Onuphrii Panuinii ... De praecipuis urbis Romæ sanctioribusque basilicis, quas septem ecclesias uulgo uocant, liber

191쪽

mentione faciat, ent Anastasius Bibliothecarius in uita suubi Sili erui papae, qui anno salutis DXXXV. R manus pontifex est factus. Vbi recitans quorunda sub ornatorum testium aduedus Papa accusationcs, Gothis tum Vrbem obsidentibus, eam ipsam prodere uolui se Urmabant: Illari in bunc modu Vithegi Gothorum regi scrippe asseuerabant Venit ad porta quae appellatur sinaria haec en s. Ioannis Bassicae proxima ivxta Lateranas, quod scilicet eo loci ille maneret potiuex sciuitate tibi trado, s Beli urium patricium. Ide paulo pon apertius Palatis mentionem facit in uiua Vigili1 Papae, qui post Siluerium statim pontifex fuit, ubi de

Theodora Augusta Iustiniani Imperatoris uxore lo-quens, ita Acribit: Cogno siens Augusta , qκod Vigi lius Papa reuocare nollet Anibimum Patriarcham Cosantinopolitanuinhaereticum, misit Anthi u Scribone cu iussone Roma ad Belisarium dicens: Excepti sebus,in basilica s. Petri parce. Nase Lateranis, aut in palatio aut in qualibet ecclesia inueneris Vigilii , mo impositu in nomine perduc eum usque ad nos.Eι pauli in-sra Vrgilius exVrbe discedens reliquit RomaAmp tu pres terum, o uicedominum suum, o V. ruentiri mepi copum Sancilarum Rufine, Secundae ad cui ordiendum Lateranas , er gubernandum chorum. Idem in uita Ioannis III . papae . Hic inquit con- nituit , ut oblationis, s hamulae, uel luminaria iacaemeteriis sanctorum mari rum , per omnes do minitas de Lateranis milaistraretur. Vbi sine dubio ae Palatio loquitur.Ceterum Sanctus Gregurius Papa Lιhro regellisui xi.aper sine Patriarchi Laterane is me

192쪽

tionem bis uerbis facit: In nomine domini dei s Salua toris nostri Iesu Chrim, indictione v I. die xx m. meusis Nouembris , temporibus domini beati mi Papae

Gregorii, coronatus en Phocas, Leontia Augu

silaoeptimo palatio quod dicitur Secundianas: venit

matum est eis in Lateranis, Masilica Iuli, ab omni clero uel senasu, Exaudi Christe: Phocae Augusto, crLeontiae Augustae uita. Tunc iussit ipsam Iconam domnus beatissimus'. ORolicus Gregorius Papa reponi in oratoriosancti Caesarii mari ris intra palatium. Ex quibus scriptoribus aperte liquet s. Gregorii tempore ante annos plus minus mille, palatium pue patriam chium Lateranense prope basilicam Conflantinianam situm Romanorum pontificum peculiare domicilium fuisse ; quod a multis pontificibus reparatum, nouisque in dies fabricis, oratoriis, ausis, basilicis, cameris,tricliniis, porticibusque antiquis dirutis renouatum,ci auctum, passim in ipsorum uitis legitur. Patriarchi, porro Lateranensis nomine intelligitur primum aula magna, quam Salam concisis uocant, pulpitus marmoreus Boni Dcij I II. papae, porticus duae, quibus ex eo loco iterest ad scalam sanctam, oe aediculam Sanctasanctorum. Item palatium omne quod ab area, quae ante frontem basilicae cinctantinianae en, altis is parietibus, m nianis, porticibus, s multis, maximisque parietinis refertum , nunc pene totum dirutum, o sine contignatione, tecto ,solariisque cernitur . Cuius portae ualuis aereis ornat unt,e regione Sancta sanctorum. Zacha

193쪽

tradit Bibliothecarius) sacris imaginibus ornauit: ubi etiam omnem substantiam suam per manus Ambrosii

primicerj notariorum introduci mandauit. Feeit autea fundamentis aute Scrinium Lateranense porticum , atque turrim, ubi portas aereas, atque cancellos in stituit, ex pergulam Saluatoris ante fores ornavit, Nper ascendentes sicalas insuperioribus super eandem turrim triclinium, cancellos uereos construxit ubi Norbis terrarum costmographiam depinxit , atque diuersis Mersiculis exornauit,s omne patriarchium pene de nouo restaurauit, in magna enim penuria eundem locum inuenerat. Haec ille. Fecit etiam in eodem palatio basilicam, quae Panetaria dicebatur, de qua infra dicam. Idem quoque Pontifex in ipso Patriarchio inuenit re conditum caput s. Georgij martyris in antiqua capsa, cum Graecarum literarum inscriptione id significan te a quod cum clero N populo Romano psalledo ad eius diai coniam, quae in Velabro sita est, solenni ritu depori nit, atque recondidit; idem pontifex statuit, ut singulis diebus alimenta de patriarchio Lateranensi a cellario suo pauperibus, oe peregrinis egenis praeberentur , qui ad sanctum Petrum permanebant. Itidem omnibus

inopia pressis, s infimis persingulas Vrbis reriones praeuari iussit. In uita quoque Hadriani primi sic scribit Biblioth earius: Pontifex sub validissemis obligationum interdictionibus edixit, ut in perpetuum singulis diebus cen tum pauperes ad minus, si etiam plus fuerint, co ' . gregarentur in Lateranensi patriarchio,.constituerentur in porticu, qui eid iuxtabcalam quam nunc Sa

194쪽

Elam dicimus, idest ,sub porticibus porticus veteris Laeteranensis, quae nunc obii ructae sunt) quae ascendit adpa:riarchium,ubi esta dicti pauperes depicti erant; tirquinquaginta panes pensantes singuli librar duas, si mulque s uini decimata duo pen antia singula libro LX. ollae pulte plena distribuerentur ingulis diebur opera fidιlit imi pientissimique alicuius paracellaris sese dem pauperibus Chridi, ut unusqui quo eorum panis ,

uini, pultisque partem acciperet. 1n eodem patriarchio Leo III. papa, multa ampla aedificia conriruxit,inter haec maximam aulam quae introeuntibus interiorem patriarchis partem Harim ante Maluas aereas occurrit, quam tribus chalcidicis, in posti eo scilicet,lr a lateribus auxit, cunctaque uarijs picturis, s musivo exornauit.

Leo porro mi. papa ,scdisia in ingressu patria ebij marmoribus conisruxit, quae nullus unquam ponti fcum , ut perficeret, cogitarat. Solarium quoque, quod

Leo MI. construxerat, quum praeuetunate fractistra

bibus ruinae. proximum esset, novum in meliorem fomma restaurauit. Antiquas sacri palath Lateranensis π. . bonas qua a constuetudines praedecessurum suorum teporibus antiquatas, ad memoriam reducens, cunctas re

novavit, o perpetuas e se iussit. Cuiusdam patriarchis scala sic mentione factit Bibliothecarius in uita Stephani 111. Philippus presbter de patriarchio Lateranensi

expulius, per scalam, quae ducit ad balneum, diuertes, ad suum reuersus est monasterium. Post Leone IIII. lungo annoru interuallo quaqκa

195쪽

M aedes restituto, multas in i, fabricas costruxi , braetera reparam, nemine inueni usque ad Callisti Papaea I. tepora, qui aliquid in patriarchio costruxerit. L anno domini M C XIX. creatus, pace cum Henrico V. Imperatore pinsexagita fere annoru diisdiuncta, unimu ad r*aradu patriarcbiu Lateranense, diuturnischismatis caussa a superioribus potiscibus diu uexatis et profugis negligentius habitu, er ideo ruina expositum, conMerιit. Ante ora igitur in medio palatio interiori a fundamentis aediscavit Oratorium siue aediculum inhonorem s. Nicolai Episiopi, pulchram, s oblongam, cutecto ligneo imbricato,quam etiam totam pinxit, in cuius abs tu eos omnes iiomanos ponti ces, qui ante se fuerunt, ab Alexandro a I deinceps pingi impii, qua quam Dedissima pictura. Hi fuere Alexander I I. Gregorius v I I. Victor II I. Vrbanus II. Palchalis n. Gelasius i I. Item his adiunxit ex antiquissanctosLeonem,

o Gregorium magnos, s D ipsum in absidae te ludine

ad pedes Saluatoris. In cuius altari multas reliquias recondi rit. Hanc porro aediculam peculiari mam poni cis ustui ipse condsidit: iuxta quam idem Ponti ex duo coniuncta conclauia siue cubicula, 'μb quibus ut filiarist, idest Iuardaroba adgidit,conruxit.. Cubitularu uero unii iconiis pictum exornauit, quod audi Miae addixit. σ rebus publicis tracta lis. In quo superiora ora Ahi maιa, P e ecclesia licae libertatis aserendae causia exorta fuerat,annotauit: t Alexandri I I .csi Cadolo Parmese, Gregorii vi i ctoris Ῥrbani II. cu Gbiberto Rauenate,s Paschalis cu tribus adulteranis ali 'potisci

Imperatoris

196쪽

Imperatoris priuilegium in tabula magna descriptu diunxit: quae adhuc ueturiate exolentia pene cerni possunt.Sub Alexadri itaque ii . tabula,in qua ipse pictus est ,cum Cardinalibus pedibus Cadolum conculcans, sunt huiusemodi uersus F NGAT ALEXAENDER CADOLVS CA-DET ET SUPER TI F HILATUR Sub Gregorij vero I I.Victoris III .s Vrbaiui I I. Signis , sunt eiusmodi alij duo uersus.

GREGORIUS, VICTOR, URBANUS CATHEDRAM TE N VERUNT GIBERTUS CUM SUIS TANDEM DESTRUCTI FUERUNT

Sub Pasicbasis uero, Gelasii ii .simulachris quosdam sibi malicos pontifices sub pedibus tenentibus,sunt hi alii duo. Ecclesiae decus PASCHAIIS PAPA SECUT DVS Albertum damnat , MAETNALFVM, THEODERICUMSub Callisi uero o. gura, sunt hi

ECCE CALIXTUS HONOR PATRIAE , DEC VS IMPERIALE NEQUAM BURDlNVM DAMNAT,P CEMQUE REFORMAT.

197쪽

Quibus figuris oRendebat Romanam Ecclesiam lub lexadro I I. excuti coepisie Imperatorum iugum, qui eam oppressam tenebam: s sub se Pontifice id omnino perfectum epe, ut non solium ecclesia Romana ,sed omnis Chrissiana Ecclesia, in libertatem uindicata epet, quando pace cum Imperatore Henrico V. facta, omnes, quas non tantum in Romano pontificatu, fled etiam tu omnibus aliis Cathedralibus Ecclesis siue Abbatis' r tiones , iuri dieitiones, priuilegia, iura asuperioribus Romanis ponti cibus, ut Hadriano, Leone ῬI II. NClemente II. Imperatoribus Carolo Magno, Othone, .

o Henrico II I. concesia, eiura , s abdica', liberasque in omnibus Ecclesis N Abbati' per clarum,o' monachos electiones feri permisisse. Priuilegij porro Henrici V. a Callo ii . concesst, quod adhuc Auam- quam exolescens mura pictum cernitur, exemplum s

amore Dei, ex S. R. E. er domini papae Callissi, repro remedio animae meae dimitto Deo, o sanctis eius apostolis Petro S Paulo, sanctae Catholicae Ecclesiae omnem inuenituram per annulum, o baculum: πconcedo in omnibus ecclesiis feri electionem, s libera consecrationem. Possessones , o regalia k Petri,quae a principio huius discordiae usque ad hodieruum diem sne tepore patris mei , e etiam meo, ablata sunt, quae habeo eidem Sanctae Romanae Ecclesiae rini io; quae autem non habeo, ut restituantur deliter iuuabo,pose sessones

198쪽

histonis etiam omnium aliarum eἰessarum, cyprinciapum, S aliarum tam esericorum,quam Iarcora , consilio principum, S iustitia, quae babeo, ι reddantur fideliter iuvabo. Et do a eram pace Callisto Papae S.I .E. G omnibus qui in parte ipsius. μηιν cI fuerunt, ue in quibus Sancta Romana Ecclesia auxilium postulauerit, fideliter iuvabo.

CALLISTUS EPISCOPUS SERVVS SERVORUM DEI DILECTO FILIO SVO .HENRICO DEI GRATIA ROMANORUM IMPERATORI AUGUSTO, salutem

ApoItolicam lenedictionem . Concedo electiones,Epi coporum, I Abbatum Theutonici quae ad regnum pertinent, in prae entia ιua feri, absque Simonia, s aliqua Ῥiοἰentia; Ῥt se qua inter partes discordia eme erit, Metropolitani, prouincialium consilio,vel iudicio, laniori parti asenseum, ac auxilium prabeas; electus autem regalia persceptrum a te recipiat exceptis qmnibus quae ad RVmanam Ecclesiam pertine ' re noycuntur a quae ex his iure tibi debet, aciat. Exatur,ero partibus Imperii conjecratus, infra flex menses: regalia persceptrum a te recipiat. De quibus vero mi

hi querimoniam feceris, Acundum oscii mei debitum' auxilium meum praeHabo.Do tibi veram pacem, om- nibus qui in parte tua sunt, mel fuerant tempore huius a discordiae. Datum Anno MCXXII. IX. Kal. Octobris. G Haee omnia in priori cubiculo an notata sunt . Alte- rum Ῥero cubiculum hula proximum N Ῥarijs picturis

199쪽

DEVII. URBIS ECCL. 177 papa addixit, qμod adhuc soni actum, sine tecto

jus ercti. idem et i in Ponti rex aquam ex antiqua forma ad portam Latcranensem corriuauit, lacum Me equorum potui ibidem fecit, s aliquot 1upra ipμm riuumniolas: palatii usibus construxit, uineas qua dam Iccus locum arboribus fructiferis ruertas ad ponti cum obleelationem plantauἰt. Innocentius I I. Papa in peniliori parte Lateranen sispatriari bij duo alia cubicula a fundamentis fecit, retro, aedicula S Nicolai,ea parte quaesitate basilicae Lateranensis respicit haec adbucsemiruptasuperjunt quarijs picturis ornauit in quors uno coronationem Lotha rij II. Imperaloris abse in basilica Lateranens consecrati pinxit.In cuius tabis e prima parte pictus est Lex, qui aut e portas basilicae Lateranensis iurat Rinanis se consertiaturum consuetudines suas: posit a Papa suscipitur, amplectaurque,deinde coronatur. Cui picturae hi uersus suppositi fuerunt.

REX STETIT ANTE FORES IURANS PRIVS URBIS HONORES POST HOMO FIT PAPAE SUMIT QUOD ANTE CORONANQuos uersus Fridericus Barbarussa Imperator tanquam in Imperi, praeiudicium, quod non a papa , sed a Deo immediale em contendebat, eradi iussit, ut tradit Olbo Frisii essin lib. de rebus gessis Friderici impatoris. Totu porro ipsa Patriarchiu ide Potifex renouauit. Hadrianus autem PDI. conclauia fere omnia , T cameras in eodem palatio vetustate collaben--

200쪽

patriarchio admodum necessarium. Clemens papa III .Lateraneoe palatium haud mediocri impesa ampliauit,parietes altiores fecit,puteii ante statuam equestrem aeneam M. ureiij, quae in campo erat, construxit. Caelestinus III. cubicula aliquot, m conclauia, in . eode palatio codidit,ut ex eius insignibus,quae hactenus in marmoreis parassatis uidentur, liqueι: portas aereas

patriarchi, interioris N exterioris fecit, quae nunc etiauisuntur . Quarti interiores hanc inscriptionem habet,

INCARNATIONIS DOMINICAE ANNO

MCXCVI. PONTIFICATUS VERO DOMINI CAELESTINI PAPAE III. ANNO VI. CENCIO CAMERARIO MINNSTRANTE. HOC OPUS FACTUM EST.

Exteriores uero , quaesuper gradus scalae ueteris palati, Lateranensis sunt, hanc inscriptionem habent.

ANNO V. PONTlFICATUS DOMNI CAELESTINI PAPAE lli. CENCIO CARDINALE S. LVCIAE , E IUSDEM DOMNI PAPAE CAMERARIO IUBENTE OPUS ISTUD FACTUM EST.

Hadrianus postea V.palatia Lateranense toga pdecessorum suom absentia ruina proxi ,reparari iusierat,