Commentarius in libellum Theophrasti de vertigine / Editore Jacobo Thevart

61쪽

GVLIEL MI BALLONII

ligit, ideo sana trahitur adduciturque, unde conuellendi octaeasio. Et id c quis acile credat conuulsiioncmi paralysin diuersarum partium contingere poli tanquam symptomata' χ ο υνα u ξηαν propagationem causae mora bificae, maxime cum ad membranas ipsius ecrcbri labes p c uenit. Quod si primis dicbus membrana ipsa inflammaretur, conuulsi idcm in tempus incideret. Et quando conuulsio incidit, per auctionem causae morbum faciuntis id fit, quod mγinor vocarix. Mille nim locis verbum oram: significat Et quia partes neruus es, ut aiae dictum est, non ita facile inflammantur , nec aucti, orbi vis ad membranus se vortit , idco non ita initio Conuulsiones' ueniunt. Inana initio ne tantilla quidem febris cit. Ita irre conuulsi potius aderit cum summa sunt omnia is post vigorem insammationis , non quidem inflammationis partis laesae , sed partium sanarum , dc in consensum

vocatarum , ut membranarum cerebri , aut ipsius' crebri Quod cum cito non eueniat , nec Conuulsio statim

oborietur uanquan urget Galani aucto itas. Vult enim in vulneribus conuulsionem sequi ex inflammatione, camque partium esse ossammatarum. Ac dicere partes in dammatas primum non inflammari absurdius cst,i non proinde conauclli partes e directo positas , id quod placet Galeno. Si enim laesa pars , hi de s winria conuellitur, vel cit inflantimatio, vel non. Si inflammatio, cur potius resoluitur 5 clangvc. Contra enim trahi tendique vi innammationis debet. Si est innammatio maior, non quidem initio , sed cum viget malum, symptomata quoque sui generis edet. Et tamen conuulsito accidere videtur cum omnia de ibuere cum inflammatio dcsaeuiit , Quid enim , mo, aliud annotat

ZRm Kρων ν λύσιν, σφακελον , α νατειχε σιν , Ut loquixurialenua, parti ad paralysin tendentis 3 Ergo non est credi.

b le vi innammationis conuelli partem , cum pars sana ab in

flammatione sit tuta, i ob partem iam inflammatam id ei eniat in tempus vigoris potius incidet. Quod de phreni cis quaerito: si si conuellantur , an non potius in vigore

ni orbi,' cum inflammationis summa sunt omniari ymptomata nun tunc lucent, u maior cit naturi conatus, tali'

pugnatio causa morbum qu ntis Nisi quis dicat conuilli

62쪽

DE CONVULSIONIBV LIB. 4r

potius instante morte cum non iam amplius alicratio sit, sed alienatio temperamenti partis. De quo paulo post obiter unum animaduertemus. Si conuellitur pars sana, aut conuulsionis causam habet, ut virus, aut reipsa inflammationem, aut non habet. Si non habet, contingit tantum X euentu,ncmpe ratJOn rcsoluta partis alterius. Sed qua ratione pars

altera resoluatur dictum est aut quia consumptionem sui spiritu sanguini contractam prae inficimmaticiae partis ciatae pars sana perientiscit Si vero causim abc in se, ἡπ-Π00ς; Vt depositum , qui vi deponitur vitiis' Est enim resoluta pars nole affecta. At resoluta pars non habet potentiam depcllcndae sanici virulentae. Nisi dicamus dith id fieri, vel partem sanam, iam se tincta altera, infirmam reddi, vel attrahere virus aut id ueri per contagium: Vnde tete vapor conuulsionis causa est potest. Et si urgentibus, summissis vaporibus e visceribus ipsis, conuulsiones, Mi genus alia ccrcbro contingunt, quid cum domi, id est, in cerebro ipso mali labes nutritur, alitura concipitur Id utcna Pe sciatis cit Poticis Pars cana, ut potenondii defecta, languida factari laesa con id criti Vt pote insccta, Contaminata, resolii iam prona per facultati, cxtinctionem, pcri in p&χύωαν, - ωοθησίω Sequitur croo ut pars altera sana sana uicin ciuiam 4 dicctu cnticias

istud virus ' frustra depellere adnitcns secum ad cxtrcii aiam processum sit convcllatur. Id quod probabile videtur Si itaque pars a exolvitur, videtur ab omnibus Erauite: peccari qui in vulneribus capitis curandis vcrsantur. Nam si cui vulnus infligitur vulnus parte detra , initio ad reuulsi nem ex eadem parte laxata percussaque vena sanguis detrahi solet. Et increscente dolore auctisque sydiplomatis, cx cephalica eiusdem lateris laborantis detractio fit. Quod paulo imprudentius fieri videtur. Si nim ita frequcnter pars la- ., P Π 'ςn 'γ inanitur , dum vulneris ratio habctur,

Veha ha s '' - - si in opposita parte lasciui .. Vxhodum medendi pertinent:

ς οδ animaduertisse non pigebit Atque inter disputandum dum oposita sunt quae, ne serica

63쪽

GVLIEL MI BALLONII

ord6que telum perturbaretur, diligentius non fuerunt discussa, prius cst , dum diximus phreniticos initante morte conuelli potius, quam cum insanimatio summa est. Posterius, quodo ,- . existimat cae vulnere conuulsilonem contingere ob inflam- mationem nos autem inflammationem causam esse putamus, -- reicctionem depositionemque materie virulcntae inparici a aliquarii. Miror cnim cur Gale hanc unam causam, nempe in flammationem, statuat conuulsilonis, cum pars aliqua vulnerata est. Quasi ero ex alia occasione nasci non possit. Melius, meo M , ' iudicio Hippocrates Euanescente, ait, tumore in ulceribus conuulsiones contingunt contra , quibus tumores in viceribus oboriuntur, raro convelluntur Galenus in commento

tum conuelli ait cum ulcera vel magnitudinem Titu dignani assumpserint, Vel si ἡ nνα, una partibus Vlczi attinuino tumoris auto ad partem aliquam primariam pCrμε 'mi se inclinauerit. Sic in parte dextra cerebri cedema aliquod conceptum esse potest ratione vulneris , quod disparens translato alio humore, Omlcllendi occasii existit. Vt

autem id fiat, repentinum quondam nlotum si ρο πω ieri in portet. Et sapienter Hippocrates utitur verbo εξο νης ζεο, . Qua latione non videtur satis probare illud Hippocr. λύεαχν, id est, sensim solui, ut scii sui humor tranS-ratur. Et vult mulio melius id dici posse si adiiciatur, ε α - αψανι dioin, ut sit subita emotio humoris dolorificam imis conmaittentis. Et ita addit, id quod, huic instituto accommodatum est , - ξωφνης ἁφαν:o νο τις

γγ πουν υ μγ, 12 LId Repente evanesceret dii parere dii , positicines dolorificas , id si is o Itii binis, φλεγι tam VH hQCqm μή loco Galenus Xplicat praeterquam quod in alia parte manl-m p est abscessiim esse docet, etiam ad viscera ipsa translatio- hemium brum molestiam inferentium fieri testatur. Sic non videtur probare illud, 'μολ- ον, Ut tarda fiat .humorum discessio. Iahien et Epid. Videtur per αὶ μολυ, ἡ, subitam quandati solutibnciri significates Ita enim Galen Com ad particul. s. sectionis a. lib. 6. Epid. re μολπιλ , Vocat m

64쪽

D CONVULSIONIBUS LIA.tem videtur contiatium iis quae lioc loco dicuntur. Tanicii potest te subita cessatio a motu tamen ut quod conta batur, classim atque sensim disparet. Et revera ἄφανZti si i-ficat subito cessarc se χολύ d sensit in vancscere Ex his apparet non a sola inflammatione conuulsionem in vulneribus eiiciane, sed translata alio materia, non sensim quidem, sed repentes incitatior quodam motu Nunc de Phreniticorum conuellendi causis: Diximus ante eos distendi conuellique cum mors in propinquo est, non au tem cum inflammationis summa sunt omnia. Quod si verum

est , hinc elicias cur conuulsi in vulne tibiis c pitis non tam

e Hippocra, acutissime docet explicans illud Desiuientiae

um homines esse phreniticos cum homines aeori eiulant,

cticam enim quandani in erebro ali ill OH ac laeti indicat Cum enim initio inflammationis qualitas ipsius humoris bitiosi toti cerebri corpori nondum confusa est repermixta hi

naultuaria fiunt desipientiae 'At progressi temporis simit quippiam contrahitur lanis quae a tinctoribus imbuuntur Imbibitur enim id quod elui non potest. Id cst, aliquando e rebrum alteratur tantum, aliquando alienatur temperamentum ' velut hectica quaedam diathesis inducitur. Alienatio autem altera ne multo deterior existit. Atque hanc distinctionem ad institutum accommodemus: Conuulsiones xterrificas plomata quae morituris a vulnere capitis accidunt, non exci

hi, conuulsionem

-m ii tyn Oreretur resolueretur , obscure conuulsa se

ex Galono lictum est. Atque ita satisfacti videtur ubi

65쪽

ctioni' i de inflaminatione mouetur, quod nimirum credibilius lacri moueri conuulsiue aninia saeuiente instammatione, noli autem cum defervescit. Acriores enim sunt morsus, stimuli vigistis inflammationis quam inclita satis. Alienatio enim temperamenti quod ν ποῶ κρά γε consistit deteriora edit symptomata, quam alteratio, obscuriora quidem ri φαυβαίαν icti ora , sed per se, reipsa funestiora, ut de obscura phrenitide demonstratum est. Iam vero qui oppugnant rationes primas de translatione materici virulentae a parte laesa ad sanam, fieri enim potest ut tumore εξι φνης evanescent , alio materia transcurrat in de co isumptione spiritust sanguinis in partisana, obiiciuntd illud, de quo ante, ab aegra parte potius trahi sanam partem , quod inflammatio constringat , contcndatque item conuelli potius debere totum corpus , quam partcm nam. Ad totum enim cerebrum vis instaminationis videtur pertinere, siue id fiat per se, sive 3 αδ εβ S. Item, si virus

ad parten sanam fertur , pellitur a laesa parte . At quae vis

pellendi inerit parti iam moribundae. Nisi ad extremum conatum partis ad interitum tendentis referamus. tium enim quanta vis eluceat in isto dissidio , dissblutione partium , τῆ ἀν οι ζώωσει, maxime si corpus floreat, nec vi maioris febris sit exolutum Qui causa potior videtur arteris ad inferendam co uiuisionem. Pars enim sanara velut viva per sympathiam tantum affecta dissolutionem sui patitur. Eodcitra vim magnam contingere nequit. Ridiculum alioqui ore conuulsionem natura ipsa inclinante ac proiecta contingere, cum ad conuulsionem viribus d contentione opus sit, Vt docuimus ante causas, bellas is πασγιῆ, τον distinguen tes Quod si verum , cur non integris viribus c6nuellebatur animans λ Si aut flatus virulentus, aut nonnulla materies fueficit partem sanam, non iam affecto morbo eueniet Conuulsio.

Metastasis enim fiet superstite partium robore. credibile non fieri conuulsionem per ματά tam ν Quanquam magnavis est mi A in fet partium , magna quoque vis est particu materie virulentae, quantula ea sit. Et id praesertim circum art. ιι laesiones partium neruosarum. Ιερ δε 1 ligue, ita Hippocrates. Mi Loci alterius Iozi excipientes supple materiam quae fertur orgasino excretione attractione, at propter dolorzm,R

66쪽

Coniunctus, aut futurus est cum morbo, aut ob grauitatem, aut alio quoniam ii Retari iri tilite

assicituri unam contra fit vini mi Galen ad pari. . ubi, Prorii, '

vi particuis materici virulentae abunde dictum liceres;

gret Est enim Galem locus nota dignus, cur lumbisiacit ri

tibus in suppressis haemorrhoidibus λά E longo interuallo utraque par, sit disse

eum, hei ' 'ηδmm- - , non cum extinguitur, sed

nc tanta iuga Exiguus tarpe abscessu: est.

rapuerit sanguinem de spiritum a

67쪽

Wrte an θ. Nec re libit eo deueniste parten si linia tisian ita Nain si X hauriebatur, Cur non ante conuellebatur, mintegro sensu. facultat integra. Vt en in dolor sit dum res frangitur , contunditur,i id fit θρόω sic conuulsio debet potius uenire dum spiritus X hauritur , quam cum exhaustus est. Fieri autem mutationem oportet , non iam factam. Alioqui hectica laborantes conuellerentur. Contra qui affatim inaniuntur convellunt0 , id enim θροως fit. Sed hic dubitatur an sit continua, an e interuallis. Cum est ex interuallis, cerebrum quatit se ut excludat quod mota G-.nui testum est, non sic in tetano. Quomodo distinguit Galcia.

i r L pilepsiam a caeteris conuulsionis formis S eam Epit psiam,

L . a s Contra quorundam opinioneni, ab exhausto non oriri ait quod cito illa fiat, c cito soluatur. Ac tandem confugiendum est ad extremum naturae conatum, ac dicere oportet paricinsanam incipere exinaniri non exhaustam esse. Sensus nimreliquus militegritas partis , parte laesa iam intermori crate,

iam vi morbi suum vigorCm amittit, πόνον κλεια ιν ω velut

λει hia, vocat Hippocrates legantissime loquens de medicamentis quae ventis perflata vigorem amittunt, .velut λ πορχου m. sensus inquam reliquus ad motus conuulsi uos plurimum facit. Et plerosque vidimus vi morbi conuulso ς, quorum in capite nil commemorabile deprehensum est quod conuellendi occasionem attulisset. Ac si ea conuulsio contigisset non tam ob conatum rei molestae excutiendaevi expcllendae, quam per quandam collectionem 5 recessiim naturae suas copias dissipatas, diuulsas recolligentis Id fit per quandam crebri naturae morbi. Nam ubi vires sunt pares, ibi estis enixus maximus: matura est ὰπιπνος Vulnus quidem exiguum abscessus non ita magnus , sed partis praecipuaed quandam in corpore praerogatiuam habentis , obsidione magnus dicitur, M opinione maior, di homini necando satis. Vires non ita detrita di imminutae pvssertim cum a vulnus

culo intercundum sit. Vt mirum non sit si reluctatio sit desima maduersari quaedam colligznte se natura, contentio. Hine illae lachrymm hinc conuulsiones, hinc symptomatuna terror. Et illud est quod nos consideramusi comminiscimur. Et tum id euenit cum subitari conferta est mutatio. Referre vero causam istam ad consumptionen spiritus in

68쪽

uulsione. 'Un Onuclleretur propria con Restat ut concludamus 3

duiu, aduersae partis nytus

neruorum' membranarum qua rationes ventri uti conuelli dicitur in singultu, licet musculus non sit treci brum conuellatur non uidem toro . - rat, resoluta altos, p-x illaesa

'μ- ψd oppositis congeneribus cernitur. Vnde cum

69쪽

Hippocr. Caucti scisti fiat in teniporibus, supra tempora in temporibus metu conuulsionis, supra tempora, metu harmorrhagiae, ita ait Sectum in temporibus conuulsio prc- , hendit, silcmpus sinistrum scistum, conuulsio dextrarum partium Et contra. At id ratione musculorum oppositorum euenit. Et haec consideranda cuique relinquimus. Non est necesse refellere rationes corum qui exhaustum conuulsionis causam autumant, nec non φρ ρωιν, materici virulentae in parici sinam. De iis enim abunde dictum. Agnouimus quidem esse vim magnam vaporis, aut flatus VC-nenati, si etiam e visceribus surgat, nedum si alatur, foueatur, retineaturque in arce mentis, omnis motionis i scias a-tionis fonte. ad in arboribus ipsis cernere est Nam sy-derationem nescio quae aura maligna, mali sic asterre so-lci. Et tam subiti tantique alcfici fere incognita st causa. Verum omnibus diligenter subductis rationi videtur assinius, ut conuulsi partium fariarum ad eκtrcnium potius a tura conatum rcfcratur. Est enim parti sanar, incolumi ,

laesione tuta via necessario occumbendum. Id quod citra manifesta argumenta reluctantis naturae fieri nequit. Vnd 'vulgo dicetur, quod conuulsio fere omnem animantem Orientem comitatur. Nemo enim fere sine conuulsione moritur prςsertim si qua pars resistit. At saepe tantulum est malum in capite quod mortem affert, unde caeterae parte vi moriuntur, quia pars princeps leuiter , quoad peo' σίαν laborat sed in parte principe nil leue de contemncndum cst. ,, Vnde illud Hippocr. a. de natur humana. fortissimis, membris morbi fiunt grauissimi: Nam si in parte manent, la- , boranthni embro fortissimo, reliquum corpus turbari est necesse. Huius rei sidem facit varia ratio intereundi in seni-du vietis ει defectis,4 in iunioribus quorum virtus cst Vernans icula. Exemplum propositum est de animalibus quoiugulantur,riusque subito, nulla pregressa affectione quevires minuerat, intereunt motus contractionisis cuiusdam conuulsionis apparent, tanquam indicia naturae manus dare nolentis 5 aegre sui distatutionem ferentis. In animalibus quae morbo confecta obeunt, id non cernitur. Cum cnim vitae nostra filum bifariam concidatur, aut fato, aut casu fatum εἰ 'μή, Graecis , memosthenes vocat ' εἰ-ρm s

70쪽

DE CONVULSIONIBUS LIB.

θανα- quod notandum cst in in peieunitate fluui titi lici, substantiae constituunt, unde fatalis quaedam motiundi neces sitas, Ut leganter iam iam M ,, dicatur , fato dccre tus assignatus Calus autem in vi ac potentia Icrum X trinsecus incidentium, in coeli morbo, ac diaetae vitii Con' sistit. At maior quaedam vis in ea disiblutione quae Cassi contingit a pe cernitur , quam in ea quam fatalis affert ne ccssitas. Sine sensu ac dolore aliquando contingit lublutio. Qui autem a capitis vulnere intereunt. bribus symptoma ticis implicantur : hae in aliis at Ctionibus terrificii Mon a bent symptomata, at non ita in vulneribus capitis. ' a 'Otic

enim neruosum gcnus cercbrumque assicitur , cliriorum, nuulsionum, tremorumq; nactus css solet. Magna cnim est

vis cerebri, admirabilis Natura in co architcctando solertia. Itaque cum capit saucius, particula tantum laesus sit, caetera vero sanus, mirum non est si motibus quibusdam inordinatis

natura sese tueri velit aduersus instantis mortisi dii lutionis impetumis quoad cius fieri potost obsistat.

Et ut tandem Oibendi commcntati ii iii finis, modus sit aliqui , nanc eos quibus noster desudat labor roganius,

ut haec omnia boni conlulant. Non tam η αναγυεφαλα cibos,

quam λο,ω, id quicquid est concludcndum fuit Ratio nem huius rui praefatio praetulit. Si quae redundanti luxuriant, ea stylo sunt depascenda ac reuocanda. Multa sunt disputata animi gratia, non vlla de nobis concepta opinione. Multa hic sola nituntur conicctura. Immo effecimus, ut nostrae coniecturae iusto militia sacramcnto cum sanis, acr-manis rationibus contenderent. In re enim dissicili , iurica, quae tot eruditos male habuit hactenusi exercuit,

dissicile est statim aliquid statuere. At ora tota limatur veritas Et licet multa sint quae in illam aricii trahis ' plura sunt

quae in contrariam reuocant : totumque in quo laboratur, ix pςxplexum est, ambiguum , ut iudicium quorum vim ςquiramus qui rem totam definiant Malo hac in parto

adiolutam rei definitionem. quasi decisionem cum RijqVatimiditatis opinione desiderari, quani si fiduci ab P mylcconsulta aliter fecisse; a, meam prudentiain rcquixi