Summa siue Compendium Theatri veritatis, et iustitiae. Eiusdem auctoris. Cum eodem ordine, vt in proxima indice De iudiciis

41쪽

Ze pti ribus iudiciorum speciebus, ae disinctionibus , Et de quibus in praeseti aga tur; Et de pcrsonis, ex quibVs , i didiciunt confiinithr,altys seque ad materiae introii ductionem.

II la, inter plures, praesupposita huius vocabuli lignificatione,

ut forensem, 1 1 contentiosum denotet actum , quo mcdiante , inter duos inuicem contendentes , ter

tius, tanquam bonus vir, pro iustitiae administratione , litem seu quaestionem decidat, cuilibet quod suum est tribuendo ; Duplicem magis genericam,idem vocabulum recipit diltinctionem , quod scilia cet aliud est iudicium criminato pro delictis,scu criminibus punien- ' dis, in quibus offensus, Vel iniuriatus, vel eius vice fiscus , Actoris , dclinquens autem,vel offensor personam Rei gerit; Et aliud es udicium ciuile, in quo de bonis animalis,

42쪽

matis, vel inaniuratis, vel de rcbuS, aut tutibus corporalibus,vel incor poralibus, scii generaliter de meo, tuo inter duos contentio sit. . In utroquς itaque trium personarum, Unum, vel alterum iudiciu efformantium, praecisus,ac necessarius eliconcursus , quarum Vna, s Actoris, altera Rei, & altera Iudicis nomen,seu vocabulum habent;

muis ctenim aliae in hac scena

dignolai soleant personae, istae ta men, comites, Vci adiutriccs,trita m

prs missarum substantialium pers narum dicuntur; Vt respectu Iudicis sunr, Assetar, & Notarius, aliisque inferiores ministri, & exequutores , qui de ludicis familia dicuntur ; Respectu vero Partium com. tendentium, quibus praemissum, Actoris, ac Rei nomen congruit, sunt Ad uocati, Procuratores, Acto

res , Curatores, Periti, & tessus hincinde asthmi, vo respective induci soliti. . . Provit, licet in aliquibus iudiciis criminalibus praesertim , duae tantum personae substantiales apparere

43쪽

s videantur , Iudicis nempe , & Rei cum quo per inqiuisitionem, vel ex ollicio procedatur; Adhuc tamen altera, quamuis magis occulta nest

Actoris persona, qua ipsamet Reu publica , seu iustitia pro communi su cuiusdam publici ministri, seu

officialis organum explicat ; cui Procuratoris, vel Promotoris fiscalis, aut Cnriae Promotoris,aliudue simile secabulum pro diuersis re- gionum moribus' tribuitur. De priori vero criminalium i diciorum genere, quod aliud mix- tu in sub se complectitur, in Thea-6 tr a non agitur, utpote ea tantum lad veritatem , ac iustitiam expendente , quae in foro tractare dederit ioccasio , pro genio, Romanaeque Curiae Dequentiori stylo, ad unu nitantii in ciuilium genus restricta, ideo aue de isto ciuilium sermo tan- ltu,n erit, ut ea, quae in Theatro adsunt sub isto insinuentur compendio. A.

illud autem ciuilium iudiciorum

genus, A: de I diris , O praxi eriminali agitura ι tractata qui dicitur . l

44쪽

genus, alteram genericam recipit τ distinctionem, quod nempe alia sint spiritualia, seu Ecclasiastica; Alia vero pruehana , seu temporalia , sub civilium tamen magis ge nerico vocabulo, ad criminalium differentiam, sque venientia, spiritualia vero sunt quae spirituales , de

Ecclesiasticas cocernunt materias, prophana vero quae temporales,ac indifferentes . Quamuis eterim ex Romam C riae peculiari stylo, seu loquendi usa ad certos remissesiae, dc compulsinnae effectus , diuersa adhibeatur di stinctio, sed diuersus sit loquendi usus,quod nempe, sub spirituali uia,

genere, beneficiales tantum caulae veniant , sub promanarum vero omnes aliae, in quibus de non b Meficialibus agatur, specialis tamen ad cςrtos enunciatos effectus stylus est, eamdem tamen Curia adhibet

dijinctionem , ex causarum natura resultantem. B. Vnum vero, vel alterum, pro

45쪽

plianorum, vel spiritualium iudi ciorum genus aequaliter in plures diuiditur'; Alia namque est species iudici; ordinari ,Squod petitorii quoque dici solet; Et altera su m- .marij, quod duplicem habet diuersam nuncupationem,possessorii scilicet, & exequutivi ; Altera quoque distinctione cadente inter iudicium reale, & personale , cum ea mixta specie, cui personalis in rem. scripti , ve rei persequutori' nomen congruit. 'Eaque species , quae possessorii iudicij dicitur , in tres alias distinguitur speclas subasternas,quatus una adipisce nuae ; Λ l tera recupe randae ; Et altera retinendae posses' sionis appellatur ; Ipsarumque sin. gulae, alias adhuc recipiunt disti Aiones; Vltima praesertim retinendae, vi aliud sit nam marium , Vclium marijsiimum , alterum veto plenarium , quamuis in Romana Curia haec distinctio ab aula recesssisse videatur. 1 . 'Prout prima adipiscendae species, diuersa sortitur .voca Ia 3 sein cli

46쪽

DE IUDICIIs tuersas habet vias,quq diuersos pro ducunt effectus, ciuersumque habent ordinem 3 Vna etenim sub hypothecariae ; Altera salutant; Altera associationis ; Altera tenuiae; Altera remcdij legis finalis; Altera interdicti quorum bonorum, Vel quorum legatorum Et altera primi, vel secundi decreti, vocabulis alijsque similibus, pro diuersis r gionum, vel Tribunalium loquendi usibus, explicari solent omnestamen istae, vel similes species etiailla iuri communi ignota, quae pro beneficii, vel pensionis assequutione, aliarumue Apostolicarum liteqrarum exequutione practicari solet, sub eodem generico omnitimo icomplexiuo vocabulo imi missionis , pro Curia: a loquendi usu , e . .

plicantur .

met,

47쪽

De Actore, O de Reo; quis nam, unius, via aeterius personam gera i , Et de esse-citibus ex una vel altera pers narum specie resal tantibas .

A Ctoris personam, pro generi μάλ ca frequentiori regula,ille ges rere dicitur, qui prior coram Iudice compareat,atque cmulum ad i dicia prouocet, qui proinde Rcus dicit , utpote comentus,vel prouocatus.

o Quandoque vero in oppositum s se res habet, ut qui prior in iudicio

comparetori; alterum pro eat , quamuis apparenter actoris personam gerere videatur,ubi tamen cωtrouersiae rei, vel iuris esset possese sor, ideoque suae possessionis , vel pertinentiae tuendae, vel confirmactae gratia,alterum,qui inolestias iactauerit, prouocare studeat, in eo remedio, quod diffamationis, vel iactationum dicitur, ex veriori , . magis

48쪽

Da II magisque reccpta letalentia subi t men possessor sit, & non alias,ὶ Rei potius personana gerat,prou*catus autem illam actori , - . Altera quoque datur species , in qua prouocatus,apparenter dicatur Io Reus,ipsa tamen re,sit Actor; Eiq; voluntarii no autem ne larii licti nomen, seu vocabulum tribui solat,Vbi nempe ad iudicium aliquis invitetur non cogendus , neque contumax reputandus , minusque in aliquo condemnandus, scd quΡ . tenus sua putauerit intcresse, volitarie ad illud venturus, suaque deducturus iura , quae habere praeten . dat, itirem iudicium cum diuerso necessario Reo deducta, ne se inauditum dicere valeat, id que ras quam nouus per actum, M. con,plar a iud: cium cludere. QuamplureS autem, ex v0 .veIaltera persona resaltant etacius nimiumque propterea rosert v nam

vel esteram geri; potissime vero super Iudicis; vel fori cpmpetentia, ubi inter rectorem , ct Reum φm

49쪽

s V u M tas,quia nerri pe unus Ecclesiastic' alter vero laicali subiaceat foro co- uenire debeat , non autem ad pro yri una trahere valeat, nisi peculiare priuilegium, ab eo concesssum, qui legiti inani habet potest, teni , huius regulae limitatione suadeat; Ideoque laicus pose filar cle. ricum iactantem , seu alias ius ali. . quod habere prς tendentem,in proprio tala ali prouocat soro, Ac tanquam actolem potius quam reum, & e conuerso; Idemque fortius in alijssori speciebus , in quibus non adeo urgeat omnimoda resistentiar Alter est effectus electionis ludi, cis, inter plures erus dem fori aequo Competentes, ut ea sit A loris; Nisi et Rei praeuentitia diligentia, himi irem lae su adeat i imi tatio nem , Malia nempe posscssbr, 'in praemisso dissa mationum, vel iactationum rc medio, formidatum, vel iactatumd,

In Aelionum, vel exception rcum uno, inter Acho ena, de Reum .i 3 ea dignoscitur differentia, os, o factor contrariu ito cumulat actis t

50쪽

res; Et quamuis diticisas cum ι 1alidi tribuatur facultas; Rco tamen petente, ad 'nam se restringere teneatur ; E' conuerssi a utem Reus prerres, nedum diuersas, sed etiam, contrarias deducit exceptiones . Super impedimentis,quae ex ceimsuris,alijsque similibus criminibus, vel obiectis eadem viget differen i tia; Excommunicatus etenina tanquam actor in iudicio, non admittitur,neque alium prouocare Valerisue iam ceptum iudicia prosequi

quod facit reus, censurarum impedimento non obstan te ; Idem a uein alijs impedimentis. Pro locorum item diuersis mo-iue ribus, vel stylis,cadem dignosci solqt differentia, si per iuramento calumnias praestando,,vel expensarucautionis obligatione, aliisque similibus, quae Actori non autem. Reo incumbant. Aliaue super litis introductione, vel pendentia dignoscitur differentia, Vt quoad actorem, sola libelli Ioώblatio, vel monitorij, seu com a ionis, aut alterius consimilis B6 pro-