Synodicon Herbipolense : Geschichte und Statuten der im Bisthum Würzburg gehaltenen Concilien und Dioecesansynoden

151쪽

133 4

i Triumps der Philosophie II. B. pag. 187 u. t

155쪽

,Interim illud vel maxime optamus, ut quemadmodum nonnulli e vestro Ordine jam coeperunt, quisque Germaniae Archiepiscopus Provincialem Synodum a sacris canonibus, uti optime scitis, praescriptam habeat, in qua unacum Coepiscopis Suffraganeis suis omni cura, industria, studio eis Vel proponere vel agere connitatur, quae summopere conducant ad catholicam religionem amplificandam, ad ecclesiasticam disciplinam retinendam et instaurandam, ad pietatem morulaque honestatem fovendam et excitendam, ad grassantes errores radicitus exstirpandos, atque ad Vesanae incredulitatis pestem prostigandam, quae luctuosissimis hisce temporibus universum bene terrarum orbem inficere et perdere tentat . . . In hoc rerum statu longe opportunius et salubrius fore arbitramur, ut Archiepiscopi Provinciales Synodos primum habeant; postmodum vero utiliori prorsus ratione Dioeces ae Synodi convocRri poterunt, in quibus unusquisque Episcopus ea cum suo Clem ad exitum duint, quae cum aliorum Antistitum consilio constituta et Apostolicae Sedis auctoriinte fuerint

corroborata.

157쪽

a Munmolao Episcopo celebrata anno D. 129S.

Ista Statuta omnibus animas regentibus valde necessaria et utiliis per Nos Man oldum Episcopum Herbipotensem anno Dominicae Incarnationis MCCXCVIII. in plena Synodo, de consilio Praelatorum nostrorum et assensu, de novo sunt edita, horum siquidem Statutorum tu quolibet Decanatu rurensi copia ad munus praecipitur esse una, honestum tamen est et consultum, quod in qualibet Par hia una copia habeat .

Dio Dominica praecedente Synodum, Sacerdotes, qui inpellanos non habent in suis Parochiis, diligenter inquirant publico in Ecclesiis, si qui sint infirmi in Parochia, et Feriis insequenti, sive antequam iter arripiant, eos communicent, etiam non requisiti, et faciant, quidquid necesse merit ad salutem animarum, nihilominus tamen prO- euruntes provisionem eorum fieri per Capellanos vicinos in aliis Ecclesiis remanent . aecipimus insuper, ut omnes veniant ad Synodum, maxime urum animarum habentes, et si inevitabili necessitato detenti fuerint, mittant Capellanum suum, aut Clericum suum loco sui. In eundo et redeundo houeste ambulent, et honesto' requirant hospida, Divitiaso by Cooste

158쪽

et in eis circumspecto se habeant, ne Status Clericorum vertatur in populo in ludibrium, opprobrium et contemptum, ut qui ex causa remanet, eam Decano, et Decanus Episcopo studeat intimare. Item; praecipimus Sacerdotibus, ut jejuni veniant, et induti superpelli eis ad Synodum. Item; praecipimus Sacerdotibus sub poena suspensionis ab ossicio, quod re tempore publicationis Synodi, omni occasione postposita majorem Ecclesiam intraro sestinent. II. De Baptismate. Laicus, qui in nee sitate puerum baptisavit, diligenter in te rogetur a Sacerdote, quid dixerit, et quid fecerit: et si Sacerdos eum invenerit discreto modo ot debito baptis se, allato puero ad fores Ecclesiae, suppleatur quod deeSt, Scilicet: pabulum, sal, aurium

inunctio eum saliva: Exorcismi tamen non dicantur super mutes, et sine immersione sant Omnia, quae fieri solent. Ad elevandum etiam puerum e Sacro sonte, tres tantum recipiantur.

III. De Dieinis officiis. Sacerdos celebrans, diligenter attendat, quod hostia sit integra

et vinum non sit acetosum, et quod requum non Obmittat: quodsi autem Obmiserit, quando adverterit, apponat murem, si sine scandala fieri missi: si vom per negligentium evenerit, quod Perlecto canone, et Peracta consecratione, nec Sanguis Deo aqua reperiatur in calice, debet statim insundi utrumque, et is consecrutione Sanguinis incipere. Item praecipimus Sacerdotibus, ut quando inceperint in Canone Missae: Oui pridie etc. tenentes Hostiam, non elevent eam, sed ante pectus detineant, donec dixerint: Hoc est Corpus meum, et nune eleventeam decentor, ita ut possit videri, et post SuSceptionem Corporis et Sanguinis Domini ab expuendo abstineant, et Si ubStinere non possint, in loco mundo hoc faciant, qui conculeari non possit. Si quid do Sanguino Christi ceciderit super corporale, sugendis est pars intincta, et ipsum corporale do panno mundissimo involutum

pro Reliquiis servandum: si vero super pallRin Vel super aliud sacrum indumentum, pars intincta prius fugatur, et Postea scindatur ot comburatur, vel consui panno servetur pro reliquiis, ita tamen qu supper pannum cedula nomina illarum reliquirerum continens προ- tiatur: Si uuini super aliud commulio veSumentum ceciderit, pura intincta prius Sugatur, et comburatur, et cinis in Sacrario reponatur:

Si super lignum, Lapidem, vel Terram ceciderit, tergendus ut radeu' Diuitiaco by Corale

159쪽

dus est locus illo, et pulvis in Sacrario reponendus: Si autem do Corpore Christi super quodlibet aliud indumentum ceciderit, pars,

super qua ceciderit, abluatur et ablutio a Sacerdoto sumatur, vel ab alio mundae conscientiae: Si vero super Lapide, Lignum et Terrum, locus radatur et pulvis in Sacrario reponatur: Sacerdos RUtem, Sive Minister, cujus negligentia hoc acciderit, debet mitti ad Episcopum. Si nausea, vel aranea, vel aliud tale in ipsum culicem ceciderit, quod vix sino vomitu, et aliqumdo sine periculo eorporis Sumi potest, sanguis sumatur superfuso vino, et ipsum quod ceciderit abluatur, et ablutio a Sacerdote sumatur, vel ab alio mundae conscientiae, et postea illud in Sacrario comburatur, quod si fides ipsa id, quod ceciderit, quempiam sumere secerit; Deo Grntias. Sacerdos die octavo renovet Sacramenta, Eueharistiam, Et Fontem benedictum, ne sui vetustato aliqui ad indevotionem moVeri V leant aut errorem. Nullus antequam mRtutinas Canonicaes, primani, tertiam dixerit, Missas celebraro praesumat, Praeter aliquiam ne emitatem. Calix post Missam panno mundissimo involvatur, nec Ministricum eodem eaticem intus detergant, sed alio ad hoc specialiter depu- tuis, quod si non satis docens fuerit, vel vetustate contritus, in Sacrario comburatur.

Nullus audeat bis in dio celebrare Missam, nisi magna n cemit id ext scat, excepto dio Nativitatis Domini: Unam autem Missam cantabit Saeerdos in dio, et de die; solix enim est, qui unam digne eelebrare potest, ct aliam, si necesse est, cantare poterit pro desunctis: ideo autem de die est dictum, quod quidam postposito officio seriali

Missam celebrent de sanctis, quorum sestivitates tune non sunt; Sunt enim Secundum congruentiam dierum Missarum Solemnia celebranda; celebrantes quoque Missam secundam, vinum perfusionis non Sumtant, sed Ministro habenti bonam conscientiam conserutur.

Inhibetur Presbyteris, ne hostias dent parvis nullo modo, nisi

ausa communicandi.

Invenimus X. sequentes praefationes in cathalogo tantummodo recipiendas: unam in Paschato videlicet: te quidem omni. Aliam in Ascensione scilicet: qui post Resurrectionem, tertiam Pentecostes, quRrtam de Trinitate, qui cum Unigenito. Quintum in sesto Beatae Mariae. Sextam tu festo sanctae Crucis, septimam de Apostolis. Oetavam in Natali Domini. Nonam in Epiphania. Decimam in Quadragesima scilicet: qui corporali. Districte praecipimus, ut Sacerdotes divinum ossicium nocturnum odi diurnum pariter distincte et aperte, quantum Deus dedit, celebrent Et devote: honestum siquidem esset, quod stantes Canonicas horas Diuitiaso by Cooste

160쪽

dicerent, maximo in diebus festis, ut alii Videntes laborem et devo

tionem glorificent Patrem nostrum, qui in Coelis ostiria ipimus quod . in Altari, in quo tabula mota suerit, vel enormiter fracta, Sacerdos non colebret, donec Altare consolidetur, et iterum consecretur: ampullae scilicet vini et aquae in ministerio Altaris sint mundae, integrae, Vitreno, vel stanneae, aureae Sive argenteae, sed ad ablutionem manuum vas grandius deputetur. Provideant etiam Sacerdotes, quae lavatoria habeant juxta nit ria, decentia, mundis, ablutionibus cursum liberum exhibentia, nee sine coopertorio Felinquuntur : juxta altaria etiam ad minus tria manu- tergia habeantur, unum ad primam Glutionem, secundum Post Evangelium, tertium post Sacramenti sumptionem, sed et unum sit pendens circa Mimalo ad tergendum os et nasos, si opus fuerit, Sacerdotis. Sacerdos, sive Diaconus corporalia saepe abluant, induti superpelliceo, in vase mundo ad hoc specialiter deputato, et omnes ablutiones, si fieri potest, in lavatorio reponantur, Vel Saltem Prim caeterae autem in baptisterio: Item altaris linteamina et indumenta Sacerdotalia nonnisi a Sacerdote, vel Diacono, vel ub uliquia mistron vel virgine, sine appositione aliorum pannorum convenienter, quando opus fuerit, abluantur.

Statuimus, ut per omnes Ecclesias Chrisma et Eucharistia sub fidelibus clavibus adhibitis conserventur, ut non possit ad illis teme-mrin mmus extendi; Si vero, ad quem spectat custodia, eam incaute reliquerit, tribus mensibus ab Omeio suspendatur, et si Per ejus im, curiam aliquod nefandum inde contigerit, graVius puniistur. In hoo Concilio firmiter inhibemus, ne supellectilia propriis, HVealiena in Ecclesiis admittan ur, nisi propter hostiles incursus Rutincendia ropentina, sive alias noeessitates, ut Populum ad eRS OPOrteat habere refugium, sic tamen, ut necessitate cessante cunctu repe

tantur.

Librum, qui dicitur Manuale, secum habeant singuli Presbyteri Parochiarii, ubi continetur ordo Baptismi, Catechismi, extremae Unctionis, et hujusmodi libros alios, in quibus possit divinum tam diurnum, quam noeturnum ossicium celebrari.

Praecipimus Sacerdotibus: ut omnes redditus Ecclesiae conseribant, et de rebus Ecclesiae nihil alienent, nisi per Episcopum: nullus etiam Sacerdos terram transeat sine libro, in quo canonicas horas omni die legat, prout necesse osti Imagines vetustate deformatae, et linteamina sacra vetustate attrita, ineris usibus inutilia comburan-Diuitiam by Cooste