장음표시 사용
271쪽
1ic A ch iLLL TARDuccri missa fuerunt praesidia, Meadem a ducibus mala fuerunt conducta Aidano qui Lippam defendebat, male cesti Segedmi occupatio , quam
cum urgeret obstinatius,eius milites qui deptridationi inhiabant, maxima clade a Turcis su runt assecti cum Q Lippam arctius &diligentiusquam Temesuariam tueretur, haec illi primum erepta fuit,illam sponte, nondum hoste conspecto turpiter deseruit. Non multum post, Solmias propugnaculum in monte eminenti situm,Turcarum cessit potestati locus hic commodus
opportunus ad Lippa recuperanda fuisset, quod exiguo interuallo ad ictu bombardae inde distet: secuta est sades soco. militu qui sub Deviatio&Palavicino militantes, caesi fugatiqi fuerunt, parte excercitus hostilis fugata nimis attenti ad praeda fuissent: cum itaq; nullibi quisquam compareret,qui partes Ferdita ad defenderet,&hosti se opponeret, Turcae Sol noch, unde praesidiarii
aufugerant, occuparunt, Agria tentarunt se
stra,inde depulsi ditione Onanem ferro flamaq; deuastarunt. Tot cladibus acceptis Transylvarii de Ferdinadi patrocinio atq; defensione a vi hostili desperarunt, Turca quosdam qui contrariae factioni erant addicti, fouebat. Idem faciebat Rex Polonici Solim annus preces Isabellae libenter admittebat, quae se deceptam querebatur, quod promissa non fuissent seruata, subditi tot malis, quae tam ab amico qua hostili exercitur
pesti fuerant, maxime fuerut irritati. Itaq; ut pr mus Costaldus ex prouincia discessit, infans Ι annes in ea fuit restitutus, Turcaru in primis am. xilio, quor deuotione,cum tota ea ditio, una
272쪽
Tunc vi Ner BILIs 227 eum Moldauiavi malachia depederet, maiores progressus contra Ungaria suscipere statuerunt, quoru nonnulli laetos habuerunt exitus, siquide Sigetum atq; Iulam Regni totius claues praecipuas,occuparunt illam vi cum maxima suorum iambis strage, hac per proditionem ut suspicamur,quod ram
Dux pr cipuus qui illa defendebat, Battoriis,quia Ioannis partibus stabat cognatione iunctus es.set. Ex hac Battoreorum familia plurimi Duces
raestatissimi belloq; strenuissimi,&magnanimi
eroeSexstiterunt, prima gentis suae originem Eregia familia trahentes in regni dissensionib.pl rumq; iis astiterunt, qui nobiliu defender ut partes in hoc bello Austriacoru auspicia secuti fiant. Sed nescio qua rationes eleratorum quorunda opera post Ferdinandi morte ab eodem alieniores fuerunt facti, culpa imputatur gubernatori quietat mariae praefuit , ob rebellione Transylitania exulans, huius loci cura ipsi a Ferdinando comissa fuisset,id Transylvani in sui conleptum faehum interpretabantur: ipse vero Zathmariae raefectus quasdam propter iurisdictione Som- ii quae ad Stephanum Battorium spectabat, imxas excitauit: ius quoque Battare superet athmariam praetendebant, unde primum differentia nata, qua aucta postea cu Ioanne defuncto Stephalaeus in Transylvaniae principatum successit, breui post Polonia regnum adeptus cst Nec sub eius pratre Christophoro extincta, ad tertiuramen haeredem Christophori scilicet filium Sigisset udum non transiit quin praeteritarum iniuriarum obliuione sancita odium ill tisin ar
273쪽
118 Ac MILLI TARDV Craconuersem Sigismundono amplius Walmoda vel gubernatore sed vero Domino Tras luaniae, Moldauiae,&malachiae, tum etia Principe imperii exit Lento sub cuius imperio hae prouinciae ad debitam obedientiam redactae unde prius inlaoc regnum Turcis patebat duus, Ungaria fimmaspctruitur, tandem aliquando iugum Turci- cum protimis excutiendi, acced si te ad ipsius vi tutos fausto nominis omine, siquidem sub priori Sigismundo primum Tyrannidem experta Tur-
cicam, a qua huius alterius ope breu tota se restituta pristina libertate, libera miri confidit. Ad hanc historiae Turcicae Epitomen collectam ex quam plurimis authoribus, addi potuissent, quς
in bello, quod adhuc viget,contigerunt ea enim compendii instar stini, plerasq; actionum Turci- carum hactenus usitatarum, ii perfidiam in pace temere rumpenda S iuris gentium violationem in sacrosancta Legator 'personas petrata, tum, etiam locorum e pugnationes jugnae comittendae ratione spectes, sed cum de plurimis successibus nondum vere iudicare liceat ad alia historiam particularem ea reseruabimus, sustici et nobis res gcstas ubi opus erit, breuiter indicare quam de iis iudicium ferre. Ex hac narratione facile videre est, Turcas non casu quoda,ve tunae ductu ad tantam potentia peruenisse, sed artibus atq; potentia, inuictis quoque viribus ea potitos esse: cum autem ob breuitate, qua in recensenda historia, si sumus, peculiares quidam
modi, procedendi rationes a Turcis obseruate, iudicari nequiuerunt, de iis singularia capita instituemus,& de astutiavi artibus otio man- nicis
274쪽
TvRCA VINCI BILIS. 22s4cis , de eorundem fraudibus, tum etiam de vi-itia. quae in obedientia , thesauris in militiaonii stant,subiiciemuS.
Ne Μo unquam sublimem atque eminentem quadam dignitatem solis viribus, nullaa. nibita fraude, adeptus est, plurimi sola fraude aeviolentia ad eas peruenerunt, ut annotat ille, qui Secretarium scripsit. Romani sub prς textu societatis Sc amicitiae cum vicinis pacta , potentiam suam auxerunt, adiuti sociorum auxiliis, quibus
posthabitis sibi solis parta bello attribuebant,socios postea ipsos cum fraude cognita, rebellionem Olirentur, aggressi, eos domuerut Xenophon verum Principem sub Cyri persona delcribens, dicit illum Armeniam atq; Mediam non armis, sed fraude acquisiuime, innusis eum sine dot ad tantam potentiam de dignitatem non fuisse peruemurum. Duo autem notatur fallaciarum genera: Primu intelligi dur, pro omni effecta actionis cuiuspiam incognitae, inexpectatae vel saltem quae iudicatur inepta inutilis, ut tale quippiam in eiusmodi persona, tempore e loco producat. Deinde fassaciam dicimus, omnem actionem: effectum inexpectatum, non propter liam caussam, qua quod impossibilis haberetur in tali per na,loco & tepore interueniente iure amicitiae,vel fidei datae. In primo genere praesup ponimus certum quoddam ingenii acumen ac promptitudinem, iecte Ars vel astutia vocari potest quae in plurimis cum ipsa prudentia conuenit,unde laudem quandam meretur Alterum
275쪽
13 Ac Hi I TARDUCCII genus fallaciarum malignitate adiunctam h ah et&hominum commercio aduersatur quo leges violantur,iura c5munias naturalia euertuntur, proprie fraus, dolus, periurium, proditio nominari debet:illud ue comitatur vituperium. Vt citur cognoscamus, quid laudis, quid vituperiinabeat Domus ottomanica,utrumq; genus fati lactaru artes videlicet ipsius atq; fraudes exami nabimus Ars astutia Otto mannicorum dici
potest, singularis illa solertia atq; diligentia, qua
in omnes occasiones intenti vigilarunt, nec ulla
E manibus sibi elabi passi sunt commoditatε,quq
rebus ipsorum conducere poterat, vicinoru dis cordias non tum fouendo, sed etiam procura-do,ut debilitatos facilius vincere possint Astuti ipsorum adtribuedumquod omnibus qui ipsordopem implorarunt auxiliu praesto tulerint, par tam igitur alacriorem & potentioia auxiliod asiliores oppresserunt debiliores multo faethus stiperarunt,ipsi saepius auxilia obtulerui sub pr textu innocentiae, ut oppressis iniuria vindica- aeris . rent Vladisim electo regi Ungariae auxiliu per
ι- Legatos obtulerunt contra Albertum Austriacu:ι b. o. verum ille morte fuit praeuentus Corvino filio naturali Mattiae pmisit auxilium sponte oooo.οι Mutum cum quibus Regnu paternum Vladis- i. . I.eriperet, praetendens Baiaetethes se iure id
facere,o parentis in se meritum, qui durate dic sensione cum fratrib.maxima illi damna inferre potuisset ei tamen pepercisset. Sic Laurentio illi qui ab Vngaris desciverat maxima,pmisit auxilia,pro qui ous unicu salte propugnaculu in Dalmatia sibi poposcit, cuius ope aliunde impressione facere posset illest unen utram respuit: Ultro
276쪽
Tunc D VINCI B IS. 2 2 igitur Turcae, ubi no fuerunt vocati, sese insinuarunt ubi vocati, sciti et fuerunt ad iiii mi, non facile rursus potuerunt expelli: Imitati herinaceum illud quo fabulae tradunt, illum semel pluuioso coelo a serpente in angustum antrum ad millum, ibi csimode suos aculeos explicasse, serpente Diandisse serpenti conquerenti responditia sim nere nolit , abire liccat Astutia Turca dicenda, quod sentiens plus sibi ad acquirendam victoriast richam atq; seueram disciplina militum, quarta arma conferre, celeritate in bellis uti consueuit, breui tempore iisdem fine imposuit, maximoq; cum exercitu atq; apparata eadem gessit Romanorum hac in parte exemplum imitatus. Vbi igiatur expeditionem quanda cum numerosissimis copiis suscipit,eamq; feliciter ad finem orducit, copias reducit subito,ante qua nostrates qui tardiores sunt in apparatibus paciendis pedem moueant,unde&tepus pecunia frustra insumitur. Neque unquam ad pugnam destendit, nisi de victoria vel propter immensam suorum multitudinem,uel ob alias comoditates cruae ipsi potius, quam hosti seruiunt certo connrmatus sit, neque turpe etiam ducit hosti cedere, modo id suo cum commosso fiat Astutia&non casus fortuitus fuit, quod excursiones crebrasi immensas ad quas magis idoneu se suosme ad statarias pugnas cognouit saepius te tauit, iisq; plurimas Suincias de uastauit, Mileu statu reduxit,
ut quςl desperatione ei imperio nocessisset vel tributu soluere parata esset nullo negocio ab ipso supari&vi eprimi potuerit. Huc accedit,l eiusmodi excursionib. milites semi, laborib. bellicis
277쪽
exercitati,&praeda opima locupletati fuerint. Astutia Turcio dicenda, quod ubi ad manus venire aliquando coacti fuerunt suis incommoditatibus aliunde prospexerunt,non audacter in hoste impetum faciendo, sed eundem excipiendo, nucti morem, nunc fugam lingendo, nostras copias armosum grauitate defatigatas, NI eorum ordine turbato tamdiu ludificarunt,4 circumegerunt, donec manifesto cospexerui suum commodum,
unde victoriis potiti sunt celeberrimis, in Asia quidem cotra ambos Paleologos, in Ungaria vero ad Varnam&Mohag & rsitan, si quis id credere velit ad Agriam Astutia quoque fuit, unde, ut Grieci referunt,plurimum Turcarum res pro mora fuerunt, quod bello capta mancipia hinc inde in varias prouincias dimiserunt, incolas ores diuersarum regionum inuicεὶ atque eos saltem,qtios maxime v-done' ob aetatem cingenium iudicabant; in
L M,lahomelana institui curarunt. Hinc Tur copiae vehementer auctae, colonias, Romanorum more,ad imperii limites ducere potue 'runt, qui regiones vacuas habitatoribus incol
artes iunctae institutioni militari, de qua
inserius, stratagematibus, quas annotamus,o rigo fortun atque incrementi rerum Ottomas nicarum dici possitnt quae consistunt in industria&prudentia in quibus Turca non barbarum,sed ere Graecum esse,abunde apparet. Fraudes atque oli malitiosum genus fallaciarum domui Otto mannicae turpissimam inusserunt maculam,elucque gloriam haud mediocriter obseurarunt. Sed quici
278쪽
TvRec , IN CIBILIS. 233 quid miru, ex media barbari orti Turcae, ad Europae humanitatem atque ciuilitatem progressi, Graeciam sibi domicilium ac sedem firmam elegerunt,ubi fides ipsa una cum religione, non modo penes priustos,sed etiam apud ipsos Principcsatque adeo imperatores, extincta Mabolitasti erat. Neque promistarum, neque iuramenti ulla habebatur ratio, quod ad nauticam usque in Historicis Graecis legimus & vitium illud multoties in ipsis paleologis deprehendimus i ex Graecis autoribus ruptae ab Otto mannis fidei exempla compilare vellemus, integra nobis conscribenda forent eius rei volumina. Sed cum iam a multis annis, fides, seu perfidia potius, Turcica in Ungariae regno notissima sit, sussicit mihi relictis vetustioribus exemplis annotare quid contigerit
praesidiariis qui Budae, Volpii, Soclesiae. Strigoni IAlbae regalis Iulae,&Agitae deditionem fecerunt, iccubi fidem habentes pactis iuratis, Turcisse secrediderunt, qui ut eorum bonis potirentur iuncta perfidia cum auaritia misere eos occiderunt. Ne- qtie Princeps excusari potest, quod se inuito de nolente eiusmodi facinora a militibus perpetretur, tum quod nunquam dignas propter eiusmodi enormitates, ipsis amas inflixerit, tum etiam quod lito exemplo, omni crudelitatis genere, ad similia perpetranda, eos instigarit Mahometes m me sub praetextu colloquii de scitisac maximis mota Hi menti rebus habendi, Stephanum Bosniae& Ra sciae Resu ad sese euocarat,quem ubi comparuit, perfide secum retinuit &viuum crudeliter excoriari iussit, occupatis quas possederat ditionibus. Idem plane &eode modo contigit Mailato Tra-
279쪽
13 AcΗi r TARDuca II sylvaniae mal odae,sed neque Legati,qui apud omnes gentes sancti, inuiolabiles habentur.
secure apud Turcas versari potuerunt Lascus a Ferdinando pacis tractandae caussa ad Solim annum missus,in carcerem fuit detri sius inde dimis. sus in itinere ex oblato veneno extinctus est. Ini - tio eius, quod adhuc durat,belli, Legatus Caria' - reus Grocoulcius ad mortem, , in carcere fuit detentus, quod post Bicciam, contra pacis con ditiones,captam, Caesarem no impedivisset, quominus arma in vindictam rupti foederis sumeret,&autor exstitisset , ut consueta tributa, dona munera Turcis mitterenturm ulteriusprocededirent.Eo processit Barbarorum arrogantia nostris discordiis confirmitta,ut continuos de nobis triu-phos agere cogitent. Et videtur sane perfidiam Domus Ottomannicae augeri indies, blaunque spes lucri vel imperii accrelaeni,occasio interum
nit. Quin singularis stratagematis loco perfidia
vlutitur, ut vicinis metum atque formidinem incutiant,quasi ipsorum amicitia non indigeat,see-
ti suis armis. Eodem recidit Mahometisdictum ex Euripide allatum,quo etiam Iulius Caesar usus est; scilicet solius Regni caussa ius violandum es se,cogitabat enim Europi rupta paces anche iurata atque inita,bellum inferre. Eadem fuit Baia-i ethis sententia, cum Si sinundi legati ipsiuia, hortarentur,ut Bulgaria abstineret,quae nullo iure ad ipsum spectarer, Legatos in domum quan
dam duxit, quae undiq; armis strata&ornata erat,
eisque respondit ius suum supra Bulgaria ad mu
ros usque sese extedere: innuens rationes potiores,quibus inniteretur,in armis consistere. Non
280쪽
igitur absque ratione Mattias cognita Turcarum serfidia, Mahometis III. Legatos admittere vovit quod sub specie pacis grauius bellu eum m chinari cognoiceret. Et haec hactenus de fallaciis atq; fiaudibus Ottomannicoru dicta sufficiant.
CV non tum astutia&fraude,sed viribus
etiam adhibitis,& violetia,ut fieri solet,D mus Ottomannica ad tantam potentiam peruenerit,considerandum in quibus rebus robur eius raecipuum constat,nimirum in authoritate
ζ obedientia thesiurisdi militia.
CANT erga ImperatoresTurcas exstitit tu 1 ditorum obedientia,ut maior vix mente c5cipi, par autem introduci non possit, nisi eadem adhibeantur media quae efficacissima haae Religio dc Secta experta est. Primum, quod occurrit, medium,ardentissimus Zelus Religionis est,. ius suprema iurisdictio, cum Regia atq; adeo absoluta authoritate,penes imperatores consistit,1 primo Mahomete ad succe res transsata, eius stimulis adeo irretiti tenetur subditoru animi, vivere beatu ducant, qui in Regis obsequio vitam profundit, id qui facere recusat vel confirmari sese praebet , grauissima poena castigatione. ut qui Deum & Prophetam grauiter οὐ fenderit, dignus censetur. Secundum medium