Chronographia regum Francorum

351쪽

castellum reddidit, si quod ipse et qui cum eo erant, cum omnibu que habebant, salvi possent exire de patria totusque comitatus Pontivi, qui erat regi Anglie, redditus est regi Francie. Eciam tempore illo multe civitates et castra deducatu Acquitani reddite sunt regi Francie, scilicet Caturicas, Lemovicas, Auxitanum et aliet, inquietatione suorum hominum armorum quibus preerat Supradictus dux Andegavensis, frater ejus Edonardo, Principe allie in partibus illis exi Stente pro rege Anglie,

Patre Suo locumtenente morboque ethic laborante': suo ingraveScente, tandem non multum post deceSsit, Richardum, filium Suum primogenitiam, cognomento de Burdegala, eo quod ibidem natus fuerat de uxore sua, comitiSsa desuento, ibi Successorem relinquenS.IIec, inquam, comiti SSa, consobrina regis Edo-wardi, tres maritos habuit 'primus fuit comes aresberiensis, qui in remotis existens et ibidem ultra

tuum Thomam de dolandia militem multe strenuitatis famosum desponsavit de quo plures liberos habuit: scilicet comitem uenti qui sibi successit et comitem demondiston fratres duas filias, quarum prima Johannes, dux Britannie, comes Montisfortis, duxit in uxorem, de qua prole caruit alteram nomine Matii dem primo nupsit dominus de Courtena o et eo mortuo Walpandus, comes Sancti Iausi, linc Irisionarius

totain Nicole iamboruo u taurotare La chronique franeaige conserve a la Bibl. nat dans te s. r. 28ol8 fol. 265,' donno te meme nom que la Chronostrαphict. l. ruri es Chroniques t. VI, p. 268, et FroiSSari, ed Luce, t. VII, p. LVIII, Ot l. 2. e Et eu e temps ledit prince accoucha malade 'uno mouite grave maladio et devin ydropite a Ibi . .

352쪽

8 o CHRONO GRAPIIIA REGUM FRANCORUM. Ol86s

regis Anglie, poStmodum habuit uxorem, ex qua unicam Suscepit filiam, quam poStea cum pervenit ad

annos intelligibiles desponsavit Anthonius, filius ducis Burgundie, poSt primum natus'. Mortuo itaque Thomadeiolandia dictus princeps de Wallia ipsam despon-

Savit, adhuc superstite marito Suo primo, Sed dis-PenSatione appoStolica, ut dicitur, ab invicem erant Separati.

Porro,arolo regi Pancte, reddito comitatu Pontivi, ut dictum est, non multum post Anglici cum multis soldariis de Almania et IIanonia congregati apud Κalesium intraverunt comitatum Bolonie, Arthesi et Sancti Pauli et illas terras multum de vaStaverunt'. Tunc etiam congregati sunt Gallici et multe communiebonarum villarum quos nomine regis conduxit Philippus, frater ejus, dux Burgundie', cum quo erant Morellus, dominus de Fiennes, conestabularius Francie

et Guid de Luxemburgo, comes Sancti Pauli. ii metati Sunt castra super montem qui gallice dicitur

vrier silo2, Joanne, sillo unique de Walera de Luxembourg, comi de Salut-Pol Il ut delle oux his Autoine e ut a larigue Ur etre conSidere comma secoud his de Philippe letardi, Si l'on se appelle quo te secon et e troistem his de ce prince

353쪽

Anglici vero, quos nomine regis Edowardi conducebat Johannes, filius ejus, dux in castrie cum multis aliis capitaneis et hominibus armorum, caStra metati sunt versus,alesium. Porro Franci, primi receSSerunt sine bello J. Tunc Anglici intrantes comitatum Pontivi, multum devastaverunt eum. Deinde transeuntes fluvium Somene, intraverunt patriam Cadurcii quam depredati sunt, ac inde abieruntiarneu, ubi navigium regis Franci erat', villam impugnaverunt; sed minime expedientes iterum per patriam Cadurcii et per ante Abbatisvillam reversi sunt. Tunc exiit contra eos IIugo de Castellione, magister balistariorum, cum quatuordecim militibus, qui omnes occisi sunt preter lagonem qui captu est vivus . Anglici vero patriam devastando regressi untialesium.

Eodem anno, scilicei,' CCC LXIX Papa Urbanus a

l. Apres tre regie en observation a Tournehem ovant les

2. L pay de Caux.3. Sur la otio punio aruaryeur, voir Elude sur a Die ossean e Nereier, p. 68, et FroiSSari, ed. LVCP, t. VII, p. LXXII, uoto 2. Le duc de Lancastre ne resta a plus de trois ours devantiarsseurri Ibid. p. LXXXIII, Ote , et LXXXIV, Noteri . . Cf. 6rctrices Chroniques t. VI, p. 82b, et FroiSSari, ed Lia est, t. VII, p.ris . La versio des rorides Chroniques est presereoavo raison par M. S. Luce a cella de FroiSSari t. VII, p. LXXXI, noto En esset, ii ne parati as quo te duc de Lancastro solirentre a Calais ussito apres la chevauche de Tournehemavant 'avoi ravage te pay de Caux libid. p. LXXXIII .

354쪽

3 2 CITRONOGRAPIIIA REGUM FRANCORUM. l8 θRoma reversus est vinionem ibidem obiit. Corptis ejus apud Massili iam delatum est et in ecclesia monasterii Sancti Victoris, unde abbas extiterat, Sepultum. Post cujus decessum electus est a fratribus cardinalis de Bellos orti vulgariter nuncupatus, qui voeatu Gregorius hujus nominis decimus. Anno Sequenti, videlicet, ico LXV, rex Anglie fecit congregari apud)alesium mulios Anglicos, Almanno et IlanonienSes, ac misit eos ad devaStandam

Franciam igne et cede hos enim conduxit Robertus Cariote, miles Anglicus, qui se regis Anglie locum- tenentem fatebatur et Thomas de Grandissono Secum cum pluribus aliis ' Ilii devastando patriam Pthesii,

venerunt Attrebatum et ejus Suburbia combusserunt. Deinde abierunt versus Noviomum et usque PariSiuS', patriam devastantes et homines captivantes; nec tamen fuit aliquis qui debellaret eos, nec eciam rex Franci evoluit consentire quod Parisienses exirent contra eoSin pretium et tamen non erant plus quam xij ' hominum. Idcirco Anglici a Parisius elongati sunt sine bello. Tempore illo venit Parisius Bertrandus de lai- quino qui a regelarolo et ejus consilio sactus est

. Il se mirent e marcho vors larii dum sis do uillet g o. Les regioris ou iis passerent furent completement taleos Ent 386 le ouveni de cotto motion subsistat eucore tres vivace Retiue de Champostri et de Brie, anne l88s, XIV annee, p. 65 . 2. 2 solitombro 3 o Ettice sur ubi de Iean te Mercior, p. s 8;6rundes Chroniques t. VI, p. 28, et FroiSSari, ed Luce, t. VII,

3. Duiuescit guerroyait alor en Guyenne en compagni duduc 'Anjou Froissari, ed Luce, t. VII, P. CV a Curit . . 2 octobre 32o ou remurquera que noti e chronique ait tres justemen allusion a lara doliberatio h dum ran Consoli et des repreSeutant dureterge, de a noblosso et de bourgeois de Paris

355쪽

conestabularius Francie, quoniam Morellus de Fiennes ab eodem ossici causa senectuti Se depoSuerat. Tunc sine mora Bertrandus de laiquino Arnubphus de Audenehen Mutonus de Blainvilla tunc mares- callus, dominus Ranevalli et plures alii insecuti sunt Robertum Canole et ejus Anglicos ac eos invenerunt versus civitatem inomanenSem Et aggredientes aciem Thome de Grandissono, in qua fere bis sexcenti pugnatore erant, devicerunt eos et Thomam de Grandissono ceperunt, Godes ridum owrelay , Richardum

de Griens' Gildebertum Richordi' David de Griena,

Thomam Sillefori'. et omnes alios ceperunt aut occiderunt.

Tunc graviter esus est Arnulphus de Audenehen,

unde mortuu est et non tamen decessit marescallus, quoniam modicum ante depositus fuerat a rege si apolo'. Finito bello, Robertus Canolle egreSSuS St

356쪽

de regno Francie. Bertrandia vero de Glsiquino captis multis fortaliciis in comitatu Cenomanni que Anglici conquisierant, reversus est Parisius ad regem Franci et ei presentavit Thomam de Grandissono cum pluribus aliis captivis quos ipSe rex in carceres diversos retrudi et teneri jussit. Eo tempore orta est discencio inter encelaum, ducem de Luceburgo comitemque Ligniaci et ex parte uxoris sue ducem Brahanci et Lemburgi et Guillelmum, ducem Julioci'. Dictus itaque dux Braba iacie

cum magno exercitu exiens de terra Sua de Lemburgo, transivit quemdam parvum fluvium nomine Durma',

qui dividit terras Lemburgi et Julioci, ut terrain Juliocivastaret et ducem Guillelmum si posset reperire debellaret ac metatus est castra inter Aquisgranum et Juliocum, ubi Sunt quatuor leuce, Super prenominatum

fluvium vigilia Assumptionis beate Marte Virginis:

commisitque pro antegardia Robertum de amurcio, fratrem comitis amurcii, cum ungenti pugnatoribus, et pro retrogardia Guidonem de Luxemburgo,

comitem Ligniaci et Sancti Pauli cum quingenti hominibu armorum, ac retinuit secum quasi bis mille et quingento homine armorum.

s. f. FroisSari, ed. Iace, t. VIII, p. VII, note 2.2. Le protexi de ceti guerre ut te illage e Brabant, domarchandiges en te voes a des negociant de Juliers. 3. O Worna, asiluent de laioer Actuellement, cetio riviere forme, Ur une certaine longustur, a frontiere utro e Limbourghollaudat et les Province rhPD aDES. . La bataille ut putans la plaino de Bastwellor, entre Iuliorset Maostriclit, loricastita 8 l. auissi et o placo te theatro entredulior et Ruromonde Marten et Durand Veterum Scriptorum ... amplissima collectio, t. V, col. 2s6 .

357쪽

Ex alia parte dii Julioci et sororius uias Edonardus, dux Guelpie, domini de Vianen, 'Er , de Lescier et filius suus, comes de Vianen, dominus Guillelmus de Rod et plures alii nobiles fere cum tribus milibus et quingentis pugnatoribus, ordinaverunt ead preliandum contra EOS. Dux enim Julioci, audito quod multe communiebonarum villarum de Brabancia et mille lance hominum armorum Venture Ssent in crastinum, scilicet

die Assumptionis beate Marte, ad prefatum ducem

hencelaum, nolen expectare adventum eorum

unacum duce Guelrie et ceteris descendit de montibus in vallem dicte ripari demurma Dux eciam Braban-cie et qui cum eo erant se ordinaverunt ad recipiendum eos in pretium dux quoque Julioci et dux Guelpie diviserunt se in duas acieS. Dux vero Julioci venit contra ducem Pabancte, et dux Guelpie contra comitem Sancti Pauli, ac in bello devicerunt eos. Ex utraque enim parte mortui sunt

fere mille viri, de quibus fuit comes Sancti Pauli; insuper capti sunt dux Brabancte, Robertus de Namurcio et Ludovicus, frate ejus, Guillelmus heres et filius comitis amurcii et atrandus, primogenituScomitis Sancti Pauli', Petrus de Barro Ducis Ourricus de Fenestranglis, dominus Rodomachi et Johannes, filius ejus, dominus Mirabelli, Iavarius de Beau-

. A contraire, Zantillet attribuo a encestas l'ompresse-ment a commensior te combat. 2. Walera de Liguy, qui avait accompague ou per te comte de Salut-Pol, 'etait distingue a siego 'Usset, solas es ortires do u Guesctin au mois de murier 3Tl Froissari, ed Luce,

t. VIII, p. 2 lj.

358쪽

parte, dominus de Bolato, domini alterus de Baias fremonte, Roberius de Sancto Livario, Roberius de Armesiis cum tribus nepotibus suis, dominique de Wa-

clueneheux, Senescallus de Luceburgo IIugo 'Autei, Johannes, frater ejus, Bartholomeus Vohou St, Johannes, frater ejus et Robertus de Florencia cum multis aliiS. In eodem bello, dux Guelpie percusSu est de Sagitta in fronte, unde mortuus est tercia die sequenti

post bellum quod accidii die Assumptionis, anno Domini,' ccc' Lxx' Postea vero, scilicet anno Domini, CCC Lxxiii injusio, venerunt alesium, jussi ab dowardo rege Anglie filius ejus Johannes, dux Lincastrie et Johannes de Montes orti, dux Britannie cum magno exercitu ad devastandum regnum Francie'. Quibus egressis de

. Les Griandes Chroniques t. VI, p. 338j, qui se ornent aiane courto mentio de lactataille, a datent exactemen d ven-dredi Laoiit 8 l. Froissari t. XIII, p. 2 b rappelle, a proposito labor dia duc de Gueldros, son hostilite vis-a-vis de labranco I dato lactataillo de Bast votio do a lorauit Salut-Bie-

utremieu. v Son recit est tres courte, commota 'ailleur ceu de

359쪽

Κalesio, per Arthesium, Viromandiam, Campaniam et Franciam debachantes, profecti sunt in Britanniam iet Acquitaniam S. Nec tamen rex permisit quod aliqui eos debellarenta sed tantum permisit quod a latere perSequerentur ne dispersi plure partes in regno devaStarent, unde populiis totius regni multum irascebatur'. ac enim de causa dicti Anglici breviter non fuerunt debellati. Eodem tempore fluvius Sequane tantum augmentatus est quod esstuebat usque ad crucem Edmondi que est in platea Mauberti itaque ad eamdem crucem

naves ligabantur .

Post hoc dum IIugo de Castellione si magister basiS

tariorum cum multis aenisionibus hominum armo

rum de Bolonia et aliis fortaliciis hujus fronterie et cum atrando, comite de Ligne o primogenito filio

lo diroq

360쪽

comitisse Sancti Pauli, non longe ante a carceribus . Gueldrorum, magna pecuni Summa mediante, liberato, ad obviandum Anglicis quos Sciebat equitare, quadam nocte intrasset comitatum G utSnen Sem, CaPius est ab Anglicis prefatus atrandus'. comes ineliet ductus alesium ac inde in Angliam ad regem Edowardum qui eum impristonari fecit in turre de

Londonia, ubi fere per Sex anno et ampliu remansit'. Interim vero Matililis, mater ejus, comitissa obiit et sic comitatus Sancti Pauli sibi evenit. Preterea I arolus, rex Navarre et comes Ebroicensis qui Sororem regis Franci deSponsaverat, commi Sit et procuravit multas traditiones et infectiones contra eundem regem Francte' nam tantum fecit apud magistrum Petrum, gallice ducterire et Jacobum de Rua, qui de hospicio et ejus consilio erant, qui venerant in Franciam, quod ipsi debebant ipsum regem Francie

De quo rex advisatus a comite taxi fecit capi Jacobum de Rua et uxorem ejus apud emour in Gastinesto et magistrum Petrum ducterire apud Berna iam in Normannia si quibus adductis Parisius, jussit eos