Rudimenta poetica quibus traditur artificium versus hexametri, & pentametri eleganter concinnandi ad usum candidatorum latinae poesos ex variis auctoribus petita

71쪽

Infultas sonipes, presApugnat habenis Huc obversus, oetae

Et affectus cum illi exprimuntur rix per sona tamen Poetae sicut omnia Lactenus incitemplum allata a Virgilio dicuntur Rr- .rari, quia illa in sua persona duinibit, non in aliena Ut Quos M i m Di Fberetro Pallota reposto ii Procubuit superiatque hareGacrimansir , que amensque., ' si δ ει - - tanam voce laxatadolore inrioriter dicuntur Poetae narrare modum rei, cum illum describunt. Vt . iis

. Transiit, pamam mucro levia arma

--,molli mater qua neverat auro.

Quae attuli in exemplum , possunt oste dere idem eue dicendum de gliarum rerum descriptionibus, quas cum profert Poet insua persona . dicitur, Gare si e aliena id faceret, diceretur imitaria si au C letum cum etiam elegiaci, in melici narrent,utiqud faciunt alia via, quam Eptiacus. Sed si vellem id ostendere, jam non sisterem in ostendenda ratione narrandi poetarum diversa ab Historicorum: Oratorum , sed progredeger ad singula P matum species, quod nunc non ἀμ-

eo. Quae autemέunt communianargvi nibus Prosaicorum,di Poetarum,nienon assero , neque enim nunc doceo narrare.

Discenda umbiis, qui haec docent,

72쪽

a XIV. Confirmationes Poetarum utI-que continent rationes, tum illas, quibus probant,tu illa quas resutant,sed id omniano alio aboratorum artificio pre stant V

rissime enim docuit Aristoteles, Oratores plus habereDialectices,Poeta plus ostes nis, cuius dici rhec est explicatio; Oratores uti ratiocinationibus, ac dictionibus, ut demonstrent aliquid,quod faciunt 'ut munuendo, aut amplificando aut quidpiam simile praestando. Poetae vero id obtinent, ostendedo rem ipsam. Utriq;optime . Orator persuadet dictione: Poeta imitatione. Dicenti utilis est dyalectica imitanti oste-so.Orator intellectum tentat.Poeta Phamtasiam. Et quemadmodum brutis mete cais

rentibus, cophantasia pollentibus persuademus ut ita dicam aliquid non dicendo, sed ostendendo Cani Ε.g. st ustulum panis,

ut nos comitetur sicPoeta rerum ostensi

fionepersuadet. Quod manifestum est in Theatris:in quibus persuadentur virtutes.& vitia sola ostensione.Hoc etiam' u in eo fiat,non est meum hicdeclararevi instatuti mei.Esset locus id exequendi,si deEp pria dicerem. Unum tamen hic dico, hanc persuasionem ut Poeta obtineat per osteniaxime haec rerum ostensio apparet . Ecce quomodo ex hoc capite persuadet Iuno Roto,ut εpestate excitet contra Hanos

- Eole namque tibi Dinum Puer, isque

73쪽

Εcce exordium, re poeticum ex brevit te; ed ex laudatione qua captatua benevom lentia procedetite per ostensionem, Jovis . , fluctuum ventorum, M. Ratumes sunt

ejusdem artificis; ostendis enim velut digiato id quod contra se agunt Trojani dicens: Ges inimica mihi Tyrrhenunavigat equor Ilii in Italiam p.rtans,victos os res Etiam hic per ostensionem procedi E. νNam ostenduntur Trojani navigantes,&c., Petitiis fit per eandem ostensionem, duriit , . , racute vim v&is,dis fasmo a puppes diversis. disice corporaponto Promissio denique praemi, eandem habeuostensionem. Sic enim concludis

Sunt mihi bis septem proanti oro re

nes ut tecum meritis pro talibus anno, Exigis,oepuishra faciat teproleparenteo Adolescens, cui scribo, percipiet quid sit persuadere ostensione Prim,si constituat

Ie in Emporio in quo mercatoreS,non voce invitant transeunte ut emant, sed mercruexpositione: His se ostensis, persuadetur. quam pluribusearum comparatio.Secunda adeatri storem,&abeo tat ut pingat sibi Junonem ea persuadentem Eoi quae virgiliusexpressit.Quid faciet Pictor qui mutus est)Penicillo suoessinget classemTrojanorum navigantem Junonemq;aut manu, aut nutu illam indicantem 2 lo Pinget

etiam ventos, aut eorum cavernam, e ju-

74쪽

stu,vul Hlaill reliquis sui eorporistabitu ita se geremem . in qui haec spectarectifita ita, Intelligeret a J1mone persuaderr, qu sinatapud Virgilium Idem dicatiicdelmis Nymphis, quaseidem Molopictor illescerengeret,ut nosceret earunt mutherrumam sibi ponderi a Junone. Et Me desertio jbus ad confirmationes poetice tra-mndaspertinentibus, quantum petit he

vi as quam hic mihi constreutri captus adolescentis adhue quem ratem fingo Ty-

, Gipilogi,sive Hausule petunt affectas.

Hi pariter diversimode a Poeta tractantur,&ab Oratore Poeta enim illos tractat ltamquam imitatoriorator Veris tamquam Actor ad illos excitandos. Propterea Or

tor utitur motu Corporis, variatione vultus, complosione, a realia compositione manuum pronunciatione: etiam aliquari

do ut apud antiquos Oratoreostatuis quibusdammno verbo omnibus illisadjumentis,quae valent ad excitandos inauditoriabus assectus Poeta, si id faceret hoc artificio damnaretur;ut damnatur Lucanus,qui Declamatoriensetur potius quam Poeta, Iropter longas suas invectivas,dulatione Conquestiones quibus abundat. Idcitco sola imitatione 6 hoc est vivacissimas eo rum qiue facit ad illos excitandos repraesentatione) illos excitat.Hac arte Virgilius movet Aneam ad miserationem amici , quem apud Inseros describit corpore lac

uina uia ethica quales e

75쪽

- ὼ ambis Priamidem laniatu corporeia . De obum vidit rerum c state ora: Ἀ-1Ora i , manusque a brat, populataque

inibus, trucas inhonesto vulnererares, Quod autem in hocinemplo ostendi fa-1

istum Virgilio per modum megematicum, possem alio exemplo ostendere fieri ab eoAlciem per modumDrammaticilis.Εn igitur. quom o Poeta fiat admirabilis,masse: i. ,hus quhiam cpilogi per imitationem,in Dolithus autem connrmationtun per oste-sionem Hi modi ad Orationem nullo modo spectant. Nam, qua Orator est dictione per1uadet,et excitationeaffectuum moret. Si alia via procederet, messem alienam sine sua laude intraret Laus enim oratoris est in eo sita ut quanquam res suapte natura tristes.E:g.non appareant, vel jucundae, vel ParVae, Vel magnae, nihilominus per instrumenta propria sus artis qualia sunt amplificatio, imminutio, insinuatio, o CP appareant Auditoribus quales ipse vult. XVI. a Elocutionem denique, ut admirabilem faciat Poeta eloquitur diverso modo ac Prosaicus,& phrasi diveris utitur,quam etiam hic conabor enucleare ad captum a dolescentis pluries commemorati Phrasis igitur sine modus dicendo est vellit indumentum, quo vestitur sententia metatis, ut pocipiatur a sensu auditus, ter ipsum aphantasia.Philosophus non curat illam eua, C , an '

o mirabilitas ct artificium loc

76쪽

ganter vestirct contentus enIm ess rem ὁ

Cerrin niuem ornare. Qua de causa Arti

stoteles docussi, Philosophi esse modum du cendi ennunciativit qui est simplici inius Oratoris autem,&Ioetae assectu, sive cruriucasseetuosum, quissi, longὸ elegantiorenunciativo. Meum est hic ostendere quid Poeta faciat, ut poetice vestia per phrasim sui propriam sententias antini. Quod idem est ac ostendere, quo artificio fiat phrasis Poetica; vi cujus disserat a non poetica.- I. Ut sit poetica Phrasis debet esse ficta, Lue facta,hoc est a vulgari sermone remota. Propterea eligit Verba: hoc est; m iis, quae

sunt usitata, quaerit mimis trita ex in statis, ea quae sunt neutiquam inscientia. II. Admittit Verba composita, rit armupotens, arcitenens, velivolum, undisagum dec. Ita tamen ne illa nimis requentet,fi retenim phrasis valdetumida.

III. Utitur Tropis audacioribus, cujusmodi sunt Metonymia, Synecdoche, Pertiphrasis,Onomat qja,Catachresis elat piis.Quare usurpando Metonymiam ponet

inventorem rei pro re inventa utque e

plice tabundare panem,dicet copiolam esse Cererem: quia Cereres fuit Hucinventrix. Idcirco Milhid Virgilianum Onerantque canistris

Dona laborata Cereris

Hoc est canistra implent pane pariter po net Marte pro bello: Bacchu pros ino, o . Usurpado Synecdochem ponet Poeta Pa tem,Voletq;intelligi totum.E.g. dicet Pudipim,S tora Navim signiucabit. z Re

Ienda sunt,quide hoc tropo passim doce

77쪽

s. tur;quae a me brevitatis si alia omittiintuta Usurpandoriri resim describet rem, ejusque descriptione utetur, non vero idi. Bias nomine. Sic Claudianus omisso si mplici nomine Plutomis; vocavit Infernum a tore Virgilius me termita simplicianeae vocabulo,dixit per ipsius Enee: descripti inem,sive circum locutionem.

Visum Troia quiprimus ab oris Italiam fato profugus , lavinaque en

In cujus tamen usu opus est sobrietate quia ejus nimio frequentata eriphraus xeddi Poetam loquacem, loema longumque, pleriumque fastidio. Usurpando Onomatoptiam finget,inno vabitq;voces.Wg. Taratantara Bombus/cc. Usurpando Cathacresi ponet Verbum proximum loco Droprii. Ex quo capite dixit Virgilius de Graecisis i.

Equum Divina Palladis arteaedificant raedincandi verbum proprium cementarioru transfereido ad opus labroru lignarioru . UsurpandoMctalepsim ponet aristas pro annis,facta gradatione ab aristis ad spicas,1 spicis ad messes,1 messibus ad annos: dicendo,post aliquot annos,ut Virgilius Post quot mea Regna videns mirabar aristas. Dixi hujusmodi Tropos esse audaciores: magnae enim audaciae, sive confidentiae est uti vocabulis tam alia significantibus ad significandam rem adeo remotam a propria ἰllovum significatione. Od tamenquia &ipsi Poete noverunt,hinc est,ut spargant iulos potius sobrie in sua poeniata,quam illis

eadem impleant.

78쪽

ditur metri gratia turbare hunc ordinem Sic Claudiami incaepit a genitivo,eva uia1 sativo; & collocavit nomen, & Verbum in

fine sententiae dicens F i io,

Inferniraptoris equos, afflataque inru' Sydera Tenario, caligantesque profunde' unonis thalamos audaci promere cantu Mensemgesta 'oo Gυ. IAdmoneo tamen laudabilem cise poetam oui transponit quidem , sed adebleniter bum in principio aeneidos dicens ma viram Demosi enim immoderata sit transpositio con fundit, Mobscurat sententiam.

V. Utitur figuris dictionum valde inustatis apud Prosaicos Syncope videliceti Aphaeresi, Paralloge, penthesi, Prothas, Apocope, Melathesi, men M. Sic per Aphaeresim mutilat initia dicit num , dicendo Ruitor Diruit,& Temnit pro eo temnit per Syncopen aufert aliquid e me dio dictionis, dicensi iumn pro Divorum εα Per Paragogen addit in fine vel syllabam, vel litteram, dicendo laudarier g. pro laudari, &c Per Epenthesim addit aliquidin medio vocis, dicendo El. 2 lavita pro Nauta:Mavors pro Mars: In perator pro Imperator.Per Protheum addit aliquid initio dictionis.Εδ.Grat iupro Natus per

79쪽

63 Erg. Tuguri pro Tuum,di Men pro mene. vex Metat sim commutat ordinem in literas E.DEvandrepro, ander,&dare cireumineircumdare Suetonesim clionem compostam cum interpositionς

alterius; adeoq; dicet. E.g. Septem sisiecta, Triomoro Subjecta Septentrioni VI. Remexplicat per effecta rei Q l xedicet: Lucis qui Lampadatorquet priscimo

Solis enim est lucem ad nos afisi Te Duoail tem genera effectuum iaciunt phrasimis xime poeticam, Antecedentia scilicet, de Consequentis Ante dentia sunt quibus Positis resconsequitur onsequentia quae rem positam sequuntur. Perantecedentia expressit Virgilius occisionem, suppresso enim vocabulo occidendi, diuit, quod in

capulo tenus abdidit ensem. 3bi enim hoc antecedens praecessit, utique

intelligitur secutam esse occisionem. Per consequentia expressit Turnum ab AEnea occisum dicens: .

Vita eugemitufugit indignatas abras

Ad occisionem enim sequitur, Vitam hoc est animam fugere, juxta ethicam doctrinam ad UmbetasAVellem tamen ab Adolescent ad quem scribo, ex omDibus enhetis; sive intantecedentia , sive conseaquentia, ave alia,eligerentur ea, quae magis

sunt sensibilia.Hac enim via matis acced ret ad picturam, cujus est imitatrix Pocss. Quatenus id quod facit pictura per colores rem oculis subiicientes , ut ab oculis transeat rei notitia ad phantavam , idem conatur Poetis per verba in phrasim coale-

80쪽

eoalescentia, ad aures dkeela re ab ara Dbus ad eandem phantasiam serantur. Quod ideo inculco quia si Poeta totis vitibus riore ret phantanae se accomodare, laum munus non implebit Ratis est, quia Poesis est una ex artibus popularibus, hoc est proso pulo inventis,ad illum juxta suam capacita talem erudiendum. Populus autem ex Raetura sita eruditur maxime per phantasiam bΑd Phantasiam ver,sentibilia est enim p 'temia sensitiva pertinent '. at Q

Antiquisvocibus utitur. E. g. Osti pro illiquat pro aq- potestur, M. Meminisse tamen debet Adolescens sobrietatis in

earum usu.

VIII. Hellanismos,sive Grecismos usuriorat:hoc est modos dicendi petito, Grecis. Nic usurpavit genitivum graecumvarcados. E.g. pro latino Arcadis, Accusativum C areis pro Craterem. Dicet, noli certare duo bus pro noli extare cum duobus.Dicet certa mori pro certa moriendi,Djcet Fident animi. pro Fident animo.Dicri lucida uultum:Steti rurus ter ora, Flava comas, c. producida uis fellatust Xoxe, Flava comas M. Durihrases serviunt tacuriditati, Miaci litat , poetae simul deversus elegalitiae. Dummodo prudente usurpentur, quodnper cavendum est in his rebus, quae vatia consueto discedunt. XI. Maxime dat animum Phrasis poetu Ca,assectumque rebus sensu,nedum affectu carentibus. Quo pacto, quasi elementum