Maturini Corderi Colloquiorum scholasticorum libri quinque, cum argumentis et appendice

51쪽

LIηRR I. go esti L. Nomen adjectivum. p. probe meministi: utinam sic pergas sempori L Spero in dies meliora, per DEI gratiam. P. Ego quoque idem tecum spero. Nunc restat, ut dicas Praeteritum. Num probe. L. Potui, POMeram, potuerim, P tuissem, potuero, potuisse. P. Dic terminationes. L. Ram, rim, sem, ro,se. P. Dic significationem.

ce, vocamur ad prandium ..

LXXIV.

Distipulis magistrum de aurio φνodam eonsulis, Magister benigne respondet. xi Analogiae non ubi, fidendum. Latinitas a ibus eon flet maxime. AEtatisprogressin quidrearetrat. Omnis pro fectus noster DEO tribuendus. Citra favorem iuvinum frustra laboramus. Exemplum anomalia in genere s ameentu sub eadem terminatione.

MARCELLUS. PRAECEPTOR. PRκceptor, licetne pauea P. Die Ii rh. M.

Cur non dicimus, hie Arbor, sicut hic Labor ἐItem, cur genitivum, Λrboris, non proferimus, penultima longa, ut fere in ceteris nominibus terminationis eiusdem P. Quia loquendi usus aliter approbavit. Nec enim ubique locum habet analogia: sed ubi ea deficit, sequendus est eorum usus, qui recth & pure loeuti sunt. Nam ipsa Latinitas uia x auctoritate magis, quam ratione constat. M. Da igitur auctoritatem do nomine

is r. p. Aisoris exeisa truncus, apud Virgilium.

Nonne hie manifuste videa & genus & Meentum

52쪽

, COLLOQ. SCHOLAIT. tumi M. Video Praeceptor, sed suntne alia mini dem. P. Accentu Inprimis Graeca omnia, ut Ca-l stor,Castoris, sic Hector,Nestor; &similia. Item

haec duo neutrius generis, AEquor, aequoris, Mar mor, marmoris. Sunt & Adjectiva quaedam, ut Memor, memoris, & ex eo compositum Imna mor. Talia quoqVe sunt ex decus & corpus composita, ut: indecor,id oris,Dicorpor,tricorporis. Sed haec apud Grammaticos annotata saeila per te invenies. Nam ista aetas tua majorem in dies

requirit diligentiam. Huc accedit, quod haec ipsa, quae tuo labore ae diligentia inveneris, firmiore tenebis memoria. M. Ago tibi gratias, humanissime Praeceptor, quod me humanitate non solum doces, sed etiam admones. P. Bent facis ;- interim volo memineris , soli DEo acceptum referre, quicquid boni ex labore meo in te proficiscitur. Frustra enim docendo laboramus, nisi laboribus nostris divinus favor accesserit. Nosti

illud Apostoli: neque ovi plantat, est aliquid, neque svi rigat; sed qui dat incrementum, DE . M. Essemus profecto plumbo stupidiores, si ista

ignoraremus, quae nobis tam ispe inculcas, tamque diligenter. P. Tanto diligentius vos oportet tum meminisse, tum ree dari. sed jam est tempus, ut ad quotidianum pensium te referas tego vero interea me abdo in inuisolunia.

, dum duFgenter exereentur, multa Ascunt sine Regulis Grammatiso. in

i Da. Bene

53쪽

PRAECEPTOR. NICOMACHUS.

Die latine em Euth. N. Liber. P. Liber cujus generist N. Maisilini. P.Qui seis N. Ex bdinε Ioquendi usu & consuetudine. P.Ostende usum. N. Nam quotidie loquentes fie dicimust hie liber cujus est Dicimus item saepe numero, liber meus, libo tuus, bonus liber, &similia. F. Βαε respondisti : sed quis loquendi usum te domit RTu ipse, praeceptor. P. Ergone tenes omnem usum Linguae Latinae 3 N. Si tenerem, jam non essem discipulus. P. Quid igitur 3 N. Magister fortasse, P. Mi , cesponto tuo contentus sum. N. Gaudeo sanh. P Age gratias Deo, qui tibi dedit ingenium & mentem bonam. N. utinam seminper agnoscam ejus in me beneficia. P. Utinam ille favore suo tua frudia prosequatur. Quid hoe

sibi vult Nicomachel N. inod mihi bene pre

earis. P. Ergo tu quoqVe memento bene ex animo precari omnibus, praecipue vero condiscipulis tuis. N. Meminero , Praeceptor. p. Addendum fuerat, DEo juvante. N. oblitus sum, fateor. - LYXVI. ' Parvulis puer luisndi copiam sibi es condiscipuli Nee me offenderit lusus in pueris. Exemplum ad parvulos pueros, ut in collo. ovio 4ecimo nono.

emtor, licetne paucat P. Loquere audacter. o. Ego & condiscipuli mei hoc fere t

54쪽

COLLoin SCHOLAs T. to triduo libris assi xi fuimus, licet-ne paulisper animum Iuda relaxaret P. Dic igitur aliquam

sententis . O. Interpone tuis interdum gaudia euris, Ut possis animo qνemmis sufferre laborem. P. Die versus Germanteos, si memoria retines.

P. inam retie dixisti omniat O. Est Dllo grati. tia. P. Addendum posthae erit aliquid. o. Quidnam Praeceptor P. Qui mihi diait ingenium dimentem bonam. O. Sed quis doeebit me illa verba P. Ea seribam tibi in commentariolo tuo, ut ediscas. Sed die mihi quaeso, quis te docuit istam orationem, quam pronuneusti P. Campanus heri mihi dederat lcriptam , memoriae mandavi. P. Profecto ego te amo, mi oberte, ob istam diligentiam. O. Ago tibi gratias, Praeceptor, permittisne igitur, ut Iudamus t P. Sane: Abi, renuncia condiscipulis tuis. o. Faciam. P. Quid dires illis o. Id quod me docuisti aliquando. P. Sed volo prius ex te audire. o. Gaudete puerit en affero vobis jucundum nuncium. Ego vobis impetravi Iudendi potestatem. P. Euge i probe meministi, ito nunc jam .

LXXVIL

Exemplam ad pueros in Latinis Germanis/ venenae paulatim exercendos.

PRAECEPTOR. PETRUS. Avende Petre, ut distas Latina benε Gedi

Manice vertere. P. Attendo, Praeceptor.

55쪽

Ligll R I. Praec. At diligenter. Pri. Immo diligentissime,& ex animo. Praee. Bene facis. Pet. Propone igitur mihi Latina, ut noess interdum soles. Praec. Quid opus est 3 Pet. iit Mnnὁtufi 3 Praee. Gallinae. Pet. Enet Oannen. Praee. Ut. Pet. Praee. Illa. Pet. Sie. Prae. Sit. Pet. Sep. Praeci Bona. Pet. Put. praec. Recte vertisti. Nune ad singulas partes hujus orationis responde nominaὁm. Pet. Respondebo, quoad potero, dummodo mihi praeiveris. Praee. inid. Peti Est pro nomen. Praeci opus. Pet. Nomen. Praeci Est. Pet. Verbuae Praee. Gallinae. Pet. Nomen. Praee. ut. Pet. Conjunctio, hoe in loco. Praee. Illa. Pet. Pronomen. Praee. Sit. peti verbum. Praee. Bona. Par. Nomen. Praec. Age, dicemus iterum , ut singula paulo plenius intelligas. Pet. Quid nunc relpondebo Praeci Indica Dreviter singularum partium Melinatum: ut vos docere soleo. Pet. Praeito igitur mihi, ut coepisti. Praeci

Qvid. Pet. Qid, cujus, pronomen substantivum a malum. Praec. oris. Pet. Hoc opus, operis, ut onu8, oneris. Praee. Falleris, petre.

Pet. Θid itat Praee. Quia opus, hic est adjectivum. Pet. Eho adjectivum t quomodo declinatur 3 praee. Est istud indeclinabile. Pet. Me miserum i nunquam audieram. Praee. Addendum. fuit, quod sciam, vel quod meminerim. Pet. inamobrem Praee. inia fortasse audieras, sed memineras math. Pet. Fieri potest. Sed perge, qVaeso , me docere. χid vernaeuth significat istud noment praee. Non solet germanicis

56쪽

verti, nisi junctum eum Verbo Sum, er. Pec Da exemplum. Praec. Quotidie in ore habes exempla. P. Nunc mihi non occurrunt. Praec. Non-nhsoles dicere, & auuire exeondistipulis: opus est mihi charta, atramento, pecunia, & similia; Per. Saepe dico, fateor, L saepe audio: sed parum adverto. Praee. Nunc igitur adverte & manda memoriae: Opus est mihi pecunia ad libros emen

Pet. Da item aliud exem plum, q vaco. Praee. Opus est tibi virgis, ut tua expellatur pigritia: has

ben merde. p. Fateor equidem Piaeceptor: sed DEus, ut spero, mei miserebitur. praee. omnium miseretur DEus , qui piis illum invocant. Sed denomine, opus, jam satis multa, quod ad vos attinet ue ad cetera redeo. Est Pet. Sum, es, esse, ve hum anomalum. Praec. Gallinae. Pet. Gallina, gallinae,ut mensa mense. pr. Ut. Pet. Non declinatur, . quia est eonjunctio. Germantes. Quis ball. Praeci Illa. Pet. Ille, generis masculini, illa, foeminini, illud, neutrius. Praec. Declina in Foeminino. Pet. Illa illius,illi,&e. Praee. Siti Pet. Iam dictum est, Pr. Bona. Pet. Bonus, generis masculinir Bona, foeminini: Bonum, neutrius, Nomen Adjeminuum. Pr. Confer ad exemplum. Pet. Iustus, justa, justum: Bonus, bona, bonum. Praee. Num mutuo vos interrogate, ut planius omnia tractetis.

57쪽

LIBER II.

DBER SECUNDUS.

LAXATIONIBUS ANNMORUM.

COLLOQUIUM. L

is Lluentia in literis admonitin, frustra ais omoneri, qνodaliam aliqνam artem masset distere , giam

Cuique ars discenda est ingenio suo apta .

MOLPHUS. BEATUS.

Hor ego, quid tibi velis, tu fere semper otiosus, aut garris, aut ineptis. B. Quid vis, faciam Α. ut studeas diligenter. B. Cur me istud monest R. pro meo in te amore, tuaque utilitate. B. Frustra mones. A. Quid ita B. Quia non est mihi animus in literis. Α. Quid ergo velles B. Discere aliquam artem, aptam ingenio meo. A. Iamnε eogitasti, quaenam ars tibi placeat potissimumὶ B. lam pridem. A. Cur ergo patrem non admones λ B. Nunquam ausim. A Cur nou B. Vereor, ne mihi irascatur. A. Roga Praeceptorem, ut illi dicat. B.

58쪽

Immo te oro, mi Adolphe, dictu ipse praeceptori meis verbis: nam verecundia me impedit. Detesne, quod rogo 3 A. Faciam certe, idque libentissime: Valde enim taedgi me, videre te adeo remissum. B. Ο quam mihi gratum feeerist A. Sed Praemptor te appellabit. B. Qyid turni oblata oecasio me audacem reddet, ad mentem meam

Iibeth aperiendam. A. Rectε judicas. B. Tu igitur ne promissi tui memineris i deinde renumnia mihi, quid ille tibi responderit. A. Alioquin

essem obi nuncius inutilis.

. . 'IL ' , . Puer infeliciari ingenis docetur, Fibus adminicula ad erudutionem fiat progresse .

Virtutis studium non parum ad eruditionem adipistendam consert. Qui virtutis rationem babet, dotibus animi augetur a DEO.

Is nh permanere in ista ignorantiaὶ C.Avertat DEusi A. Quid igitur facies t C. Da mihi super hae re consilium, quaeso. B. Imprimis DEum saepissimε & ex animo precare: deinde semper a tentus esto, hoc est diligenter audito, qViequid docetur, sive Praeceptor loquatur, sive aliquid reddant condiscipuli tui ue postremo eliaritatem diligenter cole. C. Quibus modist B. Neminemn que laedito, neque offendito, nemini invideto, neminem odio habeto: sed contra, omnes dilige, tanqVam Oatres, ac Dε omnibus, quoad pote

59쪽

LI HER II. diorem prolaetium t B. Plurimum. C. Quom doὶ B. Sie enim DFus tibi illuminabit ingentum, memoriam ac ceteras animi dotes augebit, denique studia tua ita promovebit, ut majores in ea re progressus in dies lacias. C. Consilium mihi sane das optimum. Utinam in Dei ipsius gloriam uri perpetuo valeam , tibique aliovamio referre gratiam. B. Non opto 3 ut mihi aliquid gratiae eo more re feras, nisi ut DEum saepenumero laudes, studiaque honesta semper prosequaris, adiove ita ad divinarum literarum cognitionem tamdem pervenias. III.

Hic probi ABkstentis admonitio eontemnitur ab imis probo.

Seientia res inaestimabilis. Misericordia. Bona externa perdunt multor. Divitiae sunt DEI G-rum Virtuti s & seientiae possessi o. Mens bona.

CORVINUS. DEMETRIUS.

O Vando repetes ludum literarium y D.Nes .

C. Cur de hae re patrem non admonest D. quia putas me curaret C. Parum admodum, ut credo. D Profecto verum dicis. C. Satis est signi , te non amare literas. D. Seio legere, seribere,

Latinε loqui, saltem mediocriter: quid opus est mihi tanta scientia i ego plura leto, quam ire. Sacerdotra Papistici. D. omiserum adoleseentem lSiccinerem ontemnis inaestimabilem D. inid tu sic exelamast unde tibi videor miseri C. Amice , nulla tibi a me orta est injuria, quod enim tibi dixi, non esin convicium, ne tu in malam par-

60쪽

tem accipias, sed misereor tui , quia id contemuir, quod felicitatem parit. D. Ludus, divitiae, & vo-Iuptas, felicitatem pariunt. O. Immo i sta multis fuerunt exitio: tametsi divitiae sunt donum Dei, nec noeent, nisi iis, qui abutuntur, verum enimvero nulla est homini pretiosior possessio, quam virtus, &rerum honestarum cognitio. D.Vis igitur contionari, ut video. C. Utinam divinar comesones auditas diligenterl D. Hem, obtundis tue, num quid vis Τ C. Ut bonam mentem det tibi DEUS. D. Fa sonasse tibi est magis opus, quam

mihi. Val . IV. . - Patris docti dyllentia a bis domi docondia. Beneficium DEI agnoscendum ηb iis, qui binnos parentes habent. Fi atres ex fide m Christrin.

DEMETRIUS. ELISAEUS.

Quando rediisti domo 3 Eaantum redeo. D.

ubi est frater E. mansit dore i. D. Cur man. sit ὶ E. Ut pranderet eum matre. D. Tu vero carinam non mansisti E. Iam pranderam cum patre. D. Quis vobis ministrabat' E. Messia, D. Quid mater, ubi erati E. Etiam domi, sedoeeupata. D. Qua in re E. In recipiendo tritico, quod nobis advectum fuerat. D. Quando . redibia domum E. Cum accersar a patre. E. Qv a die istud erit Τ E. Fortasse hinc Uatuor dies. D. Cur vos tam sepe commeatis E. Sic volunt r. Parentes. D. Quid agitis domi E. Quod jubemur 'a parentibus. D. Sed interim perit vobis studiorum tempus. E. Non omnino perit. D. Quid igitur