Vindiciæ contra tyrannos, siue, de principiis in populum, populique in principem, legitima potestate. Stephano Iunio Bruto Celta, auctore

131쪽

Vlpian de

ceps;an plus tutis potuit ille ad alium trafferre, quam ipse habuerit ξ used si veron 6n potuit; ut certe non potuit an non manifestum est, quicquid praeterea sibi arrogari r non magis eum, quam praedonem quemlibet usurpare posse Populum vero contra perpetuae evictionis ius integruna

habere Ergo, quod in aliquo regno Optumates aliquamdiu oppressi fuerint, populo praeiudicare non potest quin potius Λ ino audiretur seruus, qui, quod dominum

diutissime capti utina detinuisset, non modo se liberum iactaret, vertim etiam necis vitaeque potestatem sibi in dominum arrogaret neque praedo, qui quod aut X XX. annos praedatus, aut praedonis filius esset, sese extra culpam esse putaret limo vero, quo diutius, eo grauius puniretur: ita sane minime audiendus princeps, ferendii sive fuerit, qui, qu bd Tyranno successsit, populumve, a quo ipsi regnum accepit, mancipiiloco diu habuerit, aut optimatib vim fecerit, quidquid libuerit, sibi licere, aut iure concedi putet Neque enim de naunt

anni quidquam iure populi, sed addunt iniuriae Regis. Quid verb, si optimates ipsi cum principe colluseres quid si prodita, causa, populum vinctum quasi, in manus Tyranni

132쪽

TYRAN QUAEST. III. yy

Tyranni prodidere cistane praevaricatione prodition eve authoritas populi in Regem plane translata vulebitur,An, inqua, eo facto quicquam aut libertati populi demitur, aut Principis licentiae adiungi sibi ipsi imputent,dices qui eiu simodi ho-ntinum perfidam fide elegerint. At enim

sunt isti,tanquam Patroni,qui Vtilitati publicae, populique salutiri libertati patroueinentur. Itaq; non secus ac Patronus cuni clientis adversario de quota litis, ut loquuntur, pactus,s clientis causam prodidisset, ei minime noceret: non potest sane ista quasi Magnatum,in damnum necem que populi inita conspiratio,quidquam eius iuri detrahere. Verum & illi in poenam legis , quae in praevaricatores lata est, incident, doliis, ac si res omnino integra esset,& patronum alium eligere,&ius sirum,d nuo persequi ex permittet. Etenim si populus Romanus Imperatores sitos noxae dedit,qui ad Furcas Caudinas indecore cuhostibus pepigerat, coacti licet,&insiani Iaaas angustias redacti, nec ea se pactione ullatenus teneri iudicauit; an non multo minus tenebitur Populus id iugum pati, quod non vi, sed ultro, non mortis metu, sed lucri cupidine, aut si qui excutere debebant, imposuerint,aut qui poterant, tolerarint.

133쪽

Iam vero cum a Populo reges constituis

di tisint; iisq; quidam uasi imperi conse

es assiqn 2 i,qui ipses in officio contineat, singuli quiae rege inferiores intue si vero superiores sequitur, ut vide mus,cur primu constituti fuerint &quod sit ipsorum maxime ossicium Iustum enim demum quid ac bonum celetur , curii ium finem attingit, ad quem institutuni est Primum sane palam est homines fiat ratiberos,seruitutisimpatientes,&ad - peranduri magis, quamad parendumn t0s,no nisi magnet cuiusdam utilitatis calia. aimperium alienum vitio quasi naturae legi, ut alienam ferrent, Te nunciasse.Neque ebim,ait Esbpus,aequus a libere antea agari solitus fenum sesib remve unquam,nisi Tauri vincedi spe,admisisset. PIon itaque existimemus, electo fuisse reges, ut bona multorusiadore par- ta, inproprios usus converterent; quis'ue enim sua amat,suaque sequitur neque , t

publica potentisad suam libidinem abu- terentur squisque enim fere potenti aut odio, aut invidia prosequi selet. At s

, ne, ut tum singulosa mutuis, tum uniuer-

sis ab externis iniuriis, euiure dicundo, A a ιι ς Vim Virepellendo, defenderent. Proia

,, d c , pto R, inquit Augustinus , qui aliorum utilitati consulunt, impςrare dicuntur,

134쪽

TYRANI QUAEST. III. -

vir uxori, parentes filiis: ij vero, quibus

consulitur, obedire etsi qui ita imperant, iis vere inseruiunt, quibus imperare dicuntur quia, ut ait idem, d*minandi cupiditate non imperant , sed ossicio consulendi nec principandi superbia, sed providendi misericordia Senecavero epistola XCI. Penes sapientes , ait, aureo seculo regnum erat. Hi continebant manus, Minferiores a validioribus tuebantur Suadebant, dissuadebantque, utilia atque inutilia monstrabant. Horum prudentia, ne quid deesset, suis providebat . Fortitudo arcebat pericula, beneficiis augebat ornabatq; subiectos. OLficium erat imperare, non regnum. Nemo quantum posset adversus eos, experiebatur, per quos caperet polse, &c. Imperare ergo nihil aliud est, quam cosulere: Impe xij finis unicus, populi utilitas Imperatorum regumque omcium Vnum, ut populo consulant. Regia vero dignitas non est proprie honos, sed onus; non immunitaS, sed munus non vacatio, sed vocatio; non

licentia sed publica seruitus; quae ideo honore assicitur , quod primis illis tempori bus molestias illas, nisi honore quasi conditas,uix quisquam degustare voluisset.Vt nihil eo verius iit, quod ille dicere blebat: Si , quantii niolestiis diadema regium in-H volu -

135쪽

volutum esset, omnes cognoscerent, qui

vel in via repertum capiti imponere vellet, inventum iri neminem. Cum igituM Cum illud, αδ i V M , orbem invasil-sent , ac de rerii dominio inter ciues, mox vero etiam de finibus inter finitimos bella exorirentur populus ad unum aliquem confugere coepit, qui tum, ne tenuiores adiuitibus; tum, ne uniuersi a finitimis vim paterentur, iuste fortiterque provideret. Vt vero aut lites, aut bella magis ingruebant, is etiam eligebatur,cuius de fortitudine, aut de industria, magna erat omni opinio. Itaque reges olim creati sunt, ut domi ius diceret, foris vero exercitum d cerent nec modo hostium excursiones,,-gxogrum depopulationes, caeterasq; COrporis calamitares depelleret, verum multo magis flagitia si elera,vitia arcerent a republica, aut coercerent: quorum alterum

bello alterum iure perficitur. Id vero ex omnib' tum sacris, tum prophanis Scriptoribus planum esse potest. Populus Dei primum Regem alium non habebat, quarti deum. Quia enim in medi populi versabatur,vi responsa inter Cherubim in grauioribus causis edebat , dc duces belli extraordinem iudicesque designabat vicariis opus esse apud eos non videbatur, qui summiregis praesentia perpe viro fi uerCn-

136쪽

tur Ethnici vero, qui tantis beneficiis carebant, in eum finem reges instituerunt. Itaque cum populus Dei, iniustitiae filiorum Samuelis pertaestis in senectuti Samuelis minus confidens, regem exemplo caeterarum Gentium, id est, Ethnicorum, postulat: Da nobis,inquit, regem, qui nos

iudicet, qualem caeterae gentes habent. ubi 'V-J.cta.

primum depraecipuum regis munus attingit Paulo vero post,utrumque. Quin imo habebimus,ait,Regem super noS,Vt caete raesentes.Rex noster nos iudicabit,& ex ibit ante nos,&acies nostras instruet. At illud temper primo loco,quia ordinarium perpetuum est hoc non nisi extra ordinem, , ut loquuntur, in cassi Hine Ari- stoteles, temporibus Heroicis , reges o-'mnes, iudices&duces belli filisse,ait La Arist.λει Cedaemoniorum vero reges, suo etiam te sit. Ia lib. POre in exercitu tantum nec tamen sine O si

scytala,id est,mandato Ephororum absolute imperasse. Similiter cum Medi per GHaenem licentiam mutuis sese iniuriis peris

petu vexarent, Delocem tandem, cuius

in arbitrationibus spectata fuerat iussitia, primum Iudicem, moxin Regem lego u billsi runt,satellitesque ipsi,quo facilius poten-

tiores quosque reprimere posset, atribue Tunt. Cicero ero omnes olim Reetes fiue dat iustitiae causa costitutos fuisse, ait, ean

137쪽

tiorum filiarumq; tuarum. Propterea boni reges, quales David, Io saphat, caeteri, quia omnibus ius ipsi dicere non potuissent, etsi in grauioribus causis,Vt CSamue 2. m. cis.le apparet, supremum sibi iudicium reci iapiebant)nil prius, neque antiquius habuerunt, quam viiudices bonos, ferito, biq; locorum constituerent,remque iudiciariam sollicite curarent, seu gladio ma fgis ad crues impios coercendos, quam ad hostes arcendos,accinctos esse putauerul. 2. ron.c. In summa: Princeps,ait Apostolus,est mi I v.I. nister Dei, in bonum&commoduni sub βρ

ditorum institutus,gladioq; tuendis bonis adversus improbos accinctus, cui in eam rem incumbenti honor debetur. Cum itaque reges in comodum subditorum aDeo instituti vi a populo constituti sint, com modum vero illud duabus maxime in rebus cernatur iustitia inter ciues,fortitudine adversus hostes Deum sane principem qui sitae tantum utilitati, libidin1ve inseri

uit, qui iura omnia negligit ter vertit, qui in populum quovis hostes vior&tru culentior est,Tyrannum proprie dici posese quae vero ita administrentur imperia, Vtcumque lata sint, nonnisi magna latro cinia esse, consequitur. Hic nobis ulterius paulo progredien August. dum est an etenim Rex, quia iuri dicun- 4. - es,

138쪽

TYRAN QVAEST. III. 2oyscant, β impotentiam illam muliebrem imagis,quam potentiam, de qua Satyricus: Iuuenalis. Sic volo, sic iubeo, sit pro ratione Olulantas, a se alienistimam esse debere putent. Nec vero eo se minus imperare sentiant,

quod legi obsequantur. Curn enim lex quoddam quasi organum sit, diuinitus datum , quo societates humanίς regantur Optime S ad beatum finem dirigantur,perinde ridiculi fuerint reges, qui legi obsequi turpe duxerint,acGeometra foret,qui Tegula,gnomone, caeterisque organis, tu

a peritissimis quibusq; ad agrimensionem adhiberi solent, uti absurdum c indecorum putaret aut nauta, qui phantasia sua duce, temere errare &yagari, qua ad Versuriam, seu pixidem nauticam cursim nauis recte dirigere mallet. Quis vero ambigat, quin legi, quam regi parere, id est, homini, utilius &honestius sit 3 Lex est boni regis anima: per hanc mquetur, sentit, Uiuit Rex Legis organum, quasi corpus, per quod illa suas vires exerit, sita munerapbit, sua sensa eloquitur, Animae vero,qua corpore parere,iustius est. Lex est muliois; prudentu in unu collecta ratio iapientia Plure autem oculatioresvi perspicaciores fiunt, quam 'nus Tutius itaque est: Legem, quam hominem, quantum is p- spicacem, ducem sequi Lex est ratio sive

139쪽

mens, ab omni perturbatione vacua, non ira, non cupiditate, non odio, non studimouetur, non precibus, non minisse his Homo contra, quantumvis rationis particeps sit,ira,vindicta, aliove subinde appetitu vincitur, Iapiturque. cita variis affectibus perturbatur,& sui ipse compos nosti: nempe, quia ex appetitudi ratione costat, quin hic interdum vincat, fieri ne .

quit.ItaqueValentinianus,lmperator bonus alioqui, quia duas uxores simul habere voluit, idem singulis lege permisit Cabyses Cyri filius, nuptias cum germana sorore, quia sororem deperibat, licitas esse voluit Chabades Persarum reX,adulterio. rum poenam sistulit. Tales vero sibinde lage expect emus oportet, si lege regi si1b tectam esse volumus Iaciatq; lex est mens

vel potius mentium congregata multitudo mes verbdiuinae aurae particula,Vt qulegi paret, deo parere, deumque arbitrunquodammodo secere videatur.Contra vero quia homo ex mente diuina, SI animiihi belluina constans sibi saepe non constar, si epe dementat insanit; cum vero ita assicitur, non iam homo, sed bellua est: qui Regi parcie mauult, quam Legi, bet' luce, qua in dei imperium malle videtur. Itaque, ait Aristoteles, Alexandri licet prae, Lepcor , Pavinitatem cum nulla re aptius

140쪽

quam cum antiqua lege Societatis huma Aristot. na bene constitutae conferte queas. Eam qui Reipuo . praelicit, Deum praeΠcit qui lice hominem, vere belluam. Quo etiam Prophetae alludere videntur, qui immania illa imperia, belluarum rapaciumn Ο-niine passim depingunt An non vero plane belluaerit, quic cum quam oculatum; amentem, quam mentis compotem; belluam, quam Deum, ducem sequi malit 3 Inde vero factum est, inquit idem, Ut cum primis temporibus reges absistute imperarent, quorum arbitrium lex erat, paulo poli inter politiores ciuiliores passim legitimi fierent, id est, Legibus deruandis custodiendisque obligarentur: absoluta vero illa potestas, penes Barba

rorum reges tantum maneret. Et eam

quidem tyrannidi proximam idem ille

Vocat, tyrannidemque absolute vocas set, ni a bellu is illis sponte recepta fuisset. At non est forte regrum, dices, voluntatem legibus alligatam habere. Imo, inquam, nil magis regium, quam legum vinculis coercere libidinem Miserum est, no incere omnia,quae velis: miserius vere,velle, quod non licet miserrimum, posse facere, vi ita velis. Videor mihi audireDurionium Tribunu plebis,adversus lege Sumptuariam his verbis intercedentem: Fr RI