장음표시 사용
71쪽
annis sequentibus bello Punico urgente, idem Octauius ex decreto Patru naualibus longis quadraginta maritimam Sardiniaei ora est tutatus, 3c in ea aliquas Poenoru naues intercepit, ut haec apud Liuiu costant. Frumentum Sardi autem per haec tempora ingen-
Romanis ad tem uim M uri cli Romanis in bello, quod ministratur'. contra Carthaginenses uarijs in locis habebant, administrarunt, Liuio referente. Nutu fru- Anno uero 3737. tantam frumenti comenii D di, piam ex Sardinia Romam transietis erunt, 'rμφ' ut horrea Romana non solum ea, quae iam facta erant, sed no ua aedificata repleta fuerint. Cumq; uestimenta Romano exerci- ω , ό ό ό xui deessent, mille, & ducentae togae, Miuni a s.is duodecim millia tunicarum a Sardis data
dii da . sunt, Liuio etiam authore. Anno etiam sequenti centu oneraria naue S commeatu onustae ex Sardinia in Mirabili, an Africam transmissae suerunt. Et altero annona ii Di no Sardiniam commeatus latam uilitatem
fruinen um. annonae effecerunt, ut mercator pro uectura nautis frumetum relinqueret, Liuio reserente. Pax inter Anno deinde 376 o. pax a Romanis
ca 'rib . ,hibis Carthagiis ensibus data est, bellumq; Punis es. ' cum hac praecipua lege finitum, ut Sardi
72쪽
Liber primus. α Inia, pro qua illud bellum susceptum erat,
Romanorum esset,ac illis nullum post hac bellum a Carthaginensibus eius gratia inferretur. Hac pace facta Sardorum animi, qui huius belli expectantes euentum, Uaria fortuna per annos 17. suspensi,& distracti erant, hoc tempore conquieuere. Italliraesidium Sardiniae minui coepit, & tantuegio una, & decem longae naues, ac saepe Legio in pauciores ad insulae custodiam Praetoribus *- ἰρη-
decretae fuere, Liuio, & Polybio referen- Sardi. praelitibus. dio.
Anno 3762. Cn. Sergius militibus, qui mil in Sardinia diu stipendium fecerat, agrum ex decreto patrum in insula assiignauit, ut assignatur. ex Liuio, & Polybio constat. Anno autem sequenti, quo M. Porcius Cato erat Sardiniae Praetor, fugati ex insu- sulpi , ei la foeneratores; & sumptus, quos in cultu, cμης Praetorum socij ficere soliti erant, circuncisi, aut sublati, teste Liuio,&Sigonio fuere. Eo anno magni commeatus, & uesti- Commeatus, menta exercitui Romano ex Sardinia miL θ ed e
Anno etiam 37 o. fiumenti decimae di. imperatae sunt, cuius pars Romam, par* in Aetoliam ad exercitum transmissa ruit, ut, Liuius
73쪽
Aellum eam Liuius inquit. Post haec bellum cum Mon Α, incia i νψ. Sardiniae populis, Romani habuere ιι. nam Ilienses, Balari, & alij, qui in montibus uiuentes, nunquam a Romanis, ut su. pra dixi, debellati fuere; cum parum agri
. t seminarij haberent,& quae habebant segni
tisὸ,βiai. r sererent, alios Sardiniae indigenas accurate colentes spoliabant,& quosdam trans Pisani, oe aequora, praesertim Pisanos nauibus inua- alii a Pi debant. O uare Sardiniae Praetores ex pa-' uaduuiari trum decreto saepius Cos bello tentarunt, & quaedam cohibuerunt, caetera dissiculta Liberi sem- te locorum absterriti omisere, & liberos eos reliquere: obseruabant tamen ipsorumores, qui poli latrocinium dies plurimos praedae nundinas celebrabant, & tunc exercitum artibus quibusdam ductantes, eos inuadebant, dc multos in manus retrali bant, ut Strabo, & Diodorus referunt.
Anno autem 378o. bellum ab Iliensi bus, Sardiniae populis renouatum est, &Corsi a Romanis defecere: Iraq; M. Pin rus creatus Praetor secum in Sardiniam traiecit octo millia peditum ex socijs Latini nominis, & trecentos Equites: in Corsica pugnatum est, & ad duo millia Corsorum in acie occisi sunt, qua clade compulsi obsides
74쪽
obsides dederunt, &cerae centum millia Pondo. Postea cum Iliensibus in Sardinia secunda proelia facta sunt, nunquam tamea Romanis omni parte suerunt pacati, ut tellatur Liuius, & Diodorus. Triennio post T. Eburtius Praetor filium ad Senatum literis misit, nuncians Ilienses, & Balaros Motanos Sardiniae populos, prouinciam pacatam inuasisse, nec eis inualido exercitu resistere posse. Eadem etiam Sardorum I egati nunciabant, oiantes urbibus saltem opem Senatus se ret, iam enim agros populatos esse; quae lygatio ad nouos magistratus reiecta filii.
Anno postea sequenti Calaritani, & non ulli alij defecerunt. Itaq; in Sardiniam duae legiones scribi iussae sunt ; quina millia in singulas,& duceni pedites, treceni equites, de duodecim millia peditum sociorum, ac Latini nominis, & sexcentos equites, & decem quinqueremes naUCS. Cum eo exercitu T. Sepronius Gracchus Cos traiecit in Sardiniam, ob belli magnitudinem prouinciam consularem eo an
no factam. Ibi s si uera sunt quae in quinta Decade sub nomine Liuij aedita, traduntur multis secundis p ijs Sardos perdo-
pondo. 3 7 sq. Ilienses, o Bulari Mon
75쪽
muit: quindecim millia hostium sunt cae- Asa; omnes Sardorum populi, qui desecerant, in ditionem redacti; stipendiarijs ueteribus duplex uectigal imperatum, ex istum qn caeteri frumentum contulerunt. Pacata prouincia, obsidibus ex tota insula 23 o. acceptis, legati Romam, qui ea nunciarent, missi sunt, quiq; ab senatu peterent, ut ob eas res ductu,auspicioq; T. Sem pronij prospere gestas Diis immortalibus honos haberetur, ipsiq; decedenti de prouincia exercitum secum deportare liceret. Peracto anni curriculo, lcgati in urbem 378s. uenerunt, & Senatus in Aede Apollinis eorum uerbis auditis, supplicationem in biduum decreuit, & quadraginta maiorest hostias Consules immolare iustit ; ac M.Popilium illius anni Praetorem deprecatus fuit, ne in Sardiniam iret, sed illam T. Sem' pronio relinqueret, quem uti Proconsulem, cum eodem exercitu, eo anno in prouincia manere uoluit. Altero autem anno ex Sardinia reueria 3786.
sus, ut inquit Volaterranus, caprarum greges, captiuorum qi uictor portauit, dc triumphum egit. - Biennio post tabulam in aedem Matris i 7
76쪽
mum Matutae posuit, in qua Sardiniae insula: f, ymlatiae forma erat, atq; in ea simulachra pugnarum Minis Ma- picta, cum hoc indice, Tib. Sempronij I sutae. Gracchi Consulis imperio , auspicioq; l gio , exercitusq; P. R. Sardiniam subegit: In ea prouincia hostium taesa, aut capta supra octoginta millia ; Rep. talicissime gesta. atq; liberatis uectigalibuscirestitutis, exercitum saluum, atq; incolumem plenissimum praeda domum reportauit; iterum triumphans in urbem Romam redijt, cuius rei ergo hanc tabulam donum Ioui dedit. Haec omnia tradit Author quintae De cadis, quae nomineT. Li vij circumfertur. Et Cornelius nepos.seu alius incertus Author qui librum de uiris illusinibus scripsit, addit, ob eam captiuorum multitudinem, prouerbium fuisse celebratum, Sardi uarnales, quo postea Cicerct contra Tigellum usus fuit. Sed apud Liuij Abbreuiatorem tantum legitur, eo anno in Sarm .idinia fuisse bellatu ,& quidem ut inquit 'Sabellicus j paru memorabili eventu: tantum enim in quasdam Hrbes se uitu fuit, & praecipue in urbem Calaris, illius': gen Urbs Cesaris
m, suam ut tradit L. Florus, eu Iornan THltae ex QeS, cotumacem repererat; reliqui autems . ia i G Montani
77쪽
'Motani populi, inuicti sempen perin ans Amui Mirunt ,. uti Liuiusdia fine quarto Decadis, Diodorus, & tabo tradidiarunt: nec memoratum prouerbium originem traxic ex eo bello; sed longὸ ante Romuli tempore, Sardi uae ' quando triumphum egit de Veiis Hetru
bium orium vim populis, qui erant Sardiniam coloni, a UeM Sar--Sardi dicebantur, Plutarcho, & M. Vam. Vcuq roncreferentibus. sit is Q Binae decu- Π Anrio deinde 'o. binae decumae iiii 379'-mκ in Sar . Sardinia Herut imperam, ac multum frae
menti In Macedoniam portatum. Anno autem 383 S. Aurelius Horestes 383s.
Cosui, ut Abbreuiator Luiij, & Cuspianus referunt, Sardos, qui defecerant, se begit, & ob atrocem, insalubremq; hyemem ue Vestes in Styr stem in exercitum imperauit. Sardi autem
iae non dan millis ad Roman OS legatis exculationem
sui, dederunt, I Senatus iussit Horesti aliun sponsὸ Lis uestimenta militibus parare: deinde obiur. C. Gracchi tunc Sardiniae Quaestoris me Gr c bμε rita sponte uestem militibus dedere: Grac
'viclumspe. Cus enim cum Sardis te bene gestit,deditq; cimendati omnis specime uirtutis, ac alios Quaestores iustitia, temperantia, SI industria ante celluit, ut tradit Plutarchus, Sabellicus, &Ain Gellius, qui, Caium Graccum ex Sar-
78쪽
a --4i dinia redeun te, hanc orationζm ad popu-. z. tum in concione habuisse, refert. Versa iussum, inquit, in prouincia quomodo . ex usu uestro existimabam esse, non quomodo ambitioni meae conducere arbitrabar, nulla apud me fuit popina, neq; pueri eximia facie stabant ; sed in conuiuio libe- 'ti uestri modestius crant, quam apud Principem. Post deinde haec dicit; Ita uersatus sum in prouincia, ut nemo possit uere dicere assem, aut eo plus in muneribus me accepisse, aut mea opera quempiam, sumptum fecisse. Biennium enim sui in prouincia, si ulla incretrix domum meam introiuit, aut cuiusq; seruulus propter me solicitatus est, omnium nationum postre mum, nequissimumq; existimator cum a seruis eorum, tam caste me habuerim, inde poteritis considerare, quomodo mς putetis cum liberis uestris uixisse. Atqlibi 'ex interuallo ; Itaqis inquit, mairitescunt Roma profectus Zonas, quas plenas argenti extuli, eas cx prouincia inanes retuli. Alij uini amphoras, quas plenas tui e runt, eas argento plenas domum repor- sauerunt. Discesserat autem Gracchus ex Sardinia sua sponte , non ueniente O G 2 succcs-
79쪽
Sardi Syllanae factionis. Dilanos Sardiniae oppi
Satu. Obi t. Piraticum Bellum.
successore , ut Cornelius Nepos refert. A m m Anno etiam 38 8. bellum cum Sardis 3 343.
renouatu est, de illisis M. Metellus trium phu egit, ut tradunt Eutropius, Sex. Ruffus, Cuspianus, & Onuphrius Pantauinus
Ortum est postea primum ciuile bella
inter Marium, & Syllam, qui anno 3 87 9ὶ 387 inuictor Romam intrauit, & dictatorem ad I Eo. annos se fecit, atq; L. Philippum Legatum ad Sardos misit, qui pulso, occusoq; Antonio Praetore Marianae factionis, insulatia occupauit, teste Liuij Abbreuiatore. Eo tempore creditur Syllanos Sardiniae oppidum fuisse conditum , & nomen sortitu in : nam & Syllam plerasq; colonias fecisse testatur Plutarchus.1 i Anno 388 3. obrjt Sylla,& M. Aemi' assa. lius Lepidus Cons. Marianae partis assertor, contra Q. Luctatium Consulem Sylla se factionis in Sardinia molitus est bel
lum: sed post paucos dies distillationis
inorbo, ut inquit Appianus Alexan. uel meo rore ob conitigis adulterium conse eius' ut uult Plutarchus, rei ofecta ob ij t. - Anno 3893. Piraticum bellum Cneo as a. Pompeio decretum est, nam Sardinia, &alia maritima loea Pisatyrii incursionibus I
80쪽
primus.& populationibus uexabantur: Pompeius
lustrato Sardoo mari Sardiniae oram Len tuto Marcellino, de P. Attilio tuendam tribuit, eaq; cura alia maria tutatus, intra paucos menses praedones omnes fudit, fugauit i, & m tu ira Tnare natalgantibus reddiddit, ut refert Sabellicus. - Anno sequenti idem Pompeius procia rationi, & administrationi frumcntariarptaepositus, magnam uim frumenti ex Sarnia congessit, annonaeq; angustiam leua
uit, teste Plutarcho mcius uita . , Per memorata tepora, ut creditur duae
coloniarin Sardiniam dedu ctae sunt, colonia scilicet ad Turrim Libysonis Septentrione uersus, de qua Plinius, Ptolemaeus, Onuphrius, &Sigonius. Et Vsellis colonia Orientem uerius, de qua Ptolemaeus,& Onuphrius Calaris insuper facta est urbs ciuium Romanorii, teste Plinio ut creditur, condita fuit in Sardinia ciuitas Tibula Sc premonem uersus a Tiburtinis,& Latinis Romanorum socijs, a quibus per compositionem dicti sunt populi Tibulatij, de quibus etiam meminit Ptolemaeus. Ad haec Sardi quamplures ob eorum merita, & uirtutes ciuitate Romana, ut, in