장음표시 사용
201쪽
sciunt illi a Pontifice maximam vim pecunia ad Turcicum bellum offerri, cui, qui mediocris Minfima sunt conditionis homines, in eo regno auidissime inhiant, quod nulla alia ratione gratiam sui regis commodius se acquirere posse putant, unde, que mercedem postea ab ipso accipiant, quam si in bellum ipsum sequantur. Hanc suspicionem auget, quod Hispanus ad regis Poloniae literas non ita pridem responderit, ad quem prius scribere noluit, propter offensiones nonnullas, quae in pacis tractatione inter Polonos maximilianu Archi- ducem contigerunt. Nouit quoque Turca quod defensivum potius, quam offensuum bellum ei gerendum foret, si Poloni serio ipsi bellum inferant, unde sibi maxima damna atque pericula imminere intelligit, idque propter tres causis.
XCIV. De Moldauia, re quomodo Pontifex . iussu minis, Ieremiam, Adam tractare debeant.
OVARVM prima est, quod necessario Molda
uiam amittet. Quae Satrapia a Poloniae rege non ita pridem Ieremiae maimodae fuit concella, qui a rebus nostris non videtur prorsus alienum habere animum. Neq; etiam negligendus est,quod
Turcarum machinationes mature explorare,&omnis commeatus copiam exercitui suppeditare poterit. Summa igitur Pontifici eiusue ministris adhibenda erit cura, ut Ieremiam hunc nunqua sibi no
202쪽
rs LAZARI SORANTII deuinctiim habeant,ri solerter prospiciant, cuius generis & conditionis homines ad ipsum eiusmodi negotiorum tractandorum caussa ablegentur, quibus verbis ad ipsum litetae cxarentur, cum isti homines veri sint David Getae, quos in fabulis suis introducit Terentius, id est natura sagacissimi&suspicaces Honores ipsi quoque exhiberi, quos ille vel Romam, vel ad nuntios Apostolicos miserit, benevole excipi consultissimum fuerit. Nam Turca omni ratione eum sibi adiungere studet, vel ut a nobis ipsum diuellat, vel ut eum decipiat, quo arti ficto Otto mannicis epissime,si sint. Praestat igitur quantum fieri poterit, amicum ipsiam beneuolum habere. XCV. De Cosiacchis. De Anio, Suitta &Lano.
orum audacia, vine metu Turcas sint aggressi1-ri. ii quidem Poloniae regi parent quemadmodum Vscoccbi Romano Caesari &ab ipso praefectu seu
generale in accipiunt, cuius imperium milites sequantur. Tum etiam quod facta ipsis potestate. Vosam comburere possint, quae Turcarum propugnaculum est ad Borysthenis ostium sita Polonis Occhiaco via , Moldauis vero Dassova dies a.
Nam& Anno Is 83. Benderam exusserunt, duce
Ianeto ungaro,qui a Stephano rege ipsis praeposivus fuerat. Alia quoque damnaispius ipsis intulerunt sub Suiti Rusib,&comite IanoBasilii ducisOgro-
uiae filio , aliisque ducibus Polonis. Ipsi insulam
203쪽
quandam in Borysthene incolunt, quae quatuor dierum itinere a Vosia distat,uocaturque Circhcs. Fluvius vero ab ipsis Nis, vulgo Nepe dicitur. Bombardis Marcu dexterrime utuntur, natur e inclinatione& professione Turcissiant infensissimi, ideoque corum plurimi Transylvano vel Michae li&Ieremiae malinodis feruiunt. Alii Cancellarium Polonia sequuntur : Alii in Podolia sparsim habitant, omnes tamen Turcas aeque atque Tari ros infestis animis atq; armis prosequuntur. XC Demonstrantur altae rationes, quod bellum
Polonia rex cum maxima vistitate Christiani orbis Turcis inferre queati
Sinani Base postulatum Vincetarii Polon e ad idem responsio. De Dacia Ripensi Cur Constantinuia Zosimo fuerit reprehem aTER denique&vltima ratio est,quod li Poloni iter nobis Constantinopolim versus facilimum redderet aperire possint, siquidem eo nostris aliquando erit necessario tendendum m do praeclari quippiam perficere velint. Et si Polonus hosti bellum indicat , Transylvani exercitus transitum per malachiam liberiorem habebit. Nasi relicta malachia Moldauiam petere velint, iter ipsis foret multo difficilius, tum quod mari nimis sit vicinum, tum etiam quod Bulgariam petentis
204쪽
bus retro proficiscendum sit,ut pabulationem Faesulem habeant, infaustum arnae locum euitent. Obiter hic errores nonnullorum detegam, quod non minus gratum, quam utile lectori futurum puto,idque alibi etiam me fecisse memini Iovii gitur inlignis error est, quod malachiam& Mol-dauiam describens easdem plane confundit, ambiguo Polonorum verbo deceptus. Aliorum non minor est error, qui malachiam eam prouinciam,
quam Ungari Transalpinam min0rem nominant, quae si cum Moldauia conferatur, maior potius dici merebitur. mi quoque credunt malachiam, quam Turcae Istakiam vocant sumpta denominatione ab antiquis Flaccis Romanis iisdem etiam Bogdaniam, carabogdaniam dici siquidem eo nomine Turcae Moldauiam intelligunt vel quod
eo genere frumenti, quod Turcicum vel Saracentia cum vocant, abundet vel quod unus e Moldauiae
Principibus, quibus cum Turcae bella gesserunt, Bogdano,vel Theodorus seu Adeodatus fuerit appellatus, addito vocabulo Cara,quod nigredinem significat Moldauia etiam a Dauis primis inhabitatoribus nomen acCepit, in mollitie atqueste cunditate glebaevi terrae potius, quam a nigredi ne unde falso alicui Mori Dauia vocatur. 5ed ut ad Poloniam reuertamur, responsum hic subiice relubet,quod Cancellarius eius regni Sinano Bacia tributum pro Imperatore poscenti, non ita prisdem dedit. Ille enim per nuntium quendam Cancellario denuntiabat, ut citra moram tributum. quod praetendebat, solueret,quod si facere renue
ret, se continuo ipsum a limitibus regni ad mare
usque glaciale expulsurum. Huic postulat o an
205쪽
o, T , Α Η ' s. 34 scellarius responsum dedit, se videlicet non expe- staturum,donecSinan ipsum aggrediatur in patria, sed ubi vim contra se parari intellexerit, se Turcic si territoriu invasurum, manubii littora ab utraq; parte muniturum, ut transitum amplius quo velit progrediendi liber u habeat. Et haec quidem est Dacia illa Ripensis, quae, ut habet Procopius a Romanis munita fuit, unde Zosimus Constantinum grauiter reprehendit, quod propugnacula illa ad Danubium constructa negligeret, quorum vestigia apparent adhuc in Roscic Vidimo Nicopoli, Sili stria, dc aliis in locis, quae hodie a Turcis posisidentur.
XCVIL Guomodo Ucouisa, ut bellum Tu ea inferat,persuadendumsit. suomodo Pontifex Romanus Turcista Persis voceturi Decal a. Cur Turca tam uia ducem timeri
uid Legati Mosi uita Imperatori
manum non modo pro capite Principil Christianorum agnos it, penes quos ea polleat autoritate, ut facile quosvis contra se in bellum protrahere,&firmo foedere coniugere valeat verum etiam
pro temporali Principe illum habet, propter domunium quod in Italiae aliquot regionibus non infimi
206쪽
nominis possideat,eumque Franchbeg, seu princia pem Italiae rivumbeg, seu Romae principem no minat. Perst vero Rumscah dicunt.Haliis, velCh liis ipsis vocatur, qui supremum locum inter ipsorum sacerdotes obtinet Veretur igitur Turca, ne Pontifex magni nominis legatum ad Moscum mit-rar, cuius opera inter eum Principem,&Imperat rem pax sanciatur,vel ipsi saltem persuadeat,ut Tartaros in Ungaria proficiscentes transitu prohibemquodqua ratione fieri possit, superius demonstet uimus. Abhorrent quoque Turca a Mosci armis quem Cetar vel Caesiu em Moscouitae nominant lium quod subditis suis absolute imperet, solus sit qui eam ob rem cum Turcico Imperatore conferri possit,ium quod in recenti adhuc memoria tenent clades, quas sepissime a Moscis acceperunt Turcae Maxime vero cum non ita pridem Tanaim cum Volga fluuio coniungere cogitarent, osci cum Tartaris Procopensibus maxima clade ipsos affecerunt. Habent enim aurcici Imperatores commentarios rerum a suis maioribus gestarunt.
Sed Malia subest cause,cur Turca merito Moseouitam suspectum habeat, ne videlicet de unione quas dam inter ipsum&pontificem inreligionis negocio ineunda tractetur, quod sub Adriano VI. Leo ne X.& Clemente VI .fuerat tentatu, ut Albertus
Campensis scribit & Antonius Posseuinus Iesui in libro de Moscoula,quem Gregorius XIJ I.ad,
hannem Basilidem ducem Moscorum eandem ob P caussam misit, occasione sumpta a bello, quod tunc Iohannes cum Stephano rege Poloniae gerebat. Suspicatur etiam, ne Pontifex Moseouitam generalem. caput omnium, qui religionem Graecorum
207쪽
sequuntur, constituat, quod si fieret, periculum fo- . ret, ne Graeci, qui sub Imperio Turcico vivunt, re bellionem excitent, ipsique se coniungant. Neque hic res alias dissicultates habitura esset,pr ter summam rerum ignorantiam, quae passim in Mosco-uia grassatur,ubi nemini libere conuersiri,&Euangelium de Christo praedicare licet. Nostrum erit Deum sollicite precari, ut e tenebris densissimis, quibus adhuc istarum gentium animi obcaecati tenentur, ad clarissimam Euangelii lucem eas vocet,&principi, qui nunc regnat, mentem Basilii illius inspiret, qui opera Iahannismaniae regis a Iulio II. Pontifice petiit, ut ad conciliu legatos mittere sibi liceret. Hanc siuspicionem auget, quod Maroniti, qui in Syria Libanum montem incolunt, Pontifici se subiecerint, a Iesiuitis ad id persuasi, quorum exemplum Rustiae Episcopi nonnulli, ipsorum subditi opera Sigismundi II regis Poloniae ante
paucos annos secuti sunt, ut Cardinalis Baronius in Annalibus Ecclesiasticis scriptum reliquit. Haec couersio tanto maioris facienda, quod operavi ministerio horum Episcoporum vicini Mosco uita facilius ad eandem religionem conuerti poterunt, perque Mosco uiam citra magna pericula&imme- ssumptus in Asiam ad praedicandum Euangelium Christi liber aditus patebit.Denique etiam hocMa-hemetes veretur, ne quoties Caesar strenue contra Turcas bellum gerat, Mosco uita arma quoque capessat, quod eius legati ad Caesarem cum amplissimis muneribus proxime missi ultro obtule
XCVII cua ratione Antifex e ere pust,
208쪽
De an tractatio cum ministris Pontificis. Cur Rughian ab e murathe offosusfuerit.
TA ora quod attinet, tum qui liberi
sunt, tum qui Tartaro Grymaeo parent, de iis quoque Turcicus Imperator subueretur,ne Pontifex legatos qui autoritate iudicio valeant, ad eos mittatri praecipuos eorum duces pecunia corrumpat, ne in ipsius gratiam in bellum proliciscant: uuod in Helvetia saepius cum fructu tentatum
machinatum fuit. Qua in re Pontificis nomena , perte publicaredi profiteri expedit. SiquidemTar-l: ari de ipsius thesauris, tautoritat maxima quin uis sibi pollicentur, eoque facilius ipsi gratum cturi sunt. Quos etiam a Caesare aransylvano Decunia corruptos fuisse Turcae suspicantur, quod ea multitudine in Hungaria non comparuerint. ouam promiserant. Scio etiam quosdam nostro rum fidem huic famae dedisse, sed deceptos tuisse inde constat, quod Alip Hancum nuncio Pontificis tractarit,ut contra fratrem Hirach ipsi auxilium impetrarct, quo in tranquillo rerum suarum statu ermanere possit. Cum igitur domi negocium et crearetur copiosum exercitum extra regnum it te non voluit. Alii huius rei causam eo referunt,
209쪽
quod Tartari ab Amurathe grauiter offens fuerint, in pacis tractatione cum Persa in ita , quam nunquam illi fieri volebant, priusquam tantum territorii Persa ademissent, quo libere e sua regione Mecham usque contendere possint, ne Turcicas ditiones attingere cogantur, sed horum error in eo deprehendi potest, quod non Tartari Grymari, sed illi qui Vso egi an obediunt, grauissime ab Amu-rathe fuerint ostensi, non propter causam modo dictam, quod Turcicas ditiones necessario transire cogantur, qui ex Tartaris Mecham tendunt, etsi rotum Persia regnum sibi stoiecillent, sed quod in ea pace ab Amurat he nulla ipsorum ratio habita, sed maximo cum do detrimento neglecti fuissent. Minus vera adhuc fuit ratio, quam absentiae suae ipsim et Tartari apud Turcas praetexerunt, quasi 1 Mosco uita impediti, de retardati fuissent. Constat enim inter ambos illos fratres mutua exorta fuisse odiai contentiones. Alipe Hai regnum avitum conseruars Hirach eum inde pellere conatus est, unde tota illa regio tumultibus factionibus repleta&agitata fuit, ad quam defendendam pars v-traque. quas potuit, vires collegit Alipe quidem etsi rebus illepra sit, non omnibus tamen Tartaris imperat. Neque Hirachi imperium alii, quam quorum ipse iii hoc bello dux est, agnoscunt. Quem etsi qumiri putant fore, ut de fratre triumphet, quod M.tirim etes seuere omnibus edixerit, ut huic soli obediant,&pro rege agnoscant, ipsumque in bellum sequantur: attamen Qui in rebus Tartarorum melius sunt versati, eosque exactius notari , Ontrarium statuunt, non modo quod utran; Ba 'os illosius naturae valeat, δ obsera saliri
210쪽
is et AzARI SORAN et IItius quod Hirach a suis parum ametur, siquidemanarus,& neque iudicio neque fortitudine praediatus sit Vltimo loco etia hoc Turca videtur timere. ne scilicet Pontifexin Hispanus terra marique eius ditiones adseditiones irriten ut ea ratione prς-cipuas ipsius machinatioties invertant, atque innihilum redigant. Quod cum plurimis modis fieri possit, opere precium me facturum puto, si quod
XCII. Turcaveretur,ne adseditioncs ipsius sub
Uulbim modis quo praetextuiti debeant , qui ad hoc negocium persciendum a Christianis Principibus emit
Christiani Principes,&interso Pontifex praecipue, varias in regiones Turcae subiectas ministros emittere poterunt. Quibus ut maior habeatur in excitanda rebellione fides, ii eligendi erunt,qui originem ex ea, ad quam mithuntur regione trahunt. Inprimis Vero decet, ut linia ouae sint periti quo ipsi intelligant alios, ab aliis 1-psi quoque intelligantur: Vt iudicio valeant, praecipue vero ne pecunia piis desit, qua principes populorum,cum quibus tractant corrumpere possint: Potentioribus vero remunerationem amplami splendidam promittendi potestatem habeat. Tandem ut eo facilius in regiones illas admittantur,neque cito expellantur, conuenit, Vt omnes suas actiones religionis Praetextu tegant Non ut serpentem sub herba abscondant, quemadmodum peruersi