장음표시 사용
11쪽
Iditum, centeni equites fuere,deinceps triginta curiae, quae centenos pedites,denos equites, haberent, postic-mo etiam decuriae deccm e singulis cur ijsa Romulo institutae ducesq. singulis ordinibus, sertitudine excellentes uiri, tribuni, curiones,decuriones,praepossiti cu-rijs autem sua cuique loca,tibi immolaretur, assignauit qtribus omnibus in locis, aliquot post annis, societate cum Tatio, Sabinorum rege, inita, urbeq. communicata, Iunoni, quae Curis dicta, mensas disposuit . quas perpetuo suam ad aetatem mansisse Dionysius docet his uerbis E σπις τα κουρίαις ηοαΤαφας irili , Κουει-
Curiales mensae, in quibus immolabatur Iunoni,quae Curis appellata Qtiibus autem in locis curiae cum suis sacerdotibus epulabantur, ipsa quoque curias uocata S,
usque ad Augustum principem stetisse, cum ipse historiam composuit, Dionysius amrmat postea, ubi senatus publicis de rebus consilium capiebat,curiae quo- qtre nominataeci quae constat sacras aedes fuisse, uarijs numinibus dicatas primae uero curiae, a Romulo in Palatio factae, non templa cum deorum simulacris, sed immolandi& epulandi loca,fuere Diuisionem homi-Dionvsso potius, quam Varroni nam ille primum ho- fuisse ciuium diuisitonem . Et, quod Dionysius, postquatribus in curias dispertitus est, triginta curijs agrum, suam unicuique partem,diuidit hoc non tollit, quin ager prius intres, quam in triginta, partes diuisus sita, quod ipsum Varro confirmat sicuti populus uniuersus prius in tres tribus, quam in triginta curias, fuerat distributus Alter fuit ordo, familiarum in duo genera distinctio, ut, qui nobilitate,uirtute, opibus etiam,prO-
12쪽
ut illa erant tempora , praestarent, patres dicerentur, reliqui plebeij unde patriciae, plebeiaeque, familiae. Rurstis ita patricios partitus est, ut alij senatores, alij equites, alij neque senatores, neque equites, sed tantupatricij, esthnt qui tres ordines appellati plebeias familias ordine senatorio omnes exclusit quam consuetudinem, qui Romae postea regnarunt, perpetuo retinuerunt ciectis autem regibus , senatoria dignitas plebi communicata Mille tertius ordo, qui constaret ex patricijs,4 plebe ijs, in quo neque senatores, neque equites, suisse diximus, ab una tamen plebe nomen sumpsisi&, de plebe, dictus est Patricijs haec a Romulo commissa, sacrorum administratio, magistratus, iudicia, publicis de rebus in senatu deliberatio. Plebe ijs mandathi,
ut agro colerct,pecus alerent, quaestuarias artes exercerent. Inde cum ad urbem frequentandam animum conuertisset, discrimen omne non modo personarum
sed morti quoqu risustulit, Momnibus aeque, siue igno-m inia,& scelerum infamia, notatis, siue seruitutem seruientibus, patere ciuitatem uoluit , data etiam libertate, agri parte diuisa quod ut facere honestius uideretur, Asylum, inter duos colles, Palatium, Capitoliu, aperuit ibi templum deo secrauit quo si quis confugeret, cuiuscumque facinoris affinis esset, quasi deo sacrum,a poena tutum esse iussit qua de caussa, etia quotidie magis peregrinorum turba confluente,usque adeo ciuitas aucta, ut, cum Romulus uita excessit,qui regnauit annos xxxv in peditum xxv I millia,equitum mil- Ie fuerint; cum a principio tantum tria millia peditum, trecentos equites, habuerit quo mirandum minus est, si, Ser. Tullio,qui censum instituit, regnante,annis post interitum Romuli nec is, censa sunt civium R. xxe.
Duplex igitur ciuium R. diuisio filii; quarum altera ad alteram nihil pertinet prior haec ciues R. uel patricij, uel plebe imposterior, uel senatores, uel emites, uel de plebe.
13쪽
plebe ita uel a genere, uel ab ordine, distinguuntur,
quemadmodum regum aetate, omnes patrici aut senatores, aut equites,aut neutrum, soli tamen senatorisordinis participes, sic, regibus pulsis, plebeishomines, tu
senatores, tum equites, de plebe reliqui, suere ut non modo ex patricijs, uerum etiam ex pla plebe,tres ordines fuisse constet quod si patricius nec in senatum allectus , nec in equestrem ordinem adscitus,esset is patricius quidem & erat, dicebatur, idem tamen de plebe Merat, dicebatur quandoquidem ciuis R. quicumque erat, is de tribus ordinibus unum haberet, senatorium, aut equestrem, aut qui de plebe dicebatur, necesse erat senator non es ergo eques, aut de plebe neque senator, neque eques Pergo de plebe ordo enim praeterea nullus superest. At qui est equestris census, aut qui senatorius, possideo sequitur igitur, ut eques ob A sim, aut senator ob T. salsum . census
enim dat,non ut eques, aut senator, necessariosis,sed ut esse possiis neque propter opes honor datur, sed ob inopiam negatur turpe enim,& indecorii, senator egens Imalasq. res non omnino malis mentibus interdum per
suadet inopia nequ cum dixit Cicero in epistola ad Quinctum fratre, Catienus, homo equestri censu,equitem Romanum significauit, sed, quam a dignitate non poterat, eam a re familiari commendationem sumpsit tui ei non esse censium impedimento ostenderet, quo minus equestrem ordinem obtinere posset. Erant ergo patriciorum tria genera, senatores, equites,de plebe. Sed oritur consideratio Ciuis R. ex equite senator factus, amittit ne ordinis equestris insignia, anulum aureum, equum Θ minime. auctus enim dignitat tantum a est, ut de pristino iure quidquam amittar, ut etiam aliis quid praeterea consequatur nam praeter anu Ium, equum, quae equitum erant, habebant senatores tunicam purpuream ut ab equestri ordine aliqua omnino spe-
14쪽
specie distinguerentur: sicuti equester ordo a plebe anulo aureo, equo distinguebatur. Rursus exsistit alia cosideratio ciuis R. non eques, sed de plebe, si ordinem senatorium adipiscatur, utitur ne in posterum simul cutunica purpurea anulo aurco,in equo publico De anulo crediderim quo enim eques insignitur, id cur non habeat senator, qui honore antecellit Θ de equo publico non idem bitror non enim, ut anuli aurei insigne, item equi publici possessiori usus addit ornamentum, ac speciem senatori. neque uero coniectura solum,quae a ratione manat, sed ueterum etiam testimonio, adducor, ut ita existimem uideo enim ita scriptum a Liuio lib. xxix, de Nerone, Salinatore censoribus: Ambo forte censores equum publicum habebant quae ego uerba paullo accuratius, ut sere soleo,quae ad antiquitatis notitiam loca pertinent, cum attenderem ; multipliuem haurire, nec satis omnibus notam, atque per tam, scientiam mihi sum uisus.tria enim simul intellexi-
primum illud,quod paullo ante dixi, patricios non nullos equites fuisse si quide ClaudisNerones, Iulchri, patriciserant , Marcelli uero, plebeij. Deinde, quod ipsum quoque iam attigit,qui equites fuissent,eos, cum senatores esse coepissent, cognoui ordinis quidem eque stris else desjsse, equitum tamen ornamenta non amisisse: cum dicat Liuius de Nerone non modo senatore,ue rum etiam censore;Equum publicum habebat.Tertium hoc, minime dubium, conieci multos in senatu fuisse, qui, ante quam ordinem senatorium obtinerent, non equestris ordinis, sed de plebe homines fuissent. cum enim notet hoc Liuius forte senatores equum publicum habuisse sequi uidetur illud, non omnibus omnino senatoribus equum publicum fuisse, hoc est, non ex equestri ordine omnes,sed alios ex equestri, alios ex tertio illo ordine,quem de plebe uocatum iam diximus, in
senatum esse telios illud est animaduersione dignum qui
15쪽
qui ex equestri ordine senatoriae dignitatis ad gradum adscedissent, eos inter senatores quidem esse censos,ut, si quid ordine senatorio minus dignum admisissent, senatu moverentur puerum eosdem,cum deinde equitum centuriae recognoscerentur, inter equites,quandoquidem ipsi quoque equum publicum haberent, citatos est se,ut,si flagitium ullum,quod in equite R.dedeceret,fecissent,equum publicum amitterent patet hoc duorum censorum,quos proxime nominauimus, eXemplo quorum alter alteri, cum census equitum ageretur, equum ademit quos tamen ante, cum senatorum census agmretur, in recitandis senatorum nominibus esse lectos,
dubitari non potest. Atque ego, huius generri crura, minime crediderim, sua manu, ut ceteros equestris ordinis, equum per sorum transduxisse proprius enim e rum census, non in equestri .sest in senatoriinerat dinci, nec equestris ordinis, sed seriatorij, dicebantur nec ideo, quia equestris essent ordinis, quem adepti senatoriuin,amiserant,sed quia equum publicum haberent, inter equites citabantur qui uero in senatum, etsi nodum a censoribus lecti, iure tamen magistratus, quem aut gererent, aut gessissent,aditum haberent; eos uideo, si equites essent, equum publicum inter ceteros equestris ordinis ante censores per forum transduxisse nec inter senatores, cum tamen irent in senatum, esse lectos quod de Pompeio, qui postea cognomentum Magni est adeptus, a Plutarcho traditum obseruauimus. Is enim,eque adhuc, nondum inter senatores allectus, consul,ob virtutem,ac singularia in remp. merita, ante legitimam aetatem creatus, solliebantur enim legibus
clari uiri equum publicum ipse ad censores adduxit rpraeclarum q. fuit populo R. spectaculum , consulern sua manu equum publicum ducentem intuenti. Atque haec de ciuibus R. Sesequestri ordine, & ex ipsa plebe in senatum lectis,ita tradimus, ut ad reip. tempora specte-
16쪽
mus nam regum aetate solis patriciis curia patuit elitamen, quod ex DionysisHalicarnasset sumptum historia docuimus, non omnes patrici senatores essent, sed alij senatores, alij equites, alij neutrum .ur uere diceres: senator est, ergo patricius; non contra patricius est er-bilesq. um ut omnes, siue patricij, siue plebe ij generis, modo senatorisessent ordinis, appellati quoniam quidem ob virtutem, quae nos sola nobiles, sola patricios, sola reges,iure facit, dignitas illa mandaretur Cives
igitur R. si senatores erant, tunica purpurea utebantur, quam datum clauum uideo nominatam et possidebant anulum aureum, uel, si equites antea non fili Dsent, habebant: si nequites, etiam equum publicum. quo censu ab initio fuerint, proditum non inuenio&est in rep. uero senatorium censum G fuisse, duplo stilicet maiorem, quam equestrem, ex antiquorum libris compertum est utii uero senatores non erant, sed ordinis equestris, ranulum aureum habebant, equo publico utebantur, A possidebant.&, quia Latini scriptores haec usurpant saepe loquendi tria genera eques, equestris ordinis,equestri loco natus; utrum idem significent, an differant, consideremus Eques, Mequestris ordinis, idem sunt, iamin eques quicumque est,& dicitur, idem equestris ordinis & est,& dicitur & contra. quod si eques patre natus est equite, qui numquam senator fuerit is equestri loco natus esse dicitur si patre natus est senatore eques quidem, sed non equestri lo-c natus qui porro, cum eques fuisset, in senatum est allectus , eques non amplius dicitur, sed, assumpto nobilioris ordinis nomine, senatori ornamenta tamen, ut dixi, retinet equestria,anulum, equum publicum. ita-oue M. Cicero, cum eo uite R. natus esset num ouam
ibus Roma paruit, exiguis usa opibus
17쪽
postea quam in senatum peruenit, eques appellatur, sed senator atque ipse suis inscriptis, cum de ordine senatorio loquitur,nostriam appellat, cum de equestri, non item is igitur non eques, neque equestris ordinis, sed senator, senatorisordinis, iure dicebatur. Ac mihi uenit in mentem, quod in quadam epistola scripsit M. Coelius ad Ciceronem. Nostri, inquit, equites, nisi acutius uidissent. Nostri, ob eam caustam,quia uterquestri loco natus, Meques non equestri loco natus iteminque potest esse senator equestri loco natus,vi senator non equestri loco natus cuius uero pater eques suit, is, si senator factus est,desinit appellari eques, Mequestris ordinis, eadem tamen retinet insignia, nisi si ea,ignominiae caussa notatus a censoribus,amisit sic aliud est, esse plebeium , aliud, esse de plebe nam , esse plebeium ualet, esse plebe ij generis, iotest in eos conuenire, qui, cum gentis plebeiae sint, in ordinem tamen senatorium peruenerunt cuius generis ciues plebe ij quidem, de plebe tamen neque fuerunt, neque dicebantur ut multi Marcelli, Decij, Publiiij de plebe uero is erat, ut saepe iam iteratum est a nobis, qui neque equestrem ordinem, neque senatorium, esset consecutus quo de genere quia patrici quoque multi fuerunt, eos pariter de plebe dictos esse constat, ac si plebeij ordinis, & plebeiae gentis,essent. Pedianus tamen haec turbat nam ciues R. ita distinguit,senator,eques,plebeius cum equites,4 senatores plebeij, hoc est plebeiae gentis,inulti essent qui si de regum aetate loqueretur , cum soli patricissenatores, Mequites, erant; recte scilicet, proprieque loqueretur . uerum, qui de reip. temporibus a perte intelligat, sermone magis proprio,si sic dixissiet, ulus esset senator,eques, de plebe aut dic, ad ordinem potius, quam ad gentem, spectass e Pedianum sic enim ferri posset cum tres essent ordines, se
18쪽
natorius, equester, de plebe Quod autem, eques, Mequestris ordinis, idem esse dixi distinctionem addo;
ut erroris tollatur occasio loquor enim non de cunctis
equitibus, sed de in tantum, qui equo, non suo, sed publico, militabant qui uere equites Romani appellabantur,4 ex quibus constabat equester ordo, quo ex ordine a censoribus in senatum legebantur ideo saepe mentionem equi publici in antiquis lapidibus videmus inscriptam ut ea distinctione equestris ordinis dignitas internosceretur. his solis, non omnibus pariter equitibus, quorum paene suit numerus infinitus, anuli auis te ius suisse puto , censumq. necessario eo . ceteri, quocum uescensu, equo suo militare poterant. Redeo ad Romulum, id est ad urbis tamquam incunabula; u de perpetuam rerum seriem,& connexionem quanda , secutus, in hunc locum deductus necessiarios .Prima diuisio fuit hominum docorum quas tribus appellauit qua tota de ratione paullo mihi accuratius consideranti scrupulus inijcitur sane dissicilis nam, si post iacta statim urbis fundamenta tribus fecit Romulus runde illa nomina,Ramnenses, Tatienses, Luceres quae
plane significant,non in ipso urbis primordio, sed, post
receptos cum Tatio rege Sabinos in ciuitatem, tribus esse constitutas In tribuum nomma secuti, dicemus.
eas non nisi post bellum Sabinum esse factas aduersabitur illa latio, quod primi centum senatores, quod coinsilium Romulus a principio instituit, de singulis tribuisbus, curijsque, terni lecti sint. Qua in perturbatione illud occurrit duplicem sortasse diuisionem suisse, una ante raptum Sabinarum , alteram post bellum earum caussa excitatum, Sabinis in ciuitatem receptis ac deprima testem habeo Dionysium, qui etiam Varronem ait scripsisse, curias nona Sabinis mulieribus, quibus intercedentibus bellum sedatum est, uerum aliquantis ante in prima ciuium diuisione, nomina accepisse ut
19쪽
simul uterque idem sensisse uideatur secundam uero partitionem Dionysius nusquam nominat sed Varro eam aperte ostendit libro iv. de lingua Latina quia de tribus tribubus Tatiensem unam nominat, a Tatio Sabinorum rege cui Liuius accediti cuius haec sunt libro primos Ex bello tam tristi, laeta repente pax, cari res Sabinas uiris,ac parentibus,ri ante omnes Romulo ipsi fecit.itaque cum populum in curias triginta diuideret,nomina earu curijs imposuit curias cum nominet, patet,simul tribus intelligi; quia tribuum partes curiae sunt Plutarchi uero testimonio quid certius ρ non alteram diuisionem uerbis declarat apertissimi. Φυλὼ A
Idem Asconiius, idem Festis,idem alij unorum sente tiae si acquiescimus nec uero secus licet si modo in opinionibus ratio dominatur perturbatio sedatur mnis, & haec de principijs Romanae ciuitatis suscepta
narratio constituitur. Procedemus autem, quem ipse Romulus ordinem in agendo tenuit, eundem nos quia que retinentes in exponendo ac primum totam hanc, quae ad tribus , curiasque pertinet, iam institutam rationem absoluemus, deinde familiarum illa duo gen ra, patricias, plebeias, considerabimus postremo i co de tribus ordinibus agetur, senatorio, equestri, eo,
qui de plebe, dictus est quibus partibus si qua cohaerebunt .si quid iiij memoria,scientiaque,dignum uidebitur, eodem comprehensa ordine demonstrabimus ne quid omnino, quantum in nobis est,patiamur desider ri. Ac de tribubus illud satis constat, cum a Romulo primum institutae sunt, domicilium earum in Palatio, id est intra pomerium,fiusse nam Palatiiradicibus pom B a rium
20쪽
rium primum terminabatur Pace autem cum Sabinis facta, receptisq. cum Tatio rege in ciuitatem, pomerium Romulus protulit, ut, praeter Palatium, tres colles complecteretur, Coelium, Capitolium Quirinaleis quorum ipse Palatium cuiuis Albanis, Coelium Coeluis Vibennus, qui monti nomcnde disse traditur, dux Tuscorum,cum suis habitauit libentius enim assentior Varroni, Dionysio, quam Liuio, qui Coelium urbi additum a Tullo Hostilio narrat, ut ibi sedem Albanis bello uictis daret conuenit res hac ratione, ut Coelius mons a Romulo receptus intra pomerium sit, habitatus
autem Hostili si uisu ab Albanis; quod, quo tempore sit
ijs ciuitas data, maior eius montis pars uacaret . nam,
qui eum a principio, Coelio duce, coluerunt, orta de
ij post Coeli j obitum suspicione, quia nimis munita loca tenerent, in planum deducti unde uicus Tuscus nomen accepit quae leguntur apud M. Varronem , mnium, qui res Romanas litteris persecuti sunt, auctorem grauissimum, atque certissimum. Liuius autem,
cum illud scripsit Coelius additur urbi monsi non ad pomerium, sed ad nouos ciues, in urbem ab Hostilio inductos, spectasse dicatur it ideo sit additus urbi Coelius, quia, uacuus antea, aduenarum cultorum frequentia fuerit occupatus. Habitauit igitur cum Romanis Romulus Palatium, quaq inde maximum in circum itur Tuscos , qui auxilio uenerant, acerrimeq. pro noua urbe contra Sabinos dimicauerant, partim in Coelio monte cum eorum duce Coelio, partim circa Asylum, qui fuit inter Palatium,in Capitolium, cum altero di ce Lucumone, simul q. cliquam aduenarum turbam collocauit. Capitolium,in Quirinalem,Sabinis concessit quo facto, rursus de diuidenda in tres tribus ciuitate con ullum cepit, suosq. ueteres ciues de suo nomine Ramnenses, Sabinos a Tatio rege Tatienses, tertiam tribum, quod ex Etruscis sere tota constabat, a Lucum ne du-