Academiarum celebrium vniuersi terrarum orbis libri 8. partim recèns conscripti, partim ita locupletati, vt planè noui videantur auctore Iacobo Middendorpio, .. Academiarum celebri vniuersi terrarum orbis liber quartus qui reliquas a Romana Academias

361쪽

LI a ER V. yt Galim, aduersius Germanorum crebras V, tra Rhenum irruptiones , Rheno impositam tradunt.Quod ipsum in atrio Palath annot tum irgitur his verbis:

Varias ehita in uiliti est praesidia, castellaque in limitibus per ripam Rheni Caesa

res contra Germanos construxerunt. Inter

. quas munitiones oppidum arcemque Clivia' celeberrimam aliquando sitisse existimant,&propter loci commoditatem velut praetoriu. quoddam, Prouincit prssidibus,ae limitum prisectis frequentius habitatam:ut eo melius Gallias contra Germanos tuerentur.Etsi pa latim aliorum Caesarum Coloniae Cliuiam celebritate & amplitudine multum obscur rut.Quam vetustissimam p claram urbem. celebremque Romanorum Coloniam, & cademiana Musarum fuisse,Stephanui Vinaudus Pighi in Hercule suo Proditio pluribus verbis Sr argumentis astruerecpnatur.Ets PMesso nomine, Fraciscum Balduinum, Iurio consultum taxare Videtur, quod is Eumenia . um Rhetorem no cliuium,ied Celtam fac . re,&Cliuensium Academiam, Augustoduna transferre conatus fuerit. Caeterum, inquit. Gliuiam multis aetatibus ante Diocletiani de Maximiani tempora praeclaram Vrbem, e . lebremq: Ciuium Romanorum Coloniam,

362쪽

Ac Ab EMIARUM sitisse,st nobis manifestum. Ex una Eumenij Rhetoris oratione, quae adhuc inter panegyricas extat, habita ab eodem Cliuis, in sua patria,stibiam dictis Imperatoribκs,coram Galliae praeside,cum ex comitatu Constatij Chl xi, Cibaris adoptati a Maximiano Aug&Ga liarum Britanniarumque gubernaculis adhibbiti cuius erat magister memoriae) mitter tur, ut scholis praeesset, atque in ea urbe Gablicam iuuentutem ingenuis literis atque oratoria institueret arte, cum annuo sexcetorum sestertium stipendio,ex eius ciuitatis viribus dependendo. Quod ipsium omne liberaliter patriae remisit, atque in usum aedificandi publici auditorij, scholarumque Veterum instaurandarum,quas Μqnianas appellat,quoad opus esset, condonauit. In quibus auum olim suum, hominem Athenis ortum. ac Romae lpropter doctrinam diu celebrem, multis an- lnis octogenario maiorem, summa cum la

dedocuisse affirmat.Igitur respublica Cliui- cnsium videtur gratitudinis ergo posuisse Eumenio statuam Iconica in ipsis Maenianis, eamque tripedaneam. Quae quidem mensi ra, teste Plinio, temporibus etiam aritiquisis inis Romae honorata fuit. Extat adhuc CIMui e in Palatio Principum. stat in vestitu sui temporis, & , Ut apparet, usitato Galliae. ἡ inica videlicet

Comatae:Tunica videlicet talari tectus,&caucet ex aluta pedem ac talos cingunt, &supra pedem execti atque senestrati sunt. Comani

in stonte, & ceruice decurtatam aequaliter

363쪽

L 1 E E R. V. - I xonstringit vitta, sicut ventrem latus balteus, atque bullatus . . lae quidem apud Veteres . vincula quondam honoris ac dignitatis erant insignia. Et nunc temporis etiam si miles baltei auro vel argento operose bullath Gallicarum matronarum sunt ornamenta, pra sertim apud Batavos & Rheni accolas. Ipse dextra massam vel auri vel argenti in patera positam prisentare Videtur, atque eodem, stmbolo notatur eius liberalitas, & munifi- ' centia, qua patriam est prosequutus. Sinistra

tenuit ferulam demissam. magisteri; iniistoriac veluti gubernaculum adolescentiae. Quae nuc quidem iniuria temporum confracta pe- xijt, quousque manui ac tunicae contigua est. Sed haec de statua vel imagine satis. Caeterum hortatur oratione sua i uculeta noster Eume

nius, Galliae praesidem qui tum urbis illius;

1mperatorum iussu restaurandae causa Clivisia manebat: ut hac suam largitionem apudPrimcipes cori mendet,&ad virtutum studiorum que commodum acceptet , ' exequaturque Maenianas ut illas veteres in pristinum nitorem non solum restituat: sed etiam picturis

chorographicis omnium populi Romani Prouinciarum, cum rerum in ijs priclare ge' harum historiis ut ante fuerunt) exornet.

Praesertim cum maxime gratum Impp. Augustis & Caesaribus esse sibi persuadea quod . Publicam eorum in restituendo orbe Roma Do pietatem, pro sua quisque potestate in ren

364쪽

32oxur.Excitare merito generosos animos asserit Principum exempla,quorum liberalitate cu-cta, quae temporum superiorum labe conciderant, ea seculi felicitate tum resurgebant. Tot urbes diu sylvis obsitas, atque a seris habitas ins aurari moenibus, & incolis frequentari: atque inter eas etiam ipsa Cliuia . Quae prius istrocinio, ut ait, Batauicae rebellionis obsessa demumque grauissima clade perculsa, &consternata fuerat. Eam igitur tum pro admiratione cassium Romanos illos Principes attollere, & recreare Voluisse : ruina rum eius magnitudinem immortalibus ibberalitatis suae monumentis dignam iudicasse : ut tanto esset illustrior gloria restit torum, quanto ipsa moles restitutionis immanior. Indulsisse maximas pecunias, ac totum, si res poscat, aerarium, non modo tem

plis, ac locis publicis: sed etiam priuatis do- mibus reficiundis. Indulsisse non solum pe-

cunias, sed &etransmarinos artifices,& ex amplissimis Prouinciarum ordinibus incolas nouos; nec non ad aquaeductus reficiendos Vinis,legionium hiberna,vi commodis illius

urbis studio gratiae hospitalis ut eius verbis

. dicam operarentur, & resides aquaS, & ΠΟ- .uas amnes aridis fessae urbis visceribus infuna derent. Haec & similia multa pulchre disserit , in oratione sua Eumenius. In qua veluti in tabulis pictis intueri, & undequaque Cliuiae ' .

Veteris amplitudinem atque magnificentiam i

365쪽

i LIBER V. 3, Ciuitatem enim semper appellat atqueColoniam , non municipium, non castrunt: ut magni nominis urbem . spendidamque R manorum Coloniam multo ante Eumenqtempora fuisse colligamus. Ait enim ea more Romano suum Capitolium, templa magnifica, & aedes sacras, aquaeductus, aliaque O

pera publiea perampla habitisse. Ex quibus

coniiciunt plures, maiorem Colonis partem a Cliuis, per plana secunddm Rheini ripam prolatam fuisse, quam bellorum clades atq; Rheni inundationes frequeses funditus abo-' leuerint, atque inde quasi in vestigijs reman- sisse 'icitii pagi nomen, nunc,Eoden dicti.Est &aliud celebris urbis hoc manifestum indialcium, qi od Academiam habuerit famosam: hoc est, scholas literarias publicas, quas nianas Eumenius appellat. An a Maenio quo- darn, cuius impensii primum illae scholae ad. sttidia excercenda iuuentutis primincialis su- erat erect : an ob aedificij ipsius sormam ob scurum nobis est. Nam plures habuisse depi- ctas porticus Eumenius in sne orationis oste dit: quarum proiecta ad umbram faciendani. vel ad ampliandum superiora aediticia Itom

hiantiquitus a Maenio quoda inuentore Ma niana yocabant.Hanc quidem Academiam in

facie, vultuque ciuitatis praecipuo lota posta tam fuisse docet, inter Apollinis templum cspitolium videlicet.Vt 'es uti cognato vi Gna & amica doctrihae nuinina tenerent eam

implexu; quam hinc apollo Μusagetes, inde i

366쪽

oua sermo nobis est,nobilitate satis dicta sint: cui nescio quanam leui ambitione,Belga qui-

dam,perdoctus alioquin, & celebris nostia

temporis Iurisconsultus detrahere, immo ivetustam illam academiam suffurari, & ex iinseriore Germania, Belgioque transferre in μ

' ,eduos Augustodunum conatur. Et quo hoc dextre Mercurio fauente faciat : sacra ipsius Constitij Caesaris ad Eumenium epist lam intarpolare non dubitat,& ex eadem ge- ω nui ac proprium ciuitatis ipsius nomen eradere. Nam Vbi Caesar Augustum Cliuen- 'sum oppidum nominat, vitium esse, & Au- oppidum legi debere censet. Ergom . anonymum erit hoc oppidum' Recte qui- dem, & rite Caesar appellatione Ciuitatis ad-

iuncta vocat oppidum Augystum, tanquam

/ augurato conditum, sicut omnes Coloniae .

leduci, atque muniri si Diuersi i praesumptionibus si coniecto

iis uterque,Franciscus Baltainus, & Pighius opinionem suam stabilire laborat. Cliuiam domum a Ro.ortam multis sic

gubernacula & principatum, depulis' lRo. iugo, in ijs prouincijs tenuisse Pighius tantendit. Etsi paulatim Caesaris castrum,ui celeb-loca& storentiores sic, agnis icclesis

367쪽

Germaniam . multis priciaris Inueninanibus

memorabilibus rebus atq; Ornamentis preM

dicat:T0t, inquit, Germani & Septentrionales gymnasia publica literarum .excitata de dotata habent,quot toti orbi quondam Romano fuerunt. Vt nulla liberalem disciplina reliquerint, quae non pei eorum Magistros traderetur. Nulla Vrbs est nullus propEdiX rim pagus,cui non si t pubi ica is ercede conductus,qui Grammaticam l .hesoricam, Poetse

camq; Latine de Gr*ce doceat pueros&ado- lescentes , Collegiaque innumera ad alendos erudiendosque gratis iuuenes in omnibus li- beralibus disciplinis.Sicut adnotauit Iacobus

Niddendorpius in libro de Academijs.

Variae enim scholae triuiales per Germanisam diuersis temporibus institutae fuerunt. - bi prima artium & linguarum rudimenta, ca pietate,& bonis moribus Iuuetus addisceret, di maiorum disciplinarum,quae in Academijs traduntur, idonei auditores praepararentur. Et velut intermedia qus data Gymnasia sitnt. Osnaburgi antiqua & florenti urbe V Ves,. .phali Carolus Magnus , pro conseruanda & propaganda Christiana religione , insignem Cathedralem Ecclesiam, & cum ea Gricam

atq; Latinarum literarum i scholam institust. od Rein.Reineccius in Methodo lem di historias sic refert: Addidit de Oinabrugen- sis Episcopatus collegio Crancius: Carolum Magnum fundatorem sanxiae,Vt non modo ΥΥΥs . .

368쪽

A C ADEMI A R V M tinas: Verum etiam Graecas scholas adiuri ctas haberet.

Vollanam stliola obiter pisterire non pos- 'suminec debeo:quippe ubi me olim huma-a pniter tractam, ac sub Iohanne Telgio,& inamne Lingio, Boetio Epone Frisio, pijs illis qui dem & eruditis viris,optimisque Rectoribus. . liberaliter institutum libenter profiteor. Pr clarum ibi Fratrum de comuni vita, siue bo-

nae Voluntatis, coenobium habetur, quo & sacrae concionis & consse ientiae expurgandae,pi' et tis L e gratia,crebru iuuentus ventitat. segregium illi collegium pro studiosis adoles

i centibus erexerunt, unde doctissimi Viri,&

magistratus in Christianam Rempub. prodiet unt, qui non modo Suollanae urbi, sed uniuer Belgio,totique ecclesiae Dei,vsui

atque ornamento existerent. Equidem qu liscunque eruditionis meae rudimenta libem tW illi accepta resero. 'Suollae Hermannus Torrentinus claruit. Dauentriam Alexander Hegius Rudolphi A-

gricolae auditor,&Erasmi praeceptor illustr uit,augore jac.Meiero lib. . Annalium Flan-

NIussaque serὸ nunc in Germania celebris 'urbs est,ubi n on schol a literarum habeatur,

369쪽

Voniani Martini Cromeri de ori gin de veteri in paganismo,& Christiana religione, de Philosophia,&legibus , moribusque Polonorum historia,omnium in manibus versatur: nihil praeterea de his dicedum putaui, quam quod . Polonia olim bonas literas parum coluerit, nunc vero & literis ipsis, & literatissimis hominibus abundet. Stanillam Oreoliouius Rox'lanus ad amplissimum Stantilaum Ho-sium scribier Tu nos sesiptis tuis elegantissi-inis ad omne pietatis munus informas, con- sequerisque, Vt Poloni diri ει quondam, ae' . ἀνομοι reliquos inter mortales habiti, nunc . te authore atq; duce praestatissimo ab qmn,

bus&pij existimentur, &docti. Ita te magi- 'stro atque principe nostrae ciuitatis amplissimo humanitate compensata est vetus illa F- , tis: nostrae barbaria, qua inter reliquas Christianas gentes fuimus olim infames: quam . scripta tua inueteratam ex nostris moribus' disciplinaque funditus deleverunt. Tu enim extitisti irr gente nostra primus, qui directu nobis iter ad ingenuas artes, & ad illumanit tem dispositum dempstraret. Quibus re-hus, te moniliore atque praemonstratose, homines nostri capti incensique,incredibili op- . timarii' artium studio flagrare coeperunt.

Vnde profecto: optimus & doctissimu Ca

370쪽

clinatis sempiternam gloriam apud Polones suos,&immortale decus in uniuerta Christi orbe est iamdudum consecutus: quod& eruditione S eloquentia praestatissimus,religionem catholicam , Ecclesiamq; Dei,&s - pietia studia subleuare atq; fulcirepotuerit Poloniam ver o a planis montibus nomen iaccepisso perhibent,ctim ante Sarmatia voc iretur. Eamque duplicem faciunt, Maiorem, ilquaeSaxoniae &Prutenis vicinior est:& mino- τςm,quae Ungariam di Russiam respicit. Ad Christi fidem conuersia , anno 9ss. Quand i O . Nipisto Vςlmietriaus ReX, per Bolcssaij Bin . .

'COVIENSIS Academia primo qui.

a CGZimir' rege anno Domini 136iat inchoata fuit, sed anno vocatis ex Pra- sesa cademia clari stimis Professoribus, cum hacteus obstura fultat, instaurabatur. Heduugis enim ReginaVl diviai uxor morions inge- te pecunia reliquit, qua Cracouiensis Academia a CaZimirci coepta, persceretur. Duo igitur celeberrima collegia extruxerunt,in quOrum altero Theologi, & Philosophi, in ali ro Ii risconsulti & Medici profiterentur. Quaquam Medici, philosophiae,& bonarum arti- una professoribus sese collangere maluerunt. ad omnium disciplinarum professioem haec