장음표시 사용
351쪽
imperant, & controuersias minores distinguut. Si quae grauiores inciderint,ad officiat Viennensem reserui.Officiali porro,hoc est, Vero Archidiacono, in laboris adminiculo Episcopus Patauiεsis notarios alit adsessorest
dicunt, qui partes ad senatu conuocat, quem . consistorium dicunt. Ad hoc & causarum actores confluut, lites proponui, & defensant.. Quam magistratus rationem i mi tatus postea Viennensis Episcopus,recens a Friderico tere. tio Caesare. sub annum Domini MCCCC. LXXXII.postliminio in hac Vrbem relatuS, anno videlicet post Longobardorum immigrationem millesimo, ut suae item diarceseos tractum a Patauiensi demptum, a Vienna in .
Pannoniam propagatum, rite administraret. ac tot intra Vrbem Parochias, moliasteria, ac . preposituras moderaretur,& ipse Osficialem alere coepit. i iri curia Viennensis Episco. patus Eadem ratione consistoria habet, adiu- .ctis notariis & adsessoribus:ibique causas m atrimoniales, sacerdotumque crimina audit,
& distinguit ac in omnibus domini sui Episcopi Viennensis vices gerit. His medius accedit magistratus, qui Academiae est, studii &
literarum rem curat, administratiqnem qua mixtam partim ab Ecclesiastica, partim , c, uili habet:ab Alberio Contracto,&Rud l- pho archiducibus Austriae introductus, a, noa nato Christo ΜCCC. LX. cum literis suam prouinciam reddere ornatiorem conarctur
352쪽
& ingeniorum curam susciperent, unde Res.' publica sua sanius gubernaretur. Hunc ma stratum sustinet unus Gymnasiarcha dictus, quem vulgo Rectorem nominant, anno bis immutatus,ne tempore protractus comm ni utilitati officere postet.1s quatuor mini stros habet,qui scipiones argenteos preserui. Rempublicam vero suam administrat, con- sulioribus usus,& in Prosetarum ration , & in actionum incidentium discrimine.alijs at que alijs. Professorum curam duo gerunt,qui Superintendentes Vulgo vocantur: quorum alter um Dux praeficit, alterum Academia. Ducali perpetua potestas est,alteri annua. AgConsilia vero Rectoris & conuenticulum istud Academiae, quod consistorium vocant, ex singulis quique facultatibus Decani,' & ex totidem nationibus Procuratores conueni . . Facultates autem quatuor sunt:Theologi pri-r mam sedem vendicant, sequuntur iureco
sulti,ac Medici : infima subsellia Philotiphi, Mathematici, Orator ', Dialectici, ac caeteris artiumDoctores retinent.Natibnum item g nera quatuor sunt: Austriacarum Prouincia- rum prima:Rhenensium , hoc est eorum qui ex Romani Imperij regionibus alijs ab. A striata ditione sent, secunda quorum praecipui Sueui ac Bauari sunt :tertia Hungarorum, &Bohemorum est:quarta& vltima Saxons, Miseensium,Brandenburgensium, Pomer
353쪽
LIBER V. FR omnasiarcharisinistrorum opera utitur f cultates vero, aut horum Decani quiquς sui . Senatusconsulta notarius excipit.cius' apa R ium Senatum, vel alia inseriora subsellua. ' .. yndicus agit, Si perintendenti in laboris co-- filiorumque contortium iunctus. Famigς- tam vero, ante nostram mmoriam praeter caetera hoc Gymnasium erat, am frequenti ustudiosbrum numero quorum aliquando '' cto millia,Viennam ingenii cultum capiendi 'gratia csnfluebant)tum Vero,quod hinc, ceu exsquo Troiano,doctissimi quique iri pro .,
frigida,leste Erasmo, celebris euaderet Patr. ' Mosellanus: Fredericus, inquit, VVittenber- gam suam .omnigenarum artiummcximis trium linguarum, professoribus sic instituit, sic adoxnauit,ri optime constituti gymn si exemplar hinc petere possis, &c .Heningus, Sch fiat Clingius,VVesenbectu Oldεdor- . pius,Iurisconsulti scriptis apudGermanos c 'lebres, hic floruerunt. Martinus therus,quem illi alterum H liam, Germaniaeque Prophetam appellare non verentur, hic docuit: Philippus quoque Melanthon, qui alter Hippias, x omnium, R ' . quo
354쪽
quos o viderit sapientisiinius, Prophetaequς f fui Lutheri dexter Oculus ab iis vocatur. hic',
Dς hac Academia in Monasterio ad por- ' tam Elistrinam supra Principum Electorum Saxoniae imagines ita reserturi Academiam Vrittebergeosem Io. Frideri- Icus, Dei benignitate Dux Saxoniae, Sacri Ro. Imp. Elector & Archimar. Lendigra. Tur. chio Mistiae,ες Burg. Idan fundauit Fru dericus inchoauit: soa.conseruauit: Mauriti hello dissipatam instaurauit: Augustus exo nauit, amplificauit,&confirmauit. I S O N TIN A, in Burgundia. Hanc Re- uerendisiimus D. Antonius Peronotius,' Sanctae Romanae Ecclesiae Cardinalis, Mech- Iiniensis Archiepiscopus instituit,ut eruditi stillic viri producantur,qui miserrimEpertu tam RempublicamChrsstianam constitue- ire, & catholicam religionem propugnarς
posiint.. t , G β N T O R A TENfE Gymnasium intera demias Germapiae recessitur.De cuius in stitutione paru mihi costat, nisi quod ad Pr
355쪽
Diu apparandum est aedificium. ut aedifices celerius. μ' .Vetustissimae statuae ridet legem alloquentis hyc verba tribuuntur:
Cui lex respondet; Dagelb-erblinit mi: ' Μatthias Quadus Pictor , cum de septem Mirabilibus Mundi, &structuris aliquutin-sgnibus Europ., ut Metropolitano templo Coloniae /grippinae, & turri Ecclesiae Hispar
densis, libro s. Geographicarum enarrationii disseruisset: Habet,inquit, Argentorδtensisyrbs, nobile &ingens quoddam opuS, cuius . simile nec inGermania nec in Gallia, nec Italia inuenitur.Nempe sumptuosissimam illam 'turrim,quae anno Christi i277.inchoata, atq; 8.sere usq; ad fastigiu consummata est. Hycab ipsis fundamentis usque ad supremum crumen quadris & pulchre figuratis lapidibus est eredia. Eruinus de Stethbach prima posuit fundamenta,ideam ipsam concepit,atque architectum ad consummationem eius. egit. ubique aeri& vento est peruia. patetq; ascen sus eius quatu'r cochlcis. 'Vbi crassities eius in fastigiu incipit acuminari, ibi o 'o consui glint cochleae. Supremus globus, qui inseria' vix modij magnitudinem habere videt , . tantus est. Vt capacitas sius recipiat quinque a it sex persenatos homines . Longitudo ieii altitudo eius pedes geometricos habet 37 . Artificium eius olim annumeratuin suissςt
356쪽
septem miraculis mundi. Turris autem hui
celsitudini templum ipsum proportionaliter respondet, interius horologio Ornatum, tan- to artificio, vario que colore, ut singularia &particularia de eo capita conscribi possent . Vtriusque tamen pictura, templi videlicet cum turri, achorologi, eorumque descrip- tiones ubique extant. SOR ANAE in Danu illustrem scholam haberi ait Chytraeus in suo itinerario 1 &in coenobij cuiusdam coenaculo hos Versus r ei
DOLIOrumfamuli sunt omni tempore tardi Sudant q Ando vorarit ,stigestum quando
DANTISCI urbe florentissima, in Vesti- bulo scholae Marianae sic legitur:
inc domus est Christo,stud si dicata Iuventa: dies Nem acrum violat, dedecoret, locum. HERBONA vel segen hiasciuiorum, ti kenburgi celebres liliolae institutae stiperioribus annis fuerunt, quas etiam interscademias reserunt. Equidem obiter utramque vidi,sed de illarum fundatione, & natura,p 'rum certi adhue cognoscere potui. IVLIAFIA in Ducatu Brunsvicensi, EI lio authore, loco Helmstadiana vocatur. De cuius fundationa, situ, & qualitatibus,m- annes Casius , in oratione, de bono Academiae, qua anu in eius Academiae Na- tali, Idibus Octobris, quo pro fundator
357쪽
LIBER V. M pro Academia, pro tota patria, vota faciunt) ex more habuit, sic loquitur: De Conditore lindemiae Iuliae, &Conse uatore, non video, cur seorsi m aliquid prindicem, cum eorum laudibus omnis oratio adspergenda sit. 'Nouam gloriam vetustissimς & Clarissime maiorum adijciendam putavit Dux Iulius. illa suerat omnium seculorum militaris &imperatoria,haec erat literaria & pacis.Condiderat autem ad rivulum Gannae, in arctis montibus, gymnasium Dux Iulius, bono consilio& liberali sumptu: id quia frequentari Vide--bat, & ex eo redundare in vitiuersam Prouin-
ciam multum boni,maius consilium coepit, de Academia,sive, ut hodie appellatur, Uni uersitate. condendar Vbi non ilum. initia quaedam literaru, sed om ne genus. Iiberales doctrinae plenissim E traderenturi nec amisite ma*bus hanc regiam cogitationem.donec
effectum eddidisset, quod mente diu volu rat, & accuratὶ apud animum designauerat. In hoc autem profecto sunt prae caeteris mortalibus beati Reges & Principes, ut si quid felicitatis moliantur suis Ciuibus &Populis, atque etiam posteritati: id secundo successu, VPplurimum, praestent. Ex ijs, . quae initio necessaria essent, primum Videbat locii, cum pondum ualath imperaret; quemadmodum . aliquot annis post agnoto Erico Principe vita. iuncto. Nec reperiebat in sua Prouincia commodiorem,quam in his,no inamoenis Lim
358쪽
nis vallibus quas cinctas serE ab omni parte θluis hodie incolimus. Commoditas autem Videbatur esse multiplex, quod Helmaestadium inter duas urbes amplissimas sita est,qu sique in medio. Distat enim hinc ad ortum Blagdeburga in ripa Albis sita, XXX. Μ. pase suum: Occidentem solum versus Brunsviga passuuXXV. Μ. Vnde, si quaeres aliae hic expeterentur, negotio ille possent importari no magno . Neq; tamen circa hoc oppidum is menti inopia est. &sunt latomiae&syluae ad ' aedificandum. Nec lignorum,quibus uomi tamur, penuria: aquaeductus autem, & putei iuvivo flumine. Per enim raro fieri videmus, ut quis locum vel oppido, Vel pago, nedum Academiae designet, in quo reperias omnia, quae OpteSiatque adeo, quae res est inter mors tales,ita omnibus numeris abistula,in quan6 aliquid,& alii aliud,desideremus'Qui potissis , manacti, non admodum requirunt reliquia sapiunt mea sententia.Vt de loco non abeam, hic si non est,qui delicijs allicea non est pro secto, qui rerum penuria deterreat, & omnia tempore excolentur: id quo &alibi factu me. minimus.Est & altera situs c5moditas, quod
etsi procul alsi aduenere his annis proximis, ob literas,qus hic copiosissimὸ & dexterrimi traduntur,qua proxi me sunt, Halberstadij &Thuringi, qua Μagdeburgici, dc Marchici, 'qua Lunaeburgici,que Visiurgi traiecto, Sax
nes occidui:ex quot Prouinciis frequεtia sperari poterat: cuius quae vis esse putanda sit, H diem
359쪽
LIBER .R Si dicetur insertus. Hic domuum scademicarii .inijcienda mentio videtur: quae si ad negotiu .
commodae sint, nihil praeterea admodum reis quiras Eaque commoditas etiam elegantiam quandam desiderat. ' .
. Nam&primi Philosophi Athenis polita
amoenaq; loca sectati memorantur.Chmannis abhinc XX Ganna,de qua dixi, auspi- .ciis Ducis Iulij huc traduceretur hoc gymna ' sium, utcsset gymnasium amplius, siue Ac demia,siue Universitas,apta ad cultum litera' rum extructa statim fuit domus non absis que elegantia. Designauitque opus, quale his annis Videmus surgere, auspici, Ducis Hen-
rici Iulii paternae laudis aemuli,& amplifica toris. Neque iam longe abest, quin fastigi'
.' operi imposito, dedigetur Conditori,&cu- . stodi Viliuersitatis:& templum sit pietati, s pientiae,iustitiae saluti,concordi earumq; V- niuersae familiae sacru. Cum aut magnifica ista domus, & fama iam &scripsss inultorum c lebretur secudu est, ut auditores & Doctores . . Veritate, & virtute, & Vtriusq; studi, in pe petuu eam cohonestemus. Nec enim alio pacto nos gratiores erga conditores dc custodes , Academiae Iuliae .stenderimus. Tanta m nificentia omnes complectitur insignis he- ros Henricus, ut in usus necessarios quiduis suppeditet. Instituit quoque συσσίria, siue phiditia, ut Laconico nomine Utamur, Vbi exteris quoque multis iuere licet, paruo suo
sumptu; nec pauci gratuito ibi victum habet. aod singulare beneficium, hoc tempore
360쪽
3i6 ACADEMIA RVM contagii, potissimum Aeademiam continet. . Celeberrimas quoq; professiones in The logia, Iurisprudentia Medicina,Philosophia, Hiltoria,& tri, linguis sacris Latina, Graeca, Hebraica,Helmstadij haberi prςdicat. Dux Iulius institutor,anno 138o.ab Acad mia Coloniensi,cuius ego tunc Rector eram, statuta & leges communicari petijt. Henricus Iulius amplificator ad huius Academiae suae visitationem superioribus amnis me inuitauit. iurisprudentiae,& aliarum disciplinarum studijs satis floret. Et Henricus Iulius augere& exornare non desinit.
1 vGDUNI BATAVORVM tam cele---bris nunc schola&typographia habetur, ut ii ii hanc inter celebriores Academias en
2Liuiam vetustissimum in Galli Belgicae
finibus,&lum Oppidum fuisse, tam ex historiographis, quam ex ruderibus in Mgro Vicino apparentibus perspicitur,Cliuainque dictam putant , quo in tribus Clivosis collibus pendulum, VersusRheni ripam pam deretur. Latinis Clivia, popularibus Cleue
nuncupatur. Imminet Rheno in eminentissi- 'u' mo trium colli quadrata turris praealta, lata-