Petri Artedi Philosophia ichthyologica : in qua quicquid fundamenta artis absolvit, characterum scilicet genericorum, differentiarum specificarum, varietatum et nominum theoria rationibus demonstratur et exemplis corrobatur : Ichthologiæ pars II.

11쪽

PETRI ARTE DIPHILOSOPHIA

QUICQUID FUNDAMENTA ARTIS ABSOLVIT,

CHARACTERUM E CILICET GENERICORUM, DIFFERENTIARUM SPECIFICARUM, UARIETATUM AET NOMINUM THEORIA RATIONIBUS DEMONSTRATUM AET EXEMPLIS CORROBORATUR.

EMENDATA ET AUCTA A

13쪽

LECTORI.

mis Fuid argumenta, canones, undamenta demonstrationes verse in historia natu 'rali sint, pauci norunt. plurimi enim empirici nobilem artem tractarunt. solis nominibus alicujus ichthyologi contenti.

Veram itaque PHILOSOPHIA in hac

historiae naturalis parte primus introducit author, dum Canones adductos exemplis certis, a natura ipsa depromtis , probat. Primo itaque

PARTES ISClUM disserentes describit, ubi

non mediocrem cognitionem liscium ostendit,

14쪽

o his datis ORDINES NAΤURALES 6-

monstrativa ratione derivat, quoque methodo

GENERA VERA eorumve CHARACI ERES

condi debeant, evincit EXpurgat tandem ichthyologiam a barbari in nominum genericorum, uti, specifica nomina Vera edocet omnia stylo sententioso, scientifico, ut hic liber unus sit qui philosophi nomen inter ichthyologos suo auctori vindicat, quo ruere dedi.

15쪽

ΡRAEFATIO

in hysiologiam piscium, quam innae libuit philosophiam appellare, recentiores ichthyologi post primam hujus libri editionem Observationibus novarum rerum et nomenclaturam terminis technicis desinitis multum auXerunt. Itaque inventa eorum nova et augmenta, mihi

liue usqne cognita, itemque Appendicem ad ichthyologiam magis excolendam addidi EX-plicationes, hic mi as, terminorum arti S, quorum plurimi e Philosophia botanis Linam ubique noti sunt, si quis desideret, Gouani Bistoriam

16쪽

mam piscium perlegat. Eorum loco vocabula artis Germanica in gratiam popularium meorum apposui, ut in hac etiam lingua terminologia stabiliretur. Memorabilia reliqua hujus scientis hic praetermissa, posteris ichthyologiae cultoribus, ut suppleant, relinquo Scribebam Lubecae die a Mai 788.

17쪽

I. . cientia, quae de piscibus agit, appellatur ich- - thyologia. sed antequam ipsius ichthyologiae definitio dari possit. in ipso statim limine necesse est, ut primum indicemus, quid piscis sit.

a Piscis es anima apodum, pinnis semper praeditum. , SCHOLION. q. Justo brevior quidem haec definitio et est, sed

quamdiu nullum aliud animal aquaticum simul apodum monstrari possit, quod pinnis Veris in aqua natet, tamdiu pro vera testimari debet; unde male li quibusdam animalia aquatica pedata, & apoda pinnis carentia, ut angues insecta, in numerum piscium recipiunturi Verum ut distinctius percipiatur, quibus piscis Urelia quis animalibus aquaticis disserat, sequens definitio sub stitui potest, Piscis est anima apodum, pinnis semper praeditum;

a PISCIS est animal aquaticum, plerumque squamigerum, pinnis, branchiis et corde niloculari praeditum. Arte di Philosophia

18쪽

α ARTES PISCIUM.

ditum vi branchiis vel pulmonibus respirres; si mrque in aqua habitans, ibique vel solis pinnis, vel sex of corpo- , is impulsu sinu natans, inter v vero in terram Asnte egre- a. diens, re quati grae in ire supra aquam op pinnarum μctoralium volans', UO tamen Ultimum de paucis ubbusdam speciebus intelligendum est. 4. Data piscis definitione a. . sequitur ut seia

mus, quid ichthyologia sit, A qua ratione de piscibus

agat.

DEFINITIO.

s. chthologia es scientia, quoe primum omnes piscium partes nominatim indicat, deinde nomina genericam Decissa vera offendit, denique proprietates quasdam observat dia

gnas interdum commemorat.

SCHOLION. 6. Hoc modo s Historicus naturalis piscis e

tactat, Ut prim Omnes piscitam partes, tam interioreSquam Xternas, secundUm sua nomina indicetin describat secundo omnes pisces oblatos ad suas familias turales, genera species eras, cum indicatis synonymis auctorum, referre queat, deniqtae tertio praecipuas is Cium proprietate puta modUm a templa pariendi, victUm c. adnotare debeat; sed hoc ultimum admodum breviterin succincte fiat, quoniam diffusae Selongae descriptiones proprietatum inualitatum in chthyologia teliqua historia naturali inlatiles fiunt, Uatenus vera naturalis methodias in dignoscendis generibus, speciebus rerum creatarUm, UniCUS, praecipuus finis historiae naturalis sit. Alii vero pro varia intentione & sine aliter quoque de piscibUS agiant, Ut medici, hemici, physici, mechanici, oeconomi CO- quinariae cie piscariae scriptores, ut jam de ameth

19쪽

PARTES PISCIUM

et Datis piscis, ichthyologia definitionibus, a.

q. s. 6. ordo magitat, ut ipsae piscium partes singu pag. 3. latilia describantur, in quoniam in definitione piscis 2. ypinnarum mentio facta est, de iis primo agamus obs a De-

b Prae partibus CoRpus univers ain consideranduin venit i secundum peripheriam, a crassitudinem, in tegmen, Axcolorem varium s divisionem et 6' artus. Exinde varia

epitheta quae siluit termini artis, obtinet. e. gr. r. vatum, Urund - Vale, OvaI- orbiculatum, rei

macrolepidotum, grosschn rch - occulte squamosum verborgen schuppichi, dum squamae minimae sub cuticula latent glabrum, glain lubricum schisi erip scabrum, ausi nutricatum g sin mi hisrzen Stachela fetzet papillosum, wara - cataphractum geharnifchi. i. e. cute dura aut squamis osseis conmatis numerabilibus vestitum, loricatum, ge-

20쪽

4 PARTES PISCIUM

DEFINIT IO.

8. Pinna es parsia torpore piscium prominens seu pr pendens, ex membrana, sistetitis vel duris e cartilagineis, seu radiis fetistitε, constans.

'. Excludit itaque merito haec definitio omnes reliquas prominentia eXternas piscium, Uae, licet membranaces sint & interdum speciem pinnae habeant, haulis tamen ossiculis vel cartilaginibus radiatis fulciuntur, sic nullum sum, uti pinnae verse, in natando praestant. Cartilagines namque, silcula radiata, quae

membra-

anzer i. e. integumento osse integro, - articulatum, ghich-fam in Glieiter Methely - aculeatum sachesich - diacanthum zweydornich - triacanthum, δερι domith - tetracanthum, iZrdomiel - polyaeanthum, Dieldornith - lae-Ve, lati. 4. Variegatum, hunt bicolor, Meqsdrh - pictum, viet arbu lineatum, linitri, reticulatum vel cancella-itum, etVJrm - punctatum, princtiri fasciatum, μwinsit, egiirtest scilicet fasciis transversis, vittatum, bandiri, nempe taeniis longitudinalibus mitens gli zend maculatum, elech - ocellatum, gerimest . . figuris annulatis insignitum . argenteum, Pericht- aureum, git

6. Dividitur corpus in caput, truncum et aritas. Deca pite et artibus auctor pag. Leti egit truncum vero silentio praeteriit.