장음표시 사용
141쪽
ssint iniecti vobis, Quirites,alligatis constricti estis durissimo scruitutis vinculo. Periit libertas, Lex data est vobis, quae vos frugi csse iubet. Quid vero opus est libertate, si volentibus luxu perne, non licet λIdem fere hodie reges plaerique regumq; adulatores Periit regia dignitas,nisi resnu
nobis pcrdere liceat Perierunt reges,si leges conseruantur Miserum forte est vivere, ni uptiescunque insania vexaris , tibi manus conscire conceditur. Quid enim, quaeso,aliud faciunt reges,qui legibus vim faciunt sine quibus nulla unqua non modo imperia, erum etiim latrocinia consistere potuerunt Valeant ergo Aulicorum
assentatorum impia nugamenta,qui reges numina, regum responsa oracula vocant; nec Vero Verentur regibus suadere , nil
per se iustum esse, sedit rex ita vel secus nisserit, iustum iniustumve fieri , quasi de' ipse sit, qui peccare nullo modo possit. Certe iustum est , quicquid Deus vult, eo tantum, quia vult. At quidquid rex vult, iustii prius esse debet, quam ipse velit.Neque enim quid iustum est, quia rex sanxit: sed iussus est rex, qui quae per se iusta fiant,
sancta esse iubet. Itaq; non dicemus, quod Anaxarchus Alexandro, de Clyti, quem
interfecerat, nece vehemeter anxio: The
minatque Iustitiam assidere regi, non se-
142쪽
eus ac Iovi, quae quicquid ei cordi fuerit, confestim sanciant Quin potius regnis praesidere, quae,si rege legum maiestatem violent, laedantve, poenas ab illis grauistimas reposcat. Non, quod Thrasymachus ille Chalcedonius, Principum utilitate δίlibidine ius omne definiri qlain imo Prin cipum utilitatem iure terminari, libidine legibus coerceri Non, quod mater Antonino Caracallae,quod libet,licere: Verum, quod perleges licet, collibescere debere. Non denique, quod ipse Caracalla Imperatores leges dare, non accipere. Quin Z μ'
potius in omnibus regnis bene constitu' . . O .
tis,rege a populo leges,quas tueatur,quas Deut 17. que intueatur,accipere.quod si quid contra eas, Inve earum fraudem faciat,iniustu iudicari. Haec exemplis demonstrari pos sunt Antequam rex esset in Istaete, Deus
illi Legem per Mosem praescripserat, tum Sacram,tum Civilem, quam perpetuo ante oculos haberet. Vbi vero Saul electus est&a populo constitutus, Samuel ea ipsi descriptam tradit, quam diligenter custodiat nec prius caeteri reges, quam in ipsius
verba iurati, recipiuntur. Ritus Vero erat Liam. Io. hic, ut una cum diademate testimonium
quod Legem Dei doctiss1m quiq inter p'O' pretantur regum capiti imponeretur. xus, si quis leges patrias rumpere tentet,
143쪽
tanquam legum custos, legibus auxiliunipi Omittit, seque, cum inauguratur, iisdem colendis obnoxium facit,utcumque Cam bysi, filio Cyri, adulatores quidvis licere obstreperent. Reges Spartae, quos legitimmos vocat Aristoteles, iureiurando singulis mensibus renouari solito, Ephoris regni nomine stipulantibus, se iuxta Leges patriae a Lycurgo latas regnaruros iurabant. Hinc Archidamus,Zeuxidami filius, roga. tus, quinam essent Spartanae ciuitatis praefecti Leges, ait, 3 legitimi magistratus, Ne veto leges contemptui estent, diainitus inspiratas, vel potius a deo ipso coelitus accepta iactabant, qub non ab hominibus homines, sed a Deo Opt. Λέaximo se
iudicari putarent. AEgyptiorum rege O--ia agebant iuxta Legum decreta, seque legibus parendo beatos fore profitebantur Romulus Romanum regnum instituens, cum Senatuita paciscitur ut Populus Leges ferat, ipse ne rumpantur, pro vi' deat legumque custos habeatur Antiochus III. Asiae rex,omnibus regni sui urbibus scripsit Si quid in literis, quae erus nomniine scriberetur, legibus repugnaret, crederent, sie ignaroscriptas fuisse, Epropterea non pareret Etsi vero Iurecos ulti quidam dicunt, Caesarem Octavianum Senatus decreto solutum fuisse legibus Theo dolius
144쪽
dosius tamen, omnes iusti Iesperatores sese legibus alligatos es Te professi suili, ne, quod vi extortum fuerat, iuris locu haberet Nimirum armis &potentia Caesaris p- strata respublica, nil aliud poterat libere dicere, nisi se libertatem amisisse .Quia vero Caesarem , Tyrannum nominare non audebat, legibus blutum, quod idem erat, ac plane exlegem praedicabat. Idem verbius in omnibus orbis Christiani bene
moratis imperiis perpetuo obtinuit Neque enim Imperator, Rex Franciae, reges
Hispaniae Angliae Poloniae, Hungariae, omnes omnino legitimi principes, Archi dux Austriae Dux Brabantiae, Comites
Flandriae, Hollandi e in reliqui prius in principatum recipiuntur,ri Electoribus,
Palatinis, Patriciis, Paribus, Optimatibus, Batonibus, se secundum leges patrias ius cuique suum reddituros, promiserint. Et haec quidem adeo ut provinciarum, Inione urbium singularum quide municipalia iura nconsultis provinciis municipiisve ipsis,ullatenustria mutare possint.Sin secerint,non minus crimen Maiestatis in leges committant,quam populus in ipsbs, si secundum leges imperantibus parere recumset. Inuamma Principes legitimi, leges a Populo accipiunt,diadema vero,honoris; sceptrum,potestatis insigne,ut de acceptas
145쪽
tueantur,&ex earum praecipue tutela gloriam sibi quaerant.
, . Q nouas leges ferre, vetere sive abrogarea Saferrepossit ne, quia regis est, advertere non modo, ne quid contra, inve fraudem legum fiat, verum etiarn, ne quid in ipsis desit, aut redundet, ne vetustate obsolescant, ne obliuione sepeliantur: si quid abr6gandum
surrogandum, derogandum putabit, po pulum, populi ve optiniates aut Ordinrios, aut extra ordinem covocatos admohebit, legemque rogabit. At sane no priuiubebi V uam ab iisdem rite expensa coiprosataque De sit. Ubi vero iusserit, noest amplius poenitetiae locus, eide omnin parere teli etur. Mia enim plus exena plaquam Verba mouent; quam tulerit,ipse se Tat oportet, cu frustra iane&inique quodaminodo Princeps a subditis postularvideatur, ut leges curent, qui quas custodire tenetur, ipse negligit Neque enim reges a subditis impunitate, sed aequitate iustitia disterre convenit Propterea Augustu, etsi decreto Senatus legibus blutus dicebatur; cum adolescentem repraehenderet, quod in legem Iuliam de adulteriis peccaret; ac ille eandem ab Augusto qui legem tulisset, violari obiiceret, erra tum agnouit, ac prae moerore cibo absti
146쪽
stinuit. Adebnil magis naturae convenit, quain ut, quod verbo doces,exemplo ipse doceas. Solebat legislator Solon leges co-
ferre cum num limatis, quia Illae iocietate Timoctu εhominum, ut hae et commercium conse ilant nec inepte. Quod si vero semel probata mutare, aut extenuare reges iure non
possunt, absque Reip. consensu an non
multo murus leges figere, refigere, sine
quibus neque reges, neque homine Innoe. ad quam esse possunt, sed ferarum instar, aut Regem mperfluas vagantur, aut in antris delite- HGrnc. scunt ZItaque in i imperio Germanico,si qua legem necessariam esse putet Imperator, togat primu in Comitiis. Si probatur:Prin-dipes, Barones, Ciuitatu legati subsignant, ac demum lex rata esse blet iurat vero, se& legestatas seruaturum, & nouas non ni si de communi consensu,vllas laturum. In regno Polonico lex est, ne ullae nouae constitutiones fiant, praeterquam de public Rὸnoua Aconsensiti, aut alibi,quam iri Comitiis Iti anno 1 1 . Francico, ubi tamen amplissima vulgo e ctietur regnum authoritas ferebantur olini Leges in trium ordinum couentu, regiove consilio ambulatorio. Ex quo ver&Par lamelumitatarium est, frustrasint omnia legum edicta ni Senatus ille comprobet, eum tamen senatus seu Partamenti Aresia, si loci desit, legis vim passim obtineant.
147쪽
Et in Angelico,Hispanico, Hungarico, secreteris ide iuris est 5 ut in antiquis quoq; fuit. Etenim si a legum conseruatione
regna pendent leges vero pis ab ho
muncionis libidine Dan non certissimu est, nullius unquam iniperii statum stabilem futurum An tion, si quod quibusdam accidit,aut continenter, aut per istervalla mente titubet rcgnum etiam ii i tubare,breuique ruere necesse erit Quod , si vero , ut ostendimus , neges regibus potiores sunt, si reges legibus, ut serui do minis,parere tenentur; quis non legi , qu regi parere malitὶ quis regi legem violanti obsequatur Z quis violatae auxilium ferverecuset . Iam cumprinceps legum dominus mu
nime sit malus uuatenus dominus ei
potesatem ieri debeat 'Videndum et Aciulatorum insubduos aulicorum axioma percelebre est , rit,abeat. cipes in subditos eam, quam domini Oli in seruos potestatem , vitae, inquam, necis habere. Adeo vero istis nugis pri cipibus imposuerunt , ut plaerique etiea uitia non utantur, non eo minaci: mensib Hicere putet,sed de suo iure quo dammodo cedere videantur. Dicimus vi Tomos cotra, Principem aqua legis minues rues executore,in eos tantum, quoS L,
iusserit, gladium stringere posse Sin fece
148쪽
iit, non regem amplitus , sed tyrannum;
non ita dicem, sed praedonem , non legis custodem, sed violatorem esse. Hac considerandum est, in primis deriiss1mum totius huiusce disputationis fundamentum, quo reges utilitatis publicς causa constitutos futile statuimus. Eo enim polito totalis fit41ta 1LQuid enim An regern quaesita se homines verisimile est,qui,quotiescunque collibitum esset, quos vellet, temere necare posses qui, ut ira vindictave corriperetur,obvios quosque admortem raperet qui in linguae acie, ut inquit Sapiens, mortem circumferret ramime omnium. Nemo est, qui salutem suam ab alieno arbitrio ultro pendere velit vix qilisquam amico,vix fratri vitam suam cocredere au-11t. Multo inmus itaq; extraneo, quam ViS praestantissimo, cu Athamas in filios, Aiax in amicos, aemulatione, odio, furori cor-Teptus Interdum desaeuiat. Sin ver5 quilibet, ut vitam suam dilligit,ita naaxime conseruatam cupit; quam quaeib, securitatem
putes, si mucro tenui de filo suspestu cer ilici tuae perpetuis immineato quas dapes no ii fastidias, si iste metus adsit, Qu9d e . io tenuius filiam deligere queas, quana si
homuncioni in dies, in horas, in momen 'ta mutari solito, millies quotidie framum Laetonis, ut varias pertui bationibus rapi- 'a tari
149쪽
turi excutienti, Vitam, altitemque tua commiseris i Quae, quae se spes, liunc metum, quae utilitas hoc damnum periculu que compensare ullo pacto queat Inno cetes erEo tantum, quos Legis vox damna xit,glacitum stringere possunt. An non vexorOrte , quia Vitae causia varabilior est
quos lex damnari: ab luere saltem re poterita Nihilo sane magis. Quid enim
Grassatores, praedones, sicarios, raptores, venescos,magos forte,&alias humani ge
neris pestes Uod tyrannos passim fecisse
legimus,&facere etiamnum videm praeis postera ista clementia foueret Itaq; quod unum lex violata perfugium habet, Asylum sceleratorum omnium foret.Qui vindicado sceleri gladium a Lege accepit, scelus ipsum adversus legem armaret lupos deniq; in ovile accerseret,qui arcessere deberet. At certe,quia interdum ea accidere possunt, in quibus lex muta, lege loquente, legis ratis, regis oratione, quasi inter prete, Opus habet, cum quis nempe in lepis verba magis, quam in ipsius sentetiani incidit, licebit regi, ne summum ius sum, ina iniuria fiat, adhibita in consilium ratione, quae legis anima ipsa est, Legem interpretari ninitrum,quia, quod ex Legis inumta sententia est,ex lege ipsa esse iudicatur.Ne e i., ver tamen perturbatio ulla sedem rationis Uc-CUP exi
150쪽
cupet, inconsultis Sapientibus, quod Album eae lexandrum Seuerum Imperatorem Ro- ρD-δε manum litum facere legimus nil plane V si definiendum putabit.Hoc modo homicidam quidem seuere puniet ei tamen indulgebit, qui excussae manib. securi, transi, euntem forte aliquem occiderit Grassatorem morte mulctabit: qui grassatorem, vim vi repellendo, interfecerit abseluet. In caeteris denique casum a dolo, bonam
fidem a stricto iure,quodam quasi boni viri arbitrio distinguet: dolo, aut malae fidei
nunquam patrocinabitur. Nec vero propterea minus poterit clementis nomen as sequi. Clementior certe est pastor, qui lupum necat, quam qui seruat rex, quisbntem carnifici tradit, quam qui eripit.Si necas, Vnius nece innocentes multos morti
eripis: sin parcis, quia&istum sua impunitate,&alios paris impunitatis spe ad quodvis scelus patrandum audaciores facis, innocuos postea innumeros illorum manibus interficis nepe quosdam necare, clementia est; quosdam seruare, crudelitas. Itaque tregi,tanquam custodiLegis,Ve ba interpretari interdum licet;ita di Sensetur, in omnibus regnis bene constitutis, iniunctum est, ex ossicio conuenit, tum interpretationem regis examinare , tum etiam eiusdem seueritati clemetiaeve, mo