere posse, infra qua I ETrum singulas ejusmodi ignes reperiantur. quod forte an nate contiquis occasionem dedit, cum unicum viderent, quem sm δ' 'r, Helenam appellabant, illum mali ominis existimandi, quia nempe tunc gravissimum tempestatis impetum adhuc expectabant Et tum demum illos serenitatem praenunciare credendi, cum duos videbant, quos Castorem 1 Pollucem vocabant inuippe raro plures notarunt, nisi forte, cum tempestas ultra solitum vehemens erat quo tempore interdum tres numerabant, quos ideo etiam mali ominis es e arbitrari sunt. Sed audio, nunc a nautis etiam quatuor aut quinque simul solere observari: forsan quia navigia majora, de plures in iis malos habent, aut quia per loca navigant, ubi exhalationum copia major attollitur. Qi id enim in latioribus Dceani partibus accidat,sola conjectura as equi posthim, quum nunquam in iis navigaverim, nec nisi valde dubias incertas de ipsis relationes habeam. Qiiod autem ad illas tempestates attinet, qua tonitria,f ilgure,turn ibibus. fulmine comitatae esse solent, uarumque nonnulla egempla in terra notare potui causa tona-RDn dubito quin oriantur eue,quod cum plures nubes, tabulatorum instar,unae aliis superstratae sunt interdum Diat in rit, ut superiores magno impetu in inferiores di-
in bantur Vt si duabus nubibus A ci e nive rara c
postis, aer calidior cir- superiorem A feratur , quam circa infe riorem man1feste liquet calorem hujus deris illam paulatim ςQndensare, ponde
osiorem reddere post Adeo ut eae ex ejus partibus quae altissimae uat , pri-
267쪽
reddita, minimum aeris motum, subito magnas aluus moles devolvisse, quae in vallibus resonantes, satis de
ne tonitrui sonitum imitabantur.
VI At ue hinc liquet quare hyeme rarius hic apua pQ a Tur tonet, quam aestate tum enim non tam facile calor sui Θου ficiens nubibus dissolvendis ad superiores usque pori'. Hy' lit Liquet etiam quare tempore vehementis arit. quando vento Septentrionali, tu dui non duraverita Og 'u' calor humensi veluti suffocans denuo succedit, OVAri rupostea sequi solet. Hoc enim testatur ventum iussita ilia Septentrionalem, ad terram accedendo calorem
I in illam regionem aeris egisse, in qua nubes sublinit . formantur, ipsumque etiam ventum, postea viciterrae fuisse expulsum, ad illam regionem aeris inqsunt nubes inferiores nempe a vaporibus tepidis' in terra calente egredientes, aerem infimum dilatarii' Unde fit ut non modo superiores nubes condensaria beant & delabi sed etiam inferiores adeo raras atqueXtensas remanere, aerisque stiriecti dilatatione ita risum protrudi, ut alias in se cadentes excipiant, oiqVsistant,' saepe etiamne quid omnino ex iis ad terr Viisque descendat, impediant.
VII. Notandumque est illum strepitum , qui suprλς' 6 excitatur, melius exaudiri debere ob aeri
cum quaque positi resonantiam, majoremque esto p
μ ori copia nivis decidentis , quam ii ingentes ' τοῦ molos e montibus in valla delabuntur. Notan V
Ti. etiam ex hoc solo quod partes nubium superior
vel omnes simul decidant, vel una post aliam, ei diu vel celerius, vel quod inferiores majores ei nores, crastiores aut tenuiores sunt,&magi. Vim ,
268쪽
obnituntur, facillime omnes diversos tonitruum sonos emci posse. Differentiae autem quae sunt inter fulgura, turbines, de fulmina non pendent nisi a diversa natura exhalationum, quae in spatio quod duas nubes interjacet reperiuntur, dea modo quo harum nubium superior, in inferiorem cadit. Si enim magnus aestus siccitas praecesserit , atque ita hoc spatium exhalationes copiosas, maxime subtiles ad concipiendam flammam aptas contineat, superior nubes fere tam exigua esse nequit, nec tam lente descendere, quin impulso aere inter sevi inferiorem medio, fulgur aliquod elidat, id est flammam e
Iem eodem momento enascentem. Atque ita tum hu-Jusmodi fulgura cernere post mus, nullo omnino toni- 'rus murmure CX audito, interdum etiam nubibus non ita densis, ut conspici possint Contra vero si nullae in ere exhalationes an flammationi idoneae adsint, boat um uendam tonitrus audire post timus, nulla coruscatione Rpparente Et cum superior nubes, non nisi per partes mutuo consequentes delabitur, vix quidquam aliud quam fulgura tonitrua producit. Sed cum tota simuli-tis velociter decidit, potest etiam turbines & fulmina gQnerare Mus enim Xtremitates, ut ii, paulo
VIII rentia starnterfulge , turbinem fulmen;θ' unde Diagetra procedant, Curque interdumfuia guret cum non tonat , vel contra
es e pro niviuim 'anduin Dorum a
' illis subjectus mitius itineris conficiendum habeat,
269쪽
inde egrediatur, quam ille qui medio su icitur, fac lius iis locum cedit; lis ita nubem inferiorem citius contingentibus , multum aeris versus medium mcludunt,ut hic videtur in E;statimque postea hic aer magia vi pressus, expulsus ab eodem nubis superioris medio: quod pergit descendere, viam necessario sibi facit, vel
Perrumpendo nubem inferiorem , ut videmus ad F, vel aliquam ex ejus extremitatibus divellendo,ut ad G Atque ita aperta hac nube, magno impetu in terram ruit unde statim rursus ascendit,se celerrime circumagendoi quoniam alius aer, aut alia corpora ipsi occurrentia am pediunt, ne secundit in lineam rectam moveri pergatiaeque velociter ac agitatio ejus requirit quo sit ut turbὲ nem componat. Et quidem hic turbo sine fulmine fulgure esse potest, si nullae sint prorsus in isto aere exbδ lationes, ad concipiendam flammam idoneae. Sed contra si satis mula sint, omnes in unum sum g tum coeuntes, magno impetu simul cum ipso ips,
ram ruentes, incenduntur fulmen componunt.
interdi in testque hoc fulmen interdum hominum corpora Ποῖ ipsorum vestimenta comburere, pilosque ad y eo po= ita tem depascere . clim nempe exhalationes quibus 9
f vel coo stat, quaeque sulphur solent redolere, non aliam qu 'S leorum naturam participant adeo ut levem an Wy flammam nutriant quae non nisi corporibus combust ni magis idoneis adhaeret Ut econtra, interdum 'H' carnibus integris confringere,vel vagina illaesa,gl di' liquefacere potest, si h exhalationes maxime subtile penetrantes, solam salis volatilis, aut aquae fortis natW ram habeant tum enim sine injuria cedentia OrpQ Perlapsum quidquid resistit comminuit ac disseisgi Ut S aqua fortis, durissima metallorum corpori uio; Vens, vi quicquam agit in ceram. Postremo fulmen interdum in lapidem durissimus' 'Omnia obvia rumpente mi disjicientem converti. test, si penetrantibus his exhalationibus,multae alis p
Quomodo etiam lapis in fulmine
dam ut inirium humipter cedita
270쪽
ri pergat at ut turbi Iulmine Wre exha-
ςtiam adsint, similes ei terrae, quae in fundis vasorum .in O quibus collecta est aqua pluvia subsidit. Quemadmo 2 et Quin eXperientia discinius, si hujus terrae, nitri, sulphuris certas partes simul misceamus, misturamq; istam II.
Incendamus, illam momento temporis in lapidem quen ἰήρω.dam concrescere. Jam vero si nubes a latere dehiscat, ut in G, fulmen obliquo itinere libratum, facilius tur rium fastagia, vel montium vertices tangit, quam loca humilia, ut videmus ad H. Nec deest etiam ratio prOPterquam chim nubes infra perrumpitur, saepius loca Qitad eminentia qualis humiliora fulmine feriantur. enim CX. gr. nubes B, non magis hic quam alibi a-
unde disposita sita dehiscendum, certum est illamRpertum iri mi, ob resistentiam subjectae turris. Nec magis deest ratio, quare singulas vices, quibus; nitru auditur, nonnihil pluviae subito decide hiis con-ςqui soleat , quare cum haec pluvia satis copiose eL inuitur, postea non multum tonet. Nam si illa vis quar 'ςrio nubes in inferiorem decidendo,illam concutit, hi, R. de omnino dejiciendam, manife his 't ulimina cessare debere. Et quamvis saepe sit mi-h6. tamen X ea fere semper aliquos nivisus Cutit, qui decidentes aeris inferioris calore in Piuviam solvuntur. Denique