장음표시 사용
32쪽
Lin ER PRIMvs. Is nullum esset, ut in eo, posthabitis alienis, cum raret aliquando sua , seque externis ereptum curis, repraesentaret resisteretque sibi, ant quam injecta necessitatis manu . ad Dei tribunal attraheretur tantus humanae felicitatis reus.
religiose ad id secessu opportune delecto , ubire a talitudine otium , ese a loci sanctitate sucsagium habere posset. Et sane qui Caesaris
animadvertat aut magnitudinem animi, immense sese terrarum mariumque imperio exuenti S,
ne palmario quidem solo sibi reliquo : aut in suscepta semel vita inter ea claustra secretumque constantiam , toto illo biennio , quo victoriam sui extendit : aut sanctimoniam finis, in quem ille non incidit, sed intenta se meditati ne composuit, quodque est dissicillimum , invita mortem ordinavit ; prosecto non levem aliquam imparemque magnae menti, sed eximie piam ac plane de coelo suisse causam initia Caesare consilii conjectabit. Sed quae illa cumque fuerit : PHILIPPUS sub discessum patris. novi Imperii administrationem exorsus , Mariae Hungariae Reginae in suprema Belgii Burgundiaeque praefectura substituit Emmanuelem Philibertum SabaudiaeDucem ; qui praeter sanguinis conjunctionem, Carolo Patri magnam belli scientiam in iis potissimum Provinciis adversium Gallos saepe pro- haverat. Nec minus Philippo Regi usui fuit egregia viri virtus, in iis, quae novum illico Principem excepere, bellis. Nam licet Henricus re Philippus Reges Cameraci, sub anni hu-liis initium, opera Mariae Angliae Reginae, picti uissent inducias in annos quinque ; occatione tamen belli, quod inter Romanum Pontificem dc Philippum Regem exarsit, circumacto nondum anno violatae sunt; culpa ab Hispano in Gallum, ab hoc in Hispanum invidiose rejecta.
Menricus sive a Carasensibus ad bellum extra- ctus,speciosam Pontificiae tutelae causam libenter amplexus est et live non tam causam , quam
exitum belli cogitans haud temere sibi persuasit. B a supe-
Indue in ter Gallum Hispanumque
33쪽
Mox Gallus ad Curium sis si Ian. rerum Ri- p xnus ad
superandum a se novum inexpertumque armis Principem, cujus Patrem militiae veterem, gemitumque domitorem vinci demum posse, non uno documento palam fecerat. Iamque Galli
superatis alpibus, Guisio duce, pro Pontifice militabant in Italia : eodem tempore Belgium ingressi, Collinio ductore, Artesiam vastabant. Cum Philippus Rex s Albano Duce res Italiae
strenue curante j ex una parte incitata uxore
Angliae Regina,ut Henrico bellum indiceret: ex altera justa Philiberto Sabaudo supremo armorum Duce in Galliam irrumpere ; ejus viri du-
ictu virtuteque memorabilem illam ad Sanctum intinum in Veromanduis victoriam reportavit : tanta ad cladis nuncium trepidatione totius Galliae , ut quoniam nobilitatis pars maxima in potestatem Hispanorum eo certamine
redacta, pars magna in Italiam prosecta debiliataverat Regni vires; palam timeretur,ne victor, si porro pergeret in interiora, facile ipsa Lut tia Parinorum potiretur , dilabentibus inde civibus in proximas passim urbes, iam' uam jam esset ad portas Hisbanus. Sed Henrici iussu comfestim revocatur ab Italia Guisius , armatoque ingenti exercitu , t quod promptum in Gallia populis referta, atque in arma sobolescente laetitiam Hispano protinus interturbavit. Nam copto summa celeritate Caleto, ( quem portum, Galliae portam appellare consueverant Angliae Reges : quo quamdiu potirentur,tamdiu gest re sese e cingulo claves Galliae dictitarant )quidquid Gallis ereptum ducentos per annos Angli feliciter obtinuerant in continenti ora , paucorum dierum spatio, Galliae regno restitu re , atque ad veteres terminos intra Oceanum se recipere coacti sunt. Verum brevi rediit ad Hispanum belli sors. Philippus enim Rex cum bipartitum Gallorum exercitum numero in
dies successibusque gliscentem, ac spe Bel
gium omne devorantem animadverteret; pari
titus & ipse bifariam copias suas, partem ad
versus Paulum Termum veterem belli ducem,
34쪽
LIRER PRIMvs. 2IFlandriae maritima praedis incendiisque vexantem immisit, ductore Lamoratio Comite Eg- montio , Belgarum sortissimo , qui apud sanctum Quintinum Belgici equitatus Magister,
momentum persane magnum fuerat ad victoriam et Sabaudum vero cum reliqua exercitus
parte observare voluit consilia Guisii Ducis. Et Egmontius quidem, collatis signis ad Gravelingam Flandriae portum,strenue feliciterque subegit hostem. Dum enim a veteranis utrimque exercitibus,dubio aliquamdiu Marte,conseruntur manus, inclinantem paululum Gallorum aciem inopinatus repente casus plane perdidit. Naves Britannicae decem illac forte praetervehebantur , conspectaque procul pugna, ad ostium stuminis Haae festinanter admotae, Gali rum latera tormentis invadunt, tempestatem-Que a mari, unde sese inaccessos rebantur hostes , adeo improvisam , ideoque majorem important , ut solutis peditum ordinibus , trans misso in equites metu , prostigato universo exercitu , vix e tanto dein numero superfuerit, qui nuncium cladis referret ad suos. Pars enim in certamine caesi: Dux ipse , ac primarii ordinum ductores capti omnes e pars fugientium aut nantes ab Anglis in mare depressi, Iraeter ducentos , quos ad Reginam vivos aducere visum est, tamquam testes operae 1 se in pugna collatae et aut ab agrestibus, suarum incendia direptionesque villarum ulciscentibus . crudeliter interempti. In quo & illud victis Mult re, accessit ad ignominiam , quod eorum reliquias rabies erga
Ser ignota Flandriae loca errabundas , egressas pagis gregatim mulieres sustibus sudibusque,
di quod validius telum est: ira armarae ac iuriis suis, inter probra ac maledicta misere contri cidarunt et aliquos etiam commiputis in eos hastilibus, exquisita immanitate, velut Orpheum Bacchae, unguibus discerpserunt. Sic Henricus Galliae Rex, quam fortuna blandiente respuerat pacem , geminata intra annum clade , caesis veteranis cohortibus : dc, quod caput est, capta
35쪽
De pare agitur inter Reges quae opera Christiernae Loth iugae conficitur , ' cmnbr Cani et aci in nrbe pacifi
nispani Regis eum Gabii filia a et Pur Lippvs I I, pleraque regni nobilitate, hoc est Gallicae militiae robore , non illibenter illam complexus est : re Philippus, Caleti ad Galliae regnum
accessione commotus, simul alternas belli vices expertus, eandem pari studio suscepit. Ita enimii su plerumque venit. ex collisis fractisque nubibus serenitas prodit: N S P ES numquam major affulget pacis , quam cum selio bellum geritur : satiata nimirum, aut sessia per caedes ira.certe PRONIVS in gratiam redeunt perpessi armorum damna. Et pacis quidem conciliatae laus penes Cluistiernam Lotharingiae Ducem fuit, mediam inter utrumque Regem : quippe Philippi consobrinam, re recenti amnitate Henrico gratam. Neque inusitatum , ejusmodi foederapacesque sancire seminarum ministerio : quasi earum gratiae plusculum dare, civile habeatur. Porro nuncium pacis , quae in Cameracensi oppido, post longas disceptationes, aperiente se vere prodiit, tanta Christiani orbis , taedio bellorum fessi, secuta est laetitia, raro ut maj ra memorentur indicia gestientium populorum. Nam qui hanc paceni cum illa conferebant, quae inter horum Regum patres , ante annos triginta composita est , Principum quoque seminarum opera, in Cameracensi urbe, fatali nimirum sede pacificationibus foederibusque firmandis : quia in eo foedere complures praetermissi essent, non fuisse commune gaudium , re continuata per Italiam bella recordabantur. cum tamen haec pax , Principibus Europae omnibus aeque comprehensis, pari ubique nationes assiceret voluptate: simul ingenti spe diuturnae inter Reges amicitiae, quod postea evenit, Om-nuam animos impleret. Accessere re nuptiae , firmamenta foederum, mansura tamen inter
Principes , quamdiu annuerit dominandi cupi. do , cui plerumque tenacius nubunt Reges.
Philippo idefuncta si periori anno Maria Angliae Regina uxor oblata est ea, quae Carolo Hispa- 'niae Principi pacta erat, I sabella Henrici Regis nita undecennis : quam , quia ortus eius in
36쪽
L i I E R P RI M v s. 23 tempus incidit pacis cum Anglo initae , & nuptiae occasione pacis cum Hispano celebratae sunt, Principem a Pace cognominavere. Simul Henrici sororem Margaritam Emmanuel Plillibertus uxorem accepit, una cum urbibus, quiabus illum patremque , trans Alpes ac citra , Franciscus I & Henricus ipse spoliaverant. At nuptiarum hilaria numquam profecto Gallia peregit funestiori catastrophe. Inter alios apparatus, equestris decursio indicta est, L Hasti- ludium vocant) atrox enimvero voluptas, speciosumque periculum : quo nec ludere credas , qui sic praelientur; nec praeliari, qui demum ludant gratum tamen Gallis ingenuumque spectaculum , quippe audenti bellicaeque nationi.Iamque hippodromo in theatri speciem superbe constructo , ac store hastatoriam equitum reserto, (namque ad hujusmodi ludos , totius Eur pae hastas Gallia provocaverato uno alteroque die Rex ipse decurrerat palmari semper laude. Eoque gloriosior dum Iostridie, repetito tertium campo,contra suorum preces,cum prael rianae cohortis Praefecto,galea praepropere non satis occlusa congreditur,ab adversae hastae sta-pmeiato apertam bucculam irrumpente , transio b dextero oculo , ictoque inde cerebro, inspectantibus Reginis , regiisq; liberis infelicem ludum , illico exaltimatur exceptusq; accurrentium manibus , totus sanguine perpluens theatrum illud, quod modo laetissimis plaudentium vocibus impicbat, subita conversione publicum in luctum ac lamenta mutavit. quintoque post die, Princeps juxta bellicosus ac pius , dignus utique sato meliore , decessit. Simul ante oculos infinitae multitudinis, quam ipse ad funus delicet suum ambitiose convocaverat, ad vivum egit extra scenam re fabulam , humanae tragoediam felicitatis. Fuere , qui hoc olim a Genethliaco, ( ut hae ferme vaticinationes post eventa Promuntur j omnino praedictum aflirmarunt: sciscitanti enim Catharinae Mediceae Reginae super suorum fato ex conjectore Gau-
sed mox sauciui . moritur,a Ie Elus rei vaticinatio.
37쪽
rico, responsum ab eo fuisse , capiti Regis imminerejerniciem a duello. Addebant alii, ea ipsa nocte, quae infortunium antecessit, a Regina visam in quiete non obscuram imaginem subsequentis caedis . Illud vero non sine Divini judicii admiratione sapientius observatum est ,
Regem , qui in ipso regni principio, serium
duos inter juvenes ex praecipua nobilitate duellum approbaverat, spectaveratque cum aulae Proceribus; ludicro in duello vitam regnumque funesto fine terminasse. Quamquam retunc poenitens faeti, persancte juravit, in posterum se numquam in ejusmodi certamina consensurum : oc in hoc postremo ludo si quid vana virium ostentatione peccavit, admirabili prosecto religiosaque animi constantia in summis doloribus abunde redemit. Certe non parum ille in Gallia Christianae mansuetudini contulisset moriens, si ludentem haiae ferit tem secum una sepelisset. Fuit hoc sane tempus , sui pauca haec hist Hae superaddam continuaro , si umquam, obiatu, plurimis maximisque Principibus confatale. praesertim quod nulla per populos contagione ,
clim rariora cernerentur plebejorum funera , plerosque tamen Europae Dominos unius ci citer anni conversio tumulavit:)Obiere Carolui:
V Imperator. Henricus I I Galliae Rex, Clariastianus Rex Daniae,& Daniae itidem Rex Chri silernus , mn Plures vigintiquatuor diebus Christiano superstes : Obiere quatuor Reginae , Heleonora Caroli V kror, nupta primum Emmanueli Lusitaniae,dein Francisco I Galliae Regibus: Maria , Carolum V fratrem non totum post mensem insecuta; re Angla ejusdem nomianis; & Bona Ssortia; haec Sigismundi Augusti
Poloniae Regis mater, illae uxores Regum, L d'vici Hungariae altera, altera Philippi II Hispaniarunt : Obiere Pontifex Romanus Pamlus I V decem Cardinalium funeribus comit tus . Seetemviri Augustales duo , Coloniensis , ac Palatinui; Venetorum Princeps Laurentius
38쪽
praeter minora Dynastarum nomina , quorum continuata funerum selemnia implevere annisestos. Plane ut ea tempestate mors,demetendo majorum gentium capita atque hominum apices, Superbum videlicet illum summa olim pa- Davera decutientem imitari visa sit. Ergo Phippus Rex, constitiita jam pace, ac Sabaudo cum conjuge in Italiam prose sto, neqVe enimo conventis quidquam immutaverat Deriri imors antequam re vise in Hispani m, adeum dae Regnorum possessioni , se conferret componenaum sibi Belgarum statum cum civilem militaremque, tum etiam sacrum existimavit. Belgium , quod re Flandria, ab ejus parte illustriore apud externos ; re Inferiores Pro ,- cia, a depressiore aliquarum situ , sive ut GH manis placuit, a linguae morumque cogna-.tione, Germania inferior apyellatur ; portio quidem Europae perexigua est, quippe quae non multum excedat quintam Italiae partem,nec ultra milliaria circiter mille ambitu protendatur. tamen haud scio,an facile ulla sit uspiam regio aut ditior , aut frequentior : cum non minus
fructuum o Belgio suo Princeps, quam Angliae Rex amplissima ex Insula isi dema Sacrorum liai percipere consueveritu: re urbes in ea
lave moenibus clausae, sive clausis magna ne propemodum pares, supra trecentas es quinquaginta censeantur; pagi vero majores ultra sex millia ac trecentos numerentur. ut nihil de minoribus vicis arcibusque loquar , quibus supra omnem numerum consitus est Belgicus ager. Iam hominum virtus, ophram varietas , copia quantum anguitus Bellici trM s egreditur Nusquam milii ia aut ingeniosior, aut amuentior , aut diuturnior. Plane ut aperto hic ludo accurrentes undique populos erudire Mars ad bellum videatur. Quae vero ignota marium litora , quasve desinentis mundi oras scrutata non est Belgarqm Nautica Ninurum quanto illos natura intra fines terrae
39쪽
contractiores inclusit, tanto ampliores ipsi aperuere Oceani campos , quos subigerent i colerentque , Belgii velut pomoeria prolatantes. At Ianificia atque texturae non implent modo, quanta est , Europam ; sed longe lat3que per Africae Asiaeque populos circumserunt quotidie Belgium : ipsique ad occidentem Indi ex laneis ac lineis opificiis Belgicarum nomina urbium didicere. Demum rara admiramur hodie machinamenta , quae Belga aut non invenerit,aut non abselverit. Et vero suerit olim, cum horum ingenia tamquam ex humilioris tali sato, depressa habebantur. Alia nunc aetas, re mores sunt. Litterarum curam, maris miliatiam, navigationum quaestum, pecuniarum n gociationem . Reip. quam ipsi sibi fecere , cubxuram, admiranda ignium aquarumque artiliaci a , nempe ingenii non utique depressi documenta, vix almi paria, nusquam certe tam multa simul per reliquam Europam, quam uno
in Belgio quisquam viderit. Ceterum haec in universum genti propria , si genio illis suo uti Iiceat: odiste fraudes, ex fide, qua ipsi digni,
alios aestimare. Gratia donisque non magnop re , neque in longum capi; plerumque beneficiis utentes ceu floribus, tamdiu gratis quamdiu recentibus. Eumdem adversus inju- rias sensum esse . quarum memoria cito animum exuunt: nisi si contemni se videant, tamquam ex facili tolerantes; tunc enimvero im- Placabiliter excandescere. Ad haec vires suas metiri haud improbe et nec sere concupistere, quae non capiant. cum tamen nulli mortalium pari solertia terram ac mare ad quaestum exer- eant, utriusque cultores elementi, atque incerti juris. In hoc etiam perquam admirabiles, quod quantumcumque lucrum jacturamve , quae tui in mercaturai persaepe faciunt, tam modico surdoque laetitiae ac doloris sensu praetereunt, ut alienis interesse,non sua curare credas , aequitate opinor animi, ac coelo illos suo
frigidius animante. At in libertate propugnanda
40쪽
iudias LIBER PRIMvs. a calesciuit plus satis. Scilicet huic posthabere omnia, gloriae ducunt licentiae interdum quam libertati propiores. Porro haec omnis Belgarum regio divisa est, eorum calculo , in Provincias omnino septemdecim , haud ita a multo tempore affinitatibus , aut emptionibus, aut armis sub unius Imperio consociatas. Primus omnium o Burgundiae Ducibus, Philippus suit, in quem longe plures, quam in quemquam ante illum , coaluere Belgicae Provimciae. Namque Burgundiam, Brabantiam, Flandriam, Limburgum, Lucemburgum, Artesiam, Hannoniam, Nanailrcum , Hollandiam , Zelandiam , Fritiam, sacri Marchionatum Imperii, Phihppus possedit unus.Adjecit ad haec Carolus filius Geldriam atque Zut phaniam , primo emptas ex Arnoldo Duce,qui Adulphum silium, a quo sexennium carcere attinebatur, exher daverat. deinde mortuis Arnoldo Adulpho que contra Adulphi filium armis acquisitas. Sed Carolo Nancaea pugna interempto , bellumque adversus Mariam Caroli unicam prosequente Ludovico XI Gallorum Rege, Artesia, aliisque in Burgundia urbibus imminutum est Belgii regnum. Et quamquam earum partem Belgio restituit victor ad Guinegatam Maximilianus Arch: dux Austriae, ducta paulo ante Maria uxo-Je ; tamen pace inter eum Gallumque inita , Margarita Maximiliani ac Mariae filia Carolo Delphino des insa vi. Comitatus Artesiae, atque Burgundiae dotis loco ex Belgio avulsus tunc est. Verum Margarita a Carolo jam Rege repudiata, post renatum ex eo bellum, Carolus in Italiam ad Neapolitanam expeditionem prinperaturus, pace cum Maximiliano Philippoque filio composita, Margaritam ac dotales Pro vincias belgio reddidit , arcibus sibi reservatis. quas successor Ludovicus XII in Mediolanum intentus ultro restituit. Cum vero rursum ad veteres Dominos abiissent Gelari Zutphanique, infestis Belgium armis impetentes , atque Vl- trajectensem maxime agrum vi a Carolo V Phia
Provinciae hae convenere in Principem unum tribus viis. Philippus
Philip . Bouis habuit eas affinitate et Arcter L
aliquas antista Paul. mil. Fontis Heui. l. a Maximilis te peravit pallim armis, Ictem eoae cratem l. s. partim ex conditionibus pacis. Guis. l. i.