장음표시 사용
41쪽
cipem esse, siue multa sit, siue pauca, sed a qualitate eam
molestiam inferi nata. Quantitate enim non tam nocet quam qualitate, cum a natura alienior existit Et ta conuulito non analoga materiae dicitur , cum affectio grauis lima est, perpusilla materia existcnte, ut id quod contingit terrificum non tam materiam causam sui agnoscat, quam qualitatem vix explicabilem, aut partium communicationem, aut earundem naturalem constitutionem. Exigua cnim niali cauit in neruo est magni momenti Vis enim considcranda GNec quaestione indignum est, an cum frigus conuellenui
occasionem affert, absque materia id fiat. Id eniti volunt ficii illi de quibus Ioannes Vigonius ante. Sed prius uix mus e Galen frigus Graece et M θι conuulsionis, caulam esse, quod dissiationem prohibens neruos repleat, sic ad
repletionem id referendum,i sine maioria ea conuulii non fit uanquam serius alio loco alite sensiti In Aphoritamis enim affectionem nerui a frigore penetrabili piosectam ad ipsam refrigerationem retulit, quae cogit constringitquc ipsos neruos, unde conuellendi nata occasio. Verba haec ullus sunt , ut non oportet lacruorum substantiam a calore im-
t modico exesui, sic nec ultra modum refrigerari , 'num cogi ac cohiberi Melius Graecei γε inγwε l .
nescio quid in mentem venerit Galeno ut non admittat e-ctionem vulgarem Hippocratis quae est eiuscemodi Frigidum, facit conuulsiones , denigrationes in rigores febrileso ea, ita legendum nitiat, frigidum Tetanos facit rigores, qui ipsi conuuli1ones, nigrcdines , febres afferunt . sed haec obiter. Nam, legimus, t, io, Lτο κρυοs, ψ το
Conuulsionis veram causam cssb., An id fiat per repletionς 'an non, an simplici quodam modo Zc sine materia , Ρ ς
superioribus colligas. Explicata consensus varietate , ut unus absolutus, insine materiei, satrem quae sub sensum cadat, communicatione, alter cum materia, ad veram rei quae proponitur explicatio- properandum videtur Leuis tante scri1pulas animo nostro inhaeret quem eximere melius est,quoniam ad superiorem di putationem pertinebit Arculanus inter stero distinxit eum consensum absolutum di non absolutum Galenus paulo litor
42쪽
sensit, sed eodem recidit eius opinio. Duplicem enim sta cis c. tuit sympathiam , nam per communicationem aut vaporis aut humoris fieri putat, alteram per priuationem aut faculta tis , aut materici aliunde ad edendam actionem suppetentis Priorem modum Neotericus scriptor absolutei possitiue fieri
dixit Est nam materiae convivinicatio. Et ut concedam aliunde aut humorem aut vaporem traduci, tamen pars quae
per consensum allicitur illaesa dici non potcst a parte Lfecta aliquid ad partem quae sic consenium laborat transmittitur ' cum xii ebre Continua synciput laborat per On' sensum viseerum male affectorum. Non tamen clinit amborare ea pars qua prima mali labes, cui alia tantum con lentit. Nam quae sunt vicina quaeque propinqua, qua Nili ο γε η, primum ac laxime assiciuntur, Quia, enim id facit. Et ad eam rem praeclaro Galeuui: et νοσημα is, τουτων Grila mira et ἐξ T, Id est quicumque morbi per consensum conta ionemque fiunt primarium morbum nullo modo tollunt. Et alibi Pauci morbi dyarnongi si tot per sympathiam . N absque loco paticiates Qui locus eu notandus. Quod Hippocrates demonstrat duri tionem reddit cur iis quos gibbositas inferiore spinae parte joccupat, renum dolores, vesticae superueniant, Uranielia: . .
gibbcrositas non adimitur. Id quod intolligendum syncorius cum lorismo. Nam si materia tuberculi quod gibbum tenuit Maluit, alio transferatur, per istam υτ ασιν humorum morbificorum aut varices, aut dysenteria oboritur, hinc gibbi solutio contingit. Quanquami abscesius oboriri potest, gibbum non soluturus , ut eodem loco annotat Hippocrates. Sed si dolores renum, aut vesci oboriuntur crivmpathiam, lis ratio priorem affectionem, nempe gibbolitatem, non exoluit. Quia non sit με- αχύ humoris iube Culorum spinam intorquentium, parentis. Nunc ad reliquai VH Vna Repetendus est enim orationis culsus Esso
kympatnia duplex st , una per conantunicationcm matexi Ma- ς Τς piauationem De priore dictum est posteriorqu*Ρ priuationem filia a Galeno euplicatu . Quibus p xxibu
T 'Mρxl l li legunt, non transmittitur, actionem dirite uiκςna parte ipsam edente illisa. At si a vaporibu ina
43쪽
moribus ipsa laedatur, eam non recte lissam dixeris. Facultas porro vel cum essentia ad p.rites diffunditur, vel sine cf- sentia. Cum essentia ad neruos visioni dicatos, sine essentia ad crura. ad quod controuersia vacare non videtur. Porro in rc propositae causis explicandis multi claborauerunt. Nec plane constat qua ii vera ac germana istius conuulsionis partis opposita causa. Ali alia excogitauerunt, qui tamen ad examen reuocari debent. Quibusdam vidctur id fieri propter spiritus janguinis partis sanae consumptionem; idque ob inflammationem sauciata partis. Et credibile cst parcis sanae naturam sedulam ac sui diligentem suas copias ac suppetias ad partem laesam misime, unde a pars sana postea paupertate spiritus, sanguinis laborat. Quod autem sit inflammatio partis laesae declarant pustula ac clut phluctaenae quae a parte inflammata in linguam Xudant. Ni dixe is eam saniem quae per os fissum trans colatur dum mola deteriorem
acquirit qualitatem, per choanam seu in ελον refundi. Quae dum linguam proluit pustula in casua acrimonia κcitare potest. Ea enim cauitas quae Choanam facit, in ipit inde ubi duo meatus coeunt, unus cx fundo medi ventriculi, alter a meatu in postremum ventriculum desinit autem in glandulam crebro b duromeningi in clinoide subditam , quae pituitam ex medio vcntre per hunc ductum , tanquam perfundibulum trans colat in palatum d nares. Sic cum ab imo cerebro sanies exprimi possit, non mirum si in lingua pustu lar cfflorescant, licet etiam non praecesi erit inflammatio. Ita zi enim Hippocrates Si os capitis fissum fuerit, serram adhibe, . - ἡb ossiis fissuram lanies influens membranam cerebri putre- faciat. Nam per angustias subiens, nec inde cXictas affligit hominem urcr facit. Vbi notabis saniem a pericra ni manantem , aut a Diploe ipsa per os sissum in membranam dist isam posse postmodum trans colari diffundique in cerebrum. Si in corpore ipsius cerebri non eat, furendi oc
fusionem assci et, si iti ventriculos dux crit, ab iis per choa-im refundatur, in ore pustula excitabuntur. Quamquam forte ut mors con sequatur, aut formidabili symptomata consequantur, mei ix Has vitiari non est necesse. Ita enim
ante de Euergcta ili explicatum est cui mors obtigit ossibus lucia iis, sed impuix membrana ut Hippocrates obseruat.
44쪽
H primae Hlonis autor de inflammatione partis laesae cuius QCc siQnc sanguis, spiritus absumitur, aliam dc rationem ' aluuXit Ait enim conuelli partem sanam , resoluta aegra per transsationem humotis Urbilici a parte laesa in g manuit. Hic enim humor cum icteriit, in cerebro aut con
ccsim esse consensus sinistrarum cum extris i dummodo clnon exicndatur longius. Vt non conferatur dextrunt bra
chium cum sinistro pede, sed dextrum brachium cum dextro pede, inisti pars capitis cum dextra. Ac credo ita v-tramque consentire ut facilis sit ab una in alteram.
Id quod declarant picuritides Sinistra enim pleuritis facile succedit dextrae ut dat m ' Aue g. Quod in capite usu uenire potest. Ac Hippocrates scripsit Frequentes in phre nauci permutationes significare conuulsionem. Graece mmmίαν Qui locus audiendus est de symptomaton
mulatione ut modo deliret, modo ratiocinetur is, ut ob humorum με- ρὐcii transfluxiones Od mi alionea
modo explieat ' pυris, id quod Galenus eo ς tristans in alii crebri humor cu
45쪽
- . . VI. IEI MI BALLO Nil . .
affeti uid uti anicia in chrcbro ipsi istuin scit in, ρουν, id cli , de liqui ncgant, sed ii manat ab una a parte inia tem, id sic exi scilionein quandam fieri autumant. In cere bio quippe, ut d in toto corpore dcxtra , aut sunt stinistris Valcntiora, aut contra. Quanquam notandum est quod Hip-Docratcs scripsit de dextratum partium cum sinistris compa ratione. Dum enim arit de secandis purulentis, iubc It corpus huc, illuc vertatur , quo audiri possit contentae in cr thorace materieissi ictuatio sistrepitu deinde subdit: Optan- dum esset ut in sinistra potius parte humor educendus conti- Nann dextras urere ac secare lethalius est. Quoenina robustiores sunt partes dexti sinistris, tanto etiam fortiores dextrasum morbi existunt Hoc paulo incrcdibilius possit videri tamcn est Hippocraticum. Et est alius locus plane similis lib. et de natui hum particu l. s. Qui morbi a ior D tissimis mcnibris fiunt, sunt robustissimi di grauissimi. Si in
is parte maneant, necessc est fortissimo laborante, turbari coris pus uniuersum. Si a sortissimo in imbecillum encritit greis soluunturii ab imbecilliore ad fortius , facile soluitur. Pro partibus dextris locus est etiam notandus apud Arist. cum
quaerit cur somnus magis accedit cum parte dextra cubamus. Quia est priuatio motus, somnum ergo oportet V li partes ouiescant, qu irum cst proprium mouere. DcXtrarum autem partium moti cre interest, ait Aristot problcm. s. lib. 6. Hoc quoque attigit Macrobius Saturnal lib. I. cum in succuti cis bus rcformaturi, iam iecoris cura succedit. Est,nim iecur sanguis concrctus, labet natiuum calorem quo conscctum succum in sanguinem vertit. Hunc calor iecoris administratum c venarum fistulas in sua quaeque membra dispergit, parte quae ea digestis frigidissima est in lienem rcfusa. Licn, ut iecur caloris, ita frigoris domicilium est. Nam ideo omnes dextra partes validiores sunt, &dcb.liores sinistrae, quia dextras regit calor visceris sui, sinistra contagione frigoris sinistras eas partes obtinentis, hebetantur. Idco Hippocrates . de moibis mulieri ni dum loquitur de resccatis teris, vocat autem H ιις α ξοα , aut eos desiderio cuiusdam humidir t si iurire ac titillari. Muod ut expleant, partes superiores pi'ctunt. Minc suffocationis utcrina o casio. Maxime autum hepat appetunt di is P κ .ru Cy'l'
46쪽
. μάλ fons est hepar id est benigni de gratiosi humoris, cuius est appetens uterus Denique Hippocr. a. Epid. Circa naturam ait plurimam vim habet mamma dextraci oculus dexter quae infra sunt hac parte. Tamen id videtur esse controuersum apud Galen Com. ad pati. sectio a. lib. 6. Epid. Cum Quaeritur de foetu qui concipitur in dextra parte uteri, aut in sinistra. Itaque, si partes cum partibus conserantur, sinistra dextris vi sunt impares. Quanquam contra Hippocratem Aphrodis aeus dixit dextram partem sinistra esse sanatu faciliorem, sed de hoc videris. Vt non sit mirum si inter has partes dextrae facile in sinistras id oneris quo grauantur, deponant. Quare de vicinia , operis societate, communione vasorum deYtra sinistris maxime consentiunt de coailiciuntur. Vnde illud Hipsocratis: Confluxio una, conspiratio una consentientia omnia. Iuxta quidem corporis naturam omnia conspirant Iuxta vero partem, partes in unaquaque parte ad opus. multo clarius alio loco
tens, spirans. motum. Obscutitas in verbo κινουμενον latet hemis, Nam id vel ad magnum partium inter se consciasum refcrtur,
vel ad orgasinum, incitationem naturalem quam singulae partes habent. Nam mutuo se respiciunt, adiuuant. Hine
vulnerato pede, affluit e longinquis partibus sanguis di spiritus ad suppetias ferendas Laeso pedis calce cerebrum com- Aouetur Vtero semen concipiente, cerebrum id persentistit. In hysterico strangulatu, omnes partes coaificiuntur. Et illud est praeclarum Hippocrati de mulieribus quibus cum tib , sanguis luere incipit, venis teri aperticonmes totius cor ς ' pori Vcnae, ιρρHνυ φ, ψ m λον, χ -- γνῶ in quod 'verbum elegans est, moniatis, meo iudicio Latine ressi
ditur, corpus disrumpitur, diicinditur. Est enim illius verbi
vis magis effera, α ιρνlmiames Tandem per illud solen- , nomioma concludam Corporis principium nullum est, sed dii in omni sintiliter principitinii finis Circulo script princi pium I xςpςxitur. Magna est vis ipsius consensu maior saepe dissicultas unde, aqua parte prima mali labς, Di ximu antes Galeno quod morbi qui per consensum fiunt,
UI hqm non tollunt. . Vt dolor capitis in febre kxςi' 'on tollit sed nitas dissicultas in com
47쪽
sensu partium , quia pars exigua affecta magnas in corpor 'turbas concitat. Dcclarat facit punctio nerui. Vnde igno'hitur saepe quo refcrenda prima mali origo. Et hic clixit Hip pocrates dum tacite Consentiendi vires admiratur omnia princiolum esse inem Totum corpus sibi ipsi ii ii uit, parua pars omnia habet, quae, pars maxima Veii ac subdit elegmati tens verbo , quicquid minima pax pertcri, επιναι puti Phis ομαε ria, id est, ad partes assines, uentiu-tio vehit iure cognatas refert unaquaeque ad tuam, ue oo' num siue malum , ideo corpus dolet de laetatur , - νεω ἐωικρο-που, id est , ob minimam affinitatem, vel potius έλεως ob affinitatem no Oiscuis rei, partis minua a: Vigenitivus irm a ta referam ad se. ως, id cst, partis, non a enitivum ε'ν- unde subdit, nam in inmmo , Graece τω
ι τω suppl. 9 omnes insunt partes hae ad gentilPTcognatas ibi ipsis singula transferunt 8 denuntiant,
Gidice εξλ8. Pot. Sed haec licet praeter institutum dici Videantur, e iis tamen ad ea quo proponulatur, rationes cruentur. Declaratur enim vis facultas δ υμπα ει . Inter rationes allatas ea fuit potissima qua dicebatur nat in a parte laesa excutere materiam in partem sanam Et hic conatus est naturae in secernendo eo quod putrefactum est de corruptum a sano mintegro. Sic Hippocrati In vulnere capitis os liuefactum marefactum discedit. Sic in ulceribus xi caro renutrita secernit id quod a medicamento putreta tum est, idque iuxta doctrinam Hippocr. Sic dum iste est conatus naturae,is species quaedam resoluta ac ignaua parte
'i , dextra, sinistra aut motu concussivo, aut conuulliu ς ρος quam sibi molestam sentit, vult se liberare. Documaus enim ante quomodo saniem istam , natura , qua data porta, uix amandare a se inde pustulas in lingua deserysipelata, ης; tat in vultu. Inutio longius propelleret si cino ec ii via-Hin. r. rum besaeficio ac fauore iuuarctur. Quo pertinet comm
morabilis bistoria Metrophanti iij. Hic in capite percussus
' est ab alio puero idque ostraco, duodecima die febricitauit. Getasio fuit quod cum partes circa vicus detergeret, perfri- xi labia statim sunt eleuata cutis ulterius ab ulcere ait nuata est , cum autem sectas esset non tarde, pus non fit ' rutilarationem non sentiet. Iuxta aurern videbMui sippo
48쪽
tacl in maxilla dextra circa dextram enim ulcus erat jtamcn hoc suppuratum non est , sed cito dexter unierus suppuratus cst mortuus est circa et talem. Non est resolutus parte dextra quae affecta erat, non conuulsus opposita: Oui' natura adhuc potens κατο i , excussitis deposuit in . . humerum partem materici. Ac Hippocrates aliam superiori attexuit historiam eius qui aurem doluit, deinde factus est αφωνος, ieXtrarum partium impotens. A sinistris distortus est inister oculus grauiter dolens, collum quoque induruit.
Ilaec historia aliquid assimile habet ei quaestioni in qua laboramus. Nam cum dextra auris dextrsque partcs laborassent, α, o quae est germana S assinis , λυ πως in partes priMS laborantes incidit , λωας o p i in simistrum oculum, id est, sinistra pars conuulsa est. In quo admirabilis est motus , inclinatio, conatus Naturae. Inde colligere est in morituris a vulnere capitis partes laesas resolui ac si oeminari: alias vero sanas excussa in illas virulenta sanie distorqueri ac conuelli Natura enim sempc conatur hoc virus amandare.
Vnde vidimus in nobili viro illanouario , com media CCI Chri pars ob ictum concussa foret , unde sensim abscessus ea part altus, Conceptus ac nutritus cst , conquestum illum de intolcrabili dolore coque fugaci ad utrumque tempus&fron-lcm , cum tamen ea parte non foret abscessus. Vnde id Dexcussa vi naturae portiuncula tenuioris anici a maiore quadamniole puris medio cerebro contenti , desectae, manantis. Et talis sanies implacabiles dolores excitabat , conuulsioneacilioqui si in cntriculos cerebri immigrasset , prouocatura. Vnus enim, idcio humor varia edit symptomata pro variis partibus quas obsidet 3 occupat. Obseruatione autem dignum est quod ille nobilis illonouanus interiit centesimo die Lusione, ictu, cum magna ossis frontis pars abscessis set, &vulnus solidatum fuisset. Interiit enim ab abscessu
CrQbri. Abscessiis autem a concussione crat. Mirum cur abscessii ccxcbri ori illlam sustulerit citius. Diximus alio
loco cerct,rum , quia sedes est humidii frigidi, ipsium fi se non facile inflammari ex Hippocratis sententia ratem in partibus carnosi ac humidis facile, inflammationem πλΠ'crum ab atra adurente bile conei non facile autζm in cerebro, quia temperamentum frigidum, humidum resistit.
Id quod Aphrodis aeus accurate explicauit. Et non ita pridem
49쪽
in Collega nostro, qui abscessu in simo hepatis concepto, sc-bre lenta extabuit, idem obseruauimus Nam cum simum hepatis abscessu detineretur, dolores etiamnum sonticbalii cum membram hypochondrio dextro obtentas. Vnde hoc eoecos ductus resudabat icho acer a sim hepatis inii bum,inc ab hoc in vicinas membranas, di in diaphragis ipsum ibi dolores acerrimos eoncitanS. At obiiciat quis. Si illa sanies in dextra parte cerebri continebatur, cur non prius conuulsionem in parte laborante excitabat, .non paralysin partis laesae, conuulsionem autem sanae amictis iam rebus prostrataque Natura Facultas enim partis laesae nondum fatigata erat. Sana vero pars facile elesberare potest cum omnia eius bona sunt integra , aut parum assilist A naagnus est naturae conatus tum cum mor inte latur, Udissolui ea debent quae nexu admirabili sociata in runt ac colligata. Id maxime a Galeno docetur libris de pul
zm stentibus Medicos fallit, quia tum editur maiore appuI-su Ven: micantis Natura enim conatur quasi pugnam mstaurare. Et hic bonus pulsus fallax est tantum extreminaturae conatus sigmin. Vnde illud antiqui authoris:
Acerrima est virω quam ultima necessius excutit.
Maxime vero elucent terrifica symptomata si corpus validius est Teiis ac iuuenile. Id quod vulgus satis apte enunt at
cum hunc aut illum vi violentiaque mori dicit. Causa enim moibi morbusque inferiora viribus videntur, tandem eas externunt vel prosternunt. Immo etiam nemo tere linc conuulsione mori dicitur, praesertim si quid est quod relux V. In febre lenta nil est criticum saepe, quia nulla irritatio ΠVι Ia lucta quae certamen decernat, nulla maior vis N impreis unde sensimi fere ἀλὐata aegri extabescunt consumuntur Ignis enim tandem defectu pabuli -jβ IM: sententiam Hippocr. Hominis anima semper producitur
c d L et, iue ad mortem, sin igne incandeat ac deflagret,
ri: Izzyllelui id a. nita incumbit in augendo coquci g
50쪽
do, secernendo. Ali nniore vi moriuntur, unde Tuli Οm ctarenis conglutinatio recens aegre, inueterata facile diuellitur. Haec autem fiunt cum inaequaliter partes assiciuntur, cumque pars una grauiter assiigitur, alia partes fere sunt immunes, aut leuissime assiciuntur. Tanto autem magis id fit, quanto pars exquisitius sentit. Id quod in vulnere capitis contii sit. Nam exigua sanies , in angusta paruaque capitis parto conclusa, tanti est momenti ut corpus consumat ac dissoluat, reliquis partibus integris, intaminatis. Id quod non faciat vicecupla portio anici in alia parte. ideo magni est momenti arx illa rationis, animae tribunal Et Galen ratiOnem redden cur qui epente capite dolent mutiquein ste tentes redduntur, intra dies septem pereant, ita ait ue artes principes non diu ferunt fortes simul ac diuturnas passione , bis iaetiamsi ad sensum exigua videantur unde illus Nullum Aph ncapitis vulnus leuiter contemni debet Et alio loco Hippocr.
Parua causa medelis remediisque exolvitur nisi si quid circa lacum partemque principem laboret. Quo pertinet, ne quis
decipiatur more vulgi magnitudine cuiuspiam rei, praeclarum illud Galem multa in Medieana sunt, quae licet grauiora esse 2 Arrivideantur , mitiora tamen reuera & minus formidanda exi 1--β-J
stant. Grauiora enim sunt ea in quibus maiores sympathiae, consensus eueniunt Nam quae nullam cum pricipuis partibus sympathiam afferunt, sed per se ipsa iudicationem faciunt Graece ta,m ἡ κραν omni in minus sunt perniciosa licet vehementiora esse vidcantur. Alia enim grauia si i sunt pMbina, alia, δι αμει. Illud pr. eclaro exemplo innotescit sumpto a fractura costarum, aut contusione carundem Ita Galenus, fracturae quidem costatum cum simplices u iuriunt sola speciem grauioris contusionis praese ferunt , Vitamen sunt mitiores,i absque periculo curantur. Male teXrus Latinus factus est,i fere sine sensu Verba Graeca sunt, acturae costarum simplices, solae, speciemqRico dissiciliorem. periculosiorem habent quam contu hones ipsae, tamen vii facuhate mitiorem , id,st. ι -